-بيىلعى جىلى «كەمپىرىڭىز» كورەرمەنگە جول تارتتى. ءسىز كەزەكتى كارتيناڭىزدى ءتۇسىرىپ بولىسىمەن بىزدە «تۇرسىنوۆ تاعى نە بىلىقتىرىپ، نە ءبۇلدىردى ەكەن؟» دەگەن وي تۋاتىن بولدى. تۇرسىنوۆ جانە كومەديا. قوعاممەن ىمىراعا كەلە الماي تەكەتىرەسىپ جۇرەتىن ءسىزدىڭ كومەديا تۇسىرۋگە تالپىنىسىڭىزدىڭ ءوزى، مىسالى، مەنىڭ ەزۋىمە كۇلكى ءۇيىردى...

- «تۇرسىنوۆ تاعى نە بىلىقتىردى؟» دەگەن پىكىرلەرگە مەنىڭ ەتىم ءولىپ كەتكەن. مەنى جەك كورەتىندەر قارا كۇيەسىن جاقسىن، كىنالاسىن. مەيلى عوي، ءبارى پەرىشتە بولسىن، مەن-اق  كۇناعا باتايىن. ءار جاڭا ءفيلمىم شىققان سايىن تاباندارىنىڭ استىنا ءبىر تۇسەمىن، قالاۋىنشا تابالاسىن. مۇنىڭ جاقسى جاعى دا بار. ەگەر تۇرسىنوۆ بىردەڭە تۇسىرسە، ەل ەڭ بولماسا «نە ءبۇلدىرىپتى؟» دەپ جەردەن الىپ، جەرگە سالۋ ءۇشىن دە كينوعا بارادى عوي. ەڭ بولماسا كينوتەاترعا بارۋعا سەبەپ تابىلادى نەمەسە جامان دا بولسا، ءبىر فيلم كورىپ قالۋعا مۇمكىندىك تابادى. بۇل جامان با؟ جالعىز بىزدە عانا ەمەس، قازىر ورىستاردىڭ دا كومەديا جانرى تىم ۇساقتالىپ كەتتى. كۇلكىنىڭ كۇلكى سياعى جوق، ەكراندى ۇياتسىز كۇلكى باسىپ الدى. بەلدەن تومەنگىنى ءسوز ەتەدى. توسەك جاعىنا، سەكس جاعىنا تارتادى. بۇل دەرت بىزگە دە جۇقتى. «كەنجە» ءفيلمىنىڭ تۇسىرىلىمىندە جۇرسەم دە، كەنەت ءوزىم «كومەديا جاسايىن» دەپ ۇسىنىس جاسادىم. «انايىلىقتان ادا، استارى قالىڭ، ءوزىمىزدىڭ ميىققا ميات ۇيىرەتىن كۇلكى بار ەدى عوي - تابيعي، قازاقى. اسىرەسە اۋىل قاريالارىنىڭ اراسىندا ەشكىمدى وكپەلەتپەي، وزىمسىنە ايتىلاتىن ءزىلسىز، جەڭىل، ماعىناسى بار رياسىز ازىلدەر بولۋشى ەدى عوي، وسىنى جەلى ەتىپ الىپ كومەديا تۇسىرسەك» دەپ. كوپ ويلانعام جوق. سانادا پىسكەن دايىن دۇنيە. ءتۇسىرىپ قانا قويماي، بۇل جۇمىسىمدى شىن كوڭىلدەن  حالىققا ارناعىم كەلدى. ويتكەنى قازىر حالىقتىڭ كۇي-قۋاتى تومەندەپ كەتتى. قىسقا مەرزىم ىشىندە ەلىمىز ءۇشىنشى مارتە دەۆالۆاتسيانى باستان كەشىپ وتىر. تۇسكەن ەڭسەسىن كوتەرگىم كەلدى. كينو ءتۇسىرۋ ماسەلەسىمەن ەل ءىشىن كوپ ارالايمىز. سونداي ساپاردىڭ بىرىندە 10000  تەڭگەلىك بانكنوتتى ءومىرى كورمەگەن اۋىل تۇرعىندارىن كەزدەستىردىك. ۇيگە كىرسەك، ەدەن دەگەن اتىمەن جوق، قارا جەرگە توسەلگەن قاڭىلتىر، قاڭىلتىردىڭ، قارا قاعازدىڭ ۇستىندە بالالار ويناپ وتىر. «بۇل اۋىل قايدا؟» دەسەڭىز، الىستا، تىم شالعايدا بولسا ءبىر ءسارى، الماتى مەن قوردايدىڭ اراسىندا عانا ورنالاسقان. ال مۇنداي اۋىلداردىڭ قازاقستاندا كوپ ەكەنىنە سەنىمىم كامىل.

