ەرمەك ايازبەكوۆ، رەسپۋبليكالىق «اقساي» كلينيكالىق بالالار ۋرۋحاناسىنىڭ ديرەكتورى:
– ەرمەك ءابۋۇلى، «كۆوتا الۋ – قيامەت-قايىم، اسىرەسە اۋىل تۇرعىندارى ءۇشىن» دەگەن اڭگىمەنى ءجيى ەستيمىز. وسى قانشالىقتى راس؟
– بارلىق تالاپتار ەسكەرىلە وتىرىپ جاسالعان كۆوتا ءبولۋ ءتارتىبىنىڭ زاڭدىلىعىنا كۇماندانۋ ورىنسىز. قۇزىرلى مينيسترلىك كۆوتانىڭ دۇرىس ءبولىنۋىن قاتاڭ باقىلاپ، ايرىقشا نازارعا الىپ وتىر. راس، بۇرىندارى قيىنداۋ بولاتىن. قازىر ەشكىمنىڭ وكپەسى بولماۋى كەرەك.
نەگىزى، رەسپۋبليكامىزدىڭ وزگە ايماقتارىندا تۇراتىن ناۋقاس بالالار ەڭ الدىمەن وبلىستىق اۋرۋحانالاردا ەمدەلۋى ءتيىس. ەگەر دە وبلىستاعى دارىگەرلەر دارمەنسىز بولسا عانا بىزگە جىبەرەدى. ادامدار نە ايتپايدى؟! ولاردىڭ بارىنە بىردەي سەنە بەرۋگە دە بولمايدى. ماسەلەن، كوپشىلىك اتا-انا وبلىستىق اۋرۋحانالاردا دا ەش قيىندىقسىز ەمدەۋگە بولاتىن ناۋقاس بالاسىن بىردەن استاناعا نە الماتىعا الىپ كەلگىسى كەلەدى. ال وعان كۆوتا كەرەك. ونداي جاعدايدا، البەتتە، ولارعا كۆوتا بەرىلمەيدى. مىنە، «كۆوتا الۋ قيىن» دەگەن اڭگىمە قايدان شىعادى!
شامامەن ايتسام، 90 پايىز ناۋقاس بالالاردى وبلىستىق دەڭگەيدەگى اۋرۋحانالاردا ەمدەۋگە ابدەن بولادى. قازىر وبلىستىق اۋرۋحانالاردىڭ تەحنيكالىق، ماتەريالدىق بازاسى جاقسارعان. بىلىكتى ماماندار دا از ەمەس. سوعان قاراماستان، كەيبىر اتا-انالار «الماتىعا بارامىن، استاناعا بارامىن» دەپ تالاپ قويىپ، تالاپتارى ورىندالماسا، جوق جەردەن داۋ شىعارىپ جاتادى.

ەرمەك ايازبەكوۆ، رەسپۋبليكالىق «اقساي» كلينيكالىق بالالار ۋرۋحاناسىنىڭ ديرەكتورى:
– ەرمەك ءابۋۇلى، «كۆوتا الۋ – قيامەت-قايىم، اسىرەسە اۋىل تۇرعىندارى ءۇشىن» دەگەن اڭگىمەنى ءجيى ەستيمىز. وسى قانشالىقتى راس؟
– بارلىق تالاپتار ەسكەرىلە وتىرىپ جاسالعان كۆوتا ءبولۋ ءتارتىبىنىڭ زاڭدىلىعىنا كۇماندانۋ ورىنسىز. قۇزىرلى مينيسترلىك كۆوتانىڭ دۇرىس ءبولىنۋىن قاتاڭ باقىلاپ، ايرىقشا نازارعا الىپ وتىر. راس، بۇرىندارى قيىنداۋ بولاتىن. قازىر ەشكىمنىڭ وكپەسى بولماۋى كەرەك.
