قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ 2014 جىلدىڭ  20 تامىزىنداعى جارلىعىمەن اماندىق عابباسۇلى  باتالوۆ الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى بولىپ تاعايىندالدى. جاڭا اكىمنىڭ جەتىسۋ ءوڭىرىنىڭ جەتەكشىسى مىندەتىن اتقارۋعا كىرىسكەنىنە  جارتى جىلعا جۋىقتادى. وسىعان وراي  اكىمنىڭ وسىناۋ اسا جاۋاپتى  كەزەڭدە اتقارعان جۇمىستارىن  سارالاي وتىرىپ، وقىرمان نازارىنا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك.   

اۋىلشارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ 14 پايىزىن وندىرەتىن الماتى وبلىسىنىڭ بيىلعى دامۋ قارقىنى ويداعىداي. سوڭعى جىلدارى اگروونەركاسىپتىك كەشەنمەن بىرگە ونەركاسىپتى دە وركەندەتىپ، قايتا وڭدەۋگە قارقىن بەرگەن، ەلىمىزدىڭ بۇگىنى مەن  ەرتەڭىنە قىزمەت ەتەتىن سەرپىندى جوبالاردى مەرزىمىندە ورىنداپ وتىرعان ولكەدە تامىز ايىنىڭ ەكىنشى جارتىسىندا ەل اراسىندا ۇلكەن سەرپىلىس تۋعىزعان جاڭالىق تىركەلدى.  مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەكى كۇنىن الماتى وبلىسىنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىمەن، تۇرعىنداردىڭ تىنىس-تىرشىلىگىمەن تانىسۋعا ارناپ، ساپارىنىڭ سوڭىندا وبلىسقا جاڭا باسشىنى تاعايىنداپ،  الداعى كەزدە اتقارىلار ورەلى مىندەتتەردى سارالاعان بولاتىن. وركەندى ءوڭىردىڭ ءونىمدى تىرلىگىن كوزىمەن كورىپ، كوڭىلىنە كوپ نارسە تۇيگەن ەلباسىنىڭ نازارىنان جۇمىس بار جەردە كەزدەسەر ازدى-كوپتى كەمشىن تۇستار دا تىس قالمادى.  جەتىسۋدىڭ جاۋھار قالاسى تالدىقورعاننىڭ قانات جايعانىن، كورىكتى دە كەرەكتى نىسانداردىڭ بوي كوتەرگەنىن ءوز  كوزىمەن كورگەن مەملەكەت باسشىسى الماتى وبلىسىنىڭ بۇگىنگى بەكەم تىرلىگىن ايتا كەلە، بولاشاق دامۋىنىڭ مۇمكىندىگى اسا ۇلكەندىگىنە توقتالدى. وبلىستى ءۇش جىلدان استام ۋاقىت باسقارعان اڭسار مۇساحانوۆتىڭ ەڭبەگىنە لايىقتى باعا بەرە  وتىرىپ، وسى وبلىستا ۇزاق جىلدار بويى وبلىس باسشىسىنىڭ ورىنباسارى، ءبىرىنشى ورىنباسارى مىندەتتەرىن ءمىنسىز اتقارۋى ارقىلى كوپشىلىك كوڭىلىنەن شىققان اماندىق باتالوۆتى اكىمدىككە تاعايىنداعان بولاتىن.  وبلىستىڭ بەتكەۇستارلارى جينالعان القالى جيىندا ءوزىنىڭ وسىناۋ  شەشىمىن ايتقان ەلباسى: «اماندىق عابباسۇلى وبلىستىڭ جاعدايىن، دامۋ مۇمكىندىگىن بەس ساۋساعىنداي جاقسى بىلەدى. تالاي سىننان وتكەن، ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتى جوعارى باسشى. سوندىقتان دا ءوڭىردىڭ ءبىرىنشى جەتەكشىسىن سىرتتان اكەلمەي، وبلىستى جاقسى بىلەتىن، حالىقپەن ەتەنە جۇمىس ىستەگەن ازاماتتى تاعايىنداعاندى ءجون كوردىم»، – دەي كەلە،  جاڭا اكىمگە تىڭ مىندەتتەر جۇكتەپ، حالىق اتىنان ۇلكەن سەنىم ارتقانى ءالى ەسىمىزدە.