-«كەمپىردىڭ» جارناماسىندا «حالىقتىق كينوكومەديا» دەپسىز. وسى ۋاقىتقا دەيىن تەك ءبىر عانا كومەديانىڭ شىن مانىندە حالىقتىق كومەدياعا اينالا العانىن كوردىك. ول – «تاقيالى پەرىشتە». ءسىز «كەمپىردىڭ» حالىقتىق بولا الاتىنىنا سەنىمدىسىز بە؟

- ول جاعىن ايتا المايمىن، بىراق بار كۇشىمىزدى سالىپ تۇسىردىك. ماسكەۋدەن كونچالوۆسكيلەرمەن بىرگە جۇمىس ىستەگەن وپەراتوردى شاقىرتتىق. ول جالعىز ءوزى كەلمەيدى، جانىنا توبىن ەرتىپ كەلدى. نەگىزى، كومەديا جانرى وتە قيىن جانر. ويتكەنى ادامدى جىلاتۋ وڭاي دا، كۇلدىرۋ قيىن. سوندىقتان دا مەن فيلمگە عازيزا ابدىنابيەۆا، كادىربەك دەمەسىنوۆ، بولات قالىمبەتوۆ، ءتىپتى ەپيزودتىڭ وزىنە ءاسانالى ءاشىموۆ، گۇلجامال قازاقباەۆا، ەربولات توعىزاقوۆ سياقتى جۇرت سۇيەتىن سالماقتى اكتەرلەردى تاڭداپ شاقىردىم. مەنىڭشە، وسى ارتيستەردى جۇرت جاقسى كورەدى. ولارعا فيلم تۇسىرىلمەس بۇرىن بىردەن ەسكەرتتىم: «بۇل جەردە ادامداردى كۇلدىرەم دەپ «تاماشاداعىداي» ىرجالاڭدامايسىزدار. بۇل جەردەگى كۇلكى باسقا كۇلكى بولۋى كەرەك. ويلى كۇلكى كورسەتۋگە تىرىسىڭىزدار»،-دەدىم. ولار دا جۇمىسقا ىشكى دايىندىقپەن كىرىستى.

-ءبىر اۋىز ءسوزى جوق ءاسانالى ءاشىموۆ ءجۇر. سويلەمەيدى، بىراق وتىرىسىنىڭ ءوزى قانداي! نە ايتقىڭىز كەلدى؟

- ول - ماڭگىلىكتىڭ بەينەسى. كەشەگى شاكەندەردىڭ كوزىن كورگەن ساناۋلى تىرىلەردىڭ ءبىرى. بايتەرەك سەكىلدى، نىعىز، ماۋەلى. ءوزى ءۇش جەردە عانا كورىنەدى. ۇشىنشىسىندە - ورنى بوس. تەك وتىرعان ورىندىعى قانا قالعان.  جانىندا بالالار ويناپ ءجۇر. بۇل - ۋاقىت. بىرەۋلەر كەلەدى، بىرەۋلەر كەتەدى، بىراق ءومىر جالعاسادى. ءدال وسى جەردە مەنى بىرەۋلەر «پلاگيات» دەۋى مۇمكىن. بىراق بۇل جاي كوشىرمە ەمەس، شاكەن تۇسىرگەن كومەديالارداعى كەيبىر دەتالدى قايتالاۋ ارقىلى مەن ونەردەگى سول ساباقتاستىقتى كينو تىلىمەن وزىمشە جالعاعىم كەلدى. ءداستۇر جالعاستىعى. داستۇرگە باس يۋ. بۇل جەردە مەن ايمانوۆتى قايتالاعىم كەلگەن جوق.

-دەگەنمەن قايتالادىڭىز عوي. ء«بىزدىڭ سۇيىكتى دارىگەر» فيلمىندە ەرمەك سەركەباەۆتىڭ ورىس تىلىندە ايتاتىن «نادو منوي نەبو سينەە» ءانى، «تاقيالى پەرىشتەدەگى» «الماتى» قوناقۇيى، ونىڭ الدىنداعى سۋبۇرقاقتار، ءتىپتى قالا انىقتامالىعى ورنالاسقان دۇڭگىرشەككە دەيىن قاز-قالپىندا بەردىڭىز. وسى دەتالداردى كورگەندە ەكى فيلم دە ەركىسىز كوز الدىمىزعا كەلىپ تۇرا قالدى...

