قوعامدا ءوز ورنىن تاپپاي، جۇمىسسىز ءجۇرىپ، پسيحولوگيالىق دەرتكە ۇشىراعان، وتباسىندا وزىندىك ورنى جوق كەيبىر جاندار دۇرىس ءدىني اقپارات الماي، وعاش ارەكەتتەرگە جول بەرۋدە.

جيھادتى جەلەۋ ەتكەن سودىرلار مەن بۇزاقىلار جالعان سەنىمنىڭ ارباۋىنا ەرىپ، ادام قانىن توگۋدەن قايمىعاتىن ەمەس. ءدىني سەنىمى ءالسىز، ءدىني ءبىلىمى تاياز، ۇستانىمى بەلگىسىز، ماقساتى ايقىن ەمەس كەيبىر ازاماتتار يراق پەن سيرياداعى سوعىسقا قاتىسۋدى «پارىز» ساناپ، يسلام اتىنا كىر كەلتىرۋدە.     

وسى وقيعاعا وراي، قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ جوعارعى تورالقا مۇشەلەرى، عۇلامالار كەڭەسى ارنايى مالىمدەمە جاساعان بولاتىن. قمدب مالىمدەمەسىندە قانتوگىسكە قاتىسقان قازاقستان ازاماتتارىنىڭ شەكتەن شىققان باسبۇزارلىق ارەكەتى قاتاڭ ايىپتالدى.

يسلامدا ءبىر ادامدى جازىقسىز ءولتىرۋ – بۇكىل ادامزاتتى ولتىرگەنمەي بىردەي. اللا تاعالا قاسيەتتى قۇراننىڭ ء«مايدا» سۇرەسىنىڭ 32-اياتىندا: «...جەر بەتىندە بۇزاقىلىق جاساماعان ءبىر ادامدى ولتىرسە، ءشان مانىندە، ول ادامداردىڭ بارلىعىن ولتىرگەندەي بولادى...» دەگەن.

جالعان حاديستەردى بەتپەردە ەتكەندەر جۇرتتى جيھادقا ۇندەپ، سىرتقى كۇشتەردىڭ ويلاپ تاپقان ساياسي ستسەناريلەرىنىڭ قۇربانىنا اينالۋدا. سوراقىسى سول، ولار قىز-كەلىنشەكتەردى «جىنىستىق جيھاد» جاساۋعا ماجبۇرلەپ، جۇماقتى ۋادە ەتەدى.

سوقىر سەنىممەن وزگە ەلدىڭ ىشكى ماسەلەسىنە ارالاسىپ، ساياسي سوعىستارعا قاتىسۋ – مۇسىلمانشىلىققا جات، شاريعاتقا قايشى. شىندىعىندا، كەز-كەلگەن سوعىسقۇمار ادامنىڭ اشقان سوعىسى جيھادقا جاتپايدى. نەگىزىندە، مۇنداي باس-كوزسىز وزبىرلىق ءىس-ارەكەتتەر ماسەلەنى شەشپەيدى. كەرىسىنشە، قيىنداتىپ، شيەلەنىستىرە تۇسەدى. قازىرگى تاڭداعى ەڭ ۇلكەن جيھاد – ساۋاتسىزدىقپەن كۇرەس. پايعامبارىمىز (اللانىڭ وعان سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن): «ۇلكەن جيھاد – ءوز ناپسىڭمەن كۇرەسۋ»، – دەگەن.

ادامنىڭ ءوزىنىڭ بويىنداعى جامان مىنەز-قۇلىقتارمەن كۇرەسۋى – جيھاد جاساعان بولىپ سانالادى. ءبىر كۇنى پايعامبارىمىز مۇحاممەد (اللانىڭ وعان سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) تابۋك جورىعىنان قايتىپ كەلە جاتىپ: «كىشى جيھادتان (جورىقتان) ۇلكەن جيھادقا ء(ناپسى كۇرەسى) ورالدىق»، – دەگەن.

تاعى ءبىر حاديستە: «بىرەۋدى جەڭگەن مىقتى ەمەس، اشۋ ۇستىندە ءوز-وزىنە يە بولعان ادام مىقتى», – دەلىنگەن. ال ءال-حاسان ءال-باسري ءتالىمدى تۇجىرىمدى سوزىندە: «جيھادتىڭ ەڭ ابزالى – ناپسىمەن كۇرەسۋ»، – دەگەن ەكەن.

