وتكەن جولى ءبىر كىسى: «قازىر ادامدار اياعىمەن ەمەس، اۋزىمەن ءجۇرىپ كەتتى مە، قالاي ءوزى؟» – دەپ ساۋال تاستاپ ەدى كۇرسىنىپ. بۇل ءبىر كۇلىپ العانعا ادەمى تەڭەۋ. بىراق بايبىنا بارساق، راسىندا دا كۇلكى ەمەس، كۇرسىنەتىن دۇنيە ەكەن.

تاڭعى استى اقپاراتپەن ارپالىسىپ ءىشىپ، جاڭالىقپەن تىنىستاپ تۇرعان قازىرگى قوعام ەستىگەن-كورگەنىنە سەنىپ قالاتىن جاعدايعا جەتتى. بۇعان ءبىر دالەل: وتكەن جولى شاشتارازعا باردىق. ادەتىمىزگە سالىپ، اڭگىمەلەسە كەتتىك. قالانىڭ جىگىتى مە، الدە دىننەن الىستاۋ بولدى ما، ايتەۋىر شاش قياتىن ازامات قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىن بىلمەيتىن بولىپ شىقتى. باس ءمۇفتي دەگەندى مۇلدەم ەستىمەپتى. مۇنىڭ سەبەپ-سالدارىن ويلانۋعا مۇرشا بولمادى. بىراق الگى جىگىتپەن اڭگىمەمىز ەش جاراسپاي، قيۋى كەلمەي قويدى. ءدىني باسقارمانى، مەشىتتى بىلمەيتىن باۋىرىمىز سۇراقتى توتەسىنەن ءبىر-اق قويدى: 

– اناۋ يمامنىڭ تاعدىرى نە بولدى؟

– قايسى؟

– سكاندال شىعىپ ەدى عوي، ءبىر يمام تۋرالى.

ءبىزدىڭ اڭگىمەمىز وسى جەردە ء«تۇيىستى»، ءسوزىمىز «جاراستى»، ارينە، وكىنىشكە قاراي. ونىڭ ەلىمىزدەگى ءدىن جايلى، يسلام تۋرالى، مەشىت، يمام جايىندا بار بىلگەنى وسى بولدى. ەندى كۇلۋگە دە، كۇرسىنۋگە دە رۇقسات...

«وتىز تىستەن شىققان ءسوز وتىز رۋلى ەلگە جەتەدى»، – دەگەنىمىز وسى عوي. اسىرەسە، جاقسى سوزدەن بۇرىن تەرىس پيعىلدى پىكىر تەز تاراپ، ساناعا سوققى جاساۋدا. ءدىن تاقىرىبى ءسوز ۇستار تىلشىلەر قاۋىمى تاراپىنان دا تالقىلانۋدا. بىراق قالاي؟

ەلباسى 2006 جىلى الەمدىك ءدىن كوشباسشىلارىنىڭ قۇرىلتايىندا كوكەيدە جۇرگەن ماسەلەنى كوتەرىپ ەدى: «بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى باسقا دىندەگىلەردىڭ قاسيەتتى سەزىمدەرىن قورلاۋدى ۇشىندىرا تۇسسە، وندا بۇل جۋرناليستەردىڭ ەرتە مە، كەش پە ءوز نانىمدارىنىڭ قورلانۋىمەن بەتپە-بەت كەلەتىنى ايقىن بولادى. بىرەۋ ءۇشىن قاسيەتتى نارسە باسقا بىرەۋ ءۇشىن ءازىل نەمەسە كەلەمەج تاقىرىبى بولماۋى كەرەك. بۇل قاراپايىم قاعيدا، وكىنىشكە قاراي، ونى جۋرناليستەر مەن ساياساتشىلار ءجيى بۇزادى».

راس، ءبىز كەيدە يسلام، يمام، مەشىت دەگەن ۇلى ۇعىمداردى سەنساتسياعا اينالدىرىپ، ءوز ءدىنىمىزدى، ءوز نانىم-سەنىمىمىزدى قالايشا قورلاپ جاتقانىمىزدى بىلمەي دە، سەزىنبەي دە قالامىز. جۋىردا بەدەلدى ءبىر سايتتا «مەشىتتىڭ بۇرىنعى يمامىنا قاتىستى سوت ۇكىمى شىقتى» دەگەن تاقىرىپتا اقپارات جاريالاندى. ول يمامدىققا دەيىن دە كەيىن دە بىرنەشە مەملەكەتتىك قىزمەتتە بولعان، ءتۇرلى سالادا جۇمىس ىستەگەن. مۇنداعى بار ماسەلە يمام سوزىنە تىرەلىپ تۇرعانداي. بۇرىنعى يمامدىق قىزمەتىنىڭ قازىرگى جاعدايىنا نە قاتىسى بار دەگەن ويلار دا مازالايدى. ءدىن قىزمەتكەرى ء«سۇرىنىپ» نە «تۇشكىرىپ» قويسا، سونى سەنساتسياعا اينالدىرىپ، ارانداتۋشى اقپارات تاراتۋعا بەيىم باق وكىلىنىڭ بۇل ارەكەتىن ءوزىنىڭ ار-ۇياتى مەن نامىسىنا قالدىرىپ قويعانىمىزبەن، جۇرتتىڭ جادىندا جاعىمسىز وي ۇيالايدى ەكەن. العاشقى جالعان اقپارات، تەرىس پىكىر تۋدىراتىن جاڭالىق قاشاندا بۇقارانىڭ نازارىندا، ساناسىندا قالادى. ءجۇز ارگۋمەنت نەمەسە ءجۇز فاكتى سول ءبىر وتىرىكتىڭ ورنىن باسا الماي قالاتىن جاعدايلار دا بولادى. سوت ۇكىمى شىقپاي جاتىپ، قاستەرلى ۇعىمداردى، ءدىن قىزمەتكەرلەرىن جاقسىلىققا «قيماي»، جاماندىققا جول اشۋىمىز، اسىعىستىقپەن بايىبىنا بارماي، ارانداتۋشى اقپارات تاراتۋىمىزدىڭ سوڭى ءوزىمىزدىڭ وپىق جەۋىمىزگە، كىرشىكسىز دىنىمىزگە كۇيە جاعىپ قويۋىمىزعا اكەپ سوعادى. يسلام – كەمەل ءدىن. كەمشىلىك – پەندەگە ءتان. الايدا پەندەنىڭ از-كەم كەمشىلىگىن ايداي الەمگە پاش ەتۋ ابىروي اكەلە قويماس. بىرەۋدى جاماندىققا قيساق، مۇسىلمانشىلىعىمىز قايدا قالماق؟! ءبىزدىڭ نيەت – ءدىن تاقىرىبىن وقىرمان جيناۋ ياكي رەيتينگ كوتەرۋ قۇرالىنا اينالدىرماساق، قادىرمەندى قالامگەر! قالام تۇزەلسە، قاۋىم دا تۇزەلمەك.

اعابەك قوناربايۇلى،

قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني

باسقارماسىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى

Abai.kz