- يا، وسى اتاعان دەتالدىڭ ءبارىن سول قالپىندا كوشىرە سالدىم. سەبەبى «كەمپىردى» ءتۇسىرىپ جاتقان كەزدە ەرمەك سەركەباەۆ قايتىس بولدى. تالانتقا قۇرمەت كورسەتكىم كەلدى. ايتپەسە ءفيلمنىڭ كومپوزيتورى قۋات شىلدەباەۆ كەز كەلگەن كينونى ءبىر ادامداي-اق مۋزىكامەن كوركەمدەي الاتىن دارىن يەسى. مىسالى، «تاقيالى پەرىشتەنى» ءبىز جىل سايىن قايتالاپ كورە بەرگەننەن جالىقپايمىز. ال فيلم رەجيسسەرى قازىرگى پروگرەسكە بايلانىستى ەشقانداي تەحنولوگيالىق ۇستانىمداردى پايدالانباعان. سوندا ول نەسىمەن تارتىمدى؟ بۇل جەردەگى ەڭ قۇندى دۇنيە - ادام. ادامنىڭ ىشكى دۇنيەسى. بايقايسىڭ با، «تاقيالى پەرىشتەدەگى» تانا اپامىز بەن تايلاقتان باستاپ، ەپيزودتاعى اكتەرلەرگە  دەيىن ءجۇزى جايدارى، مەيىرىمى مونشاق-مونشاق بولىپ توگىلىپ تۇرادى، كوڭىلدىڭ تازالىعى  لىقسىپ سىرتقا شىققان. وسى سۇيكىمدىلىك ادامدى تەز باۋرايدى. قازىر وسىنداي ادامداردى، وسى كۇلكىنى ساعىناسىڭ. وكىنىشتىسى، ءوڭى جىلى قازاق جارتى عاسىر ىشىندە تاستاي سۋىق، سۇرعىلت كەيىپكە ەنگەن. شارشاعان، قاجىعان.  ال قازىر سول الماتىدان ايىرىلىپ قالدىق. «بۇرىنعى الماتىنىڭ» سيمۆوليكالىق بەينەسى رەتىندە اباي اتىنداعى وپەرا تەاترى جانە ونىڭ الدىنداعى قوناقۇيدى الدىم. سول ءۇشىن تايلاقتىڭ قالىڭدىعى جۇمىس ىستەيتىن انىقتاما دۇڭگىرشەگىن ورناتتىق. شارشاعان ادامداردىڭ ەسىنە سول ءبىر شۋاقتى شاقتى سالعىم كەلدى. 

-ءسىز تۇسىرگەن «كەمپىر» كومەدياسىنىڭ سىرتقى فابۋلاسى مىناۋ - اۋىلدا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان، بالاسى الدەقاشان ءۇيلى-باراندى بولىپ كەتكەن، نەمەرەسىنىڭ ءوزى جىگىت بولىپ قالعان قاريانىڭ كەمپىرى اياق استىنان ەكىقابات بولادى. جاسى ناقتى ايتىلماسا دا، ايتەۋىر كليماكس كەزەڭىنەن باياعىدا ءوتىپ كەتكەن، كەمپىر جاسىنا جەتىپ قالعان اپانىڭ جۇرتقا قارار بەتى جوق. ويىن بىلمەگەن بالانىڭ اتاسىنىڭ ساقالىمەن ويناعانى سەكىلدى، كەمپىردى تۋعىزعانىڭىز اسا ءبىر ءساتتى شىققان قازاقى قالجىڭ ەمەس-اۋ، سەبەبى قازىردىڭ وزىندە اشىق ايتىسقا جول اشىپ جىبەردىڭىز. باسقا تاقىرىپ قۇرىپ قالعانداي، تاپ وسى كەمپىردى تۋعىزۋ يدەياسى قايدان تۋدى؟

- بىلمەيمىن، باسقا-باسقا، قازاققا جاعۋ قيىن عوي. وسىلاي ويلايتىن ادامداردىڭ ءبارى  گاي-دە جۇمىس ىستەگەن بە، بىلمەيمىن، تيىسكىسى كەلسە بولدى، جوق جەردەن ءبىر نارسەنى تاۋىپ الادى. قۇداي اقىنا، ەش ارام ويىم بولعان جوق. «ايەلدەردىڭ قانشا جاسقا دەيىن بالا كوتەرۋگە مۇمكىندىگى بار؟» دەپ الدىمەن دارىگەرلەرمەن اقىلداستىم. قىرىق جاس تا ەمەس، ەلۋ جاس تا ەمەس، ايەلدىڭ قابىلەتى شەكتەۋسىز ەكەن. برازيليادا 80-دەگى كەمپىر بوسانىپتى. ءبىز ءفيلمدى تۇسىرگەن الماتى ىرگەسىندەگى قارعالى اۋىلىنداعى پەرزەنتحانانىڭ دارىگەرى «قايدان بىلەسىڭدەر؟» دەيدى. «نەنى؟» دەسەك، ەكى جىل بۇرىن عانا تاپ وسى پەرزەنتحانادا تۋرا فيلمدەگىدەي وقيعا بولىپتى. 62 جاستاعى اپا كەلىنى ەكەۋى ءبىر پالاتادا جاتىپ بوسانىپتى. ەل ءىشى بولعان سوڭ، سيرەك بولسا دا، كەزدەسەتىن وقيعا. جاقسى، تيپتەندىرىلگەن تاقىرىپتاردىڭ ءبىرىن الىپ تۇسىرەيىن، كىمگە قىزىق ول؟ ال «كەمپىردىڭ» وقيعاسى شەتىن، بىراق ومىردە بار. ارينە، ارام پيعىلمەن كورسەڭ، كەمشىلىكتى قايتسەڭ دە تاباسىڭ، دۇرىس كوزبەن قاراساڭ، قۋانىپ، كۇلۋگە بولادى. ماسەلە قانداي كوزبەن كورىپ، قانداي جۇرەكپەن قابىلداۋدا. ەكىنشىدەن، قازاق ىشىندە جەتپىسبايلار مەن سەكسەنبايلار جوعالىپ بارادى ەمەس پە؟ كەشە بولىپ ەدى، بۇگىن قايدا؟ كەشە عانا قىزىق ءبىر پىكىر ەستىدىم. ءبىر تانىسىم: «اتاۋى باسقا بولسا دا، سەن قايتادان «شالدى» ءتۇسىرىپسىڭ» دەيدى. «شال» دا نەمەرەسىمەن بىرگە، «كەمپىر» دە نەمەرەسىمەن بىرگە جۇرەدى. ەكەۋى ەكى زاماننىڭ ادامى، ارقايسىنىڭ ءوز شىندىعى بار، بىراق ءبىر-بىرىمەن جاقسى تۇسىنىسەدى، ارالارىندا تۋىستىق قيماستىق بار. مىنە، قازاقتىڭ قازىرگى ساعىنىپ جۇرگەن نارسەسى وسى. قازىر ءبىر انادان تۋعان، ءبىر وتباسىندا وسكەن تۋىستاردىڭ اراسىندا بىرلىك جوق، ءبىر بىرىنەن  الشاقتاپ بارا جاتىر. «كەمپىردە» نەمەرەسىنە ەرتەگى ايتىپ بەرەتىن اتا مەن اجە جوق. كەرىسىنشە، نەمەرەسى اتاسى مەن اجەسىنە «ايپاتى» ارقىلى ينتەرنەت جاڭالىقتارىن ايتىپ بەرىپ وتىرادى. بۇگىنگى قوعام شىندىعىنىڭ ءوزى وسى ەمەس پە؟ 

