جۇت كەزىندە جۇرت بولىپ جۇمىلايىق
سۋرەتتە: تارباعاتاي اۋدانى. قىزىلكەسىك اۋىلىنىن ماڭىنداعى بازار كوپىرى.
مادەني ساياسات جانە ونەرتانۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، تاياۋدا عانا جاناشىر ازاماتتاردىڭ باسىن قۇراپ «شىعىسقا كومەك» قورىن قۇرعان بەلگىلى ساياساتتانۋشى ەرلان سايروۆ شىعىس قازاقستان وبلىسىندا ءجۇر. ءبىز ەرلان بياحمەتۇلىمەن ساپارى بارىسىندا شۇعىل سۇحباتتاسىپ ۇلگەردىك. ول رەسپۋبليكالىق باسىلىمدارعا تولىق جەتپەي جاتقان ەلدەگى احۋال تۋرالى كەڭىنەن بايانداپ بەردى.
- ەرلان اعا، تارباعاتايداعى ەلدىڭ جايى قالاي بولىپ جاتىر؟ ەلمەن حابارلاسا الدىڭىزدار ما؟
- وبلىس اكىمشىلىگىمەن تىكەلەي حاباردا وتىرمىز. قازىر وبلىس اكىمشىلىگىنىڭ كەشەندى جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە بۇگىن كەلەسى ناتيجەلەر ءىس-جۇزىنە اسىپ جاتىر. «ەڭ ءبىرىنشى مىندەت - تاسقىن سۋدىڭ بەتىن قايتارىپ، حالىققا قالىپتى جاعداي تۋعىزۋ. قازىر وبلىسقا 1,2 ملرد. تەڭگە ءبولىندى. بۇل العاشقى كەزدەگى كومەك. قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارىنا، وتەماقىعا قوسىمشا قارجى بولىنەدى» دەپ وتىر وبلىس باسشىسى بەردىبەك ساپارباەۆ. سونىمەن بىرگە وبلىس باسشىسى شىنايى اقپاراتتى شۇعىل جەتكىزىپ، بيلىك تاراپىنان اتقارىلىپ جاتقان ىستەردەن جۇرتشىلىقتى حاباردار ەتىپ وتىرۋ اسا قاجەت دەيدى. سونىمەن قاتار، اكىم تابيعات اپاتىنا ۇشىراعان جانداردىڭ ەشقايسىسى قاراۋسىز، قولداۋسىز قالمايتىنىن دا قاداپ ايتتى.
سۋرەتتە: تارباعاتاي اۋدانى. قىزىلكەسىك اۋىلىنىن ماڭىنداعى بازار كوپىرى.
مادەني ساياسات جانە ونەرتانۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، تاياۋدا عانا جاناشىر ازاماتتاردىڭ باسىن قۇراپ «شىعىسقا كومەك» قورىن قۇرعان بەلگىلى ساياساتتانۋشى ەرلان سايروۆ شىعىس قازاقستان وبلىسىندا ءجۇر. ءبىز ەرلان بياحمەتۇلىمەن ساپارى بارىسىندا شۇعىل سۇحباتتاسىپ ۇلگەردىك. ول رەسپۋبليكالىق باسىلىمدارعا تولىق جەتپەي جاتقان ەلدەگى احۋال تۋرالى كەڭىنەن بايانداپ بەردى.
- ەرلان اعا، تارباعاتايداعى ەلدىڭ جايى قالاي بولىپ جاتىر؟ ەلمەن حابارلاسا الدىڭىزدار ما؟
- وبلىس اكىمشىلىگىمەن تىكەلەي حاباردا وتىرمىز. قازىر وبلىس اكىمشىلىگىنىڭ كەشەندى جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە بۇگىن كەلەسى ناتيجەلەر ءىس-جۇزىنە اسىپ جاتىر. «ەڭ ءبىرىنشى مىندەت - تاسقىن سۋدىڭ بەتىن قايتارىپ، حالىققا قالىپتى جاعداي تۋعىزۋ. قازىر وبلىسقا 1,2 ملرد. تەڭگە ءبولىندى. بۇل العاشقى كەزدەگى كومەك. قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارىنا، وتەماقىعا قوسىمشا قارجى بولىنەدى» دەپ وتىر وبلىس باسشىسى بەردىبەك ساپارباەۆ. سونىمەن بىرگە وبلىس باسشىسى شىنايى اقپاراتتى شۇعىل جەتكىزىپ، بيلىك تاراپىنان اتقارىلىپ جاتقان ىستەردەن جۇرتشىلىقتى حاباردار ەتىپ وتىرۋ اسا قاجەت دەيدى. سونىمەن قاتار، اكىم تابيعات اپاتىنا ۇشىراعان جانداردىڭ ەشقايسىسى قاراۋسىز، قولداۋسىز قالمايتىنىن دا قاداپ ايتتى.
وبلىس باسشىسىنىڭ ايتىسىنا قاراعاندا، جاقىن ارادا ءبىرىنشى ۆيتسە-پرەمەر ومىرزاق شۇكەەۆ باستاعان كوميسسيا كەلىپ، سول جەردە شىعىن سوماسى ەسەپتەلىپ، ناقتى شەشىم قابىلداناتىن بولادى.