اماندىق عابباسۇلى جاڭا مىندەتتى جاتسىنعان جوق. ءوڭىردىڭ بارى مەن جوعىن جاقسى بىلەتىندىكتەن  قىزمەتكە بىردەن بەل شەشە  كىرىسىپ، وبلىس اكىمدىگىنىڭ تىزگىنىن ۇستاعاننان بەرگى كەزەڭدە  بىرقاتار يگى ىستەرگە جول اشىپ، باتىل دا بايىپتى باستامالارىمەن ەرەكشەلەندى. شىندىعىن ايتساق، جاڭا اكىم ءبىر كۇن دە قاراپ وتىرعان جوق. مەملەكەت باسشىسى جۇكتەگەن تاپسىرمالارعا ساي اتقارۋشى بيلىككە قويىلار تالاپتى بارىنشا كۇشەيتتى.  كاسىپكەرلەردىڭ الدىنان داڭعىل جول اشتى. جەتىسۋعا ينۆەستيتسيا سالامىن دەۋشىلەردىڭ ىنتاسىن ارتتىردى. ەلوردادا جۋرناليستەر الدىندا ەسەپ بەرۋى دە جۇرت كوڭىلىنەن شىعىپ، بىلايعى كەزدە ءار نارسەگە سىن كوزىمەن قارايتىن باق وكىلدەرىنىڭ دە جوعارى باعاسىن الدى. تاعى باسقا دا بىرقاتار شارۋالاردىڭ باسىن قايىرىپ، شەشىمىن كۇتكەن ماسەلەلەردىڭ ءتۇيىنىن تارقاتتى.

اكىم بولىپ تاعايىندالعانى تۋرالى جارلىق شىققان كۇنى اماندىق عابباسۇلى  وبلىس ۇستازدارىنىڭ تامىز كەڭەسىنە قاتىسىپ، اسا نازىك  سالانىڭ  ءدال سول كەزدەگى جەتىستىگى مەن بولاشاق جوسپارلارىن تاعى ءبىر مارتە كوڭىل تارازىسىنان وتكىزىپ، مۇمكىندىكتەرگە مۇقيات ءۇڭىلدى. ءبىلىم سالاسى جەتەكشىلەرىنىڭ باياندامالارىن زەر سالا تىڭداپ، ءوزىنىڭ ۇسىنىستارى مەن ويلارىن ورتاعا سالدى.

جالپى الماتى وبلىسىنداعى  ءبىلىم سالاسى ەل كولەمىندە جاقسى اتالادى. رەسپۋبليكالىق ءپان وليمپيادالارىندا تۇراقتى تۇردە جۇلدەگەرلەر قاتارىنان كورىنەتىن جەتىسۋلىق وقۋشىلار حالىقارالىق، دۇنيەجۇزىلىك ءبىلىم جانە ونەر وليمپيادالارىندا وزا شاۋىپ جۇرگەنىن جاقسى بىلەمىز. وبلىستا  شاكىرت تاريبەلەپ جۇرگەن ۇستازدار سانى 35 مىڭعا جۋىقتاسا، ولاردىڭ قاتارىندا بيىلعى وقۋ جىلىندا  «ديپلوممەن – اۋىلعا» كەلگەن مىڭعا تاياۋ جاس مامان بار.  جىل سايىن جاڭا مەكتەپتەر سالىنادى، ەسكىلەرى جاڭارتىلىپ، جاڭعىرتىلادى. اپاتتى ءبىلىم وشاقتارىنىڭ سانى دا قىسقارا تۇسكەن. مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم جانە تاربيە مەكەمەلەرىمەن قامتۋ  كورسەتكىشى وسىدان سەگىز جىل بۇرىن 18 پايىزدىڭ ماڭايى بولسا، بيىل 63,5 پايىزعا جەتىپتى.

– پرەزيدەنت نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ الدىمىزعا ۇلكەن مىندەتتەر جۇكتەپ وتىر. ءبىز ەڭ الدىمەن وڭىردەگى اپاتتى مەكتەپتەر مەن ءۇش اۋىسىمدى مەكتەپتەر ماسەلەسىن شەشۋگە كۇش جۇمسايمىز.  بالالارلى بالاباقشامەن قامتۋ دەڭگەيىن ارتتىرىپ، 2020 جىلعا دەيىن بۇل كورسەتكىشتى 100 پايىزعا جەتكىزۋگە ءتيىسپىز، – دەگەن وبلىس اكىمى وزات ۇستازداردى  قۇرمەت گراموتاسىمەن جانە العىس حاتىمەن ماراپاتتاپ، مۇعالىمدەردىڭ مەرەيىن تاسىتقانىن كوزىمىز كوردى.

