دەرتىنە – شيپا، دەنىنە – ساۋلىق ىزدەگەن مۇقتاج جانداردىڭ قازىر اعىلىپ باراتىن جەرى «جاس-اي» مەديتسينا ورتالىعى ەكەنىن جۇرتتىڭ ءبارى بىلەدى. ورتالىقتىڭ جەتەكشىسى – جاسان زەكەيۇلى مىرزا شىعىس-تيبەت مەديتسيناسى بويىنشا ناۋقاستارعا ەم جاسايدى. جاساننىڭ، جاساننىڭ جانىنداعى بىلىكتى دارىگەرلەردىڭ كومەگىن كورىپ، اۋرۋىنان ايىققان ادامدار «جاس-اي» مەديتسينا ورتالىعىنا دەگەن ريزاشىلىقتارىن ءباسپاسوز بەتتەرىندە ايتىپ تا، جازىپ تا ءجۇر. تومەندەگى العىسقا تولى حاتتاردان دا كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىندەگى جۇرەك تولقىتار ىستىق تىلەكتەر مەن ۇكىلەنگەن ۇمىتتەردى كورەمىز.

كوپتەن كۇتكەن ءۇمىتىمىز اقتالۋدا

«ەمشىسى تابىلسا، جازىلمايتىن اۋرۋ جوق» دەيدى عوي... جەتى جاسقا تولعالى وتىرعان ەلدار بالامنىڭ جازىلىپ كەتۋىن كۇندىز-ءتۇنى اللادان تىلەپ جۇرەمىن. ەلىمىزدە «جاس-اي» مەديتسينا ورتالىعىنىڭ بار ەكەنىن، وسىندا دتسپ دەرتىندەگى بالالاردى جاقسى ەمدەپ جازاتىندىعى تۋرالى مالىمەتتەردى بۇرىن-سوڭدى ەرتەرەك ەستىمەگەنىمە كەي-كەزدەرى وكىنەمىن. ءبارى دە ءبىر اللانىڭ قالاۋىمەن شىعار، كەش تە بولسا ءوز ەمشىمىزدى تاۋىپ، شيپاسىن الىپ جاتقانىمىزعا مىڭ دا ءبىر شۇكىر. وسى ورتالىققا كەلگەنگە دەيىن قانشاما ەسىكتىڭ تابالدىرىعىن توزدىردىق. ءتىپتى شەكارا اسىپ، وزگە ەلدەردىڭ ەمىنە دە جۇگىندىك. ميلليونداپ كرەديتتەرگە ۇرىندىق. ءوزىمىزدىڭ جەرگىلىكتى ەمحانانىڭ دارىگەرلەرى «جازىلمايتىن اۋرۋدى تەك قانا ۇيدە ۇستاپ، كۇتىم جاسايسىزدار. ودان باسقا امالى جوق» دەگەن بولاتىن. مەن وعان سەنبەيمىن. ءوز ەلىمىزدە وسىنداي ورتالىقتىڭ بولعانىنا، جاسان مىرزاداي قاسيەتتى ەمشىگە كەزىككەنىمە ءوز باسىم قازىر قاتتى قۋانامىن.  

تۇڭعىشتارى وسىلاي سىرقات بولعاندىقتان، اتا-اجەسى بولىپ جاس وتباسىعا قول ۇشىن سوزىپ، بالانى ءوز قولىمىزعا الىپ، كومەكتەسەيىك دەپ شەشتىك. قازىرگى كەزدەرى مۇگەدەك بالانى اسىراۋ، ونى كۇتىپ-باپتاۋدىڭ ءوزى وڭاي ەمەس ەكەندىگىن ءبىز جاقسى بىلەمىز. سونداي قيىندىقتارعا شىداي المايتىن كەيبىر جاس وتباسىلاردىڭ اجىراسىپ كەتەتىندەرىن ءجيى ەستيتىنبىز. ۇلىمنىڭ شاڭىراعى شايقالماسى ءۇشىن، وسى ءبىر بالامەن شەكتەلىپ قالماسا ەكەن دەدىك. وسىدان كەيىن دەنى ساپ-ساۋ بالالارى دۇنيەگە كەلدى. وزدەرى جۇمىستارىن ىستەپ، بىزگە قارجىلاي كومەكتەرىن بەرىپ تۇرادى. مەن كوللونيالىق جىندىحانانىڭ مەيىربيكەسى بولىپ جۇمىس جاساسام، اتاسى زاۆودتا جۇرگىزۋشى بولىپ جۇمىس جاسايدى. ءبىرىمىز جۇمىسقا كەتكەندە، ءبىرىمىز بالانىڭ جانىندا قالىپ، الما-كەزەك قارايلاپ، ءوسىرىپ جاتقان جايىمىز بار.  