ءبىزدىڭ نەگىزگى ماقسات - بىرىنشىدەن، جالپى ۇلتتى وسىنداي قيىن-قىستاۋ كەزدە ءبىر ماقساتقا جۇمىلدىرا وتىرىپ، قوعامدى ۇلتتىق جاۋاپكەرشىلىككە باۋلۋ. سوندىقتان «نۇر-وتان» پاريتياسىنىڭ قولداۋىمەن «شىعىس قازاقستانعا كومەك» اكتسياسىن ۇيىمداستىرىپ وتىرمىز. جەتەكشى توپقا قابدەش ءجۇمادىلوۆ، مۇرات اۋەزوۆ، بەكبولات تىلەۋحان، ديداحمەت ءاشىمحاندار قوسىلدى. وسى اكتسيانى «سامرۇق-قازىنا» ءال-اۋقات قورىنىڭ سەرىكتەستىكتەرى تۇگەل قولداپ وتىر. ەلىمىزدىڭ ءار ايماعىنان جاناشىر ازاماتتار قولداپ، قولۇشىن بەرۋگە ۇمتىلۋدا. مىسالى، قاراعاندىدان اقىن سەرىك اقسۇڭقارۇلى ءوزىنىڭ جەرگىلىكتى ءباسپاسوز بەتتەرىنەن ماقالالار ۇيىمداستىرىپ، «شىعىسقا كومەك» قورىنا كاسىپكەرلەردەن قاراجات ءتۇسىرۋدى قولعا الىپتى. اقىن اعامىزعا العىسىمىز شەكسىز.
- تارباعاتايداعى اعايىنعا كومەك قولىن سوزامىن دەۋشىلەر ءۇشىن ارنايى قور قۇرىلادى دەگەن ەدىڭىزدەر. قور اشىلدى ما؟ جۇرتشىلىقتان جينالعان قارجى-قاراجات، مەديتسينالىق جاردەم، ازىق-تۇلىك ەلگە قالاي جەتكىزىلەتىن بولادى؟
- قور اشىلدى، قور «شىعىسقا كومەك» دەپ اتالادى. وسى كۇندەردە ەلىمىزدەگى اقپارات قۇرالدارى ارقىلى قوردىڭ ماقساتى جونىندە اقپارات جىبەرىپ جاتىرمىز. بۇگىن، جوعارىدا ايتقانداي، «سامرۇق-قازىنا» ءال-اۋقات قورىنىڭ باسشىلىعى العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ جاردەم جاسايتىندارىن مالىمدەدى. جاقىن ارادا قانشا قاراجات ءتۇستى، ونى قاي جەرگە جىبەرەتىنىمىز جونىندە رەسمي تۇردە ايتامىز
- مال شىعىنى تۋرالى ەستىپ جاتىرمىز؟ اۋىل تۇرعىندارىن كوشىرۋ جۇمىستارى قالاي جۇرگىزىلۋدە؟
- ەڭ نەگىزگى اۋىرلىق تارباعاتاي اۋدانىنا ءتۇسىپ وتىر. ول جەردە رەسمي اقپاراتقا سۇيەنەتىن بولساق، 6 ەلدى مەكەندى سۋ الىپ كەتتى. تاسقىن سالدارىنان 650 ءۇي، 748 قورا-جاي، 50 مال قىستاعى سۋ استىندا قالدى. 423 تۇرعىن ءۇي، 465 قورا-جاي، 24 مال قىستاعى ءبۇلىنىپ، قۇلادى. سۋ تاسقىنى سالدارىنان 1800 ءىرى قارا، 9200 قوي مەن ەشكى، 513 جىلقى ءولدى. اسىرەسە كوكجىرا، جانتىكەي، كوكتۇبەك، قىزىلكەسىك، قىزىلجۇلدىز اۋىلدارىنىڭ تۇرعىندارى سۋ تاسقىنىنان كوپ زارداپ شەكتى.
ۇيلەرىن تاسقىن سۋ العان ەلدى مەكەندەردىڭ 3927 تۇرعىنى اۋدان ورتالىعى اقسۋات اۋىلىنداعى جانە ساتباەۆ، تانا مىرزا، قارعىبا، قاراسۋ اۋىلدارىنداعى مەكتەپتەرگە، اۋدان ورتالىعىنداعى «بالدىرعان» بالالار باقشاسىنا، №2 اقسۋات ورتا مەكتەبى جانىنداعى ينتەرنات پەن بىرقاتار مەملەكەتتىك مەكەمەلەرگە ورنالاستىرىلدى.
قىزىلكەسىك اۋىلدىق وكرۋگىنە قاراستى اياگوز قالاسىمەن جالعاستىراتىن بوعاس وزەنىندەگى كوپىردى سۋ الىپ كەتسە، قۇمكول اۋىلدىق وكرۋگىندەگى قارعىبا وزەنى ۇستىندەگى كوپىر ءبۇلىندى. وسى كوپىر ارقىلى اۆتوكولىك قوزعالىسىنا تىيىم سالىندى.
وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى ءتۇسىپحان تۇسىپبەكوۆ باسقاراتىن شتاب كەشەندى شارالاردى جۇزەگە اسىرۋدا. شۇعىل ارەكەت جاساۋ ءۇشىن تاۋلىك بويى اۋدانداعى بارلىق ەلدى مەكەندەردە ءتيىستى جەدەل توپتار جۇمىس ىستەيدى.
بۇگىنگى كۇنى اۋدان بويىنشا قۇتقارۋ جۇمىستارىنا 1258 ادام تارتىلىپ، 295 ءار ءتۇرلى تەحنيكالار جۇمىلدىرىلدى.
تارباعاتايلىقتاردىڭ باسىنا ءىس تۇسكەن وسى اۋىر كەزەڭدە الىستاعى اعايىنداردان دا كومەكتەر كەلىپ جەتتى.
بۇگىنگى كۇنى قوستاناي، كوكشەتاۋ، ەكىباستۇز، قاراعاندى قالالارىنان كەلگەن جيىنى 155 قۇتقارۋشى مەن 37 تەحنيكا اۋدان تۇرعىندارىن قۇتقارۋ جۇمىستارىنا كىرىسىپ تە كەتتى.
- «شىعىسقا كومەك» اكتسياسىنىڭ ۇيلەستىرۋشىسى رەتىندە ازاماتتىق قوعامنىڭ بەلسەندىلىگىن قالاي باعالار ەدىڭىز؟
- وتە جوعارى باعالايمىن. ازاماتتار وزدەرىنىڭ ازاماتتىق پوزيتسياسىن ايقىن كورسەتىپ وتىر. مىسالى، الماتىدا شىعىس قازاقستان وبلىسى تارباعاتاي اۋدانىنداعى سۋ اپاتىنان زارداپ شەككەن حالىققا كومەك بەرۋ ماقساتىندا «بورتاستاعان-اقسۋات» قوعامدىق قورى قۇرىلدى. قور توراعالىعىنا ەلدەن شىققان ازامات ەرداۋلەت نۇرساپين سايلاندى. نەگىزگى قوردى قۇرۋعا ات سالىسىپ جاتقان جاناشىرلاردىڭ اراسىندا سايراش ابىشقىزى، بولات نۇعمانوۆ، قالتاي باتحولدين، تالاپ راحمانوۆ، دارحان ءبىتىمشينوۆ جانە تۇرسىن تاستەكەەۆتەر بار.
قورعا جينالعان العاشقى قاراجاتپەن 28-ناۋرىز كۇنى تالاپ راحمانوۆ جانە قايرات بوكيشەۆ اتتى ازاماتتار العاشقى كومەكتى جونەلتۋگە اتتانادى. بۇل ازاماتتار اۋداندىق اكىمشىلىكپەن تىعىز بايلانىستا، حالىققا ەڭ قاجەتتى دەگەن كۇندەلىكتى قاجەتتى تاۋارلار ءتىزىمى الىندى. قايرات ومارباەۆ دەگەن ازاماتتىڭ باستاۋىمەن العاشقى 2 كاماز 26-ناۋرىز كۇنى تارباعاتاي اۋدانىنىڭ كوكجىرا اۋلىنا جونەلتىلدى.
سەمەيدە «نۇر-وتان» پارتياسى فيليالىنىڭ جانىنان شتاب قۇرىلىپ، ونىڭ توراعالىعىنا نادىربەك ءابسالاموۆ سايلاندى. بەلسەندىلەردىڭ قاتارىندا بەلگىلى قوعام قايراتكەرى ەرلان سىدىقوۆ باقىتبەك مازىباەۆ، ناسەن سەمباەۆ، مۇرات كەرىمباەۆ سياقتى ازاماتتار بەلسەندىلىك تانىتىپ 10 كاماز جۇك جىبەرىپ ۇلگەردى.
استانادا «سامرۇق-قازىنا» ءال-اۋقات قورىنىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى دارحان قالەتاەۆ، «اقسۋاتتى قولداۋ» قورىنىڭ توراعاسى مۇحتاربەك ءامىرحانوۆ، ەرسىن ءجۇنىسوۆ، تىلەگەن ءابىش، بەرىك ءۋالي ءتارىزدى ازاماتتار ىسكە بەل شەشە كىرىسىپ كەتتى. ولار دا استانادان 20 توننا ۇن، 8 توننا ماكارون، 1 ميلليون 76 مىڭنىڭ ءدارى-دارمەگى تيەلگەن بىرنەشە كاماز جىبەردى.
جۇت كەزىندە جۇمىلىپ، وسىنداي اپاتتىڭ اۋىرتپالىعىن ەل بولىپ كوتەرىپ الۋ ءۇشىن، ءبىر جەڭننەن قول، ءبىر جاعادان باس شىعارىپ، ءبىرتۇتاس ۇلت ەكەنىمىزدى كورسەتۋىمىز كەرەك دەپ بىلەمىن.
«اباي-اقپارات»
