تاۋەلسىزدىكتىڭ تابالدىرىعىنان اتتاعان جىلدارى ابايعا كىر جاعۋعا ۇمتىلدىق. «اباي اراق ءىشتى»، «اباي ناركومان»... دەپ سەنساتسيا قۋىپ كەتكەندەردىڭ ء«يميدجى» تاۋعا ورمەلەپ، بىردەن كلاسسيكتەردىڭ قاتارىنا قوسىلدى...

بىراق تەز ءوشتى. ۋاقىتتىڭ تەزىنە شىداي الماي وشكەن سياقتى. ادام بالاسىنىڭ ازعىن ويى ءار داۋىردە باس كوتەرەدى. ءححى عاسىردىڭ ون جىلدىعى وتكەن كەزدە. ەندى «اباي مەنىڭ قاسىمدا كىم؟» - دەپ، ءتىپتى، مۇحاممەد پايعامبارعا ءتىل تيگىزەتىندەر شىقتى. ءبىر بىرلەستىك سياقتى ۇيىم  قۇرىپ: «سەندەر ابايدى سىيلامايسىڭدار»، «ماعان اقشا بەرمەيسىڭدەر»، «مەنى كۇتىپ المايسىڭدار» دەيتىندەر دە بار قازىر. الدەبىر مەكەمەنىڭ بۇرىشىنا جايعاسىپ العان جالعىز ادامنىڭ ابايعا يە بولا قالۋى اقىلعا سىيمايدى. ارينە، ادال نيەتىن اياق استى ەتۋگە بولماس. ابايعا قاتىستى شارۋانىڭ ءبارىن مەملەكەت قاداعالاپ مەملەكەت قارجىلاندىرعانى دۇرىس ەمەس پە؟..

ابايدى قورلاپ سويلەگەن ادامدار «قازاقتىڭ قارا شالى بوپ» تانىلۋدا. ولارعا ەسكەرتۋ ايتقان ادام ءيتتىڭ ەتىنەن جامان بولعانى دا شىندىق.ءتىپتى ورتاڭ قول، قاراپايىم ولەڭ قۇراي الاتىندار «اباي اقىن با؟» دەپ كەۋدەسىن سوقسا، الجىعان شالداردىڭ ءبىرى ادام ۇعىپ بولمايتىن تىركەستەردى، ادام ۇعىپ بولمايتىن ولەڭسىماق جولداردى كوگەندەگەن «تۇسىنىكسىز اقىنداردى» «ەندى بۇنداي اقىن تۋا ما، تۋماي ما، بۇل – ابايدان ارتىق» دەپ كوپىردى...

قاراپايىم ادامدار تاڭداي قاعىستى.

اباي ءبىر ساتكە تاسادا قالىپ، حالتۋرششيكتەر كوپشىلىكتىڭ الدىنا شىقتى...

يۋ-قيۋ ءومىر باستالدى.

بىرەۋلەرى اباي دۇنيەگە كەلگەندە تاپ قاسىندا جۇرگەندەي، اباي تۋرالى انەكدوتقا تولى كىتاپ جازىپ، عىلىمي اتاق الدى. باس وقۋلىق جاساۋعا ۇمتىلدى. قايران، شاكارىم اتامىز «شىن زالىمعا بەرمە قۇداي عىلىمدى» دەگەن ۇلاعاتتى ءسوزى «كوورۋپتسيانىڭ» اياعىنىڭ استىندا قالدى.

 تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى شەرحان مۇرتازا اعامىز «بىزدە عىلىم جوق» دەپ جاناشىرلىقپەن ايتىپ ەدى، «ميني يۋبكا كيگەندەر «اعامىزدىڭ جاعاسىنا قولدارى جەتپەسىن ءبىلىپ، بالاعىنا جارماستى» ويتكەنى، ولاردىڭ ارتىندا توپاستار تۇر ەدى...

تاڭ قالاسىڭ: ابايعا اتاسىنىڭ كەگى كەتكەندەي وشتەسكەنۇرپاق قالىپتاستى قازىر. ءبىلىم سالاسىندا اسىرەسە كوپ. ايتپەسە، مينيستر ءسارانجىپوۆ ابايعا «كۇيە جاققىسى كەلگەن وقۋلىقتىڭ» عىلىمي اتاعىن سىپىرىپ الۋعا شاماسى جەتە مە، ارينە، جەتەدى. بىراق،ونى ويلاپ جۇرگەن مينيستر جوق سياقتى. ويتكەنى، تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى بىزدە وقۋلىق جونىندەگى داۋ-داماي كوپ. ءسوز كوپ، ناتيجە جوقتىڭ قاسى.

اباي جالعىز.