كەيدە ءبىز وسى بالانىڭ دەنساۋلىعىنا اسەر ەتكەن  ءۇش ايلىعىنداعى العان اكدس پريۆىۆكاسى بولدى ما ەكەن دەپ تە كۇدىكتەنەمىز. بالالار دارىگەرى مەن نەۆروپوتولوگتار  رۇقسات بەرگەن سوڭ، مەيىربيكە بالاعا پريۆىۆكانى ەش كۇمانسىز سالا سالعان. باسىندا سارىسۋى بولاتىن. سودان كەيىن اياق-قولى دىرىلدەپ، تىرىستى دا قالدى. جيىرىلىپ، ءتىپتى  اشىلماي قالدى. شىندىقتى اشۋعا ءبىراز كىرىسكەنىممەن، ەش ناتيجە شىقپادى. دارىگەرلەرى داپتەردەگى جازبانى تولىقتاي وزگەرتىپ، قايتا جازىپ قويعان ەكەن. تەكسەرە كەلە، ول جەردە اكدس سالىنباعان دەپ، باسقا جەڭىل تۇرلەرى كورسەتىلىپتى. وسىدان كەيىن امالسىزدان ءوز ۇيىمىزدە بالاعا كۇتىم جاساپ جۇرە بەردىك. اراسىندا ەم ىزدەپ قىتايداعى قۇلجاعا قاراي جول تارتتىق. ەمىمىز وتە قىمباتقا ءتۇستى. جولىمىز بەن جاتار ورنىمىزعا، ەمىمىزبەن قوسا ەسەپتەگەند ەكى ايىمىزعا ءبىر ميلليوننان استام قاراجات جۇمسادىق. ءبىز ول اقشانى كرەديتكە الدىق. ول جەردە بۇگىلىپ قالعان قولدارى ءبىراز اشىلدى. سول اياعى ازداپ قيمىلعا يكەمدەلدى. دەگەنمەن، ەكىنشى رەت قايتا بارۋعا قالتامىز كوتەرمەگەن سوڭ بارا المادىق. 2013 جىلى قىرعىزستانداعى قارابالتا قالاسىندا جاقسى ءبىر نەۆروپوتولوگ مامانى بار دەپ ەستىدىك تە، سول جاققا باردىق. ول دا قىتايدا ءبىلىم العان ءبىلىمدى دارىگەر ەكەن. بىراق ول ينە قويمادى. مونۋالدى ماسساجدىڭ وزىنە وتە كوپ قاراجات جۇمساپ كەلدىك. سونىمەن، اندا-مۇندا قاتىناپ، جىلاپ-سىقتاپ جۇرگەن كەزىمىزدە ۇيدە وتىرىپ، تەلەارنادان جاسان زەكەيۇلىنىڭ بەرىپ وتىرعان سۇحباتىن كورىپ قالدىق. سول ساتتە تىكەلەي ەفيردان مەكەن-جايى مەن تەلەفوندارىن جازىپ الىپ، مەكەمەگە تەلەفون شالدىق. سودان اللا ءساتىن سالىپ، جاز ايىندا ءبىرىنشى رەت كەلىپ، ەمىن باستاعانبىز.ءتورتىنشى كۋرستىق ەمىنە كەلگەندە ەداۋىر وزگەرىستەر پايدا بولعانىن بايقايمىز. وتىراتىن بولدى. العاش كەلگەن كەزدە جاسان زەكەيۇلى تامىرىنان ۇستاپ كورىپ: «ەرتەرەك كەلگەندەرىڭىزدە، ەرتەرەك ءجۇرىپ كەتەر ەدى. نەگە مۇنشا كەشىكتىڭىزدەر؟» -  دەپ سۇرادى دا، «بالاڭىز ءالى جازىلىپ كەتەدى. شىدام كەرەك»، -  دەپ  ۇرەيىمىزدەن سەيىلتتى. قاپشاعايعا جەتكەنشە جول بويى جىلاپ باردىم. ول كىسىنىڭ «جازىلادى» دەگەن ءبىر اۋىز سوزىنەن جۇرەگىم ەلجىرەپ، قانشاما جىل وسى ءسوزدى ەستۋىمدى كۇتتىم ەمەس پە، كوز جاسىم كول بولىپ اعا بەردى. كەيدە ەلدار بالامنىڭ ءوزى دە كوز جاسىمدى بايقاپ قالىپ، «نەگە جىلاپ وتىرسىڭ؟» -  دەپ  توتەسىنەن سۇراقتار قويادى. قايتەيىن، بار ارمانىم قارتايعاندا وسى بالامنىڭ جازىلىپ، ءوز اياعىمەن ءجۇرىپ جۇرگەنىن كورۋ عوي. اللا رازى بولسىن. قولىنىڭ شيپاسى بار جاسان زەكەيۇلىنا ايتارىم، جاساعان جاقسىلىقتارىڭىز ءبىر اللادان قايتسىن. بالاما كوبىنشە ينە سالعان بالالار دارىگەرى ايگۇل وڭداسقىزىنا، مەيىربيكە بوتاگوز، سىزدەرگە دە زور دەنساۋلىق تىلەيمىن. ەڭبەكتەرىڭىز جانا بەرسىن. گۇلدەنىپ، كوركەيە بەرىڭىزدەر. ادامدارعا باقىت سىيلاۋدان ەشقاشاندا  شارشاماڭىزدار دەگىم كەلەدى.