ءبىلىم كۇنى وڭىردە 12 مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلدى. العاشقى قوڭىراۋ كۇنى جاڭا ءبىلىم وشاعىنا كىرىپ قۋانعانداردىڭ قاتارىندا تالعار اۋدانى، تۇزدىباستاۋ اۋىلىنداعى 900 ورىندى قازاق مەكتەبىنىڭ  وقۋشىلارى بار. وقۋشىلار مەن اتا-انالاردى، ۇستازدار قاۋىمىن  قۇتتىقتادى. 2005 جىلى وبلىستاعى ءبىلىم سالاسىنىڭ بيۋدجەتى 28 ملرد. تەڭگە بولسا، بيىل 105 ملرد. تەڭگەدەن اسىپ وتىرعانىن ايرىقشا اتاپ ءوتتى. سونىڭ ناتيجەسىندە جىل سايىن وبلىستاعى ءبىلىم مەكەمەلەرىنىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسى نىعاياتىنىن  دا تىلگە تيەك ەتتى. 

وبلىس اكىمى ءوزى وتكىزگەن العاشقى اپپارات جيىنىندا ءوڭىردىڭ وتكەنى مەن بۇگىنگى دامۋىن، بولاشاق مۇمكىندىكتەرىن وتە جاقسى بىلەتىندىگىن اڭعارتتى.  جيىندا تالقىلانعان نەگىزگى ماسەلە – ەلباسىنىڭ وبلىسقا جاساعان ساپارى بارىسىندا ايتىلعان سىندارىنا بايلانىستى جەدەل ءىس-شارالاردى قولعا الۋ بولدى. ماڭىزدى جانە كەزەك كۇتتىرمەيتىن مىندەتتەر قاتارىنداعى پايدالانىلماي جاتقان مىڭداعان گەكتار جەردى اينالىمعا قوسۋ،  سۋارمالى جەرلەردى ءتيىمدى پايدالانۋ، اۋىلشارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ءوندىرۋ جانە وڭدەۋ ءىسىن وركەندەتۋ، ءتۋريزمدى دامىتۋ، بالاباقشامەن قامتۋ سياقتى كوپتەگەن پروبلەمالاردىڭ شەشىمى بويىنشا كەشەندى ءىس-شارالار جوسپارى ازىرلەنىپ، ماسەلەنى شەشۋ جولدارى سول جولى ايقىندالدى.

–  ەلباسى اتاپ كورسەتكەن باسىم باعىتتاردى دامىتۋعا ءبىزدىڭ ءوڭىردىڭ الەۋەتى جەتكىلىكتى. ەڭ باستىسى، جۇمىستى دۇرىس جوسپارلاپ، ءىستى تيىمدىلىكپەن  ۇيىمداستىرا ءبىلۋ كەرەك. كەشەندى جوسپاردىڭ دەر كەزىندە ساپالى ورىندالۋىنا ارقايسىلارىڭىز دەربەس جاۋاپ بەرەتىن بولاسىزدار، – دەدى ول اۋدان، قالا اكىمدەرى مەن باسقارما باسشىلارىنا قاراتا.

مەملەكەت باسشىسى جەتىسۋ جەرىنە جۇمىس ساپارىندا وڭىرگە ينۆەستيتسيا تارتۋدىڭ مۇمكىندىگى مولدىعىن اتاپ ايتقان بولاتىن.  وسىعان وراي قىركۇيەك ايىنىڭ 10-جۇلدىزىندا الماتى قالاسىندا  ەلىمىزدەگى ەڭ ءىرى دەگەن بيزنەس وكىلدەرىمەن كەزدەسىپ، «الماتى وبلىسىنىڭ ينۆەستيتسيالىق مۇمكىندىكتەرى» تاقىرىبىندا كەلەلى كەڭەس قۇرعان وبلىس باسشىسى الماتى وبلىسىندا وركەندەۋ مۇمكىندىگى بار كەز كەلگەن سالاعا قارجى سالامىن دەيتىن ينۆەستورلارعا جان-جاقتى قولداۋ جاسالىپ، قولايلى جاعدايلار قاراستىرىلاتىنىن جەتكىزدى. جالپى بۇل جۇزدەسۋدە الماتى وبلىسىنىڭ ىسكەرلىك مۇمكىندىكتەرى ورتاعا سالىنىپ، ينۆەستيتسيالىق الەۋەتىن پايدالانۋ جونىندە ۇسىنىستار ايتىلدى، ءوزارا ءتيىمدى ارىپتەستىك بولاشاعى مەن ينۆەستورلاردى مەملەكەتتىك قولداۋ فورمالارى تۋرالى ءسوز بولدى.