نەگىزى، رەسپۋبليكامىزدىڭ وزگە ايماقتارىندا تۇراتىن ناۋقاس بالالار ەڭ الدىمەن وبلىستىق اۋرۋحانالاردا ەمدەلۋى ءتيىس. ەگەر دە وبلىستاعى دارىگەرلەر دارمەنسىز بولسا عانا بىزگە جىبەرەدى. ادامدار نە ايتپايدى؟! ولاردىڭ بارىنە بىردەي سەنە بەرۋگە دە بولمايدى. ماسەلەن، كوپشىلىك اتا-انا وبلىستىق اۋرۋحانالاردا دا ەش قيىندىقسىز ەمدەۋگە بولاتىن ناۋقاس بالاسىن بىردەن استاناعا نە الماتىعا الىپ كەلگىسى كەلەدى. ال وعان كۆوتا كەرەك. ونداي جاعدايدا، البەتتە، ولارعا كۆوتا بەرىلمەيدى. مىنە، «كۆوتا الۋ قيىن» دەگەن اڭگىمە قايدان شىعادى!
شامامەن ايتسام، 90 پايىز ناۋقاس بالالاردى وبلىستىق دەڭگەيدەگى اۋرۋحانالاردا ەمدەۋگە ابدەن بولادى. قازىر وبلىستىق اۋرۋحانالاردىڭ تەحنيكالىق، ماتەريالدىق بازاسى جاقسارعان. بىلىكتى ماماندار دا از ەمەس. سوعان قاراماستان، كەيبىر اتا-انالار «الماتىعا بارامىن، استاناعا بارامىن» دەپ تالاپ قويىپ، تالاپتارى ورىندالماسا، جوق جەردەن داۋ شىعارىپ جاتادى.
– بالكىم، بۇل سەنiمنiڭ جوقتىعىنان شىعار؟ دارىگەرلەردىڭ بىلىمسىزدىگىنەن، بىلمەستىگىنەن ءولىپ كەتىپ، بولماسا مۇگەدەك اتانىپ جاتقاندار جوق ەمەس قوي.
– ول دا مۇمكىن. الايدا ءبىر قايعىلى وقيعامەن بۇكىل دارىگەردى قارالاۋعا تاعى بولمايدى. جالپى، قازىر وبلىس-وبلىستاردا مىقتى ماماندار از ەمەس. ارينە، مەن اتا-انالاردى تۇسىنەمىن. بالاسىنىڭ دەنساۋلىعىنا الاڭدايدى. دەسەك تە، وبلىستاعى دارىگەرلەر وزدەرىن-وزدەرى الدەقاشان دالەلدەگەن.
توقىراۋ جىلدارى مەديتسينا سالاسىنىڭ دا توز-توزى شىقتى. تەك مەديتسينا ەمەس، قيىندىقتى ەل بولىپ بىرگە كوتەردىك. سول ءبىر كەزەڭ ادامداردىڭ پسيحولوگياسىندا جاتتالىپ قالعان سياقتى. كوپشىلىكتىڭ وتاندىق مەديتسيناعا دەگەن سەنىمسىزدىگى سودان قالسا كەرەك. راس، كەمشىلىك مۇلدە جوق ەمەس. الايدا جەتىستىكتەردى دە مويىنداۋ كەرەك قوي. ءتىپتى مەديتسيناسى الدەقايدا كوش الدا كەلە جاتقان ەلدەردە جاسالاتىن بىرقاتار وپەراتسيالاردى ءبىز دە جاساپ ءجۇرمىز.
