قازاقستاندىق مودەلدى دەموكراتيالىق كەلىسىم مودەلى دەۋگە بولادى. تاۋەلسىزدىك العان تۇستا حا­لىقتاردىڭ باسىم كوپشىلىگىنىڭ ساناسىندا رەسەي تەر­ريتورياسىنىڭ جالعاسى رەتىندە قابىلدانعان قا­زاقستان بۇگىن الەمگە بەلگىلى دەربەس مەملەكەت بولىپ تانىلدى، قازاقستان حالقى دەگەن قاۋىم­داس­تىقتىڭ ىرگەتاسى قالاندى. دەگەنمەن، قازاقستاندىق كەلىسىمنىڭ نەگىزى — قازاقستاندىق ازاماتتىقتى قابىلداۋ ءارتۇرلى جاعدايلارعا بايلانىستى ەدى، جەكەباستىڭ ىشتەي تاڭداۋىمەن قاتار، امالسىزدان قازاقستاندا تۇرعاندىقتان، تاريحي وتانىنا ورالۋعا مۇمكىندىك بولماعاندىقتان قازاقستاندىق بولعاندار دا بار. سوندىقتان ازاماتتىقتى تاڭداۋ مەن ادام­داردىڭ ىشكى كوڭىلى ۇيلەسە بەرمەيدى. كەڭەستىك مەن­تا­ليتەتتەن ارىلىپ، قازاقستان ازاماتىنا اينالۋ تە­رەڭ پسيحولوگيالىق بەتبۇرىس، ول بۇگىن-ەرتەڭ  وزگەرە قوياتىن قادام ەمەس، سوندىقتان بىزدەگى كە­لىسىمنىڭ ءارتۇرلى دەڭگەيلەرى بار.

1. نەمقۇرايدى، سەلقوس كەلىسىم. بۇل كەلىسىم — ۇلت­تىق مۇددەلەرگە پارىقسىزدىقپەن قاراۋدى، تال­عاۋ­سىزدىقتى، كەڭەستىك يدەولوگيانىڭ ۇلتقا جو­عا­رى­دان، سەلقوستىقپەن جۇرگىزگەن ساياساتىن جال­­عاس­تى­را­دى، ءوز ۇلتىنىڭ تاعدىرىنا بەي-جاي قارايدى. «ايتەۋىر تىنىشتىق بولسا – بولدى»، – دەۋشىلەر. 

2. مۇسىركەۋشىلىك كەلىسىم. ۇلتتىق مۇددەلەرگە تۇ­­سى­نىكپەن قاراعان بولادى، قولداعان سىڭاي تا­نىتادى. «قايتسىن، قازاقتار دا ەل بولامىز دەپ جاتىر عوي» — دەيتىندەر.

3. كونگىش، جالتاق كەلىسىم. بۇل — ۇلتتىق الترۋيزم، ءبىر ۇلتتى ەكىنشى ۇلتقا يكەم­دەۋ. مىسالى، قازاقتاردىڭ ورىس ءتىلىن ءبىلۋى تۇ­سىنىكتى، زاڭدى، ال باسقا ۇلتتارعا قازاق ءتىلىن مەڭگەرتۋ تالابى ولاردىڭ قۇقىن بۇزۋ دەپ ەسەپ­­تەلەدى. سوندىقتان ءبىز كەلىسۋ دەپ باسقانىڭ قاس-قاباعىنا قاراۋدى ەرەجەگە اينالدىرعانبىز.

4. دەموكراتيالىق كەلىسىم. ءوزىڭدى-ءوزىڭ سىيلاۋ، وزگەگە دە سىيلاتۋ، وزگەنى دە سىيلاۋ. بۇل — ۇستارانىڭ جۇ­زىندە تۇرعانداي، قيىندىقتارى مول، بىراق ەڭ ءادىل كە­لىسىم. قازاقستان حالقى بۇگىن وسى كەلىسىمگە بە­يىمدەلۋدە.

الەمدىك تاجىريبەدە شىنايى كەلىسىمنىڭ نە­گىز­دەرى مىنالار:

تامىرى تەرەڭ ورتاق تاريح;

ورتاق ءتىل;

بىرلەسۋدىڭ، سىيلاسۋدىڭ نەگىزىنە اينالعان ورتاق ساياسي، ەكونوميكالىق، قۇقىقتىق مادەنيەت;

ورتاق ماقتانىش، نامىس، ەلدىڭ تاعدىرىنا ورتاقتاسۋ.

