2011-2015 جىلدارعا ارنالعان «سالاماتتى قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ ناتيجەلەرى، 2016-2019 جىلدارعا ارنالعان «دەنساۋلىق» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ جوباسىنا سايكەس دەنساۋلىق ساقتاۋدى دامىتۋدىڭ كەلەشەگى جانە ونى قۇقىقتىق قامتاماسىز ەتۋ شارالارى سەناتورلاردىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگىنىڭ باسشىلىعىمەن وتكەن كەزدەسۋدە تالقىلاندى. وعان وزگە دە مينيسترلىكتەردىڭ، سونداي-اق، جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ، عىلىمي، قوعامدىق جانە حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى قاتىستى.

قاتىسۋشىلارعا ارناعان سوزىندە سەنات توراعاسى قاسىم-جومارت توقاەۆ حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن قورعاۋ پرەزيدەنت ن.نازارباەۆتىڭ ستراتەگيالىق باعدارىنىڭ باستى باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلاتىنىن اتاپ ءوتتى. ساپالى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى – ءححى عاسىرداعى ەل دامۋىنىڭ ايرىقشا الەۋەتتى فاكتورى. دەنساۋلىقتى قورعاۋ جۇيەسىن ءتيىستى دەڭگەيدە قامتاماسىز ەتۋ الەمنىڭ ەڭ دامىعان 30 ەلىنىڭ قاتارىنا كىرۋدىڭ ماڭىزدى كەپىلى بولماق.

مەملەكەت باسشىسى دەن­ساۋلىق ساقتاۋ جانە مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ وزىق جۇيەسىن قۇرۋ، دەنى ساۋ ۇلت قالىپتاستىرۋ مىن­دەتىن قويدى. «اتالعان ءىس-شارا­لار قازاقستاننىڭ ىشكى قاجەت­تىلىكتەرىنە عانا ەمەس، ادامزات دا­مۋىنىڭ زاماناۋي ۇردىستەرىنە، اسىرەسە، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى قابىل­داعان مىڭجىلدىق دامۋ ماقسات­تارىن جانە 2030 جىلعا دەيىنگى تۇراقتى دامۋ كۇن ءتارتىبىن ورىن­داۋ مىندەتتەمەلەرىنە لايىق­تى جاۋاپ بەرەدى»، – دەدى ق.توقاەۆ.

سەنات توراعاسى قازاقستان مىڭ­جىل­دىق دامۋ ماقساتتارىنىڭ كوپشىلىگىن، ونىڭ ىشىندە بالالار ءولىمىن ازايتۋ، انالار ءومىرىن ساقتاۋدى جاقسارتۋ، اقتق/جقتب (ۆيچ/سپيد) جانە وكپە اۋرۋلارىمەن كۇرەس سەكىلدى تارماقتار بويىنشا مىندەتتەمەلەردى ورىنداعانىن اتاپ ءوتتى.

پرەزيدەنت ەكونوميكالىق ىنتى­ماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمى ەلدەرىنىڭ دەڭگەيىندەگى دەنساۋلىق ساقتاۋدىڭ نەگىزگى كورسەتكىشتەرىنە قول جەتكىزۋ ماقساتىن العا قويعان بولاتىن. بۇل، ق.توقاەۆ اتاپ وتكەندەي، «وتاندىق جانە حالىقارالىق تاجىريبەنىڭ ۇزدىك ۇلگى­لەرىنە نەگىزدەلگەن دەنساۋلىق ساقتاۋ­دىڭ جاڭا جانە ۇزاق مەرزىمدى ۇلگىسىن قۇرۋدى تالاپ ەتەدى». سەنات باس­شى­سىنىڭ ايتۋىنشا، دارىگەر مامانداردى دايارلاۋ سالاسىندا كۇردەلى جاعداي قالىپتاسىپ وتىر، جىل سايىن جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ جۇزدەگەن ءبىلىمى تومەن تۇلەكتەرى ءومىردىڭ ماڭىزدى سالاسى – مەديتسيناعا اياق باسىپ، ورنى تولماس زيان كەلتىرۋدە.

توراعا، سونداي-اق، دارىگەرلەردى تۇر­عىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋدە ساقتالىپ وتىرعان وزەكتى ماسەلەلەرگە، دارىگەر ماماندار ەڭبەكاقىسىنىڭ تومەندىگىنە، ءدارى-دارمەك ونىمدەرىن زاڭسىز اكەلۋدىڭ ارتا تۇسكەنىنە نازار اۋداردى. دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ ماتە­ريالدىق جاعدايىن جاقسارتۋدى ولاردىڭ كاسىبي بىلىكتىلىگىنە قاراي، سونىمەن قاتار، مەديتسينالىق قىزمەتتەردىڭ تىكەلەي تۇتىنۋشىسى – حالىقتىڭ پىكىرىن ەسكەرە وتىرىپ جۇزەگە اسىرعان ءجون ەكەنى دە ايتىلدى.

ق.توقاەۆ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا ورىن الىپ وتىرعان احۋالعا نە­گىزگى باسىمدىقتاردىڭ توقتاۋسىز اۋى­سۋى، سان ءتۇرلى باعدارلامالار مەن ستراتەگيالاردىڭ، ەرەجەلەر مەن ۇيعا­رىم­داردىڭ كوپتىگى جاعىمسىز اسەر ەتە­تىنىنە نازار اۋداردى. توراعا: «سوندىقتان، ءبىز دە ناقتى ءبىر مودەلگە توقتاپ، سونى ىسكە اسىرۋ باعىتىندا جۇمىس ىستەۋىمىز كەرەك»، – دەپ اتاپ ءوتتى.