– وتكەن جىلى ءتۋابىتتى كەرەڭ بالالاردىڭ 250-ءى كەزەكتە تۇر دەگەن ەدىڭىز. قازىر شە؟
– ءبىز العاشقى جىلى ۇكىمەت پەن جەكەلەگەن دەمەۋشىلەردىڭ قاراجاتىنا 27 بالانىڭ قۇلاعىنا يمپلانت ورناتقان بولاتىنبىز. قازىرگى كەزدە وپەراتسيا جاسالعان بالالاردىڭ سانى 160-تان استى. نەگىزى، بۇل – وتە اۋىر وپەراتسيا. ءارى قىمبات تۇرادى. بۇرىندارى مۇنداي وپەراتسيا تەك شەتەلدە جاسالاتىن. ۇكىمەت جىلىنا بار-جوعى ون-ون بەس بالا عانا جىبەرەتىن. ەندى وزىمىزدە دە تابىستى جاسالىپ ءجۇر. مەن بىلتىر 250 بالا كەزەكتە تۇر دەسەم، بۇل كورسەتكىش ەداۋىر ۇلعايدى. قازىر كەزەكتە تۇرعانداردىڭ سانى 460-قا جەتتى. ادامدار بىرىنەن-ءبىرى ەستىپ، كەلىپ جاتىر. مۇنداي وپەراتسيا جاساۋمەن ەكى دارىگەر اينالىسىپ ءجۇر. وسى تۇستا تاعى ءبىر پروبلەمانىڭ ۇشى شىعادى. وپەراتسيا جاسالعان بالالاردىڭ بارلىعىنىڭ 12-13 پايىزى ەمدەلمەي قالادى. ونىڭ سەبەبى – اتا-انالارىنىڭ بولماسا تۋىستارىنىڭ جاۋاپسىزدىعىنان. وپەراتسيا جاسالعاننان كەيىن ول بالامەن ءبىر جىلداي ەرىنبەي-جالىقپاي جۇمىس ىستەۋلەرى ءتيىس. وكىنىشكە قاراي، كوپشىلىك اتا-انالار وپەراتسيانى جاساتۋىن جاساتىپ، «ۋاقىتىمىز جوق» دەگەندى سىلتاۋراتىپ، دارىگەرلەر بەرگەن تاپسىرمانى مۇلدە ورىندامايدى. ءتىپتى «ۋاقىتىم بولماسا، قايتەمىن» دەپ دارىگەرلەرگە تەپسىنەتىندەر دە جوق ەمەس.
وسىنداي سالعىرت-سالاقتىق سالدارىنان بولىنگەن قىرۋار قارجى جەلگە ۇشىپ، دارىگەرلەردىڭ ماڭداي تەرى تەككە كەتەدى. بالاعا جۇمسالعان قاراجاتتى ايتىپ كوپسىنبەي-اق قويايىق، بالاعا وبال عوي. ونى ايتاسىز، استانا قالاسىندا تۇراتىن ءبىر ايەلدىڭ «الماتىعا ەندى ءجيى كەلىپ تۇرۋعا تۋرا كەلەدى. ءبىزدىڭ وسى قالادان پاتەر الۋىمىزعا جاردەمدەسىڭدەر» دەپ تالاپ قويعانى بار. وسىعان نە دەۋگە بولادى؟ مۇگەدەك بالانىڭ اتا-اناسى ايتسا، مۇندايدى تۇسىنەسىڭ. ال الگى باسپانا سۇراعانداردىڭ بالاسى ءوزى ءجۇرىپ-تۇرادى عوي؟! ونىڭ ۇستىنە اۋرۋحاناعا كۇندە كەلىپ قاجەتى جوق. تەك العاشقى جىلدارى شامامەن ەكى ايدا ءبىر رەت اكەلىپ تۇرسا بولعانى. وپەراتسيا تەگىن جاسالدى، بالا تەگىن ەمدەلدى، ەندى وعان قالادان پاتەر كەرەك بولىپتى!
جۋىردا مىناداي ءبىر جاعداي بولدى. ءبىر ايەل سال اۋرۋىمەن اۋىراتىن التى جاستاعى تىم ءالسىز بالاسىن الىپ كەلدى. بالانى اۋرۋحاناعا جاتقىزدىق. «العاشقى كەزدەرى بالاڭىزدىڭ قاسىندا بولعانىڭىز ءجون بولار ەدى»، – دەدىك وعان. ول اقشاسىنىڭ جوقتىعىن ايتىپ، بالاسىنىڭ قاسىنا قالۋدان باس تارتتى. نەگىزى، مۇنداي جاعدايدا ءوز بەتىمەن ءجۇرىپ-تۇرۋعا مۇمكىندىگى جوق نەمەسە جۇرە المايتىن كىشكەنە سابيلەردىڭ قاسىندا قالىپ جاتاتىندار كۇنىنە 700 تەڭگەگە جۋىق اقشا تولەۋى ءتيىس. ال ءبىز ول ايەلدىڭ اۋرۋحانادا تەگىن جاتۋىنا رۇقسات بەردىك. سويتسەك: «مەن قالا المايمىن، جۇمىسىمدى قايتپەكپىن؟ سەندەرگە تاپسىردىم، وزدەرىڭ كۇتەسىڭدەر. نە ءۇشىن اقشا الاسىڭدار؟» – دەپ ايقايدى سالىپ، دارىگەرلەردىڭ ەكى اياعىن ءبىر ەتىككە تىقپاسى بار ما؟! جۇمىسقا جارامسىزدىق پاراعىن بەرەتىنىمىزدى ەسكەرتتىك. جوق، ەش ىمىراعا كەلەتىن ەمەس. اقىرىندا مەنى بالاعاتتاپ، مينيسترلىككە ۇستىمىزدەن ارىز جازۋعا دەيىن باردى. مينيسترلىك تەكسەردى. ءبىزدىڭ ەش كىنامىز جوق ەكەندىگىن ايتتى الگى ايەلگە. وسىنداي ءبىر ارىزدىڭ ءوزىنىڭ دارىگەرلەردى قانداي اۋرە-سارساڭعا سالاتىنىن بىلسە عوي سولار.