قازاقتىڭ سانى قازىر كوپ بولسا ون ميلليون شىعار، بۇل دەگەنىڭىز ءبىر ماسكەۋ قالاسىنىڭ تۇرعىندارى نەمەسە توكيونىڭ جارتىسى. ىرگەلى ەلدىڭ قايسىنىڭ دا حالقىنىڭ سانى الپىس، جەتپىس ميلليوننان باستالادى. سولارمەن سالىستىرعاندا قازاق وتە از. «كەمپىردەگى» قورتىق شال قايىرعالي ارقىلى وسىنى ايتقىم كەلدى: قورتىق قايىرعالي - حالىقتىڭ وبرازى، قازاق تا سانى از كىشكەنتاي عانا ەل، بىراق ءوزىنىڭ كوزقاراسى بار، بىرەۋ تيىسسە ايباتتانىپ شىعاتىن ۇلكەن نامىسى بار، وڭايلىقپەن جان بەرمەيدى. قاراپ تۇرساڭىز، «قورتىق» دەپ ءاجۋالايتىن قايىرعالي شال دا سونداي عوي، قۇرداستارى تىستەلەپ قالجىڭداسا دا اۋىزبىرشىلىكتەرى مىقتى، ءبىر-بىرىنە كومەكتەسىپ جۇرەدى. قايىرعالي قالاعا كەتىپ اۋىلىنا قايتىپ ورالعاندا، قۇرداستارى مالىن جايعاپ، ارباسىن سىرلاپ، ءۇيىنىڭ شاتىرىن جوندەپ، اۋلاسىن تاپ-تۇيناقتاي ەتىپ قويادى. كىشكەنتاي كۇنىمدە اۋىلداعى كورشىلەر سونداي ەدى، مەن سولاردىڭ ءبارىنىڭ ەرمەگى بولىپ، ورتاسىندا ەركەلەپ ءوستىم. ال قازىرگى قازاق ماعان ۇنامايدى. جات بوپ كەتتىك. باسقانى قويعاندا، وزىمە دەگەن قارىم-قاتىناستى عانا الايىنشى. وسى قازاققا مەن نە ىستەدىم؟ مەن ءوز شارۋامدى عانا جاساپ ءجۇرمىن، الايدا مەن ويلاماعان، ءتىپتى مەنىڭ ميىما كەلمەگەن نارسەنى ويلاپ تاۋىپ الادى دا، سول ويىن ماعان اكەپ تاڭىپ، شىندىققا اينالدىرادى. ارام پيعىلمەن ىزدەسەڭ، ىزدەگەنىڭدى تاۋىپ الۋعا بولادى. كينولارىمدا دا، ماقالالارىمدا دا، جازعان شىعارمالارىمدا دا تەك جالعىز عانا نارسەنى ايتامىن: «ەي، قازاق، ءوز تامىرىڭا ورالساڭشى. باسقالارعا ەلىكتەمە، ءبىز قازاقپىز».

-بىراق ماسەلە سونى قالاي ايتۋدا عوي. تۇرسىنوۆ وسىنىڭ ءبارىن تاڭىرشىلدىك تۇرعىسىنان تۇسىندىرەدى دەپ ءسىزدى تارپاباس سالاتىندار بار. ءوز اۋزىڭىزدان ەستيىك، ءسىز وسى ءتاڭىرشىلسىز بە؟