–  ءبىز بۇگىن مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ الدىمىزعا قويعان مىندەتتەرى تۋرالى ايتىپ، وبلىس دامۋىنىڭ بولاشاقتاعى باعىتىن كورسەتتىك. ارتىلعان جۇك جەڭىل ەمەس. بىراق ءبىز ونى شەشە الامىز جانە شەشەمىز دە. وسىعان بايلانىستى سىزدەردى ىنتاماقتاسا بەلسەنە جۇمىس ىستەۋگە شاقىرامىن، – دەگەن  اماندىق عابباسۇلى بيزنەس وكىلدەرىن ءوزارا ءتيىمدى ارىپتەستىككە شاقىرا وتىرىپ، ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن بارلىق جاعداي جاسالاتىنىنا سەندىردى. 
 ەلباسى وبلىسىمىزعا كەلگەن ساپارى بارىسىندا تالدىقورعان قالاسىنىڭ بۇگىنگى كەلبەتى مەن قۇرىلىسىنىڭ بارىسىنا كوڭىلى تولعانىن ءبىلدىرىپ، الداعى كەزدە وبلىس ورتالىعىنىڭ كوركەيۋىن نازاردا ۇستاۋدى تاپسىرعان ەدى.

قىركۇيەكتىڭ العاشقى كۇندەرىنىڭ بىرىندە تالدىقورعانعا تۇتاس ءبىر كۇنىن ارناپ،  قاسىنا جاۋاپتى تۇلعالاردى ەرتىپ، وبلىس ورتالىعىن ارالاپ شىققان وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ شاھاردىڭ ساۋلەتى مەن قۇرىلىسىنىڭ قاي باعىتتا، قاي دەڭگەيدە دامۋى قاجەتتىگىن انىقتاۋعا كۇش سالدى. تىڭ باعىتتاردى ناقتىلادى. اۋەجاي عيماراتىنىڭ سىرتقى كەلبەتى، قالا مەن اۋەجاي ارالىعىنداعى جول جيەگىن كوگالداندىرۋ، گۇلزار جاساۋ سىندى  تاپسىرمالار بەردى.

يدەولوگيالىق تۇرعىداعى بيلبوردتاردىڭ بەزەندىرىلۋىنە جاڭاشا كوزقاراس قاجەتتىگى دە نازاردان تىس قالعان جوق. «شىعىس» شاعىن اۋدانى مەن قالاعا شىعىس جاقتان كىرەتىن جولدىڭ تۇيىسەتىن تۇسى بوس جاتقانىنا نازار اۋدارىپ،  وسى اشىق ايماقتا بولاشاقتا ساياباق نەمەسە باسقا دا دەمالىس ورىندارىن جاساۋعا بولاتىنىن ايتا كەلە، قالا باسشىسىنا جوبالار ۇسىنۋدى جۇكتەدى. 

وبلىس اكىمى تالدىقورعان قالاسىن مۇنان كەيىن دە بىرنەشە مارتە ارالاپ، قۇرىلىستىڭ قارقىنىن، اباتتاندىرىلۋدىڭ جاي-كۇيىن ءوز كوزىمەن كورىپ، ءتيىستى ورىندارعا تىڭ تاپسىرمالار جۇكتەدى. بىلىكتى ساۋلەتشىلەردىڭ باسىن قوسىپ وڭىردەگى باس قالانىڭ بولاشاق جوسپارىن پىسىقتاپ، ەرەكشە جوبالار ازىرلەۋگە كوڭىل ءبولدى. كوپسالالى اۋرۋحانا، دارىندى بالالارعا ارنالعان  مەكتەپ، دراما تەاترى سىندى عيماراتتاردىڭ قاتارىندا ساۋلەتتى دە ءساندى نەكە سارايى تۇرسا دەگەن ويىن جۇزەگە اسىرۋعا كىرىستى.

الماتى وبلىسىندا نەگىزگى ازىق-تۇلىك ونىمدەرىنىڭ باعاسى اسپانداي قويعان جوق جانە تاپشىلىق تا بولىپ كورمەپتى. بۇعان وبلىستىڭ اگرارلى ءوڭىر ەكەندىگى، نەگىزگى تۇتىنىستاعى ازىق-تۇلىك تۇرلەرىنىڭ وزىمىزدە ءوسىرىلىپ، وندىرىلەتىنى جانە قايتا وڭدەلەتىنى وڭ ىقپال ەتىپ وتىرعانى انىق. قالىپتاسقان داستۇرگە ساي جىل سايىن قوڭىر كۇزدىڭ العاشقى ايىنان باستاپ  تالدىقورعان قالاسىندا اۋىلشارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ سەنبىلىك جارمەڭكەسى وتكىزىلەدى. سونىمەن بىرگە، الماتى جانە استانا قالاسىن جەتىسۋلىق شارۋالاردىڭ ءوسىرىپ-وندىرگەن اۋىلشارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا دا جارمەڭكەلەر ۇيىمداستىرىلادى.