وسى تۇستا ايتا كەتپەگىم، بيۋدجەتتەن كوحلەارلى يمپلانتاتسياعا 1 ملن دوللار بولىنگەن. ۇكىمەت بالالاردان بارىن اياپ وتىرعان جوق. وپەراتسيادان كەيىنگى العاشقى جىلى بالعىنداردى سۋردولوگتار تەگىن باقىلايدى. اتا-انالارى بالالارىنىڭ كۇتىمىنە دۇرىس كوڭىل بولەتىن بولسا، ولار ەكى، ءتىپتى ءارى كەتكەندە بەس جىلدىڭ ىشىندە قۇلان-تازا ايىعىپ كەتەتىن بولادى.
– جاس مامانداردىڭ بىلىمىنە كوڭىلىڭىز تولا ما؟
– تولمايدى. قازىرگى ستۋدەنتتەردىڭ تەك جارتىسى عانا ساباق وقيدى. وتاندىق مەديتسينانىڭ بولاشاعى الاڭداتارلىق جاعدايدا تۇر. ال اۋىلداعى احۋال تىپتەن قيىن. قازىر جاس ماماندارعا ميلليونداعان تەڭگە بەرىپ، اۋىلعا شاقىرىپ جاتىر. ازىرگە ول دا ەشقانداي ناتيجە بەرىپ جاتقان جوق. سوندىقتان دا جاستاردى اۋىلعا باعىتتاۋدىڭ باسقا جولدارىن قاراستىرۋ كەرەك. بۇل ماسەلەنى ەرتەڭ ەمەس، قازىردەن قولعا الماسا بولمايدى.
تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىك ماسەلە، بەلگىلى اكادەميك كامال ورمانتاەۆتىڭ «ۋنيۆەرسيتەتتىك كلينيكالار اشۋ كەرەك» دەگەن پىكىرىن قولدايمىن. كاسىبي دەڭگەيى جوعارى ماماندار دايىنداۋ ءۇشىن جوعارى مەديتسينالىق وقۋ ورىندارىندا ۋنيۆەرسيتەتتىك كلينيكالار بولۋى ءتيىس. ياعني ءبىلىم مەن تاجىريبە قاتار ءجۇرۋى كەرەك. وسى جۇيەنى ەنگىزە الماي-اق قويدىق. ستۋدەنتتەر تاجىريبەنى جەرگىلىكتى اۋرۋحانالاردا وتكىزەتىندىكتەن، اۋرۋحانا اكىمشىلىگىنە تاۋەلدى سياقتى. بىلايشا ايتقاندا، سولاردىڭ قاس-قاباعىنا قاراۋعا تۋرا كەلەدى.