قازاقستاندىق ءپاتريوتيزمنىڭ دە نىق نەگىزى، ىرگەتاسى وسىندا. بۇل قۇندىلىقتار دياس­پورالار­دىڭ ۇلتتىق مۇددەلەرىن ساقتاۋعا كەپىل بولا الادى. وعان قول جەتكىزۋ، ءوزارا كەلىسىمگە، ىقىلاسقا، شىنايى نيەتكە بايلانىستى، وعان ۋاقىت تا كەرەك.

بۇگىندە  بەلگيا، كانادا، ۋرۋگۆاي، نيگەريا جانە باس­قا دا ەلدەر ۇلتارالىق كەلىسىمگە جارىم-جا­ر­تى­لاي قول جەتكىزسە، مالايزيادا دەموكراتيالىق مو­دەل 1969 جىلى مالايلىقتاردىڭ ەلدە سان جاعىنان ازدىعىنا بايلانىستى ساتسىزدىككە ۇشىراپ، كە­يىن قول جەتكىزە باستادى. ءبىرجولا الاڭسىز كەلىسىم ور­ناتقان مەملەكەت جوق. قازاقستاننىڭ دا ۇلت­ارالىق تۇراقتى كەلىسىمدى نىعايتۋى بىرقاتار ىرگەلى ىستەردى تالاپ ەتىپ وتىر.

ۇلتارالىق قاقتىعىستارعا قايشىلىقتار دا ءتان.

قايشىلىقتار ۇلت تابيعاتىنا ءتان، سەبەبى ء«بىز» بەن «ولار»، ء«وزىمىز» بەن «وزگەلەر»، «بوتەندەر» — ۇلت پسيحولوگياسىنا ءتان قايشىلىقتار. ونىڭ ۇستىنە ءبىز — كۇردەلى، تاريحي قايشىلىققا تولى ەلدىڭ مۇ­را­گە­رىمىز. ورىس ءتىلى، مىسالى، ءبىر جاعىنان، قا­زاق­تاردى الەمدىك عىلىم مەن مادەنيەت جەتىستىكتەرىنە جەت­كىزسە، ەكىنشى جاعىنان، ولاردى انا تىلىنەن الىس­تاتتى، وقشاۋلاندىردى. تىڭ جانە تىڭايعان جەر­لەردى يگەرۋ، ءبىر جاعىنان، ەكونوميكالىق، الەۋ­مەتتىك ماسەلەلەردى شەشسە، ەكىنشى جاعىنان، قازاقتاردى ءوز ەلىن­دە از ۇلتقا اينالدىرىپ، تىل­دىك ورتانى ىدىراتتى. وسى جانە باسقا قايشىلىقتاردى كۇندەلىكتى سانادا اقىل-پاراسات تارازىسىنا سالىپ سارالاۋدان گورى بىرجاقتى ءتۇسىنۋ ورىن الادى.

سوندىقتان ۇلتارالىق قاتىناستار تالاسسىز، تارتىسسىز داميدى دەۋ – ۋتوپيا. بۇقارالىق اق­پا­رات قۇرالدارى «قازاقستاندا ۇلتارالىق قاي­شى­لىقتار جوق جانە بولمايدى» دەپ كەسىپ ايتىپ جا­تادى. شىندىعىندا، ۇلتارالىق قاتىناستار احۋالى قوعامدىق قاتىناستاردان تۋىنداپ، ءارتۇرلى قاي­شى­لىقتاردىڭ پايدا بولۋىنا، ولاردىڭ شيەلەنىسۋىنە دە، شەشىلۋىنە دە نەگىز بولادى.

