نۇربەك سەيىلحان. نامىس
(مولداباي پالۋان تۋرالى حيكايا)
ءبىر ۇلكەن توي بولىپتى كوكپەكتىدە،
بۇل تويعا ورىس، قازاق كوپ كەپتى دە،
سوروكين يۆان دەگەن الىپ بىرەۋ:
«مەن كۇرەسكە شىعام»، - دەپ وكتەپتى دە،
ورتاعا جەتىپ كەپتى ەكى-اق اتتاپ،
كۇرەسكە ءوزىن-ءوزى جۇرگەن باپتاپ،
كۇرەسپەن بالا جاستان شۇعىلدانعان،
مۇنىمەن كۇرەسۋگە ەل قالاي باتپاق.
ورىس ۇلىن سپورتپەن ويناتقىزعان،
قازاق ۇلىن جاسىنان قوي باققىزعان.
يۆاننىڭ دەنەسى ەلدەن ەرەكشە ەدى،
تاڭدانىپ كورگەن كوزدى ويناتقىزعان.
يۆان ول وزىنە-ءوزى سەنىمدى ەدى،
وتىزعا جاڭا تولعان ءورىم دە ەدى.
ەلۋ سوم كۇرەس ءۇشىن باسكە تىكتى،
سول ەدى باس بايگەگە بەرىلمەگى.
از اقشا دەپ ويلاما ەلۋ سومدى،
ءبىر قويدىڭ قۇنى ءبىر سوم ورتا قولدى،
ايىبىنا ەلۋ سوم اقشا بەرمەك،
ءالىن بىلمەي جىعىلىپ قالعان سورلى.
ول – يۆان كەسەك تۇلعا الىپ ەدى،
كۇشىنە بۇكىل ايماق قانىق ەدى.
كۇرەسىپ بۇل بالۋانمەن مەرت بوپ قالسا،
بەتىنە قاي بالۋاننىڭ سالىق ەدى.
قىزىنىپ كورىپ ەدى تاتار جاعى.
شىعۋعا كۇرەسكە ەشكىم باتا المادى.
وزگە جۇرت بوتا، تايلاق سەكىلدەنسە،
ال يۆان التى جاستا اتان داعى.
ءتىپتى ونى اتان ەمەس، بۋرا دەرسىڭ،
جيرەن ساقال جەلكىلدەك – شۋدا دەرسىڭ،
بەت – اۋزىنا قاراساڭ ارىستانداي،
كىم وعان ءداتى شىداپ تۋرا كەلسىن.
يۆاندى باسقالاردىڭ مىسى باستى،
مىسى ەمەس، ەلدەن ەرەن كۇشى دە استى.
جەتى پۇت شويىنىڭدى جالعىز قولمەن،
قىر كورسەتىپ وزگەگە اسپانعا اتتى.
بۇعان جان شىعار ەمەس تەڭ كەلەتىن،
ءوزى دە وزگە جۇرتتى كەم كورەتىن.
ءجۇن ساقال ورىس پوپى جىمىڭدايدى،
دۇعا وقىپ ءوز دىنىندە دەم بەرەتىن.
وكتەم بوپ، مەرەيى ءوسىپ ورىس جاعى،
قىزىنىپ، سىرتقا تەۋىپ تولىق قانى.
ۋرالاپ، قول سوعىسىپ شۋىلداستى،
كادىمگى سۇرەڭىن ساپ سوعىستاعى.
بار ەدى بۇل جيىندا مولداباي دا،
قۇرىشتاپ كۇشىن جيناپ ول دا بويعا،
ورتاعا «كۇرەسەم» دەپ قارعىپ شىقتى،
«ولەرىن مىنا سورلى ويلاماي ما؟».
تۇكسيە سۇزە قاراپ يۆان تۇردى،
الدىندا قازاق ءۇشىن «قۇربان» تۇردى.
مولدابايدىڭ ودان بويى كوپ الاسا،
دەنەسى دە يۆاننان سيداڭ تۇردى.
«ورتاعا ەلۋ سومدى تاستا»، - دەدى،
كۇرەسسەڭ، شىنداپ كۇرەس، قاشپا»، - دەدى.