– ەلىمىزدىڭ جوعارى مەديتسينالىق وقۋ ورىندارىنداعى پەدياتريا فاكۋلتەتتەرىنىڭ جابىلعانىنان حاباردارمىز. وعان كوپشىلىك ماماندار قارسى بولدى. ولاردىڭ قاتارىندا ءسىز دە بار شىعارسىز؟
– پەدياتريا فاكۋلتەتىنىڭ جابىلۋىنا مەن دە ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسىمىن. جاڭا جۇيەگە سايكەس، اتالمىش فاكۋلتەت ەمدەۋ فاكۋلتەتىنە ءوتتى. بولاشاق دارىگەرلەردىڭ وقۋ مەرزىمىنىڭ توعىز جىلعا دەيىن ۇزارتىلۋى وسىعان دا بايلانىستى. ياعني ولار جەتى جىل جالپى مەديتسينالىق پراكتيكا جۇيەسى بويىنشا ءبىلىم السا، پەدياتريا ماماندىعى بويىنشا سوڭعى ەكى جىلدا عانا ءدارىس الادى. پەدياتريا فاكۋلتەتىن قالدىرۋ كەرەك ەدى. ويتكەنى بۇل – ءوز الدىنا تولىققاندى ءبىر ماماندىق. بۇل ماماندىقتى ەكى-ءۇش جىلدا وقىپ-ۇيرەنۋ مۇمكىن ەمەس. دەگەنمەن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى وسى گەرماندىق ءادىستى دۇرىس دەپ شەشتى. پەدياتريا فاكۋلتەتىن جابۋ ماسەلەسى رەسەيدە دە كوتەرىلىپ، ول ۇلكەن پىكىرتالاستار تۋدىرعانى بەلگىلى. جوعارى دەڭگەيدە وتكىزىلگەن تالقىلاۋلاردان كەيىن ولاردا اتالمىش فاكۋلتەت قالدىرىلدى. ال بىزدە قالاي بولدى؟ رەفورماعا قارسى ەمەسپىز. رەفورما جۇرگىزىلۋى كەرەك. بىراق ونى اقىلداسىپ جاساۋ كەرەك ەدى عوي. ال بىزبەن ەشكىم اقىلداسقان ەمەس. مينيسترلىك بىرنەشە ادامنىڭ عانا باسىن قوسىپ، بۇل ماسەلەنى اسىعىس شەشە سالدى. تالقىعا سالىپ، زەردەلەپ، سارالاۋ كەرەك ەدى. ءوز الدىنا پەدياتريا فاكۋلتەتى بولماعان سوڭ، ەرتەڭگى جاستاردىڭ اراسىنان بالا دارىگەرى بولۋعا قۇلشىنىپ تۇرعان ەشكىمدى تاپپاي دا قالامىز. قىسقاسىن ايتسام، بالا دارىگەرى ماماندىعى بويىنشا كادر تاپپاي، وپىق جەيتىنىمىز انىق. بالكىم، ءبىر-ەكەۋى شىعار، ونىمەن ءبىز بالالارىمىزدىڭ دەنساۋلىعىن قاداعالاپ وتىرا الامىز با؟ «ساۋاتسىز ماماندار كوبەيىپ كەتتى» دەپ جاتامىز، سول كەزدە كورەمىز ناعىز قيىندىقتىڭ كوكەسىن.
ءبىزدىڭ تۇسىمىزدا پەدياترلار جەتى جىل ءبىلىم الدى. ول كوپتىك ەتكەن جوق. كەرىسىنشە، جىلدان-جىلعا ءبىلىمىمىزدى جەتىلدىرىپ وتىرۋعا ءتيىسپىز. وكىنىشكە قاراي، قازىرگى كەزدە بۇرىن-سوڭدى بولماعان اۋرۋ تۇرلەرى شىعىپ جاتىر. قازىردىڭ وزىندە پەرزەنتحانالاردا نەونوتولوگ دارىگەر جوقتىڭ قاسى. بۇگىندە ءالسىز تۋىلىپ جاتقان سابيلەر وتە كوپ. قىرقىنان شىققانشا جان-جاقتى تەكسەرىلىپ، باقىلاۋدا ۇستاۋ ءۇشىن تاجىريبەلى نەونوتولوگ دارىگەر كەرەك. پەرزەنتحانالارداعى ەڭ ۇلكەن پروبلەما – وسى. قۇزىرلى مينيسترلىكتىڭ وسى جاعىن ويلاماعانى وكىنىشتى. شەتەلدەگى جاعدايعا قاراپ، ءۇستىرت شەشىم قابىلداۋعا بولا ما؟ بۇل دەگەن – ۇرپاقتارىمىزدىڭ دەنساۋلىعىنا جاسالىپ وتىرعان قاستاندىق دەسەم، ارتىق ايتقاندىق ەمەس. شەتەلدىڭ ۇيرەنۋگە تۇراتىن دا، تۇرمايتىن دا جاقتارى بار. ايتپاقشى، شەتەل قازىر وسى تاجىريبەدەن باس تارتىپ وتىر.