 ۇلتارالىق كەلىسىمگە سىرتقى كوشى-قوننىڭ ىقپالى زور. سۇراپىل كوشى-قون تاسقىنى دەمو­كرا­تيا­نى، مەملەكەتتىلىكتى، ەتنومادەني قۇن­دى­لىق­تاردى مويىندامايتىن فاكتورلارعا اينالىپ بارادى. ول ۇلتتاردى ءبىر قازاندا قايناتىپ، جاڭا، بۇرىن-سوڭدى بولماعان ناسىلگە، ەتنوستارعا، سۋپەرەتنوستارعا اينالدىرادى دەگەن بولجامدار بار. ونى ورىس تىلىندە «تەوريا ديففۋزي راسس ي ەتنوسوۆ» دەيدى. يسپان ءتىلدى قونىس اۋدارۋشىلاردان سەسكەنگەن اقش بۇگىن مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى ماسەلە كوتەرىپ، ءوز ءتىلىن قورعاي باستادى. ارابتار جايلاعان ەۋروپادا بارا-بارا ەۋروپالىق حاليفات بولادى دەپ ۇرەيلەنۋشىلەر كوبەيدى. كوشى-قون ماسەلەسىندە ليبەرالدى-دەموكراتيالىق كوزقاراس ەلگە قاۋىپ توڭدىرەتىن جاعدايعا جەتتى. قازاقستانعا دا قونىس اۋدارۋشىلاردىڭ ء(وز تاريحي وتانىنا ورالعان قازاقتاردان باسقا) سانى جىلدان-جىلعا كوبەيۋدە. كەشەگى بوسقىن، بۇگىنگى قوناق ەرتەڭ ازاماتتىعىن الىپ، ءوز مۇددەسىن قورعايدى، كوبەيە كەلە قور­قىتادى دا. لەك-لەگىمەن كەلىپ جاتقان قونىس اۋدارۋشىلار ەلىمىزدەگى ۇلتارالىق قاتىناستاردى ودان ءارى كۇردەلەندىرەدى. ولاردىڭ اراسىندا قىلمىستى ادامدار، الاياقتار، وتباسىنان بەزگەندەر كوپتەپ كەزدەسەدى.

ۇلتارالىق قايشىلىقتار بىرتە-بىرتە قاقتى­عىس­تارعا ۇلاسۋى دا مۇمكىن. سوڭعى جىلدارى ەلىمىزدىڭ كەيبىر ايماقتارىندا داۋ-دامايلار ورىن الدى. ولاردى تۇرمىستىق تالاس-تارتىستارعا قاراي ويىس­تىرا بەردىك، بۇزاقىلىقتىڭ سالدارىمەن تۇ­سىن­دىردىك، بۇل — دۇرىس تا. بىراق بۇل جەردە ۇلتتىق پسي­حول­وگيانى ەسكەرۋ ءجون: ۇلتتىڭ ءبىر ادامىن قورلاۋ، زابىرلەۋ بۇكىل ۇلتتىڭ نامىسىنا تيەدى. سوندىقتان ۇلتارالىق جانجالداردى ورمانداعى ورتپەن تە­ڭەيدى. جەل تۇرسا، ول ءورت بۇكىل ورماندى شارپيدى. ەگەر جانجالعا قاتىسۋشىلار ەكى ۇلت وكىلى بولسا، ونىڭ جاڭعىرىعى سول ۇلتتاردىڭ اراسىنا تاراپ، ۇلتتىق نامىستى قوزدىرادى. شاعىن ەلدى مەكەندەگى وقيعا بۇكىل ەلدى الاڭداتادى. ونىمەن قويماي، دياسپورالاردىڭ شەتەلدەگى تاريحي وتانىنا اۋىسادى. قازاقستانداعى كەيبىر جانجالداردىڭ ءدۇمپۋى تۇركيا، شەشەنستانعا جەتكەنى بەلگىلى. داۋ-دامايلاردى ساياساتتاندىرۋ دا، ساياسي ادەپتىلىكتى ساقتاپ، شىندىقتى جاسىرا بەرۋ دە پايدا