اركىم ابايدى وزىنشە تانۋى زاڭدىلىق. ويتكەنى، ول تاس قۇداي ەمەس. ول ءبىز سياقتى ەت پەن سۇيەكتەن جارالعان. قۇنانباي قاجىنىڭ بالاسى. شاكارىمنىڭ اعاسى. ول قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق برەندىن قالىپتاستىرۋشى. الەمنىڭ ويشىل ابايى.

«سەن ساياساتپەن شۇعىلدانباساڭ، ساياسات سەنىمەن شۇعىلدانادى» دەگەن كپسس-ءتىڭ كەكەسىندى ءسوزى بار ەدى. قازىر ەندى ء«پۋتيندى جاقسى كورمەسەڭ، پۋتين اكەڭدى تانىتادى» دەپ ايتامىز با. ءبىز كوشەدە يت ءولىپ جاتسا، «نازارباەۆ كوكەمىز نەگە الىپ تاستامايدى؟» -دەگەن بۇلدانۋ ساياساتىنا جەتىپ قالدىق... سول ءيتتى ء وزىمىز الىپ تاستاۋعا ەرىنەمىز. موينىمىز جار بەرمەيدى... بىزدە كەرەمەت اقساقالدار، ءبىلىمدى اعالار، جاڭاشىل جاستار كوپ... ءتىپتى، كوورۋپتسيانىڭ اتىن اتاعىسى كەلمەي «جيىركەنەتىن» ازاماتتار كوپ... شىركىن، سولارعا جول بەرسە... جولدارىنا بوگەت بولماسا... وسى ەلىن سۇيگەن ازاماتتاردىڭ جولىنا بوگەت بولماساق قوي...

باياعىدا 97 جاس جاساپ، ومىردەن وتكەن كەڭەسباي اتام قازاقتىڭ ءبىر ءسوزىن ءومىرىنىڭ سوڭىندا ءجيى ايتاتىن ەدى «جاقسىنىڭ جولىن كەسپە، ودان جاماننىڭ جولى ۇزارمايدى» دەپ...

ساياساتتا مەنىڭ شارۋام جوق... بىراق... وسى «بىراق» قوي... مىسالى، تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى كەرەمەت كادرلار ينستيتۋتى قالىپتاسىپ كەلە جاتىر ەدى... دامىماي قالدى... حالىق اراسىندا «اق بەرىك» اتالعان بەرىك ابدۋاليەۆتى الىڭىز. ول قازىر قايدا؟ ازات پەرۋاشەۆ دەگەن ازامات بار... ازاتتىڭ ءار سوزىنەن ۇلتجاندىلىعى ءبىلىنىپ تۇرادى... ءوزى اقىن ەكەن... جۇرەگى الاش ۇرپاعى دەپ سوعادى... ولاردىڭ اتقارىپ جۇرگەن قىزمەتتەرى پارتيالىق مانساپتارى بار شىعار... بىراق، ولاردىڭ «كرەاتيۆتىك» ويلارىن قوعام پايدالانىپ ءجۇر مە؟ جوق... بۇلار سياقتى جۇزدەگەن ازامات بار... ۇرپاقتىڭ ويىن كەرى تارتاتىن ءسوزدى قويۋ كەرەك. ايدوس سارىمدى «دەموكراتيانى دامىتۋ ۋنيۆەرسيتەتىنە باسشى عىپ قويساق» ۇتپاساق، ۇتىلمايمىز. قازاقتى ويلايتىن ءبىر ازامات بولسا، وسى ايدوس باۋىرىمداي-اق بولسىن... ولاردىڭ جولىنا بوگەت جاسايتىندار ابايدى وقىماعاندار ... ابايدى تۇسىنبەيتىندەر... بىزگە زالال ابايدى وقىماعاننان، تانىماعاننان، بىلگىسى كەلمەگەننەن كەلەدى...

...بىزدە «ەكسپو» اشىلادى... قۇپتارلىق... وسىنىڭ اياسىندا ابايدى كوكبايراقتى تۋىمىزدان كەيىن ناسيحاتتاراۋعا بولا ما؟ مەنىڭشە، بولادى... الەمدىك قاعيدا بويىنشا مەملەكەتتىك تۋ ەكى جاعدايدا كوتەرىلەدى... ەلباسىنىڭ باسقا ەلگە مەملەكەتتىك ساپارىندا...

سپورتشىلاردىڭ جەڭىسكە جەتكەنىندە، تۋ كوتەرىلەدى... بۇل ارينە، ماقتانىش... ال، اباي كۇندەرىن وتكىزگەندە تۋ كوتەرسەك وعان كىم قوي دەيدى؟ بۇنىڭ ەش سوكەتتىگى...جوق قوي...

...ءيا، ايتا بەرسە ءسوز كوپ...يدەيا ودان دا كوپ... اباي – اتام مەنىڭ، ءبارىمىزدىڭ بابامىز... تەك، ابايعا اباي بولايىق!

سەمەي

14.12.2014. 23:45

 Abai.kz