جاقىندا ەستونيا رەسپۋبليكاسىندا حالىقارالىق ماسشتابتاعى داۋ تۋدىرعان، مەكتەپ جاسىنداعى بالالارعا ارنالعان جاڭا جەر شارىنىڭ شاعىن ماكەتى  (گلوبۋس) ساۋداعا شىعارىلدى. بۇل جەر شارى ماكەتىنىڭ وزگەلەردەن ەرەكشەلىگى – وندا رەسەي فەدەراتسياسى بەينەلەنبەگەن. دالىرەك ايتساق، رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ اۋماعىندا  تىنىق مۇحيتى ورىن تەپكەن. بۇل تۋرالى ۋكراينالىق «پرەسسا ۋكراينى» سايتى جازادى. (قاراڭىز: http://uapress.info/ru/news/show/104471?_utl_t=fb).

ال ءوندىرۋشى جانە تاپسىرىس بەرۋشى تاراپ  جىبەرىلگەن گەوساياسي قاتەلىكتى مويىنداعان.

«ەستون بالالارىنا ارنالعان ويىنشىق گلوبۋستا رەسەي فەدەراتسياسى جەر بەتىنەن مۇلدە سىزىلىپ تاستالعان. ال ونىڭ الىپ جاتقان ۇلكەن تەرريتورياسى "تىنىق مۇحيتى" دەپ كورسەتىلىپ، رف تۋرالى بىردە-ءبىر بەلگىشە قويىلماعان» دەپ جازادى باسىلىم.

اتالعان ماسەلە ەستونيالىق باق-تىڭ دا نازارىن اۋدارعان. ەستونيالىق ءبىر توپ جۋرناليست گەوساياسي پروۆوكاتسيالىق باعىتتا جاسالعان گلوبۋستار تۋرالى جۋرناليستىك زەرتتەۋ جۇرگىزگەن جانە ونداي جەر شارىنىڭ شاعىن ماكەتتەرى ەستونيا دۇكەندەرىندە ساتىلىمدا بار ەكەنىن ايتقان.

جۋرناليستەردىڭ ايتۋىنشا، ول گلۋبستاردا رەسەي، كرەمل، ماسكەۋ دەگەن اتاۋلار مۇلدە كەزدەسپەيدى. بىراق،  ەستونيانىڭ شاعىن قالالارى مەن كوشەلەرى انىق كورسەتىلگەن. ەستونيا، تاللين، ءتىپتى راتۋشنايا دەگەن ورتالىقتا ورنالاسقان شاعىن الاڭدارىنا دەيىن كارتادا ايشىقتالىپ بەلگىلەنگەن. ايتا كەتەيىك، بۇل ماكەتتەردە (گلوبۋستار) جەر-سۋ اتاۋلارى ەستون تىلىندە جازىلعان.

تاعى ءبىر قىزىقتى جاعداي: رەسەي اۋماعى تىنىق مۇحيتى دەپ بەلگىلەنگەندىكتەن قازاقستان تىنىق مۇحيتىمەن شەكتەسەتىن بولىپ شىققان. 

دەگەنمەن، ساۋدا دۇكەندەرىندە ەستونيالىق گلوبۋستىڭ ورىس تىلىندەگى نۇسقالارى دا ساتىلىمعا شىعارىلعان. بىراق، ورىس تىلىندەگى ماكەتتەردە جوعارىداعىداي قاتەلىكتەر مۇلدە جوق. رەسەي فەدەراتسياسى دا، ونىڭ قۇرامداستارى دا ءوز ورنىمەن بەلگىلەنگەن.

رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ سىرتقا ىستەر مينيسترلىگى ەستونيالىق گلوبۋستارعا قاتىستى تۇسىنىكتەمە بەردى. رەسەي ساياساتكرەلەرى «بۇل ەستوندىقتاردىڭ ادەيى ارانداتۋشىلىق (پروۆاكاتسيالىق) ماقساتتا جاساپ جاتقان ارەكەتتەرى» دەپ ەسەپتەيدى.

ءتۇيىن: كرەملدىڭ قوجايىنى ۋكراينانىڭ شىعىسىنداعى باسقىنشىلىق ارەكەتتەرى ءۇشىن توڭىرەگىندەگى مەملەكەتتەردىڭ قاھارىنا ۇشىراعانى تۋرالى ايتۋداي-اق، ايتىلىپ جاتىر. مىسالى، ەستونيانىڭ ءوز بۇلدىرشىندەرىنىڭ جادىنا  رەسەيسىز الەمدى توقىتۋى، گرۋزيا، ليتۆا، لاتۆيا مولدوۆا، ۋكراينا سەكىلدى بىرقاتار پوستكەڭەستىك رەسپۋبليكالاردىڭ رەسەيشىلدىك سيندرومىنا قارسى ءتۇرلى ارەكەتتەرى پۋتين مەن ونىڭ قاراماعىنداعىلاردىڭ اشۋىن تۋعىزاتىنى راس. 

رەسەيدىڭ بۇرىنعى دەرجاۆالىق، يمپەريالىق الەۋەتىن اڭسايتىندار الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن باق-تا «كەڭەس وداعىن قايتا ءتىرىلتۋدى» ءجيى ايتادى. سونداي-اق، "قىرعي-قاباق" سوعىس ءالى بىتكەن جوق" دەگەن ۇراندارى تاعى بار. وسىنداي پيعىلداعى بۇگىنگى رەسەيدى ەستوندار، لاتىشتار، ليتۆالىقتار،ت.ب.«ورىستار سەنىمسىز - دوس» دەپ بىلەدى. ولار ءوز بۇلدىرشىندەرىن مەكتەپ جاسىنان رەسەيگە تاۋەلدى سانادان قۇتقارعىسى كەلەدى. ەستونداردىڭ رەسەيدى جەر شارىنان "الىپ تاستاعان" ارەكەتى سونىڭ كورىنىسى بولسا كەرەك. ال كەڭەستىك كەر قوعامنان شىققان كەي مەملەكەتتەر كەرىسىنشە ۆلاديمير ءۆلاديميريچتىڭ ساياسىنا اسىق. ونى دا كوزىمىز كورىپ ءجۇر...

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz