قارا تاس، سەنەن قورىقپايمىن...
مىناۋ سۋرەتتەگى قارا تاس جۇرتتىڭ بارىنە تانىس. بۇل – الماتىداعى ناۋرىزباي باتىر مەن قابانباي باتىر كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا ورنالاسقان اياداي عانا ساياباقتىڭ شىعىس جاعىندا تۇرعان تاس بەلگى. قارا تاستىڭ ورنىنا 1931-1933 جىلدارداعى اشارشىلىق قۇرباندارىنا ارنالعان ەسكەرتكىش ورناتۋ جوسپارلانعان. ول جوسپار 22 جىل بويى جۇزەگە اسپاي كەلەدى. ەندى كەلىپ، قارا تاستى قالانىڭ سىرتىنا شىعارۋ تۋرالى «باستاما» كوتەرىلىپتى.
قارا تاسقا قارسى «باستاما» كوتەرىپ، قالا اكىمشىلىگىنە قايىرىلعاندار ساياباق ماڭىنداعى تۇرعىندار كورىنەدى. 22 جىل بويى ەشبىر پەندەنىڭ زارەسىن الىپ، قورقىتپاعان قارا تاستان اياق استىنان بىرەۋلەر شوشىنىپ، جاستارعا تەرىس اسەر ەتىپ جاتىر دەپتى. ال، قالالىق اكىمشىلىك بولسا، شوشىنىپ قالعان تۇرعىنداردىڭ ءوتىنىشىن قاراپ جاتىر ەكەن. بىراق، اكىمشىلىك قارا تاسقا قارسى ادامداردىڭ اتى-ءجونىن جاريا ەتپەي وتىر.
تاپ وسى ماسەلەنىڭ توڭىرەگىندە بىرنەشە ساۋال تۋىندايدى.
- 22 جىلدان سوڭ عانا بارىپ، قارا تاستان شوشىنىپ، جاستاردىڭ قامىن ويلاعان ول قانداي تۇرعىندار؟
- مەملەكەت پەن ۇلت تاريحىنىڭ ەڭ قاسىرەتتى ءھام قايعىلى تۇسى – اشارشىلىق قۇرباندارىنىڭ رۋحىنا قارسى شىعىپ، ولاردىڭ مىڭداعان ۇرپاقتارىنىڭ نامىسىنا تيەتىن ىستە قالا اكىمشىلىگى شاعىمدانۋشىلاردىڭ اتى-ءجونىن جاريالاماي نەگە جۇمباق جاسىرىپ وتىر؟
- قارا تاستىڭ ورنى باسقا بىرەۋدىڭ بولماسا الدەبىر رۋدىڭ باتىرىنىڭ بيۋست نەمەسە ەسكەرتكىشىنە قاجەت بولعاندىقتان اكىمشىلىك قارا تاسقا قارسى تۇرعىنداردى 22 بويى ىزدەپ، اقىرى تاپتى ما ەكەن؟
- اشارشىلىق قۇرباندارىنا ارنالعان ەسكەرتكىشتىڭ ءالى كۇنگە ورىناتىلماي كەلگەنىن اكىمشىلىك قالاي تۇسىندىرەدى؟
بۇل ساۋالدارعا تۇرعىنداردىڭ شاعىمىن قاراپ جاتقان اكىمشىلىك قىزمەتكەرلەرى جاۋاپ بەرەر دەپ ويلايمىز.
ال، ءبىزدىڭ بىلەتىنىمز مىناۋ: قارا تاس قالا سىرتىنا كوشسە، قالا اكىمشىلىگى وسى ارەكەتىمەن تاريحقا قارسى قاستاندىق جاساپ، اشارشىلىق قۇرباندارىنىڭ ارۋاعىن كۇڭىرەنتىپ، قازاق حالقىنىڭ قارعىسىنا قالادى جانە قوعامنىڭ نارازىلىعىنا تاپ بولادى. ءسويتىپ، قارا تاسقا قارسى شىققان اكىمشىلىك بولىپ، تاريحقا ەنەدى.
سوندىقتان، تاريحتىڭ الدىندا قارابەت بولۋدان قالا اكىمشىلىگى ساقتانادى دەگەن ويدامىز.
ءۇمىتتىمىز!..
تومەندە الماتى قالاسىندا ورنالاسقان جانە جاستارعا ناعىز تەرىس اسەر بەرەتىن ءارى ادام شوشىعاندى قويىپ، كورسەڭ، قازاققا قارسى جاساعان قىلمىستارىنان جانىڭ تۇرشىگەتىن سوۆەتتىك تۇلعالاردىڭ ەسكەرتكىشتەرىن بەرىپ وتىرمىز.
مىنە، ناق قالا سىرتىنا شىعارىلاتىن ەسكەرتكىشتەر وسىلار.
جانە ءبىر ءسوز. قالا اۋماعىندا ەسكەرتكىش ورناتۋ ماسەلەسىن قارايتىن كوميسسيا مۇشەلەرى، ەسكەرتكىشتى بيۋدجەتكە كىرگىزەتىن جاۋاپتى مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ اتا-بابالارى اشارشىلىق كورمەگەن بولۋى مۇمكىن نەمەسە ول ادامدار تاريحتى جەتە بىلمەۋى دە عاجاپ ەمەس. سوندىقتان قالا بويىنشا ەسكەرتكىشتەر ورناتۋ ماسەلەسىن قارايتىن، ونى شەشەتىن، شەشىم قابىلدايتىن اكىمشىلىك قىزمەتكەرلەرگە رەجيسسەر قاليلا وماروۆتىڭ 1931-1933 جىلدارداعى اشارشىلىق تاريحىنان تۇسىرگەن «ناۋبەت» دەرەكتى ءفيلمىن ارنايى ۇسىنىپ وتىرمىز.
http://www.abai.kz/post/view?id=1419
كورىڭىزدەر، بالكىم ويلانارسىزدار.
Cىزدەر، قارا تاستان قورىقپاڭىزدار! قارا تاستان شىعار وتتان قورقىڭىزدار...
Abai.kz