قۇرمەتتى قازاق حالقى، مۇسىلمان باۋىرلار! قاسيەتتى رامازان ايىندا ۇستاعان ورازالارىڭىز بەن قىلعان قۇلشىلىقتارىڭىز قابىل بولسىن! 

اللا تاعالا سىزدەردىڭ بەرگەن ءپىتىر-ساداقا، جاساعان جاقسىلىقتارىڭىزدىڭ ساۋابىن ەسەلەپ جازسىن. رامازان ايىندا 83 جىل 4 ايدىڭ ساۋابىنا تەڭ كەلەر قاسيەتتى قادىر ءتۇنى بار. سول تۇندە ءيسى مۇسىلمان بالاسى جاراتۋشى اللا تاعالادان ىزگى تىلەك تىلەپ، تاڭ اتقانعا دەيىن قۇلشىلىق قىلادى. قادىر ءتۇنى تىلەگەن تىلەك شەكسىز قابىل بولادى. مىنە، وسى ءتۇنى بارشا جۇرت ەلىمىزگە تىنىشتىق، وتباسىنا اماندىق تىلەيدى.

ارداقتى اعايىن! قادىر ءتۇنى بارشامىز ءبىراۋىزدان جەرىمىزگە ۋلى قالدىقتاردىڭ توگىلمەۋىن، ونداعان جىلدار بويى توگىلگەن زياندى گەپتيلدەن اتا-بابامىز اق نايزانىڭ ۇشىمەن، اق بىلەكتىڭ كۇشىمەن قورعاپ قالعان قاسيەتتى جەرىمىزدىڭ تازارۋىن تىلەيىكشى. اللا تاعالا كوپشىلىكتىڭ دۇعاسىن قابىل ەتەدى دەيدى يمامدار. قاي باسىلىمنان وقىعانىم ەسىمە تۇسپەي تۇر، جاپونيادا 300 ادام ءبىر مەزگىلدە جاراتقاننان لاستانعان كولدىڭ تازارۋىن تىلەپتى. سوندا نە بولدى دەيسىز عوي؟ كەيىن عالىمدار كولدىڭ اجەپتەۋىر تازارعانىنا قايران قالعان ەكەن.