بۇل ءداستۇر بيىل دا ءوزىنىڭ جاراسىمدى جالعاسىن تاپتى. قىركۇيەكتىڭ العاشقى سەنبىسىندە الماتى قالاسىنداعى «استانا» الاڭىندا وبلىستىڭ 16 اۋدانى مەن 3 قالاسىنىڭ اۋىلشارۋاشىلىعى تاۋار وندىرۋشىلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن جارمەڭكە ءوتتى. «الماتى قالاسى ماڭىندا ازىق-تۇلىك بەلدەۋىن قالىپتاستىرۋ»  باعدارلاماسى اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان جارمەڭكەگە ازىق-تۇلىكتىڭ 45 تۇرىنەن 217,8 مىڭ توننا ءونىم جەتكىزىلدى. الماتىلىقتار ءبىر كۇن ىشىندە 115,3 ملن. تەڭگەنىڭ ازىق-تۇلىگىن ساتىپ الدى. 

جارمەڭكەنى الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆ پەن الماتى قالاسىنىڭ اكىمى احمەتجان ەسىموۆ ارالادى. 

–  بۇل – داستۇرگە اينالعان شاراپاتتى شارا. سوندىقتان الماتىلىقتار وبلىس جارمەڭكەسىنىڭ قاي مەرزىمدەردە، قاي جەردە وتەتىنىنە قۇلاق ءتۇرىپ، اسىعا كۇتىپ جۇرەدى. قاي اۋداننان قانداي ازىق-تۇلىك الاتىندارىن دا بىلەدى. الماتى قالاسىنىڭ اكىمى احمەتجان ەسىموۆپەن بىرلەسىپ، الماتى ماڭىندا ازىق-تۇلىك بەلدەۋىن دامىتۋ، الماتى اگلومەراتسياسى بويىنشا جۇمىس جۇرگىزەمىز، – دەگەن وبلىس اكىمى مۇنداي جارمەڭكەلەر الداعى كەزدە دە جالعاسىن تابادى دەپ ايتقانى ءالى ەسىمىزدە.

اراعا ەكى اپتا سالىپ بارىپ،  استانا قالاسىندا دا تۋرا وسىنداي جارمەڭكە ءوتتى. جەتىسۋلىقتار ەلورداعا  420 توننا ازىق-تۇلىك اپارىلىپ، ءبىر كۇندە جالپى سوماسى 240 ملن. تەڭگەنىڭ تاۋارى ساۋدالاندى.  جارمەڭكە ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ مەن باعاسىن ىرىقتاندىرۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلدى. بازارشىلار  جەتىسۋلىق ونەرپازداردىڭ ءان-جىر شاشۋىن دا قۋانا قابىلدادى.  استانا قالاسى مەن الماتى وبلىسىنىڭ اكىمدەرى سەنبىلىك جارمەڭكەنى ارالاپ، حالىقپەن اڭگىمەلەسۋگە دە ۋاقىت تاۋىپ، باعانى تۇراقتاندىرۋ شارالارىنىڭ بولاشاعى جايلى كەڭەستى. 

قاراشانىڭ ءبىرىنشى سەنبىسىندە الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىندارى تاعى دا «استانا» الاڭىنا اعىلدى. بۇل جولى وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ باستاعان جەتىسۋلىق شارۋالار وڭتۇستىك استاناعا جالپى سوماسى 115,1 ملن. تەڭگە بولاتىن 38 ءتۇرلى اۋىلشارۋاشىلىعى ءونىمىنىڭ 243,1 تونناسىن الىپ كەلدى. الماتىلىقتار باعاسى نارىقتاعىدان 15-20 پايىزعا تومەن ءارى ساپالى ازىق-تۇلىكتەن كوتەرگەندەرىنشە الىپ، قارىق بولىپ قالدى.

