اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ ساۋد ارابياسىنىڭ تاق مۇراگەرى مۇحاممەد بەن سالماندى اق ۇيدە سالتاناتپەن قارسى الدى. دوعال كابينەتتە تاق مۇراگەرىنە ساۋد ارابياسىنان شىققان امەريكالىق جۋرناليست دجامال حاشوگگيدىڭ ولىمىنە قاتىستى سۇراقتار قويىلدى، بىراق ترامپ حانزادانىڭ بۇل تۋرالى ەشتەڭە بىلمەيتىنىن مالىمدەدى، دەپ حابارلايدى BBC.

بۇل مۇحاممەد بەن سالماننىڭ 2018 جىلدان بەرى اقش-قا العاشقى ساپارى. ول كەزدە تاق مۇراگەرى اقش-تا ءۇش اپتاعا جۋىق ۋاقىت وتكىزىپ، كوپتەگەن ساياساتكەرلەرمەن جانە قوعام قايراتكەرلەرىمەن كەزدەستى.

ال سول جىلدىڭ قازان ايىندا ساۋد ارابياسىنىڭ اقش-تا تۇراتىن وپپوزيتسيالىق قايراتكەرى جانە Washington Post گازەتىنىڭ ءتىلشىسى دجامال حاشوگگي ساۋد ارابياسىنىڭ ىستانبۇلداعى كونسۋلدىعىندا ءولتىرىلدى.

اقش بارلاۋ قىزمەتى كەيىنىرەك مۇحاممەد بەن سالمان بۇل قىلمىسقا رۇقسات بەرگەن دەگەن قورىتىندىعا كەلدى. ونىڭ ءوزى حاشوگگيدىڭ جوسپارلانعان ءولتىرىلۋى تۋرالى بىلمەگەنىن مالىمدەدى، بىراق مەملەكەتتىڭ ءىس جۇزىندەگى باسشىسى رەتىندە ول ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى مويىنداپ، كىسى ءولتىرۋدى «ۇلكەن قاتەلىك» دەپ اتادى.

اق ۇيدەگى ءباسپاسوز كونفەرەنتسياسى كەزىندە ترامپ ABC ءتىلشىسىنىڭ حاشوگگيدىڭ ءولتىرىلۋى تۋرالى سۇراعىنا جاۋاپ رەتىندە ساۋد حانزاداسىن قورعادى.

- ءسىز وتە داۋلى ادام تۋرالى ايتىپ وتىرسىز. ءسىز ايتىپ وتىرعان بۇل مىرزانى كوپ ادام ۇناتقان جوق. سىزگە ول ۇناسا دا، ۇناماسا دا، كەز كەلگەن نارسە بولۋى مۇمكىن. الايدا ول (تاق مۇراگەرى) بۇل تۋرالى ەشتەڭە بىلمەگەن (…) ءبىزدىڭ قوناقتارىمىزدى ىڭعايسىز جاعدايعا قالدىرۋدىڭ قاجەتى جوق، - دەدى اقش پرەزيدەنتى.

F-35 ساتىلىمى

كەيىنىرەك اق ءۇي ساۋد ارابياسىمەن ازاماتتىق اتوم ەنەرگەتيكاسىن دامىتۋ تۋرالى بىرلەسكەن دەكلاراتسياعا قول قويىلعانىن جانە پرەزيدەنتتىڭ ءوزى كورولدىككە بولاشاقتا F-35 جويعىش ۇشاقتارىن جەتكىزۋدى قامتيتىن «ءىرى قورعانىس-ەكسپورتتىق پاكەتىن» ماقۇلداعانىن حابارلادى.

اقش-تا كەيبىر اسكەري شەنەۋنىكتەر الەمدەگى ەڭ وزىق دەپ سانالاتىن بۇل ۇشاقتار ارقىلى ساۋد ارابياسى جاسىرىن تەحنولوگيالارعا قول جەتكىزىپ، ونى سەرىكتەسى قىتايمەن بولىسەدى دەپ الاڭدايدى.

يزرايلدە كەيبىر رەسمي تۇلعالار ساۋد ارابياسىنا F-35 ساتۋ ءيزرايلدىڭ ايماقتاعى بارلىق باسقا ەلدەردەن اسكەري تۇرعىدان جوعارى ەل رەتىندەگى پوزيتسياسىنا نۇقسان كەلتىرەدى دەپ مالىمدەيدى. قازىرگى ۋاقىتتا تاياۋ شىعىستا بۇل ۇشاقتار تەك يزرايلدە بار.

ترامپ سەيسەنبىدە ساۋد ارابياسى بيلەۋشىسىمەن كەزدەسۋىنە دەيىن ساۋد ارابياسى – «امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ ۇلى وداقتاسى» بولعاندىقتان وعان بۇل ۇشاقتاردى ساتاتىنىن سەنىمدى تۇردە مالىمدەدى.

اقش-تىڭ ناتو-دان تىس ماڭىزدى وداقتاسى

كەزدەسۋدەن كەيىن امەريكالىق كوشباسشى ەر-ريادتى ناتو-دان تىس ماڭىزدى وداقتاسى دەپ جاريالادى.

- ساۋد ارابياسىن ناتو-عا كىرمەيتىن ماڭىزدى وداقتاس رەتىندە رەسمي تۇردە بەلگىلەۋ ارقىلى اسكەري ىنتىماقتاستىعىمىزدى ودان دا جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىپ جاتقانىمىزدى حابارلاۋعا قۋانىشتىمىن، - دەدى ترامپ.

بۇدان باسقا، اق ۇيدەگى كەزدەسۋدەن كەيىن اقش پەن ساۋد ارابياسى ازاماتتىق يادرولىق ەنەرگەتيكا، ماڭىزدى مينەرالدار جانە جاساندى ينتەللەكت سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى بىرقاتار ماڭىزدى كەلىسىمدەرگە قول قويدى.

ءوز كەزەگىندە ساۋد ارابياسى اقش-قا سالاتىن ينۆەستيتسيا كولەمىن شامامەن 1 ترلن دوللارعا دەيىن ارتتىرۋعا ۋادە بەردى.

ەسكە سالا كەتسەك، مامىر ايىندا اقش پەن ساۋد ارابياسى قورعانىس سالاسىندا 142 ملرد دوللارلىق كەلىسىمگە قول قويدى.

Abai.kz