تاياۋدا قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ وتىرىسىندا سەناتور مۇرات باقتيارۇلى «بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنىڭ اينالاسىندا تۋىنداپ جاتقان ەكولوگيا ماسەلەسىنە ءجىتى نازار اۋدارعانى بەلگىلى. بۇل جونىندە «اباي كز» سايتى «قازاق جەرىنە 2500 توننا گەپتيل توگىلگەن» دەگەن اتپەن ماقالا جاريالادى (10.06.15). سەناتور مۇرات باقتيارۇلى:«وسى وڭىردەن سايلانعان دەپۋتات رەتىندە «بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنا بايلانىستى قوردالانىپ قالعان ءبىر-ەكى ماسەلەلەرمەن وي بولىسكىم كەلىپ وتىر. بايقوڭىر عارىش ايلاعىنىن ەڭ وزەكتى ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى — ەكولوگيا ماسەلەسى. ءاربىر ۇشىرىلعان زىمىراندارعا قاراپ جەرگىلىكتى تۇرعىندار جانىن شۇبەرەككە ءتۇيىپ وتىرادى. قىزىلوردا وبلىسى، اسىرەسە، بايقوڭىر، تورەتام، اقاي، قارماقشى وڭىرلەرىنىڭ تۇرعىندارىنىڭ اراسىندا ۇلكەن الاڭداۋشىلىق بار. كوپتەگەن حاتتار دا كەلىپ تۇسۋدە. بايقوڭىر عارىش كەشەنىنىڭ № 15, 25, 148-ءشى سىناق ايلاقتارىندا سوڭعى 30 جىل بويى «پروتون» زىمىراندارىن سىناقتان وتكىزۋ بارىسىندا گەپتيلمەن لاستانۋ دەڭگەيى وراسان زور بولعاندىقتان، بۇل ارا ءومىر سۇرۋگە قاۋىپتى ايماققا اينالدى.  «روساۆياكوسموستىڭ» بۇرىنعى باس ديرەكتورى يۋري كوپتەۆتىڭ ايتقانىنا سۇيەنسەك، عارىشقا ۇشىرىلعان 250 زىمىراننىڭ ءاربىر ونىنشىسى جەرگە قۇلاپ تۇسكەن. گەپتيل وتىنىمەن نەگىزىنەن بايقوڭىر عارىش ايلاعىنان ۇشىرىلعاندىقتان، قازاقستان جەرىنە 2500 توننا گەپتيل توگىلگەن. گەپتيلدىڭ اسا ۋلى تسيانيت كيسلوتاسىنان دا التى ەسە ۋلى ەكەنىن عالىمدار دالەلدەپ وتىر. ەلىمىزدە گەپتيلمەن لاستانعان جەر كولەمى وكىنىشكە قاراي، جىلدان-جىلعا كەڭەيىپ كەلەدى. قازىر لاستانعان جەر اۋماعى قىزىلوردا وبلىسىنان باسقا قاراعاندى، قوستاناي ايماقتارىنا دا جەتتى. مىسالى، 1999 جىلى «پروتون» زىمىرانى قارقارالى وڭىرىنە قۇلاعاننان كەيىن قاراعاندى مەن قوستاناي وبلىستارىنىڭ 50 مىڭداي تۇرعىنى مەديتسينالىق زەرتتەۋدەن وتكىزىلگەن. زەرتتەۋ ناتيجەسىندە قارقارالى، جاڭاارقا، ۇلىتاۋ اۋداندارى حالقىنىڭ 87 پايىزى ءارتۇرلى اۋرۋلارعا شالدىققانى انىقتالعان. قىزىلوردا وبلىسىنداعى بالا تۋ جاسىنداعى قىز-كەلىنشەكتەردىڭ 73 پايىزى انەميالىق، قان ازدىعى سىرقاتىنا ۇشىراعان. سونىمەن بىرگە، قان-تامىر جۇيەسى مەن جۇرەك اۋرۋلارى جانە پسيحيكالىق اۋىتقۋلار، سونداي- اق جۇيكە اۋرۋلارىنا شالدىققان ادامدار سانى جىلدان-جىلعا كوبەيىپ كەلەدى… گەپتيل ۋىنان زارداپ شەككەن ايماقتارداعى ازاماتتاردى مەديتسينالىق تەكسەرۋدەن وتكىزۋ مەن زەرتتەۋ جوبالارى دا جوق. اۋرۋدىڭ تارالۋ كارتاسىنىڭ دا بولماۋى جانە اپات بولعان ايماق تۇرعىندارىن دەر كەزىندە شىنايى اقپاراتتاندىرۋدىڭ دۇرىس جولعا قويىلماۋىنان وسى وڭىردەگى حالىقتىڭ ۇرەيى مەن قورقىنىشىن سەيىلتە الماي وتىر. اسا ۋلى گيپتيل وتىنىمەن ۇشاتىن «پروتون» زىمىراندارىنان باس تارتۋدىن ءبىر جولى وسى حاتتامادا كورسەتىلگەن «انكارا» ۇشىراتىن كەشەندى سالىپ ۇلگەرۋىمىز كەرەك. جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىن دەنساۋلىعى مەن ءومىرى، ەكولوگيالىق قاۋىپسىزدىگى ءبىرىنشى ورىندا تۇرۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن» دەگەن جانايقايى اركىمگە وي سالسا كەرەك.

مىنە، قادىر ءتۇنى ءوزىنىڭ جەرىنە جانى اشيتىن، ەلىنىڭ بولاشاعىنا الاڭدايتىن ءاربىر قازاقستان ازاماتى اللا تاعالادان جەرىمىزدەن «پروتون» زىمىراندارىنىڭ ۇشىرىلماي، ۋلى گەپتيلدىڭ توگىلمەۋىن، حالقىمىزدىڭ دەنساۋلىعى تۇزەلىپ، دۇنيەگە دەنى ساۋ ۇرپاق كەلۋىن تىلەسە ەكەن! قادىرلى اعايىن، قاسيەتتى قادىر تۇنگى تىلەگىمىز ءبىر جەردەن شىعادى دەپ ۇمىتتەنەمىن.

اسحات ومىرباەۆ،

جازۋشى.

قاراتال اۋدانى،

الماتى وبلىسى.