12 قىركۇيەكتە شىمكەنت قالاسىندا «جاستار ورتالىعى» عيماراتىندا قازاقستان ازاماتتىق اليانسىنىڭ جەتەكشىسى نۇرلان ەرىمبەتوۆتىڭ (سۋرەتتە) وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىم وكىلدەرىمەن (ۇەۇ) ەسەپتىك كەزدەسۋى ءوتتى. كۇن ءتارتىبىنىڭ نەگىزگى ماسەلەسى – VI ازاماتتىق فورۋمنىڭ تاپسىرمالارىن جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا قازاقستاننىڭ ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتورىنىڭ ءىس-قيمىلىن ۇيىمداستىرۋ جانە «مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك تاپسىرىس تۋرالى»، «كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىمدار تۋرالى» زاڭدارعا وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى ازاماتتىق اليانستىڭ ۇسىنىستارىن تالقىلاۋ بولدى.

كەزدەسۋ اياسىندا ن.ەرىمبەتوۆ ازاماتتىق اليانستىڭ ء«ۇشىنشى سەكتوردىڭ» دامىتۋداعى اتقارعان جۇمىستارىن العا تارتتى، ۇەۇ سالاسىن رەتتەيتىن زاڭدارعا ۇسىنىمداردى ۇسىندى. سونداي-اق، كەزدەسۋگە قاتىسۋشىلار زاڭنامانى رەفورمالاۋ جونىندە پىكىر الماستى جانە قازاقستاننىڭ ۇەۇ ءىس-قيمىلدارىنىڭ جالپى ستراتەگياسىنا ۇسىنىمدار ازىرلەندى.

ۇەۇ سالاسىنداعى جاڭا زاڭنامانى ەنگىزۋ ماسەلەسى قىزۋ تالقىعا ءتۇستى.

اتالعان ماسەلەنى تالقىلاي كەلە، ن.ەرىمبەتوۆ مىنالاردى اتاپ ءوتتى: «ۇەۇ قاتارىندا ميلليونعا جۋىق ادام بار. بۇل ومىرىمىزدەگى كوپتەگەن پروبلەمالاردى ءوز بەتىمەن شەشۋگە قابىلەتتى قوعامنىڭ زور رەسۋرسى. وسىنداي پروبلەمالاردىڭ ءبىرى ۇەۇ تۋرالى زاڭناما بولىپ تابىلادى.

قازىرگى تاڭدا ۇەۇ قىزمەتىنىڭ نەگىزىن 2005 جىلعى «مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك تاپسىرىس تۋرالى» زاڭ قۇراپ وتىر. ول كوپتەگەن وزگەرىستەرگە ۇشىرادى جانە قازىرگى ۋاقىتتا 2012 جىلعى رەداكتسيامەن جۇمىس ىستەۋدە.

اتالعان زاڭعا (2007, 2008, 2012 جىلداردا) ۇەۇ ءۇشىن مەملەكەتتەن قاراجات ءبولۋ سياقتى تەك ۇساق تۇزەتۋلەر ەنگىزىلىپ كەلدى. الايدا، ەڭ باستىسى اتالعان زاڭ وزگەرىسسىز قالىپ وتىر: ول تولىعىمەن «مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ تۋرالى» زاڭىنا نەگىزدەلگەن. دەمەك، تاپسىرىس بەرۋشى تاپسىرىستى ءوزى جاساقتايدى، ال ۇەۇ تاپسىرىستى ورىنداۋ بويىنشا قىزمەت كورسەتەدى. سوندىقتان ۇەۇ ءبىر دە ءبىر تيىندى ءوز دامۋىنا جاراتا المايدى.

اتالعان زاڭنىڭ نەگىزگى كەمشىلىگى بۇل قوعامدىق باستاماعا كەدەرگى بولىپ وتىر. مۇنداي تاپسىرىس بەرۋشى – ءونىم بەرۋشى فورماتىنداعى جۇمىس باستاپقى دامۋ كەزەڭىندە، ياعني ەندى عانا اياقتارىنا تۇرىپ كەلە جاتقان قازاقستاننىڭ ۇەۇ ءۇشىن ءتيىمدى بولعان.

