قانشا قازاق گازەتى جابىلدى؟
كەزىندە الاشتىڭ ارداقتىسى احمەت بايتۇرسىنوۆ «گازەت – حالىقتىڭ كوزى، قۇلاعى ءھام ءتىلى» دەگەن ەدى. بۇگىندە زامان وزگەردى، تەحنيكا دامىدى، ينتەرنەت زامانى، گازەت جۋرنالدىڭ ۋاقىتتى ءوتتى دەگەندەي دە پىكىر ايتىلىپ ءجۇر.
گازەتتىڭ ءوز ورنى بار. دەسەك تە قازاق باسىلىمدارى بىرىنەن كەيىن ءبىرى جابىلىپ جاتىر. ءبىز بۇگىن تاۋەلسىزدىك العان جىلداردان كەيىن جارىق كورىپ، ءتۇرلى سەبەپتەرمەن قايتا جابىلىپ قالعان قازاق باسىلىمدارى تۋرالى ءسوز قوزعاماقپىز. سانامالاي باستاساق ۇزىن سانى بىرازعا جەتەدى. بىراق، ايتقان ءسوزى الاشقا تاراعان، وقىرمان ويىنان شىققان بىرنەشە باسىلىمعا توقتالعاندى ءجون كوردىك.
ولاردىڭ ءبىرى دە بىرەگەيى باتىستان شىعىپ بارشا حالىققا جەتكەن «التىن وردا» رەسپۋبليكالىق گازەتى بولاتىن. ونىڭ جارىق كورگەن ءاربىر سانىن وقىرماندار ىزدەپ ءجۇرىپ وقيتىنداي دەڭگەيگە جەتتى. ول قازاق باسپاسوزىندەگى تۇتاستىقتى قامتىپ، ۇلت ويىنىڭ بيىگىنە كوتەرىلگەن ەدى. العاش جارىق كورگەن جىلدارى بەلگىلى اقىن مەيىرحان اقداۋلەت اعامىز رەداكتور بولدى. مەيىرحان اقداۋلەتۇىلانان كەيىن گازەتكە داۋرەن قۋات باسشىلىق ەتتى. "التىن وردانى" اتىراۋلىق يساتاي بالاماعامبەتوۆ العان سوڭ بەلگىسىز سەبەپتەرمەن جابىلىپ قالدى.
«ايقارا» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق-ساياسي اپتالىعىنىڭ اتى دا زاتى دا وزگە باسىلىمداردان ەرەكشەلەۋ بولدى. گازەت پروبلەمالىق ماقالا جازىپ قانا شەكتەلمەيتىن. سول جازىلعان ماسەلەگە قاتىستى مامانداردىڭ پىكىرى، ساياسي جاعى، ەكونوميكالىق قىرى ءبارى-ءبارىن قوسا زەرتتەپ بارىپ جاريالايتىن. وسىنىڭ بارلىعىن باسىلىم ايقارا بەتكە جايىپ سالاتىن. «ايقارا» وسى ەرەكشەلىگىمەن دە وقىرمان ويىندا قالدى.
«ۇلت Times» گازەتىن «الاش باسپاسوزىنە جاڭا لەپ الىپ كەلگەن باسىلىم»، دەپ باعالادى وقىرمان. راسىندا دا، العاشقى ساندارىنان باستاپ-اق، مەملەكەت پەن ۇلتتىڭ، قوعام مەن الەۋمەتتىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن قوزعاپ، وقىرماننىڭ كوكەيىنەن شىعىپ ۇلگەرگەن ەدى. گازەتتىڭ ديزاينى دا وزگەشە جاسالاتىن. الايدا بۇل باسىلىمنىڭ دا ءومىرى قىسقا بولدى.
«حالىق ءسوزى» بۇقارا حالىقتىڭ كوكەيتەستى وي-ارمانىن اشىق ايتا الاتىن وتكىر سوزگە، ورەلى پىكىرگە جول اشاتىن باسىلىم بولا الدى. ول شىن مانىسىندەگى حالىقتىڭ سوزىنە اينالعان ەدى. ول دا جابىلىپ قالدى.
«نۇر استانا» گازەتى العاش 2004 جىلى ەكونوميكالىق گازەت بولىپ اشىلعان. كەيىننەن رەسپۋبليكالىق جاستار اپتالىعى بولىپ باعىتىن وزگەرتتى. ول رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە جارىق كورەتىن جالعىز جاستار باسىلىمى بولاتىن. قوعامدىق-ساياسي ماقالالاردى دا، ادەبي-تانىمدىق ماتەريالداردى دا «نۇر استانا» اپتالىعىنان تابۋعا بولاتىن.
قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ جانىنان «ادەبيەت ايدىنى» دەگەن ادەبي باعىتتاعى اپتالىق شىعارىلدى. ءتورت جىل قاتارىنان جارىق كورگەن بۇل گازەت تە جۇمىسىن توقتاتتى.
سونداي-اق، تازا ادەبي باعىتتا جۇمىس جاساعان «كەنتاۆر» اپتالىق گازەتى 2007 جىلدان باستاپ قازاقتىڭ اقپاراتتىق كەڭىستىگىننە جەلكەنىن جايىپ قوسىلعان. «بۇل گازەت وزگە گازەتتەردەن وزگەرەك» بولدى. مۇنى باسىلىمنىڭ اتاۋى دا، ماقالالاردىڭ جازىلۋ ستيلىدە، باعىتى دا ايقىنداپ تۇراتىن. ول گازەتتى ۇيىمداستىرىپ، حالىققا ۇسىنعان مارالتاي مەن ءامىرحان اعالار ەدى. وكىنىشكە وراي ول دا جابىلىپ قالدى.
كوكشەتاۋدان اقىن الماس تەمىربايدىڭ رەداكتورلىعىمەن شىققان «الاش ءۇنى» گازەتى دە رەسپۋبليكانىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە تاراپ، وقىرمانداردىڭ وڭ باعاسىن العان باسىلىمداردىڭ ءبىرى بولدى.
ءبىز بەلگىلى دە، بەلگىسىز سەبەپتەرمەن جابىلىپ قالعان قازاق باسىلىمدارىنىڭ ءبىرشاماسىن عانا ايتىپ وتىرمىز. بولماسا جوعارىدا ايتقانىمىزداي شىعارىلىمىن توقتاتقان گازەتتەر كوپ.