مولدابايدا ەلۋ سوم قايدان بولسىن،
مامان باي ۇشىپ تۇرىپ: «ساسپا»، - دەدى.
الپىس سوم اقشا ۇسىندى ول تورەشىگە،
قالعانى وسى بولدى كوپ ەسىندە.
مولدابايدىڭ كۇشىنە سەنىمدى ەدى،
قاراماي الىپ يۆان دەنەسىنە.
ارالاسىپ ەكى جاقتان ايعاي-شۋعا،
ايقاستى ءبىرى-بۇقا، ءبىرى-بۋرا.
ارقالاپ ەكەۋى دە ۇلت نامىسىن،
ولىسپەي بەرىسپەستەي بولدى تۋرا.
جاتقانداي تابانداعى تاس ۇگىلىپ،
اللالاپ كەي بىرەۋدىڭ باسى بۇعىپ،
انتالاپ ەكى جاق تا تىلەۋ تىلەپ،
قوعاداي جەلدى كۇنگى جاپىرىلىپ.
ەكى ءداۋ بۇرقىلداتىپ جەردىڭ شاڭىن،
شىعارىپ دۇپىلدەتىپ ەلدىڭ جانىن.
ءبىر ايقاسىپ وتكەندە حالىق كوردى،
جەر ءسۇرىپ، بالۋانداردىڭ اققان قانىن.
قاپسىرا يۆان ۇستادى مولدابايدى،
ورىستار دەدى: «ەندى ونى وڭدامايدى».
قازاقتار «بورانبايلاپ» ۇران سالدى.
«قالايشا ارۋاق بۇل جولى قولدامايدى؟».
سول-اق ەكەن، بۇرق ەتتى جەردىڭ شاڭى،
اڭعاردى ماسقارانى ەلدىڭ ءبارى.
مولداباي بەينە مىسىق باستان قاعىپ،
يۆان جاتتى سۇپ-سۇلىق، ءارى-ءسارى.
ناق ايتقاندا مولداباي جىعىپ كەتتى،
ۇياتتان يۆان جەرگە كىرىپ كەتتى.
مولداباي ەل نامىسىن كوككە ورلەتىپ،
وكتەم جۇرتتى جەرگە ءبىر تىعىپ كەتتى.
ەسكىنىڭ ۇلى ءدۇبىر تويىنداعى،
كۇرەسپەن بىتپەس مۇلدە ويىن داعى.
«دۋراكقا دۇلەي كۇشتى بەرگەن-اي»، - دەپ،
ورىستار قىزعانسا دا مويىندادى.
وقىرمان دەپ سۇراساڭ «قايدان ءبىلدىڭ؟»،
شەجىرە-اۋ شىركىن قارتتار قايران ءبىزدىڭ.
مەيىرحانوۆ ەسقالي جازعان حاتتى
ولەڭگە ءوز الىمشە اينالدىردىم.
رەداكتسيادان:
نۇربەك سەيىلحان 1931 جىلى 8 قازاندا سەمەي وبلىسىنىڭ اقسۋات اۋىلىندا ومىرگە كەلگەن. 1992 جىلعا دەيىن كوكپەكتى، اقسۋات اۋداندىق گازەتتەرىندە، «سەمەي تاڭى» وبلىستىق گازەتىندە ءتىلشى، اۋداندىق جول ءبولىمىنىڭ باستىعى، اۋداندىق پارتيا كوميتەتىندە نۇسقاۋشى بوپ ىستەگەن. 1992 جىلى دەرتكە شالدىعىپ، شىعايىن دەپ تۇرعان كىتابىن رەتتەپ، اۋرۋ مەڭدەپ، ءفاني دۇنيەدەن باز كەشەرىنە ون شاقتى كۇن قالعاندا: ء«وزىم كەتىپ، ولەڭىم جارىق كورسە، ومىرگە قايتا اينالىپ ءبىر كەلەرمىن" دەپ كەتە بەرگەن ەكەن.
(جازۋشى-اقىن نۇربەك سەيىلحانىڭ مولداباي پالۋان تۋرالى حيكاياسىن رەداكتسيامىزعا دايىنداپ ۇسىنعان زاڭگەر، ونەر جاناشىرى يسا مومباەۆ)
Abai.kz