قازىر بىزگە الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋ بويىنشا ۇەۇ  وزدەرىنىڭ باستامالارىن قارجىلاندىرا الاتىن زاڭ قاجەت. ويتكەنى ءبىز سىزدەرمەن بىرگە حالىق اراسىندا جۇمىس جاساپ وتىرعاندىقتان حالىقتىڭ بارلىق ءىرىلى-ۇساقتى پروبلەمالارىنان حاباردارمىز.

وسى ماسەلەلەردى ازاماتتىق اليانس وتكەن جىلى قاراشا ايىندا ازاماتتىق فورۋمدا كوتەرگەن بولاتىن. ءبىر جىل ىشىندە ءبىز وڭىرلەردە كوپتەگەن جۇمىس اتقاردىق جانە قوعامدىق پىكىردى جيناقتادىق.

ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىنگى زاڭنامالاردىڭ بارلىق وزگەرتۋلەرىنىڭ جوبالارىن جيناقتاپ، قورىتتىق. قازىر بىزدە ۇەۇ ءۇشىن زاڭنامانىڭ قالاي وزگەرتۋ قاجەتتىگى تۋرالى ناقتى ۇسىنىستار جيناعى بار. ول ۇەۇ-نىڭ تىكەلەي جۇمىستارىنا پايدالى، ءتىپتى قاجەت جانە ول تەك وڭ سيپاتتاعى پايىمدىق كوزقاراستاردى كورسەتەدى.

 بىرىنشىدەن، ءبىز ۇەۇ ءۇشىن گرانتتار مەن سىياقى ارقىلى قارجىلاندىرۋ فورماسىن ەنگىزۋدى ۇسىنامىز. ول ۇەۇ باستامالارىنا جانە مەملەكەت تاراپىنان ەمەس، قوعامنىڭ ءوز تاراپىنان ازىرلەنگەن جوبالارعا قاراجات بولۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ىنتىماقتاستىقتىڭ مۇنداي ءتۇرى كوپتەن بەرى شەتەلدەردە قولدانىلىپ كەلەدى، سوندىقتان بىزگە دە وسى ءادىستى ەنگىزەتىن ۋاقىت كەلدى.  

ەكىنشىدەن، ۇەۇ-عا قارجى ءبولۋ پروتسەسىنە مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اسەرىن تومەندەتۋ اسا ماڭىزدى دەپ ەسەپتەيمىز. وسى ماقساتتا، بارلىق مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قاراجاتىن جيناقتاۋعا جانە ۇەۇ گرانتتارى بويىنشا كونكۋرستاردى ءوز بەتىمەن وتكىزۋ قۇقىعىنا يە ارنايى دەربەس ۇيىم قۇرۋ ۇسىنىلادى.

مۇنداي ءتاسىلدىڭ ماڭىزدى پايداسى – جەمقورلىقتىڭ قاۋىپ-قاتەرلەرى تومەندەتىلىپ، تاپسىرىس بەرۋشى مەن ورىنداۋشىلاردىڭ اراسىنداعى قارىم-قاتىناستار ۇەۇ-نىڭ باستامالارى مەن تالپىنىستارىنا ەشقانداي كەدەرگى جاسامايتىن بولادى.

         جۋىردا استانا قالاسىندا ازاماتتىق اليانس تاراپىنان ازىرلەنگەن زاڭ جوباسىن تانىستىرۋ ءراسىمى وتەدى. ۇەۇ-دىڭ بارلىق وكىلدەرىن وسى جۇمىسقا بەلسەنە اتسالىسۋعا جانە ءبىزدىڭ زاڭنامامىزدى جەتىلدىرۋگە قولداۋ كورسەتۋگە شاقىرامىن».

         كەزدەسۋگە قاتىسقان ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتوردىڭ مۇشەلەرى زاڭ جوباسى جونىندەگى ءوز پىكىرلەرىن بەلسەندى تۇردە العا تارتتى. ۇەۇ ءۇشىن گرانتتاردى ەنگىزۋ جونىندە «فەرمەرلەر مەن كاسىپكەرلەردى قولداۋ قورى» قق تاراپىنان كارايبراگيموۆ رايس، «سانا سەزىم» قب-نىڭ ءتورايىمى ابىشەۆا حاديشا، ء«ۇمىت» قب-نىڭ وكىلى جاقاەۆا گۇلنار جەكەلەگەن ۇسىنىستار ەنگىزدى.

 Abai.kz