بەرمەيدى. قاقتىعىس شاعىن ورتادا بولسا دا، ىمىراعا كەلمەيتىن قايشىلىقتاردىڭ بار ەكەندىگىنەن، سول وڭىردەگى ۇلتارالىق قاتىناستاردىڭ وسال تۇستارىنان حاباردار ەتىپ تۇرعانىنا ءمان بەرىلۋى ءتيىس. ۇلتارالىق جانجالدارعا بەيىم ايماقتاردا الدىن الا ەتنوساياسي مونيتورينگ جۇرگىزىلىپ وتىرسا، ارتىق بولماس ەدى. قىلمىستىق توپتار، ءدىني بىرلەستىكتەر، ۇلتتىق مادەني ورتالىقتار مەن ساياسي ۇيىمداردىڭ ىقپالىن قاداعالاپ، ەتنوستىق توپتاردىڭ سانى مەن دەموگرافيالىق احۋالى، الەۋمەتتىك جاعدايىن دا ەسەپكە الۋ ءجون. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، سول ەلدى مەكەننىڭ، اۋداننىڭ داۋ-دامايعا بەيىمدىلىگىن ءبىلۋ كەرەك. كەيبىر اۋىلدىق ايماقتاردا سوتسيولوگيالىق، پسيحولوگيالىق ساۋالدار جۇرگىزۋ جانجالداردىڭ الدىن الۋعا سەبەپ بولادى. ەگەر ۇلتارالىق قاتىناستاردا ءوزارا سەنىمنەن گورى ۇرەي باسىم بولسا، جاعدايدىڭ ۋشىعۋى مۇمكىن. ال ۇرەي جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ دە بەدەلىنىڭ تومەندىگىن كورسەتەدى. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى، اكىمدىكتەردىڭ كەيبىر قىزمەتكەرلەرى قىلمىستىق توپتارمەن اۋىز جالاسىپ، جەمقورلىق جايلاعان وڭىردە ادىلەت­سىزدىكتەن تۇڭىلگەن حالىق ءوز ۇكىمىن شىعارىپ، زاڭدى بۇزۋعا دەيىن بارۋى مۇمكىن. كەيدە جەرگىلىكتى بيلىك قاقتىعىستاردىڭ الدىن الۋعا، ولاردىڭ سالدارىن جويۋعا دا دايىن ەمەستىگىن بايقاتادى. ولاردىڭ باسىم كوپشىلىگى حالىقپەن پوليتسيا تىلىمەن عانا سويلەسەدى. ال قاقتىعىسقا قاتىسۋشىلاردىڭ پسيحولوگياسى ەرەكشە. ءار ۇلتتىڭ وكىلى ءوزىن قاقتىعىستىڭ قۇربانىمىز دەپ ەسەپتەيدى، وزدەرىنىڭ ءىس-ارەكەتتەرىن قورعانۋ ماقساتىمەن تۇسىندىرەدى، ولاردىڭ ءوز اقيقاتتارى مەن بولجامدارى بار. ولارمەن وكتەم ۇنمەن سويلەسۋگە بولمايدى. مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ مىندەتى – ەكى جاقتى دا تىڭداپ، نامىستارىنا تيمەي، تەرەڭ ءتۇسىنىپ، كەرىستىرمەي كەلىستىرۋگە ۇمتىلۋ. بۇل —  ۇلكەن ونەر، شەبەرلىك، كاسىبي پسيحولوگيالىق ءبىلىمدى دە تالاپ ەتەدى. سوندىقتان دا بولار، كەيبىر كوپۇلتتى مەم­لەكەتتەردىڭ ۋنيۆەرسيتەتتەرى كاسىبي ەتنو­پسيحولوگ، ەتنوسوتسيولوگ، ەتنوپوليتولوگتار دايىنداي باستادى، “ەتنوكونفليكتولوگيا” ءپانى ەنگىزىلۋدە.