باقىتحان مالىكقىزى، توقتار ەلداردىڭ اجەسى.

قاپشاعاي قالاسى، زاريچنىي ەلدى-مەكەنى.  

 بالامىز دتسپ-دان جازىلىپ، تۇساۋىن جاسان مىرزاعا كەستىردىك!

ءۇش ايدىڭ ىشىندە ۇلكەن قۋانىشقا، باعا جەتپەس باقىتقا كەنەلدىك. بالام دتسپ دەرتىنەن جازىلعان سوڭ، جاسان زەكەيۇلى مىرزادان ءوزىنىڭ تۇساۋىن كەسىپ بەرۋىن  وتىندىك. «جاس-اي» مەديتسينا ورتالىعىندا اق داستارحان جايىپ، قازاقتىڭ ىرىمىمەن اق جول تىلەپ، ءتاي-ءتاي باستىردىق. بالامنىڭ شاپقىلاپ جۇرگەنىن كورىپ، قۋانىشىمىزدا شەك جوق. جالعىز مەنىڭ عانا ەمەس، بۇكىل وتباسىمىزبەن سىزدەرگە ايتار العىسىمىز شەكسىز. «جۇرە الماي قالار ما ەكەن؟» دەگەن ۇرەيىمىزدەن ارىلتىپ، بىزدەردى شىن باقىتقا كەنەلتىپ وتىرعان «جاس-اي» مەديتسينا ورتالىعىنا اق جول تىلەيمىز!

اسلان مەنىڭ ءبىرىنشى بالام ەدى. العاشىندا ەڭبەكتەۋى مەن قيمىل-قوزعالىسىنان وعاشتىقتار بايقالاتىن. مەن بالانىڭ دامۋى وسىلاي قالىپتاساتىن شىعار دەپ ەش كۇدىكتەنبەي جۇرگەنمىن. بىراق، جەرگىلىكتى اۋرۋحانانىڭ دارىگەرلەرى وڭ جاقتى تسەرەبرالدى سال اۋرۋى دەگەن دياگنوز قويىپ، اۋرۋحانادا جاتىپ ەمدەۋ كەرەكتىگىن ايتتى. باسقالاي ەمنىڭ قاجەت ەكەندىگىن ءىشىم سەزىپ، باسقا تاسىلدەردى ىزدەستىرە باستادىم. جاقسى ادامداردان «جاس-اي» اتتى مەديتسينالىق ورتالىقتا دتسپ دەرتىنە شالدىققان بالالاردى جاقسى ەمدەيدى، ءتىپتى ءجۇرىپ جاتىر» دەگەندى ەستىپ، ورتالىق جايلى مالىمەتتەردى ىزدەستىرىپ، وسىندا اتتاندىق. مۇنىڭ الدىندا الماتىداعى نەۆروپوتولوگ قاراۋىندا بولعانبىز. ءتىپتى، نەۆروپوتولوگ يرينا چۋلكوۆا دارىگەرى دە تاڭقالىپ، «باسقا دا ءبىر-ەكى بالالارىم بار ەدى. مەن ولاردى دا «جاس-اي» كلينيكاسىنا جىبەرەرمىن» دەپ، وسى جەردىڭ مەكەن-جايى مەن تەلەفوندارىن سۇراپ الىپ قالدى.

