بۇگىن الماتى قالاسىنداعى ۇلتتىق ءباسپاسوز كلۋبىندا  الماتى وبلىسىنىڭ ەكس-اكىمى شالباي قۇلماحانوۆتىڭ ءىنىسى شايباي قۇلماحانوۆ الىمجەتتىك كورسەتىپ، جەر تەلىمىن تارتىپ العان جەسىر انا گۇزەل ساعىنتاەۆا پرەسس-كونفەرەنتسيا وتكىزدى.  بۇل تۋرالى abai.kz پورتالى حابارلايدى.

الماتى وبلىسىنىڭ ەكس-اكىمى شالباي قۇلماحانوۆ پەن ونىڭ ءىنىسى شايباي قۇلماحانوۆتىڭ الىمجەتتىك ارەكەتتەرى تۋرالى قازاقستاندىق باق جازعان بولاتىن (http://m.abai.kz/post/view?id=4749).

قۇلماحانوۆتاردان كورگەن قورلىعىن جىپكە ءتىزىپ، ارىز ايتا كەلگەن گۇزەل ساعىنتاەۆا بۇگىن ماسەلەنىڭ ءمان جايىن، جاي-جاپسارىن ءتۇسىندىرىپ بەردى.

ادىلدىك ءۇشىن كۇرەسەتىنىن ايتقان ساعىنتاەۆانىڭ بازىناسىنا بىلق ەتپەگەن ەكس-اكىمنىڭ دوكەي ءىنىسى ءتىپتى قوقان-لوققى كورسەتىپ، ماتەريالدى، پسيحولوگيالىق جانە فيزيكالىق تۇرعىدان دا كۇش قولدانعان. بۇل تۋرالى بۇگىن ۇلتتىق ءباسپاسوز كلۋبىنا جينالعان باق وكىلدەرىنە گۇزەل ساعىنتاەۆانىڭ ءوزى بايانداپ بەردى.

سونىمەن جەرگە تالاسقان جەسىر ايەل ساعىنتاەۆا مەن قۇلماحانوۆتاردىڭ اراسىنداعى داۋ نەدەن باستالعان؟

ساعىنتاەۆانىڭ ايتۋىنشا،  ول 2007 جىلى الماتى وبلىسى، قاراساي اۋدانى، نۇرلىتاۋ اۋىلىنان 10 سوتىق جەر ساتىپ العان. ول كەزدەگى دوللار باعامىمەن ەسەپتەگەندە، 146 مىڭ اقش دوللارىنا باعالانعان جەر تەلىمى مەن ۋچاسكەنىڭ زاڭدى قۇجاتتارى گۇزەل ساعىنتاەۆانىڭ اتىنا اۋدارىلادى. وسى ۋاقىتتان بەرى ساعىنتاەۆا وزىنە تيەسىلى جەر تەلىمىنىڭ اۋماعىن قورشاپ، جىلدىق سالىقتارىن تولەپ كەلگەن. 2014 جىلى اتالمىش  وكرۋگ جەرى الماتى قالاسى، بوستاندىق اۋدانىنا كىرگەن سوڭ، ساعىنتاەۆا قۇجاتتارىن تۋرالاماق بولىپ، اۋداندىق جەر بولىمىنە بارعاندا ونداعىلار بۇل جەر شايباي قۇلماحانوۆتىڭ ايەلى ەۆگەني قۇلماحانوۆاعا تيەسىلى ەكەنىن ايتقان.

ساعىنتاەۆانىڭ ايتۋىنشا، شايباي مىرزا  ساعىنتاەۆانىڭ تەلىمىن قوسا العاندا 54 سوتىق جەردى اۋدان اكىمى ا.داۋرەنباەۆتىڭ شەشىمىنە سۇيەنە وتىرىپ، ايەلى ەۆگەني قۇلماحانوۆانىڭ اتىنا جازدىرىپ قويعان. ال قۇلماحانوۆتارعا بۇل جەر تەلىمى مەملەكەتتىك رەزەرۆ ارقىلى ەكس-اكىم شالباي اعاسىنىڭ پارمەنىمەن بەرىلگەن. ال جەردىڭ باستاپقى يەسى گايداك (2002 جىلدان بەرگى) ەسىمدى جەرگىلىكتى تۇرعىن قولما-قول اقشانى العان سوڭ، رەسەيگە كوشىپ كەتكەن.

وسىدان باستاپ، شايباي مەن ونىڭ نوكەرلەرى گۇزەل ساعىنتاەۆا مەن ونىڭ وتباسىنا ءتۇرلى قوقان-لوققىلار جاساپ، قورقىتقان دا.