سونىمەن بىرگە، ءبىزدىڭ سوت ءالى دە ۇلتتاردىڭ قۇقىنا كەپىل بولا الماي تۇر. ۇلتارالىق قاتىناستاردى رەتتەيتىن زاڭ ءالى قابىلدانعان جوق. دەموكراتيانىڭ شىنايى نە جاساندى ەكەنىن ۇلت ماسەلەسى كورسەتەدى.

ەلىمىزدەگى ۇلت ساياساتىن جاڭادان وي ەلەگىنەن وتكىزەتىن ۋاقىت كەلدى. وسى كۇنگە دەيىن ۇلت ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋدى كوبىنە تەك بارلىق دياسپورالاردىڭ قامىن ويلاۋ دەپ ءتۇسىنىپ، قازاق ۇلتىنا كوپ ۇلتتىڭ ءبىرى رەتىندە قاراپ كەلدىك. بۇگىن ەلىمىزدە نەمىستەردىڭ – 49, كارىستەردىڭ – 36, تاتارلاردىڭ – 29, سلاۆيانداردىڭ – 29, شەشەن مەن ينگۋشتاردىڭ – 26, ازىربايجاندىقتاردىڭ – 23, ۇيعىرلاردىڭ – 21, ورىستاردىڭ – 20, ۋكرايندىقتاردىڭ – 19, ەۆرەيلەردىڭ – 18, پولياكتاردىڭ – 16, تۇرىكتەردىڭ – 14, گرەكتەردىڭ – 12, ارميانداردىڭ – 11, بەلورۋستاردىڭ – 10, دۇنگەندەردىڭ – 10, كۇردتەر مەن وزبەكتەردىڭ — 8, كازاچەستۆونىڭ – 6, تۇرىك پەن بولعار، داعىستاندىقتاردىڭ – 4, قىرعىز بەن تاجىكتەردىڭ – 3, قاراشاي مەن بالقارلاردىڭ، قىتايلىق پەن شۋاش، قاراقالپاقتاردىڭ – 2, اسسيريالىق، چەح، بالتىق جاعالاۋىنداعى حالىقتار، گرۋزيندەر، وسەتيندەر، لەزگيندەر، يراندىقتار، بۇيراتتار، ۆەنگرلەر، رۋمىنداردىڭ – 1-دەن ۇلتتىق بىر­لەستىكتەرى بار. ول وتە ورىندى. ال ەندى قازاقستاندا قازاقتاردىڭ دا 40 ەتنوبىرلەستىگى بار دەپ جار سالۋ، بايىرعى ۇلتتىڭ مارتەبەسىن تومەندەتپەسە، كوتەرمەيدى.  كوپتەگەن مەملەكەتتەردە اسسامبلەيانى كىشى ۇلتتاردىڭ اسسامبلەياسى دەپ اتايدى، ال مەملەكەت قۇرۋشى ۇلتتىڭ مۇددەسى جوعا­رى تۇرادى. قازاق ۇلتىنىڭ قوعامداعى ورنى مەن مار­تەبەسىن تەرەڭ تۇسىنبەي، ءتيىمدى ۇلت ساياساتىن اي­قىنداۋ مۇمكىن ەمەس. ەلىمىزدەگى كۇردەلى دەمو­گرافيالىق وزگەرىستەر دە وسىعان يتەرمەلەپ وتىر.

1897 جىلعى بۇكىلرەسەيلىك ساناق بويىنشا بۇگىنگى قازاقستان تەرريتورياسىندا قازاقتار 81,7%-دى قۇراعان. بەلگىلى سەبەپتەرگە بايلانىستى 1959 جىلى قازاقتاردىڭ ۇلەس سالماعى 30%-عا دەيىن تومەندەدى. تاۋەلسىزدىك العان تۇستا قازاقتار ەلىمىزدىڭ 40%-ىن، ورىستار 37,4%-ىن قۇراسا، 20%-دان استامىن باسقا ۇلتتار قۇرادى. قازاقستاندا قازاقتارعا بەلگىلى ءبىر ءتىلدىڭ، مادەنيەتتىڭ، ءدىننىڭ، ءداستۇردىڭ يەسى رەتىندە كوزقاراس قالىپتاسپادى، قازاقتى سىيلاسا ورىسشا بىلەتىن مامان، عالىم رەتىندە سىيلادى. بۇگىندە  جاعداي وزگەردى. قازاق ۇلتى ەلىمىزدىڭ 65%-ىن قۇرايدى، سونىمەن بىرگە، باسقا ۇلتتاردىڭ ۇلەس سالماعى ازايۋدا. 1999-2005 جىلدار ارالىعىندا تۇرلىشە سەبەپتەرگە بايلانىستى ەلىمىزدەگى ورىس، ۋكراين، نەمىستەردىڭ سانى 4,86%-عا كەمىگەن، ال قازاقتار مەن تۇركىتىلدى ەتنوستاردىڭ سانى 5,55%-عا وسكەن. جۋىردا قازاقتار 70%-دان، تەگى ءبىر تۇركىتىلدى ەتنوستارمەن ەل حالقىنىڭ 75%-دان استامىن قۇرايدى. ۇلت ساياساتىن بۇگىنگى دەموگرافيالىق جاعدايعا بەيىمدەيتىن قاجەتتىلىك تۋدى.

قازاقستانداعى ءار ادام ءوز جەكە باسىنىڭ قامىن كوبىرەك ويلايدى، ال قازاقتاردى سونىمەن بىرگە، قازاق ۇلتىنىڭ جاعدايى ويلاندىرادى. سوتسيو­لو­گيا­لىق زەرتتەۋلەر قازاق حالقىنىڭ 15%-ى عانا ۇلتتىڭ جاعدايىنا قاناعات ەتەتىنىن بىلدىرسە، قالعانداردىڭ ءارتۇرلى دەڭگەيدە ۇلتتىڭ جاعدايىنا كوڭىلى تولمايدى، ولاردىڭ ىشىنەن 30-33%-ى قازاق ماسەلەسىن شەشۋگە بەلسەندى ارالاسۋعا دايىن جانە بۇل توپ وسە بەرۋدە. قازاقتى ويلاندىراتىن كەدەي­شىلىك، ءتىلىنىڭ، مادەنيەتىنىڭ جاعدايى، سوندىقتان ىشكى ساياساتتى ۇلتتىق تۇرعىدان سارالاۋ ماسەلەلەرى ماڭىزدى بولىپ وتىر.