مۇنداي باعدارلامانىڭ باعى جانا قويماس. وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن گەرماندىق ءبىر پروفەسسور ماعان: «ەرمەك، سىزدەردە جاقسى ەكەن. پەدياتريا فاكۋلتەتى بار. الايدا ەستىپ جاتىرمىن، جاپقالى جاتقان كورىنەدى. قالايدا وسىعان جول بەرمەڭىزدەر. ساقتاپ قالىڭىزدار. ەرتەڭگى كۇنى وپىق جەپ قالاسىزدار. بالالارعا وبال بولادى»، – دەپ ءوز ەلىندەگى بالالار پەدياترياسىنىڭ قيىن-قىستاۋ كەزەڭىنىڭ ءبىزدىڭ ەلدە قايتالانباۋىن قاتتى ەسكەرتكەن ەدى.
«پەدياتريا فاكۋلتەتىن جاپقانىمىز ۇلكەن قاتەلىك بولادى»، – دەپ مينيسترگە مەن دە ايتتىم. ءالى دە ايتامىن.
اۋىلداعى جاعداي تىپتەن مۇشكىل. ءبىر اۋىلدا ءبىر دارىگەردەن عانا وتىر. تەراپەۆت تە – سول، حيرۋرگ تە – سول، بالا دارىگەرى دە – سول. پەدياتريانىڭ جابىلۋىنىڭ قالالىق جەرلەرگە كەرى اسەرىن ايتامىز، ال اۋىلداعى جاعدايدىڭ قالاي بولاتىنىن ءوزىڭىز بولجاي بەرىڭىز.
– ەلىمىزدەگى بۇيرەك الماستىرۋ وپەراتسياسىنىڭ جاسالىپ جۇرگەنىنە جيىرما جىلدان استى. الايدا بۇيرەك ترانسپلانتاتسياسىنا قاتىستى ءتۇيىن ءالى شەشىمىن تاپپاي كەلەدى. بالكىم، زاڭعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ قاجەت شىعار؟
– زاڭدا بارلىعى دۇرىس قامتىلعان. گاپ – زاڭدا ەمەس، ادامداردا. ناقتىراق ايتسام، وپەراتسيانى قاجەت ەتەتىن قانشا بالانىڭ اتا-اناسىنا «بۇيرەگىڭىزدى بالاڭىزعا بەرىڭىز» دەپ ۇسىنىس جاسايمىز، ەشكىم كەلىسپەيدى. ءبىر بۇيرەكپەن دە ءومىر سۇرۋگە بولادى. الايدا ەشكىمنىڭ بۇيرەگىن بالاسىنا بەرگىسى جوق. جيىرما جىلدىڭ ىشىندە بۇيرەگىن بالاسىنا بەرگەن ءبىر عانا اكەنى كوردىم. سەنەسىز بە، جيىرما جىلدىڭ ىشىندە ءبىر عانا وقيعا!
بىلتىر بار-جوعى ءۇش بالاعا عانا وپەراتسيا جاسالدى. ولار – دونورلىقتان الىنعان اعزانى وزدەرىنە اۋىستىرۋعا كەزەكتە تۇرعاندار. قازىرگى كەزدە 1500-نان استام بالا كەزەكتە تۇر. دونور قاي كەزدە بولادى، وپەراتسيا قاشان جاسالادى – ول ءبىر اللاعا عانا ايان. سوندىقتان دا قاراجاتى بارلار پاكىستانعا بارىپ، ەمدەلىپ كەلىپ ءجۇر.