وبلىس ءتارتىپ ساقشىلارى 9 ايدىڭ قورىتىندىسىن شىعارعان كەزدە قىزمەتتەرىنە سەرپىن بەرەتىن، مىندەتتەرىنىڭ مارتەبەسىن اسىراتىن جاڭالىققا كۋا بولدى. كەلەلى كەڭەسكە قاتىسقان وبلىس اكىمى كەلەسى جىلدان باستاپ الماتى وبلىسىنىڭ ۇزدىك ۋچاسكەلىك پوليتسيا ينسپەكتورىنا جانە ۇزدىك اۋداندىق ىشكى ىستەر باسقارماسىنا اۆتوكولىك بەرىلەتىنىن ايتىپ، پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىن قۋانتىپ تاستادى. 

وبلىستىق ءىىد، تالدىقورعان قالالىق جانە بىرقاتار اۋداندىق ءىىب  باسشىلارىنىڭ بايانداما، حابارلامالارىن تىڭداعان اماندىق عابباسۇلى وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا جاسوسپىرىمدەر قىلمىسى ءوسىپ وتىرعان رايىمبەك، ۇيعىر، جامبىل اۋداندارى مەن تالدىقورعان قالاسىنىڭ، ۇرلىق، ونىڭ ىشىندە ءۇي توناۋ مەن مال ۇرلىعى دەرەگى كوبەيگەن رايىمبەك، ۇيعىر، قاراساي، ىلە، تالعار جانە باسقا دا اۋدانداردىڭ اكىمدەرى مەن اۋداندىق ىشكى ىستەر باسقارمالارىنىڭ باسشىلارىنا جۇمىستى شيراتۋدى، مەكتەپ اكىمشىلىگىمەن، اتا-انالار كوميتەتىمەن تىعىز بايلانىس ورناتۋدى  قاتاڭ تاپسىردى. 

– ءبىز جىل سايىن مۇعالىمدەر مەن دارىگەرلەردى، اۋىلشارۋاشىلىعى سالاسى ماماندارىن جۇمىس قورىتىندىسى بويىنشا ىنتالاندىرىپ، اقشالاي ماراپات نەمەسە كولىك سىيلايمىز. مەن بيىلدان باستاپ وسى ءۇردىستى ىشكى ىستەر سالاسىنا دا ەنگىزۋدى ۇسىنامىن. ۇزدىك ۋچاسكەلىك ينسپەكتور مەن ۇزدىك اۋداندىق ىشكى ىستەر باسقارماسىن انىقتاپ، اۆتوكولىك بەرۋدى، باسقا دا ءتۇرلى نوميناتسيا بويىنشا بايقاۋلار وتكىزىپ، جۇلدەگەرلەرىن ماراپاتتاۋدى قولعا الامىز، –  دەدى ءوڭىر باسشىسى. 

قازان ايىنىڭ العاشقى كۇنى اتىراۋ قالاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ قاتىسۋىمەن «كومىرسۋتەك سالاسىنداعى يننوۆاتسيالار» تاقىرىبىندا وتكەن وڭىرارالىق XI فورۋمدا ەكى ەل اراسىنداعى ەنەرگەتيكالىق كەشەندەردى دامىتۋ باعىتىندا بىرقاتار كەلىسىمشارتتارعا قول قويىلدى. سولاردىڭ قاتارىندا الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆ پەن رەسەيدىڭ چەليابينسك وبلىسىنىڭ گۋبەرناتورى بوريس دۋبروۆسكي الماتى وبلىسى مەن چەليابينسك وبلىسى اراسىندا ساۋدا-ەكونوميكالىق، عىلىمي-تەحنيكالىق جانە مادەني ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمگە قول قويدى. وسى قۇجات ارقىلى تاراپتار ساۋدا، ەكونوميكا، اۋىلشارۋاشىلىعى، لوگيستيكا، تۋريزم، ەلەكتر ەنەرگەتيكاسى، عىلىم، تەحنولوگيا، ءبىلىم جانە مادەنيەت سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىقتى جولعا قويۋدى ماقسات ەتىپ وتىر. 

كەلىسىم اياسىنداعى ىنتىماقتاستىق بىرلەسكەن باعدارلامالار مەن جوبالار ازىرلەۋ، ءوزارا تاجىريبە الماسۋ، كەڭەستەر، سەمينارلار مەن كونفەرەنتسيالار سەكىلدى باسقوسۋلار وتكىزۋ، عىلىمي-تەحنيكالىق جانە وندىرىستىك كووپەراتسيا جانە باسقا دا شارالار تۇرىندە كورىنىس تاپپاق.