ءناپسىسىن، قالاۋىن، جامان مىنەز-قۇلقىن ءوز اقىلىنا جەڭدىرگەن ادام، مىنە، سول پەندە پاراساتتى، كۇشتى ادام سانالادى. جيھاد دەگەنىمىز – وسى. كەيدە ءوز باۋىرلارىمىزدىڭ كىشكەنتاي كەمشىلىگىن كەشىرە الماي، داۋلاسىپ جاتامىز. كەشىرىم، مەيىرىم جولىن ۇستانۋعا ىشكى تاكاپپارلىق دەرتىمىز، اساۋ سەزىمىمىز دەس بەرمەي جاتادى.

قاسيەتتى كىتابىمىز قۇراندا «شامس» سۇرەسىندە: «سوندا وعان (ياعني ناپسىگە) جاماندىق ءارى تاقۋالىق قابىلەتىن بەرگەنگە سەرت. راسىندا ءناپسىسىن تازارتقان كىسى قۇتىلدى دا. الدە كىم ونى كىرلەتسە قور بولدى»، – دەلىنگەن.

اباي اتامىز ءوزىنىڭ ونەگەلى ولەڭ-جىرلارىنىڭ بىرىندە بىلاي دەپ جىرلايدى:

«بويداعى ءمىندى ساناسام،

تاۋ تاسىنان از ەمەس.

جۇرەگىمدى بايقاسام،

ينەدەيىن تازا ەمەس».

اركىم ءوز بويىنداعى كەمشىلىكتەرمەن كۇرەسە ءبىلۋى كەرەك. راسىندا، ادام وزىنە سىنشىل بولماي، ياعني ءوزىن تۇزەتىپ الماي، وزگەنى ىزگىلىك، يماندىلىق جولىنا باستاي المايدى.

زايد بين ارقام (ر.ا.) اتتى ساحابا پايعامبارىمىزدىڭ (اللانىڭ وعان سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن): «اللام، مەن سەنەن السىزدىك، جالقاۋلىق، كارىلىك، قورقاقتىق، ساراڭدىق اتاۋلىدان جانە قابىر ازابىنان ساقتاۋىڭدى سۇرايمىن. يا، اللا، ناپسىمە تاقۋالىق بەر. ءناپسىمدى پاكتە. راسىندا سەن ەڭ جاقسى پاكتەۋشى زاتسىڭ. سەن جانىمنىڭ يەسىسىڭ. اللام، مەنى تاقۋالىعى جوق جۇرەكتەن، تويىمسىز ناپسىدەن، پايداسىز ىلىمنەن، قابىل بولمايتىن دۇعادان ساقتاۋىڭدى سۇرايمىن», – دەگەن دۇعاسىن جەتكىزگەن.

يسلام عۇلامالارى ءناپسىنى جاقسىلىققا تاربيەلەۋدە ءتورت ءتاسىلدى نەگىزگە الۋعا كەڭەس بەرگەن. ءبىرىنشىسى – ۇستازدان ءبىلىم الۋ، ەكىنشىسى – ءدىندار، شىنشىل، ىزگى اداممەن دوس بولۋ، ءۇشىنشىسى – ادامداردىڭ ايتقان سىنىنان ساباق الۋ، ياعني كەمشىلىكتى ءاردايىم تۇزەتۋگە تىرىسۋ، ءتورتىنشىسى – قوعاممەن، ادامدارمەن تىعىز بايلانىستى بولۋ، كوپپەن بىرگە بولۋ.

ءابۋ زارر (ر.ا.) ريۋايات ەتكەن وسيەتتى سوزىندە پايعامبارىمىز مۇحاممەد (اللانىڭ وعان سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن):

«كىمدە-كىم كوپشىلىكتەن ءبىر سۇيەمدەي بولسا دا اجىراسا، موينىنداعى يسلام ءجىبىن شەشىپ تاستاعانى», – دەپ، كوپشىلىكپەن بولۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ايتقان. اسىل دىننەن قۋات العان حالقىمىز: «كوپپەن كورگەن ۇلى توي»، – دەپ، ۇرپاقتى ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەگەن. 

يسلام ءدىنى قوعامدا تىنىشتىق، ادىلدىك، بىرلىك بولۋىن كوزدەيدى. مۇسىلمان ۇمبەتىن ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەيدى.

ءبىز، يمام-مولدالار قازاقستان ازاماتتارىن ىنتىماعى ىدىراعان ەلدەردەگى ساياسي داۋلار مەن ارانداتۋلاردىڭ قۇربانى بولماۋعا شاقىرامىز.

اللا تاعالا ەلىمىزدى، جەرىمىزدى ءارتۇرلى بۇلىك ارەكەتتەردەن ساقتاعاي!

اسىلحان قاجى تۇسىپبەك،

قمدب-نىڭ قوستاناي وبلىسى بويىنشا وكىل يمامى

Abai.kz