- ءجۇزىنشى ياكي مىڭىنشى رەت قايتالاپ ايتامىن: تاڭىرشىلدىك ماعان جاقىن. مەن دە كىشكەنتايىمنان اۋىل مولداسىن كورىپ ءوستىم. ادام ولەدى، مولدا كەلىپ ءراسىمىن جاسايدى. ءۇشىنشى كۇنى ەركەك اتاۋلى جانازاعا تۇرىپ، ايەل بىتكەن اڭىراپ ۇيدە قالىپ، ءمايىتتى اۋىل سىرتىنداعى قورىمعا اپارىپ، دەنەسىن قارا جەرگە تاپسىرادى. مولدا ءولى تىنىشتىققا ورانىپ مۇلگىگەن دالادا تاماعىن ءبىر كەنەپ الادى دا، تاعى دا قۇران اياتىن وقيدى. تىزەرلەپ وتىرىپ ۇيىپ تىڭدايسىڭ، تۇسىنبەيسىڭ، بىراق ادەمى. الايدا قۋانىش پەن قايعى قاتار عوي، سول كۇنى كەشكە اۋىلدىڭ ەكىنشى كوشەسىندەگى الدەكىمنىڭ ۇيىندە توي بولىپ جاتادى. جاڭا تۇسكەن كەلىنگە «وتتاي قاۋلا» دەپ وتقا ماي قۇيعىزادى، كۇيەۋ جىگىتتىڭ الدىنان ارقان تارتادى، باسقا دا جاسايتىن ىرىمدارى كوپ. مىنە، وسىنىڭ ءبارىن مەن، مەن عانا ەمەس، بۇكىل مەن سەكىلدى بالالار ءبىر عانا ءداستۇر، ءبىر ءدىن، ءبىر دىننەن تۋعان سالت-ىرىم دەپ وستىك. بۇلاردىڭ بولەك نارسە ەكەنىن كەيىن عانا بىلدىك. يسلام مەملەكەتتەرىندە تۇرعان كەزىمدە كوكەيىمدەگى كۇماندى سۇراقتاردىڭ جاۋابىن ىزدەپ، وقىپ، زەرتتەدىم دە. كلاسسيكالىق يسلام وتە ادەمى، تۇسىنەمىن، قابىلدايمىن، بىراق سونىمەن بىرگە ءبىر-بىرىمەن يت پەن مىسىقتاي 76 اعىمنىڭ پايدا بولعانىن دا ەسكەرۋ كەرەك. وسىنىڭ قورتىندىسىندا وزىمە ءبارىبىر تاڭىرشىلدىكتىڭ جاقىن ەكەنىن بايقادىم.

-ميىڭىز بەن جۇرەگىڭىزگە برونوجيلەت كيىپ العانداي، ءالى كۇنگە جۇندەي ءتۇتىپ جاتقانداردىڭ بىردە-بىرەۋىمەن ءسوز جارىستىرىپ كورگەن جوقسىز. بىراق «ماعان كىم نە ايتسا دا ءبارىبىر، الايدا  مەن ءۇشىن پىكىرى ماڭىزدى بەس-التى ادام بار، سولاردىڭ ايتقانىنا عانا قۇلاق اسامىن» دەگەن ەدىڭىز. ولار كىمدەر؟

- ءومىر ءوتىپ بارادى، سەنەتىن ادامدارىم از قالدى. ءتىپتى ناقتىراق ايتسام، بەس- التى ەمەس، مەن ءۇشىن ەكى-اق ادامنىڭ پىكىرى ماڭىزدى. ونىڭ ءبىرى - گەرولد بەلگەر، ءبىرى - مۇرات اۋەزوۆ. بۇل كىسىلەرمەن وتىز جىلدان بەرى ارالاسىپ كەلەمىن. ءوزىڭ بىلەسىڭ، مىنەزىم شاتاق، سوندىقتان دوستىعىمىز دا تاقتايداي تەگىس ەمەس. ايتىسامىز، اشۋلانامىز، بىراق قانشا ايتىسىپ-تارتىسساق تا، ارامىزدا اسا ءبىر جاقىندىق، رۋحاني تۋىستىق بار. بۇل كىسىلەر جاي سويلەمەيدى، سويلەسە، ايتقان ويى سالماقتى، ماعىنالى. وتە سيرەك ماقتايدى. ماسكەۋدە كينودراماتۋرگتار كۋرسىندا وقىعانىمدا، كىل ەبەكەڭدەرمەن بىرگە ءجۇردىم. سولار: «ەگەر سەنى ماقتاي باستاسا، بايقاپ جۇرگىن» دەيتىن ەدى. سەرگەي بودروۆتىڭ پىكىرى قۇندى مەن ءۇشىن. وتە ءبىلىمدى، مەنىڭ تۇسىنىگىمدەگى بۇگىنگى تاڭداعى ەڭ مىقتى رەجيسسەر سول. ءوز ورتاسىندا مىقتىلار كوپ بولسا دا، سەرگەيدىڭ دەڭگەيىنە جەتكەن ءبىرى جوق. رۋستام يبراگيمبەكوۆتىڭ كاسىبي كوزقاراسىنا جۇگىنەمىن. ارامىزدا ەشقانداي قۇپيا جوق. ويىمىزدى ءبىر-بىرىمىزدەن ىرىكپەي بولىسە الامىز. باسقالارعا سەنبەيمىن. سەبەبى كوزقاراستارى وتە «تەندەنتسيوننىي».  