ق.توقاەۆ «100 ناقتى قادام» ۇلت جوسپارىن زاڭنامالىق قامتاماسىز ەتۋ اياسىندا پارلامەنت «مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ تۋرالى» زاڭدى قابىلداعانىن ەسكە سالدى. جوعارعى پالاتا باسشىسىنىڭ پىكىرىنشە، ەندىگى جاعداي وسى جۇيەنىڭ تابىستى جۇمىس ىستەۋىنە بايلانىستى بولادى، بۇرىنعى قاتەلىكتەردى قايتالاۋعا جول بەرمەۋ كەرەك. «العاشقى مەديتسينالىق-سانيتارلىق كومەكتى كۇشەيتۋگە جانە جەكەمەنشىك مەديتسينانىڭ دامۋىنا قولداۋ كورسەتۋگە، مەديتسينالىق مەكەمەلەردە كورپوراتيۆتىك باسقارۋ جۇيەسىن ەنگىزۋگە باسا نازار اۋدارۋ قاجەت. بۇل ورايدا، بارشا قوعام سالالىق مينيسترلىك پەن باسقا دا جاۋاپتى ورگانداردان ەلباسى رەفورمالارىن ساپالى تۇردە ىسكە اسىرۋدى تالاپ ەتۋگە قۇقىلى»، – دەدى سەنات توراعاسى.

الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ جانە عىلىم كوميتەتىنىڭ توراعاسى اقان بيجانوۆ دەنساۋلىق ساقتاۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ وتە كەلىپ، وسى سالانىڭ قۇقىقتىق نەگىزدەرىن جاساۋعا جانە جەتىلدىرۋدەگى پارلامەنتتىڭ رولىنە توقتالدى. 2009 جىلى قابىلدانعان «حالىق دەنساۋلىعى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى تۋرالى» كودەكسكە قوسىمشا دەپۋتاتتار تاياۋدا ەلىمىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن الدىڭعى قاتارداعى حالىقارالىق جانە وتاندىق تاجىريبەگە سايكەس دامىتۋدى قامتاماسىز ەتۋگە ارنالعان بىرقاتار زاڭداردى قابىلدادى.

«ەلىمىزدە جىل سايىن تەگىن دارىگەرلىك كومەكتىڭ كەپىلدەندىرىلگەن كولەمىنە، ماتەريالدىق-تەحنيكالىق جابدىقتاۋعا، قازىرگى زامانعى مەديتسينالىق قۇرالدار مەن ءدارى-دارمەكتەر ساتىپ الۋعا قارجى ءبولۋ جىل سايىن ۇلعايىپ كەلەدى. سوڭعى جىلداردا ەلىمىزدە ءومىر ۇزاقتىعى، بالالاردىڭ دۇنيەگە كەلۋى ارتا ءتۇستى، ادامداردىڭ قايتىس بولۋى مەن وكپە اۋرۋلارىنان قازا بولۋ، قان اينالىمى جۇيەسىنىڭ اۋرۋلارى ازايدى»، – دەدى ا.بيجانوۆ.

دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ ءمينيسترى تامارا دۇيسەنوۆا 2011-2015 جىلدارعا ارنالعان «سالاماتتى قازاقستان» دەنساۋلىق ساقتاۋدى دامىتۋ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋدىڭ ناتيجەلەرى تۋرالى بايانداپ، 2016-2019 جىلدارعا ارنالعان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «دەنساۋلىق» دەن­ساۋلىق ساقتاۋدى دامىتۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ جوباسىن تانىستىردى.

ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن جاڭعىرتۋ ۇدەرىستەرىندە جۇقپالى ەمەس ارۋلاردىڭ ءوسۋى، جاڭا تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ ەسەبىنەن دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ رەسۋرس اۋقىمى مەن ەگدە حالىقتىڭ سانى ارتا ءتۇسۋى سەكىلدى جاھاندىق قاتەرلەردى ەسكەرۋ قاجەت.

قازاقستانعا العاشقى دەنساۋلىق ساقتاۋدى دامىتۋعا، مەملەكەتتىك دارى­گەرلىك ۇيىمداردىڭ تيىمدىلىگىن، اشىقتىعىن جانە ەسەپ بەرەتىن مەنەدج­مەنتكە باسىمدىق بەرۋدى، قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەتىن قۇرۋ جانە دامىتۋدى، جۇيەگە قاتىسۋشىلاردىڭ بارىنە ورتاق جاۋاپتىلىقتى دامىتۋ ارقىلى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن قايتا قۇرۋدى قامتاماسىز ەتۋ قاجەت. مەملەكەتتىك باعدارلامانى ىسكە اسىرۋ جولدارىنىڭ ءبىرى – ادام رەسۋرستارىنىڭ ساپاسىن جەتىلدىرۋ.

تالقىلاۋعا «ۇلتتىق عىلىمي-كارديوحيرۋرگيالىق ورتالىق» اق باسقارما توراعاسى يۋري پيا، استانا قالاسىنداعى امبۋلاتورلىق گەمودياليز ورتالىعىنىڭ باس دارىگەرى جاقسىلىق سمايىلوۆ، سەناتور ءالي بەكتاەۆ قاتىستى، دەپ حابارلادى پارلامەنت سەناتىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ، قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ توراعاسى

Abai.kz