مەملەكەت باسشىسى ءوزىنىڭ ءىسساپارى بارىسىندا كورشى قىتاي ەلى ارقىلى الەمنىڭ باسقا مەملەكەتتەرىمەن ەكونوميكالىق قارىم-قاتىناس ورناتۋداعى ورنى ەرەكشە «قورعاس – شىعىس قاقپاسى» ارنايى ەكونوميكالىق ايماعىنا باسا نازار اۋدارعان بولاتىن. ەل دامۋىنا سەرپىن بەرۋگە ءتيىستى ماڭىزدى جوبانى  قاراشا ايىندا حالىققا ارناعان «نۇرلى جول – بولاشاققا باستار جول» اتتى جولداۋىندا دا ايرىقشا اتاپ وتكەنىن جاقسى بىلەمىز.

وسى ورايدا وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆتىڭ  شەكارالى وڭىردە بىرنەشە مارتە ىسساپارمەن بولىپ، ارنايى ايماقتاعى ورنى ەرەكشە «قۇرعاق پورت» قۇرىلىسىن قوسا العانداعى نىسانداردىڭ جاعدايىمەن تىكەلەي تانىسىپ، كەڭەستەر وتكىزگەنىن ايتا كەتكەن ءجون. ودان كەيىن «قازاقستان تەمىرجولى» ۇلتتىق كومپانياسى» اق پرەزيدەنتى اسقار مامينمەن بىرگە تاعى دا جاركەنت وڭىرىندە بولىپ، ءدال سول كەزدە الدان شىققان بىرقاتار ماسەلەلەردىڭ ءتۇيىنىن تارقاتقان بولاتىن.

سونىڭ ناتيجەسىندە وتكەن جىلعى 25 جەلتوقسانداعى يندۋستريالاندىرۋ كۇنىندە عالامات جوبانىڭ العاشقى كەزەڭى ەلباسىنىڭ ساتتىلىك تىلەگەن سوزىنەن سوڭ  ىسكە قوسلعانىن كوزىمىز كوردى. قاراساي اۋدانىنداعى بەرەكە اۋىلىندا وبلىس اكىمىنىڭ  قاتىسۋىمەن ۇدەمەلى «يندۋستريالدى-يننوۆاتسيالىق دامۋ» باعدارلاماسى اياسىندا «TerraNova» زاۋىتى اشىلدى.

 «الماتى – بايسەركە – تالعار» ماگيسترالدى گاز قۇبىرىنىڭ العاشقى الاۋى جاعىلدى. الاۋدى سالتاناتتى شارادا الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆ، «قازترانسگاز» اق باس ديرەكتورى سەرىك سۇلتانعالي، قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى ءاليحان تويباەۆ پەن نيكولاي لوگۋتوۆ تۇتاتتى.

بۇل جوبا ەلباسى جولداۋىنىڭ مىندەتتەرىن جۇزەگە اسىرۋ اياسىندا جانە الماتى وبلىسىن گازداندىرۋ وڭىرلىك باعدارلاماسىنىڭ شەڭبەرىندە جۇزەگە اسىرىلدى. 

جوبا ارقىلى جىلىنا 380 مىڭعا جۋىق حالقى بار 60-تان استام ەلدى مەكەندى كوگىلدىر وتىنمەن قامتۋعا مۇمكىندىك بار. بولاشاقتا وبلىستاعى 600 مىڭنان استام ادام تابيعي گازدىڭ يگىلىگىن كورەدى.

وبلىس  اكىمى قاراساي اۋدانى، قاسكەلەڭ قالاسىنداعى س. دەميرەل اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتە ستۋدەنت جاستارمەن كەزدەسىپ، جاس ۇرپاققا  جاسالىپ وتىرعان قامقورلىق، جاستار ساياساتىن جۇزەگە اسىرۋ، ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن قولعا الىنعان "بولاشاق", «ديپلوممەن – اۋىلعا» سىندى ماڭىزدى باعدارلامالاردىڭ بەرەتىن مۇمكىندىگى جايلى ايتتى. سول سياقتى ءبىلىم ساپاسىن حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەستەندىرۋ ماسەلەسىن دە تىلگە تيەك ەتتى. 

