قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ «ادەبيەتتىڭ الەۋمەتتىك ماڭىزدى تۇرلەرىن باسىپ شىعارۋ» باعدارلاماسى اياسىندا جازۋشى بەيبىت قويشىباەۆتىڭ قازاق ازاتتىق قوزعالىسى تاريحىنان سىر شەرتەتىن «الاش جولى» اتتى كىتابى جارىق كوردى (قويشىباەۆ ب. الاش جولى. ءريسالا. – الماتى: «قاراتاۋ كب»; ء«داستۇر» باسپاسى، 2015. – 400 ب.). كىتاپتا رەسەي يمپەرياسىنىڭ وتارىنا اينالعان قازاق ەلىندە  بوستاندىق ءۇشىن جاڭا تۇرپاتتى  كۇرەسكە بەت بۇرعان XX عاسىردىڭ باسىنداعى كەزەڭ سۋرەتتەلەدى.

اۆتور بۇگىندەرى الاش قوزعالىسى دەپ اتالاتىن قۇبىلىستىڭ باستاۋىندا تۇرعان اعا ۇرپاقتىڭ ءىس-ارەكەتتەرىن  كوركەم زەرتتەۋدىڭ نىساناسى ەتىپ العان ەكەن. حالقىمىزدىڭ ساياسي تۇرعىدا ويانۋىن، قاز تۇرىپ، ماقساتىن ايقىنداۋىن مۇمكىن ەتكەن ازاتتىق جولىنداعى قوزعالىسى  وتكەن جۇزجىلدىق تابالدىرىعىنان اتتاي بەرە تۋعان دا، «حالىقتار تۇرمەسىن» قاۋساتۋدى كوزدەگەن جالپىيمپەريالىق رەۆوليۋتسيالىق قوزعالىستىڭ قۋاتتى تولقىنىنا تولقىن بولىپ قوسىلعان. جازۋشى  سوناۋ كۇردەلى كەزەڭدەگى ۇلى وزگەرىستەر ماكروكوسمىن ون بولىمنەن تۇراتىن ءوز ادەبي تاجىريبەسىنىڭ ميكروكوسمىندا بەينەلەپ، يمپەرياداعى جالپىرەۆوليۋتسيالىق قوزعالىسپەن استاسا ورىستەگەن الاش قوزعالىسى سىندى ەرەن دە ەرەك قۇبىلىستى بۇگىنگى دەربەستىگىمىزدىڭ، مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ىرگەتاسى، مەملەكەتىمىزدىڭ مىڭ جىلدىق عۇمىرىن قامتاماسىز ەتۋ  جولىنداعى كۇرەستىڭ كۇرەتامىرى رەتىندە تانىتۋعا تىرىسقان.

الاش ساياسي ويى الەمىن كورسەتەتىن ءريسالانىڭ «اڭساۋ» اتتى العاشقى بولىگى ۇلتتىق قوزعالىس ومىرگە كەلگەن شاقتاعى وتارلىق احۋال مەن ساياسي-الەۋمەتتىك تىنىس-تىرشىلىك كەيپىن سۋرەتتەپ، پاتشا ۇكىمەتىنە حالىقتىڭ مۇڭ-مۇقتاجدىقتارى تۋرالى جازىلعان تىلەكحات جايىن اڭگىمەلەيدى.  «تامىردا» جالپىرەسەيلىك مۇسىلمان قوزعالىسىنىڭ كۇشەيۋى، قازاق قايراتكەرلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن اشىق ارەكەتكە شىعۋى ءسوز بولادى. جاڭا وركەنيەتكە ساي دەموكراتيالىق وزگەرىستەر جاساۋ ءۇشىن كۇرەسۋ بارىسىندا قازاق جەرىندە ەلىمىزدىڭ بولاشاق قوعامدىق-ساياسي كەلبەتىنىڭ العاشقى نوبايلارى قالاي تۋعانى «ايبات» بولىمىندە كورسەتىلەدى. ءريسالانىڭ اتالعان بولىمدەرىنەن وقىرماندار ءاليحان بوكەيحانوۆ، باقىتجان قاراتاەۆ، سەرالى لاپين، جاقىپ اقباەۆ، يسمايل گاسپرينسكي، ءاليماردان توپچيباشەۆ، ءابدىراشيت يبراگيموۆ، شاھماردان قوسشىعۇلوۆ سىندى بىرقاتار تاريحي تۇلعالاردىڭ بەينەلەرىمەن، ولاردىڭ ازاتتىق قوزعالىسىنىڭ باستاپقى جىلدارىنداعى قىزمەتىمەن تانىسادى.

«الاش جولى» ءريسالاسى قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى مەن الاش قوزعالىسىنىڭ 100 جىلدىعىنا وراي  ۇلت-ازاتتىق قوزعالىس تاريحىنا قىزىعۋشىلىق تانىتاتىن بارشا وقىرمانعا، جاستارعا  پايدالى تاريحي ماعلۇماتتار بەرەدى.

سۋرەتتە: بەيبىت قويشىباەۆتىڭ «الاش جولى» ءريسالاسى.

 اباي-اقپارت