 «كەلىن» شىققاندا ءبارى باج ەتە قالدى. ايتپاعاندارى جوق. فيلمگە بايلانىستى ايتىلىپ جاتقان سىندى ەستىپ «قالاي سوندا؟» دەپ ءوزىم تاڭ قالدىم. ەڭ جامانى، وسىنداي نارسەنى كۇن سايىن اسىرەلەپ، اسىرىپ ايتا بەرسە، گازەتتەر جارىسىپ جازا بەرسە، باسقا ادامداردىڭ دا ساناسىنا سىڭەدى ەكەن. سودان كەيىن «شال» شىقتى. مۇنداعى ناتيجە ەلۋ دە ەلۋ بولدى. قازاققا دا ۇنادى، ورىسقا دا ۇنادى. ەندى، مىنە، «كەمپىر» شىعىپ ەدى، نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، وسى جولى ورىستىلدىلەر جابىلىپ جاتىر. مۇمكىن، بۇل كومەديانىڭ ءون بويىندا تازا قازاقى جۇرەكپەن عانا قابىلداناتىن قالجىڭ توگىلىپ تۇرعاندىقتان بولار. ال جالپى حالىق جاقسى قابىلداپ جاتىر دەپ ويلايمىن. ونى مەن پروكاتقا شىقپاي تۇرىپ سەزگەن ەدىم. سەبەبى ءبىز فيلم شىقپاي تۇرىپ الدىمەن قازاعى مول شىمكەنت قالاسىنا اپارىپ كورسەتتىك. فيلم ءجۇرىپ جاتىر. كەلگەن جۇرت ەكرانعا قاراسا، «قالاي قابىلداپ وتىر» دەپ مەن جۇرتقا قارايمىن. ولار شىن جۇرەكتەرىمەن جارىلىپ كۇلىپ جاتىر، سوندا عانا ەزۋىمە كۇلكى ءۇيىردىم، ويتكەنى ەڭبەگىم ەش كەتكەن جوق ەكەن.

-«حالىق كۇلەدى» دەيسىز، ءبىر ساۋساعىڭدى كورسەتسەڭ دە پارىقسىز كۇلە بەرەتىن ادامدار بولادى عوي.

-ارينە، كۇلكىنىڭ دە ءتۇر-ءتۇرى بار. «قازىرگى كۇلكى ماعان ۇنامايدى» دەپ ءسوز باسىندا ايتتىم عوي، ويتكەنى ساحناداعى ساتيرا قويىلىمدارى شوشايعان ءبىر ساۋساققا دا كۇلۋگە ۇيرەتىپ جاتىر. سيتكوم دەگەن شىقتى، پۋلتتا وتىرعان ادام نۇكتەنى باسسا بولدى، ارعى جاعىنان قارقىلداعان كۇلكى ەستىلەدى. ونىڭ اتى ارزان كۇلكى، ۇساقتالعان كۇلكى. مەنىڭ ساعىنىپ جۇرگەنىم قالتاي مۇحامەتجانوۆتىڭ قالجىڭى، سودان شىعاتىن كۇلكى. مەن باسقالار سياقتى  قالتانى كوزدەپ جۇرگەم جوق.

-نەنى كوزدەيسىز سوندا؟

- سانا. وي. قولىما شام الىپ جاعىپ، «مىنا جەر لاس ەكەن، بىلعانىپ قالىپتى، شاڭىن سۇرتەيىك» دەپ  تۇمشالانىپ بارا جاتقان قاراڭعى جۇرەك پەن سانانى تازالاعىم كەلەدى. بۇرىن قات كىتاپتى ىزدەپ ءجۇرىپ تاۋىپ، ءبىر ايلىقتىڭ اقشاسىنا ساتىپ الىپ وقيتىن ەدىك، قازىر كىتاپ كوپ، بىراق وقۋشىسى جوق. سول سەبەپتى شىعار، ادامعا وي سالاتىن، ساناسىنا سىلكىنىس جاسايتىن، جۇرەككە جارىلىس اكەلەتىن ادەبيەت جوق. سوندىقتان نە جازسام دا «توبىرعا اينالمايىقشى، ءبىلىم ىزدەيىكشى، بىلىكتى بولايىقشى» دەگەنگە ۇندەيمىن. ايتشى، انا قولىڭداعى ديكتوفون مەن تەلەفون كىمدىكى؟ كىم جاسادى؟ مەنىڭ مىنا ۇستىمدەگى كيىم كىمدىكى؟ كىم ءوندىردى؟ ءبىز وسى كۇنگە دەيىن نە جاساپ شىعاردىق؟ ءبىز تەك پايدالانامىز. تۇتىنۋشىمىز. ءسويتىپ وتىرىپ ماقتانامىز. وزىمىزدىكىمەن ماقتانساق ءبىر ءجون، بىرەۋدىكىمەن. بىراق وعان ۇيالمايمىز. وسى مەنىڭ جۇرەگىمە باتادى.