اۋىل ماسەلەسى قازاقتىڭ ماسەلەسىنە اينالدى. بەس-التى جىلدا بۇل ىشكى ەنەرگيا سىرتقا تەۋىپ، بەلسەندى باعىت الادى. قازاق ۇلتشىلدىعى ءسوزدىڭ جاعىمدى ماعىناسىنا يە بولىپ كەلەدى. ۇلت ساياساتىنا كونيۋنكتۋرالىق، بولماشى ءمان بەرىپ، مەملەكەتتىڭ دامۋ ستراتەگياسى دەپ قاراماعان ەلدەر ۇلتارالىق جانجالدارعا ءجيى ۇشىراپ وتىرعان، سەبەبى قايشىلىقتاردىڭ شەشۋ جولىن ىزدەمەگەن. وسى تاريحي تاجىريبەدەن ءبىز دە عيبرات الايىق.

ۇلتارالىق احۋالعا ەلىمىزدەگى تاريحي اعارتۋ جۇمىستارىنىڭ ماردىمسىزدىعى، تاريحي ءبىلىمنىڭ تايىزدىعى، اسىرەسە، رەسەيدەن توننالاپ كەلىپ جاتقان ادەبيەتتەردەگى شىندىقتىڭ بۇرمالانۋى، اقيقاتتان اڭىزدىڭ باسىم بولۋى جاعىمسىز اسەرىن تيگىزۋدە. ولارعا سەنسەك، ورىس يمپەرياسى قازاق جەرىن جاۋلاپ العان جوق، يەسىز بوس جەرگە ورىستار قونىس اۋداردى، ءتىپتى ورىس يمپەرياسى قازاقتاردى باسقىنشىلاردان قورعادى دەگەن جالعان اقپارات تاراتۋدا. سونداي-اق، بۇگىن پاتشا وكىمەتىنىڭ جازالاۋشى ساياساتى تۋرالى شىندىقتى ايتۋ ۇلتارالىق قاتىناستاردى شيەلەنىستىرەدى دەگەن پىكىر تاراۋدا. ول قياناتتى وقۋلىقتاردان الىپ تاستاۋعا بولار، ال حالىق جادىنان قالاي الىپ تاستايمىز؟

كەيبىر وقۋلىقتاردا  ۇلتتاردى ءار ءتۇرلى توپتارعا ءبولىپ، بىرەۋىن ۇقىپتى، اقىلدى، ەڭبەكقور، تازا، تياناقتى دەسە، ەكىنشى بىرەۋلەرىن فاناتيك، ءدىنشىل، تەرروريست، سوعىسقۇمار دەپ كورسەتەدى. مەيىرىمدى جانە مەيىرىمسىز، اقىلدى دا اشۋشاڭ، قىزبا دا بايسالدىلار ءار ۇلتتىڭ ارا­سىن­دا كەزدەسەدى. دەگەنمەن، وسىنداي ستەرەوتيپتەر كۇن­دە­لىكتى تۇرمىستىق سانادا كەڭ تاراعان. رەسەي بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا، عىلىمي ەڭبەكتەرىندە بۇگىن شەشەندەردى جاعىمسىز ەتىپ كورسەتسە، ەرتەڭ رەسەيگە ۇنامايتىن ۋكراين­دىقتاردى، گرۋزيندەردى، ەستوندىقتاردى جانە باسقالاردى دا ۇنامسىز ەتىپ كورسەتەتىندىگىن قازاقستاندىقتار ءبىلۋى ءتيىستى. ءبىز ول اقپاراتتىڭ جەتەگىندە قالماۋىمىز كەرەك. كەزىندە ايگىلى ماحاتما گاندي: «كەك ادامداردى توپاس ەتەدى» دەگەن. ءبىزدىڭ قوعام كەكشىلدىكتەن، جاعىمسىز ستەرەوتيپتەردەن اۋلاق بولۋى كەرەك.

دەرەككوزى: http://www.aktobegazeti.kz