جاسان زەكەيۇلى تامىرىنان ۇستاپ كورگەندە قالىپقا كەلەتىن دتسپ دەرتى ەكەنىن بىردەن ءتۇسىندى. توعىز ايلىعىندا كەلىپ العاشقى ەمىن العانبىز. اراعا ون-ون بەس كۇننەن سالىپ، ەمنەن قالماي كەلىپ تۇردىق. ءبىر جاس ءۇش ايعا كەلگەن كەزىمىزدە بالامىز تولىقتاي ءجۇرىپ، جۇگىرىپ كەتتى. مرت توموگرافيالىق تەكسەرۋگە تۇسىرگەنىمىزدە ءبارى جاقسى دەدى. باسىندا ازداپ سارى سۋى بولاتىن. سۋدان دا ءىز قالماعان. سەنە الار ەمەسپىز! بۇل ءبىر عاجايىپ بولدى! اللانىڭ قۇدىرەتى دە بار شىعار دەپ ويلايمىن. بۇل ورتالىق ارقاشاندا اللانىڭ قاراۋىندا بولىپ، جاماندىقتان، بالە-جالادان امان بولىپ ءجۇرسىن دەگىم كەلەدى. حالقىنا وسىنداي قۋانىش پەن باقىت سىيلاپ وتىرعان جاسان زەكەيۇلىنا، بالالار دارىگەرى ايگۇل وڭداسقىزىنا، بالامىزعا قىزمەت كورسەتكەن مەيىربيكە بوتاگوزگە ايتار العىسىمىز كوپ! 

اسقاروۆ اسلاننىڭ اناسى ابدىعاپپاروۆا ايدا،

ماڭعىستاۋ وبلىسى، بەينەۋ اۋدانىنان.

 "جاس-اي" مەديتسينا ورتالىعىنا ەمىنە شيپا تاۋىپ، جازىلىپ كەتكەن جانداردىڭ ءبىرى جاركەنت اۋدانى، اۋليەاعاش اۋىلىندا تۇراتىن  ۇلان جەكسەنبيەۆتىڭ شىن جۇرەكتەن شىققان العىس سەزىمى كىمدى بولماسىن تولعاندىرماي قويمايدى.

"مەن، 2007 جىلى جول اپاتىنا ۇشىراپ، جولداسىم تۇرسىناي قايتىس بولدى، -دەپ جازادى ول. - سول كولىك اپاتىنا ۇشىراعان كەزدە كولىكتىڭ  ىشىندە بەس ايلىق قىزىم دا بار ەدى. تەرەزەدەن ۇشىپ كەتىپ، پەرىشتە قاققان بولۋى كەرەك، قۇداي ساقتاپ، امان قالدى. مەن  توسەك تارتىپ، الماتى جانە تالدىقورعان قالاسىنداعى اۋرۋحانالاردا ۇزاق  ەم الدىم.وكىنىشكە قاراي، ەش ناتيجە شىقپادى. سالىم سۋعا كەتىپ، قىتايعا بارىپ، ەمدەلسەم دەگەن ويمەن تولقۇجاتتارىمدى دايىنداپ جۇرگەنىمدە، الماتى قالاسىنداعى "جاس-اي" شىعىس-تيبەت مەديتسينا ورتالىعىندا حالىق دەنساۋلىعى ءۇشىن اتقارىلىپ جاتقان يگى ىستەردى ەستىپ، وسى شيپا ورنىنا ارنايى كەلدىم. مۇندا شىعىس-تيبەت  ەمى بويىنشا ينە قابىلدادىم. جاسان زەكەيۇلى جەتەكشىلىك ەتەتىن مەديتسينا ورتالىعىنىڭ ناتيجەلى شيپاسىنىڭ ارقاسىندا ءبىر جارىم ايدىڭ ىشىندە دەنەم قيمىلداپ، جان بىتە باستادى.

«جاقسىنىڭ  جاقسىلىعىن ايت – نۇرى تاسىسىن» دەمەكشى، اكادەميك جاسان زەكەيۇلى مەنىڭ ەكى ەمدەلۋ كۋرسىما جەڭىلدىك جاسادى. ال، قالعان بەس ەمدەلۋ كۋرسىن تەگىن الدىم. ءبىرىنشى، اللا-تاعالا قولداپ، ەكىنشى جاسان اعانىڭ جاساعان ەمى شيپالى بولىپ، مەن قۇلان-تازا ايىعىپ كەتتىم. جاقىندا «جاس-اي» مەديتسينالىق ورتالىعىنا ءوز اياعىممەن كەلىپ، بەلگىلى دارىگەر، اكادەميككە العىس سەزىمىمدى ءبىلدىردىم. ءيا، مەنىڭ بۇل ۇجىمعا دەگەن العىسىم شەكسىز. ويتكەنى، اق حالاتتى ابزال جاندار ماعان ەكىنشى ءومىر سىيلادى. ەڭبەكتەرىڭىز جەمىستى بولىپ، بيىكتەن كورىنە بىلىڭىزدەر. ەل العىسىنا بولەنىڭىزدەر! مەنىڭ جۇرەكتەن شىققان شىن ءسوزىم وسى».  

Abai.kz