Cۋرەتتە: ورتالىق ازيا جەكە تاۋەلسىز تالداۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى بابۋر داۋرەنبەك

وسىدان جيىرما جىلداي بۇرىن شەكارالىق اۋدانداردا اسكەري سالاداعى سەنىمدى نىعايتۋ جونىندەگى بەس مەملەكەت اراسىنداعى كەلىسىمگە قول قويىلىپ، «شانحاي بەستىگى» قۇرىلعان بولاتىن. بۇل بىرلەستىك وتكەن كەزەڭ ىشىندە قۇرامىنداعى ەلدەردىڭ تالاپ-تىلەكتەرىنە ساي ءوسۋ جولىندا شانحاي ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنا اينالىپ، حالىقارالىق  ساياساتتىڭ سالماقتى فاكتورى رەتىندە تانىلىپ ۇلگەردى. قازاقستان ينتەگراتسيالىق يدەيالاردى دامىتۋدىڭ بەلسەندى جاقتاۋشىسى ءارى ءوزىنىڭ ۇلتتىق مۇددەلەرىن ىلگەرىلەتۋ ورايىندا شىۇ-نىڭ بەدەلى مەن الەۋەتىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان باستامالارىن ءاردايىم جان-جاقتى قولداۋشىلار قاتارىنان كورىنىپ كەلەدى.

ۇيىم اياسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ باستى  ناتيجەسى - ساياسي-اسكەري سالاداعى ءوزارا سەنىمدى نىعايتۋعا قول جەتكىزىلگەننەن كەيىن، ەلدەر اراسىنداعى ساۋدا-ەكونوميكالىق، مادەني-گۋمانيتارلىق سالاداعى، سونداي-اق قورشاعان ورتانى قورعاۋ باعىتىندا ورتاق ءىس-شارالار جالعاسىپ، نىعايا تۇسۋدە.

مۇنىڭ تاعى ءبىر دالەلى رەتىندە جاقىندا، ياعني 19-20 ساۋىردە سوچي قالاسىندا رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ قوعامدىق پالاتاسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن  شانحاي ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىن دامىتۋ مەن كەڭەيتۋدەگى ازاماتتىق قوعام مەن قوعامدىق ديپلوماتيانىڭ رولىنە ارنالعان ءىرى حالىقارالىق فورۋمنىڭ وتكەندىگىن ايتار ەدىك.

ازيا مەن افريكانىڭ جانە ەۋروپانىڭ 26 مەملەكەتىنەن 300-دەن استام قاتىسۋشىلار  باس قوسقان جيىننىڭ پلەنارلىق وتىرىسىندا، سونداي-اق كەلەسىدەي 3 سەكتسيا: «الەمدىك ءتارتىپ، قاۋىپسىزدىك جانە تەرروريزممەن كۇرەس»، «ەكونوميكا جانە كاسىپكەرلىك. ەكولوگيا جانە قورشاعان ورتانى ساقتاۋ»، «مادەنيەتتەر مەن دىندەردىڭ ىقپالداستىعى» جۇمىستارىندا 120-عا جۋىق بايانداما جاسالىپ، قىزۋ پىكىرتالاستار جۇرگىزىلدى.

ايتا كەتەرلىگى، ءۇشىنشى سەكتسيا جۇمىسى قازاقستان وكىلى، حالىقارالىق جانە ايماتىق ىنتىماقتاستىقتى زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى بولات سۇلتانوۆتىڭ مودەراتورلىعىمەن جۇرگىزىلدى. سوچيدەگى وسىناۋ ءىرى حالىقارالىق فورۋمعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنان «ديالوگ كز»  سايتىنىڭ باس رەداكتورى ج.سۇلەەۆ، «التەرناتيۆا» وزەكتى زەرتتەۋلەر ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ا.چەبوتارەۆ، «ستراتەگيا» الەۋمەتتىك-ساياسي زەرتتەۋلەر ورتالىعىنىڭ پرەزيدەنتى گ.يلەۋوۆا، سونداي-اق «افراسياب»  تاياۋ شىعىس جانە ورتالىق ازيا جەكە تاۋەلسىز تالداۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى بابۋر داۋرەنبەك رەسمي شاقىرىلىپ، جەمىستى دە ناتيجەلى قاتىسىپ قايتقان بولاتىن.

ونداعان ەلدەردىڭ تانىمال، بەدەلدى ساراپشىلارى اتسالىسقان جيىندا ءسوز العان د.س.ليحاچەۆ اتىنداعى مادەني جانە تابيعي مۇرا ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ەۆگەني باحرەەۆسكيدىڭ شىۇ مۇشە-ەلدەرىنىڭ گۋمانتارلىق ىنتىماقتاستىعىنا ارنالعان بايانداماسى، سونداي-اق «ازەربايجان جاڭالىقتارى» حالىقارالىق اقپاراتتىق اگەنتتىگىنىڭ باس رەداكتورى گۇلنارا مامەدزادەنىڭ مەديا-كوممۋنيكاتسيانى دامىتۋ تەتىكتەرى، رەسەيدىڭ  «ليۆيا جانە سيريا حالىقتارىمەن ىنىماقشىلىق كوميتەتىنىڭ»  تەڭ توراعاسى ولەگ ءفوميننىڭ تاياۋ شىعىس ايماعىنداعى ەتنوكونفەسسيالىق احۋالعا قاتىستى، رف قوعامدىق پالاتاسىنىڭ اقپاراتتىق قوعامداستىقتى، باق جانە بۇقارالىق كوممۋنيكاتسيانى دامىتۋ كوميسسياسىنىڭ توراعا ورىنباسارى سۆەتلانا يارەمچۋكتىڭ «شىۇ مۇشە-مەملەكەتتەرىنىڭ دوستىق قارىم-قاتىناستارىن نىعايتۋداعى باق-تىڭ ءرولى» تاقىرىبىندا، وزبەكستان عا تاريح ينستيتۋتىنىڭ وكىلى راۆشان نازاروۆتىڭ «ورتالىق ازيا: ەتنوستاردىڭ، كونفەسسيالاردىڭ جانە مادەنيەتتەردىڭ ىقپالداستىعىنىڭ تاريحي جانە زاماناۋي تاجىريبەلەرى» جايىندا جاساعان باياندامالارى قىزۋ تالقىلاۋدىڭ تاقىرىبىنا ۇلاستى.

ايگىلى عالىمدار، لاۋازىمدى ديپلوماتتار، تانىمال ساراپشىلار مەن زەرتتەۋشىلەر، ءىرى باق وكىلدەرى قاتىسقان فورۋمدا قازىرگى زامانعى حالىقارالىق قوعامداستىقتىڭ بەدەلدى ويىنشىسى - شانحاي ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنا مۇشە-ەلدەر، جالپى بۇگىنگى الەم كەلبەتىندەگى مادەيەتتەر مەن دىندەردىڭ توعىسۋىنا قاتىستى وزەكجاردى جايتتاردىڭ ەركىن، اشىق تالقىعا ءتۇسۋى بۇگىنگىدەي قايشىلىققا تولى كۇردەلى كەزەڭدە مەملەكەتتەر مەن حالىقتاردىڭ ءوزارا جاقىنداسۋى مەن تۇسىنىسۋىنە باستاعان يگىلىكتى قادام بولىپ تابىلعاندىعىن ايتۋ لازىم.

abai.kz