ال قاراساي اۋداندىق اكىمدىگىندەگىلەر اتالمىش جەر تەلىمى قۇلماحانوۆتاردىڭ اتىنا تىركەلمەگەنىن ايتىپ وتىر. وسىلايشا الماتى قالالىق جەر باسقارماسى ماماندارى ءبىر جەر تەلىمىن ەكى بىردەي تۇلعانىڭ اتىنا تىركەپ، كاداسترلىق ءنومىر بەرگەن.

ساعىنتاەۆانىڭ ايتۋىنشا، قۇلماحانوۆ ءوزىنىڭ الىمجەتتىگىن بىرنەشە مارتە قايتالاعان.

ءبىرىنشى جولى قورشاۋ سالىپ جاتقان جۇمىسشىلاردى كولىگىنە سالىپ الىپ، قالانىڭ شەتىنە شىعارىپ تاستاعان. ەكىنشى جولى، تاعى ءبىر جۇمىسشىلاردى (قازاقستاندىق ازاماتتار بولا تۇرا) اۋىلدىق ىشكى ىستەر بولىمىنە اپارىپ، تەرگەتەدى. ءۇشىنشى جولى، جۇمىسشىلاردى قورقىتىپ، اڭشىنىڭ قارۋىمەن وق اتقان. ءتورتىنشى جولى، ء«ۇش-ءتورت تەرەكتى كەسىپ تاستادىڭ» دەپ ءاىىب شاعىم تۇسىرگەن.

سونىمەن قاتار، تەلەفون ارقىلى جانە كوزبە-كوز كەزدەسكەندە شايباي قۇلماحانوۆ گۇزەل ساعىنتاەۆاعا قوقىن-لوققى كورسەتىپ، بۇرىنعى كۇيەۋىن جالداپ، انالىق قۇقىعىنان ايىرتۋعا شاماسى كەلەتىنىن ايتقان. ساعىنتاەۆانىڭ ديكتوفونعا جازىپ العان جازبالارىندا ونىڭ بۇرىنعى كۇيەۋى: «ولاردىڭ كىمدەر ەكەنىن بىلەسىڭ بە؟ ولارمەن جانجالداسۋدىڭ كەرەگى جوق! مەن ءتيىستى شارالاردى قولدانامىن. سۋديانى ساتىپ الۋ ءۇشىن 100 دوللار جەتكىلىكتى» دەگەن سوزدەردى ايتقان.

گۇزەل ساعىنتاەۆا، جابىرلەنۋشى انا: 

– مەن باستاپقىدا جەردى ساتىپ الاتىن ادام بولىپ، شايبايمەن كەزدەسىپ، ونىڭ قولىنداعى قۇجاتتاردىڭ كوشىرمەسىن الدىم. ولار وسى بىرەر جىلدىڭ ىشىندە اتالعان جەردى تۋىستار اراسىندا بىرنەشە رەت ساۋدالاپ، ءبىر-بىرىنە ساتىپتى. مەن قۇلماحانوۆتاردى سوتقا بەردىم. ءبىرىنشى سوتتا (30 ماۋسىم، بوستاندىق اۋدانىنىڭ اۋدانارالىق سوتىنىڭ شەشىمىمەن) ءبىز جەڭىلىپ قالدىق. وتكەن اپتادا بولعان ەكىنشى سوتقا جۋرناليستەردى شاقىردىق. سودان بولار، سوت ء«بىر جەردىڭ ەكى يەسى بولۋى مۇمكىن» دەپ شەشىم شىعارىپ بەردى. بۇل نە سوندا؟ قالايشا ءبىر جەردىڭ ەكى يەسى بولادى؟ تۇسىنە الماي وتىرمىن.

ءتۇيىن

شيىتتەي ەكى بالاسى بار، جاس كەلىنشەكتىڭ جانايقايى كىمدى بولسىن تولعاندىرارى حاق. شالبايلار مەن شايبايلاردىڭ ايى وڭىنان تۋىپ تۇرعان زاماندا، انانىڭ كوز جاسى تۇككە تۇرمايتىنىن بىلەمىز. سوندا دا شالبايلاردىڭ شاپقىنشىلىعىنا قارسى ءۇن قوستىق. ءسىز نە دەيسىز؟ گۇزەل ساعىنتاەۆانىڭ ايتۋىنشا، شالباي قۇلماحانوۆ بۇل جەردى 2003 جىلى ءىنىسى شايبايعا مەملەكەتتىك رەزەرۆتەن تەگىن الىپ بەرگەن. نە سەبەپتى؟ مەملەكەتتىك رەزەرۆتەن 56 سوتىق جەردى الاتىنداي شايبايدىڭ قانداي ەڭبەگى بار؟

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

abai.kz