-كىم نە دەسە دە، «كەلىنىڭىز» دە، «شالىڭىز» دا، ءتىپتى مىنا «كەمپىرىڭىز» دە تاريحي تانىمنىڭ ءبىر بولشەگى. ونىڭ سىرتىندا «ماملۇگىڭىز» بار. تاريحقا ءجيى جۇگىنەسىز. تاريح دەگەنىڭىزدىڭ ءوزى ساياسات جەمىسى. ساياساتقا قانشالىقتى جاقىنسىز؟

- بىرەۋلەر مەنى وپپوزيتسيونەر دەيدى. ەشقانداي دا وپپوزيتسيونەر ەمەسپىن. بىراق مەن قازىرگى بيلىكتى تۇسىنبەيمىن. الايدا كۇندە ايتپاسام دا، ابدەن جانىما ءتيىپ كەتكەندە ءوز پىكىرىمدى ايتامىن. نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، ايتسام بولدى، ءبارى ورە تۇرەگەلەدى. وسى كومەديامنىڭ پرەمەراسىندا دا جۇرت جاڭا شىققان فيلمىممەن ەمەس، «Forbes» قا شىققان ماقالالارىممەن قۇتتىقتاپ جاتىر. مەنىڭ ۇستانىمىم شىندىق. اقتى اق دەيمىن، قارانى قارا دەيمىن، نە ايتساڭ دا ار جاعىندا ساياسات تۇرادى. سوڭعى كەزدەرى يىعىم اۋىراتىن بولىپ ءجۇر. ويتكەنى ءبارى «سەنىكى دۇرىس» دەپ يىعىمنان قاعاتىن بولىپ ءجۇر. ياعني، ءوزى ايتا الماسا دا، ايتقان ادامدى قولدايدى. ءبىزدىڭ بۇگىنگى قوعامىمىزدا شىندىقتىڭ باعاسى التىننان دا قىمبات بولىپ كەتتى. ءوزى ايتا الماعان ادام شىندىققا سولاي قولداۋ بىلدىرەدى. شىندىقتى ايتقان ادامعا تاڭقالادى. شەتەلدە تۇرىپ كەلگەن ماعان وسىنىڭ ءوزى تاڭقالارلىق جاعداي.

-«Forbes» دەپ قالدىڭىز، باي مەن بايلىقپەن بايلانىسىڭىز قانداي؟ «كينوشنيكتەر» كەدەي حالىق ەمەس قوي...

- ءوزىمدى باي اداممىن دەپ ەسەپتەمەيمىن. اسىپ بارا جاتقان تۇگىم جوق. ءبىر ماشينانى سەگىز جىلدان بەرى تەۋىپ كەلەمىن. راس، مەن امەريكادا تۇرعاندا باي بولدىم. ءۇش قاباتتى ءۇيىم بولدى، گاراجدا ءۇش-ءتورت ماشينام تۇردى. ولاردى ءار كۇنى ءار جاعدايعا، ءار كوڭىل كۇيگە بايلانىستى مىنەتىنمىن. وسىنى كەيبىر ادام جەتىستىك دەپ سانايدى. بىراق مەن ءۇشىن جەتىستىك باسقادا. كەيبىرەۋلەر مەنى وتە باقۋات ادام دەيتىن بولۋى كەرەك، بىردە اقتاۋلىق ءبىر ستۋدەنت تەلەفون شالىپ: «مەن اقىلى وقۋ ورنىندا وقيتىن ەدىم. اقشاسىن تولەي الماعاندىقتان، مەنى وقۋدان شىعارعالى جاتىر. كومەكتەسىڭىز» دەيدى. ارينە، قولدان كەلەتىن شارۋا بولسا، كومەكتەسەسىڭ عوي، ءسويتىپ اياق استىنان قايىرىمدىلىق شارالارىمەن دە اينالىسىپ كەتەسىڭ.

-ءسىز ەلدىڭ ەسى اۋدارىلىپ جاتقان توقسانىنشى جىلداردا-اق امەريكاعا كەتىپ، سودان ون ەكى جىل بويى ءارتۇرلى مەملەكەتتەردە ءومىر ءسۇرىپ كەلدىڭىز. مەنەدجمەنت، ماركەتينگ، نارىق دەگەن نارسەنى بۇل جاقتاعىلارعا قاراعاندا ەرتەرەك مەڭگەرىپ، ءار نارسەنىڭ ەسەبىن جەتە ءبىلۋىڭىز كەرەك ەدى. بىراق نەگە وسى ۋاقىتقا دەيىن ءوز جەكە كينوكومپانياڭىزدى قۇرا المادىڭىز نەمەسە ء وز كينوتەاترىڭىزدى سالا المادىڭىز؟

-مەندە ونداي تالانت جوق، ەڭ باستىسى، الدىما ونداي ماقسات قويعام جوق. ونداي نارسە جاساۋ ءۇشىن قۇرىعاندا ادامدا قابىلەت بولۋ كەرەك. ارينە، باي بولسام جاقسى بولار ەدى. بىراق ماعان وسى دا جەتەدى. ايتسە دە ... ءبىر كەزدەرى باي بولىپ تا كورگەم. زاردابىن دا تارتقام. ەلگە جاققان سول بايلىق ماعان ونشا جاققان جوق. ەڭ الدىمەن، ادامنىڭ ويى وزگەرەدى. كوزقاراس بىلعانادى. ارتىق تاماق جەسەڭ، قۇسقىڭ كەلەدى عوي. سول سياقتى.

-سوندا شىعارماشىلىق ادامى ۇنەمى تۇلكىقۇرساق بولىپ ءجۇرۋى كەرەك پە؟

- جو- جوق، تەك ونىڭ مەنىڭ تابيعاتىما جات نارسە ەكەنىن ايتقىم كەلگەن. ونى ماقسات ەتسەڭ، سوعان بايلانىپ، قۇلى بولىپ كەتەسىڭ. تىم كەدەي بولساڭ دا جامان، وندا كۇنكۇرىستىڭ قۇلىنا اينالاسىڭ. ماعان ورتاشا جۇرگەن ءوزىمنىڭ وسى قازىرگى كۇيىم ۇنايدى. ەشكىمنىڭ الدىندا قارىز ەمەسپىن، بالالار ءوسىپ كەلەدى، سۇيىكتى ىسىممەن اينالىسۋعا مۇمكىندىگىم  جەتەدى. ماسكەۋدە تيمۋر بەكمامبەتوۆپەن جاقىن ارالاسىپ، بىرگە جۇردىك. قاراپايىم ەدى. باي بولىپ ەدى، وزگەرىپ كەتتى، ءتىپتى شىعارماشىلىق ىزدەنىسى دە وزگەرىپ كەتتى. قازىرگى ونىڭ جاساپ جۇرگەنىن مۇلدە تۇسىنبەيمىن. ول بۇرىن جارتى مينۋتتىق جارناما روليكتەرىن ءتۇسىرىپ جۇرگەندە الدەقايدا جاقسى ىزدەنەتىن. قازىر دە سول باياعى روليكتەرى، تەك ءبىر جارىم ساعاتقا ۇزارعان. قاراساڭ، بر جارىم ساعاتقا ميىڭ ءوشىپ قالادى. «مىناۋ نە پالە؟» دەپ، كورىپ بولعان سوڭ نە جونىندە ەكەنىن ايتا المايسىڭ. سول سەبەپتى بۇل اركىمنىڭ وزىنە بايلانىستى شارۋا ەكەنى انىق.

- كەزەكتى ءفيلمىڭىزدى ءتۇسىرىپ بولا سالىسىمەن، ءسىز جۇمسالعان اقشاڭىز بەن ۋاقىتىڭىزعا ساي كاسسا دا كۇتەسىز، حالىقتىڭ قابىلداعانىن دا كۇتەسىز جانە ءوز ورتاڭىزدان مويىنداۋ مەن قۇرمەتتى دە كۇتەسىز. سولاي ما؟

- ارينە. بىرىنشىدەن، ءفيلمدى ءتۇسىرىپ جاتقاندا «وسىدان بىرنارسە شىقسا ەكەن» دەپ ويلايسىڭ. ەكىنشىدەن، مونتاجدالىپ جاتقاندا «بۇدان بىردەڭە شىعا ما، شىقپاي ما» دەپ كۇدىك پەن ءۇمىتتىڭ ارپالىسىندا وتىراسىڭ. اۋەنى بار، سۋرەتى بار، پوستپروداكشن جۇمىسى ءوز الدىنا بولەك پروتسەسس. وسىنىڭ ءبارى بىتكەن سوڭ باسقا ءۇمىت پايدا بولادى. حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىعۋ. حالىقتىڭ سىنىنان وتكەننەن عانا باسقا ەلدەگى كونكۋرستاردا كورسەتۋگە جولداما الىپ جاتساڭ، ارينە مويىنداۋ مەن قۇرمەت كۇتەسىڭ. سەبەبى بۇل مەنىڭ جۇمىسىم. شەتەلگە بارىپ باعالانىپ جاتسام جامان با ەكەن؟ بۇل دا ءبىر ءجۇرىپ وتۋگە ءتيىس جول. اسۋ. ول اسۋدى الساڭ، قول بۇلعاپ كەلەسى اسۋ تۇرادى.  رەجيسسەر وسىنىڭ بارىنەن وتەدى.

-ايتسام، سالىستىرعانىم ءۇشىن نامىستانىپ قالاتىنداي كورىنىپ تۇرسىز، بىراق ەسەنتاەۆا بايان ەكەۋىڭىز شاحمات ويناعانداي فيلمدەرىڭىزدىڭ ىركەس- تىركەس، ءبىرىنىڭ سوڭىن ءبىرى الا جارىققا شىعاتىنى نەسى؟

- ەسەنتاەۆا تاقىرىبى جابىلعان. بولدى. مەن ءوزىمدى بيىك كينوقايراتكەرمىن دەپ ەسەپتەمەيمىن، بىراق مەنى باياندارمەن سالىستىرما. رەنىشتىڭ كوكەسى سوندا تۋادى. ونىڭ جولى بولەك، مەنىكى باسقا جول. ونىڭ فيلمدەرى تەك قانا كوممەرتسيالىق ماقساتتى كوزدەيدى، ال مەنىڭ ماقساتىم باسقا. ال سەن ايتقانداي شاحمات ويىنى سياقتى بولىپ كورىنسە، ول جاي كەزدەيسوقتىق، سايكەستىك قانا.

- اڭگىمەڭىزگە راحمەت!

اڭگىمەلەسكەن ايگۇل احانبايقىزى

Abai.kz