ءبىر ايەل «بالامنىڭ بۇيرەگىنە ترانسپلانتاتسيا جاساۋعا كومەكتەسىڭىزدەر» دەپ دەپۋتاتتارعا حات جازىپتى. دەپۋتاتتار ول حاتتى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنە قاراۋعا جىبەردى. مينيسترلىك حاتتى بىزگە تاپسىردى. ال ءبىزدىڭ قولىمىزدان نە كەلەدى؟ دونور جوق قوي. «ءبىر بۇيرەگىڭدى بەرشى بالاڭا. بالاڭدى ەمدەپ شىعارار ەدىك»، – دەدىم ول ايەلگە. ال ول ءۇزىلدى-كەسىلدى باس تارتتى. قىسقاسى، بار كىلتيپان زاڭدا ەمەس، ادامداردىڭ تۇيسىگى مەن تۇسىنىگىنە بايلانىستى.
– ۇكىمەت قارجى جاعىنان ساراڭدىق تانىتىپ جاتقان جوق. ماسەلەن، 2002 جىلى 73,0 ميلليارد تەڭگە بولسە، 2008 جىلى مەديتسينا سالاسىنا بولىنگەن قارجى 377,5 ميلليارد تەڭگەگە دەيىن ءوستى. الايدا قارجىنىڭ كوپتىگىنەن نە پايدا، قاراپايىم حالىق تەگىن مەديتسينالىق كومەكپەن تۇگەلدەي دەرلىك قامتاماسىز ەتىلمەسە؟
– راس ايتاسىز، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا بارلىق جاعداي جاسالىپ جاتىر. «مەديتسينا سالاسىنا كوپ قارجى بولىنەدى» دەگەندى ءجيى ەستيمىن. الايدا بار قۇندىلىق ادام دەسەك، سول ادامنىڭ دەنساۋلىعىنا جۇمسالاتىن قارجىنى كوپ كورمەسەك ەكەن دەيمىن.
– ءبىزدىڭ ايتقالى وتىرعانىمىز، قارجىنىڭ كوپتىگى ەمەس. اڭگىمە – سول كوپ قارجىنىڭ تالان-تاراجعا تۇسپەي، حالىقتىڭ يگىلىگىنە جۇمسالۋ-جۇمسالماۋىندا.
– قازىر مەديتسينا سالاسىنا بولىنگەن قارجى توڭىرەگىندە ءتۇرلى پىكىرتالاستار مەن وتكىر سىندار ايتىلىپ جاتىر. قارجى ماسەلەسىنە قاتىستى ناقتى جاۋاپ بەرەتىن – ءتيىستى ورىندار. «اقساي» رەسپۋبليكالىق بالالار اۋرۋحاناسىنا قاتىستى ايتسام، بولىنگەن قارجى قر بيۋدجەتتىك كودەكسى مەن ۇكىمەتتىڭ 2007 جىلعى 20 ناۋرىزىنداعى №225 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت پەن جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەردى ورىنداۋ ەرەجەسىندە كورسەتىلگەن تالاپتارعا سايكەس، ۋاقتىلى، ءتيىمدى جانە نىسانالى جۇمسالادى.
Iزگi تiلەك
قازىر ستۋدەنت كەزىمدەگى مىنا ءبىر وقيعانىڭ ەسىمە ءتۇسىپ وتىرعانى. رەسەيدە مەديتسينا اكادەمياسىندا وقىپ جۇرگەنىمدە ارامىزدا گرۋزين جىگىتى وقىدى. ساباققا ءجۇردىم-باردىم قارايتىن. بىردە پروفەسسور ودان: «تۇك ساباق وقىمايسىڭ، ەرتەڭ وپەراتسيانى قالاي جاسايسىڭ؟»  – دەپ سۇراماي ما. سويتسە، الگى: «مەن وپەراتسيا جاسايدى دەپ كىم ايتتى؟ مەن بىردەن باس دارىگەر بولامىن»، – دەگەن ەدى. بۇل – انەكدوت ەمەس، اششى شىندىق. جاستارىمىز سول گرۋزين سياقتى ويلاماسا ەكەن دەگەن تىلەگىم بار.

سۇحباتتاسقان ءلاززات بيلان
«الاش ايناسى» گازەتى، (22.05.2009)