كەزدەسۋ ءوزارا پىكىر الماسۋ تۇرىندە ءوتتى. جاستار وبلىس باسشىسىنا وزدەرىن تولعاندىرىپ جۇرگەن وزەكتى ماسەلەلەر جايىندا سۇراق قويدى. سونداي-اق، اماندىق عابباسۇلىنىڭ ومىرلىك ۇستانىمىنا، جەكە ومىرىنە قاتىستى دا ساۋالدار قويىلدى. ءوڭىر باسشىسى ستۋدەنتتەردىڭ بارلىق سۇراقتارىنا تولىققاندى جاۋاپ قايتاردى. ولار كوتەرگەن كەيبىر ماسەلەلەر بىردەن شەشىمىن تاپتى دەۋگە بولادى. ماسەلەن، ۋنيۆەرسيتەت الدىنداعى جولدان اۆتوكولىكتەر ۇلكەن جىلدامدىقپەن وتەتىندىكتەن، جاستاردىڭ ءومىر قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن اسپالى جول سالۋ تۋرالى ءوتىنىش ايتىلعان ەدى. وبلىس اكىمى اسپالى جول سالۋدىڭ جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتارىن ازىرلەۋدى اۋدان اكىمىنە تاپسىردى.

ماقالا تاقىرىبىنا «جىلدارعا تاتيتىن جاۋاپتى كەزەڭ» دەگەن ءسوز بەكەر شىعارىلعان جوق. شىندىعىندا، اماندىق باتالوۆ الماتى وبلىسىنىڭ تىزگىنىن ۇستاعاننان بەرگى كەزەڭدە  تىنىم كورمەي كەلەدى. جوعارىدا سول جارتى جىلعا جۋىق ۋاقىت تا اتقارىلعان اۋقىمدى ىستەر مەن ماڭىزدى شارالاردىڭ بىرقاتارىن عانا قامتىدىق.  ال اتقارىلعان جۇمىستىڭ ارقايسىسىنا جەكە-جەكە توقتالار بولساق،  اڭگىمەمىزدىڭ الىسقا ۇزاپ كەتەرى ابدەن مۇمكىن. سوندىقتان، نەگىزگى بولىمدە ايتىلماي قالعان تاعى ءبىراز ماڭىزدى شارۋالاردى تىزبەلەي كەتكەندى ءجون كورىپ وتىرمىز.

تالدىقورعانداعى ورتالىق مەشىتتىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى.

بالقاش كولىنىڭ دابىل قاعارلىق ەكولوگيالىق جاعدايىن ساۋىقتىرۋعا شەشۋشى قادام جاسالىنىپ، مەحانيكالاندىرىلعان مەليوراتورلىق وترياد قۇرىلىپ، قاراتال وزەنىنىڭ كولگە قۇيار ساعاسىن ارشىپ، تەرەڭدەتتى.

تالدىقورعاندا كوگالداعى حوككەيگە ارنالعان، حالىقارالىق تالاپتارعا ساي ستاديون اشىلدى.

وڭتۇستىك كورەيانىڭ ينچحون قالاسىندا بولعان ازيا ويىندارىندا ەل نامىسىن قولدان بەرمەگەن جەتىسۋلىق جەڭىمپازدارعا ۇلكەن قۇرمەت كورسەتىلدى. 

مەرەيلى وتباسىلاردىڭ مارتەبەسى اسىرىلدى.

ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ، ۇمبەتالى كارىباەۆتىڭ، بەردىبەك سوقپاقباەۆتىڭ مەرەيتويلارى لايىقتى دەڭگەيدە اتالىپ ءوتىلدى.

تالدىقورعاندا جامبىل وبلىسىنىڭ، تارازدا الماتى وبلىسىنىڭ مادەنيەت كۇندەرى ۇيىمداستىرىلدى.

جاڭا مەكتەپتەر مەن بالاباقشالار، اۋرۋحانالار مەن ەمحانالار اشىلدى.

الماتى مەن تالدىقورعان اراسىن جالعاستىراتىن رەسپۋبليكالىق ماڭىزداعى كۇرە جولدىڭ كۇردەلى جوندەۋى قارقىن الىپ، الماتى مەن قاپشاعاي قالاسى اراسىنداعى التى جولاقتى جولدىڭ قۇرىلىسى اياقتالۋعا جاقىندادى.

وبلىس ورتالىعىندا جۇزدەگەن شاڭىراقتا قونىستويى تويلاندى.

ايتا بەرسە، بەس ايدان استام ۋاقىتتا اتقارىلعان ىستەر، جۇزەگە اسقان جوبالار كوپ.  كوزىقاراقتى، قۇلاعى تۇرىك وقىرمان  ولارمەن باق ارقىلى جاقسى تانىس. ءبىزدىڭ ماقسات  – سول جاڭالىقتار مەن جاقسىلىقتاردى جۇرت نازارىنا تاعى ءبىر مارتە ۇسىنىپ، ءوڭىر باسشىسىنىڭ قاجىرلى قىزمەتىن پاش ەتۋ بولدى.

بولات اباعان،

الماتى وبلىسى.

اباي.kz