سۋرەتتە: مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى دايىنداعان نۇسقاۋلىقتاعى قاتەلەر

مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترىنىڭ نازارىنا!

رەداكتسيامىزعا اتى-ءجونىن اتاماۋدى وتىنگەن ادىلەت مينيسترلىگى قىزمەتكەرىنەن قازاق جانە ورىس تىلىندە جازىلعان ءۇشبۋ حات كەلىپ ءتۇستى. حاتتا «قازاقستان رەسپۋبليكاسى مۋزەي قورىنىڭ مۋزەي زاتتارىن ەسەپكە الۋ، ساقتاۋ، پايدالانۋ جانە ەسەپتەن شىعارۋ نۇسقاۋلىعىنا» قاتىستى سىن-ەسكەرتپە ايتىلعان. سونىڭ ىشىندە «مۋزەي زاتتارىن ەسەپتەن شىعارۋ» ءبولىمىنىڭ 70-پۋنكتى مۋزەي ىسىندەگى حالىقارالىق نورمالار مەن پرينتسيپتەرگە قايشى كەلەتىنىن جازعان. جالپى، حاتتا مەملەكەتتىك مۋزەيلەردە ساقتالىپ تۇرعان سان عاسىرلىق تاريحي جادىگەرلەردىڭ اتالعان نۇسقاۋلىق نەگىزىندە تالاۋعا تۇسكەلى تۇرعانى ايتىلادى. بۇل از دەسەڭىز، داۋلى نۇسقاۋلىقتا «مۋزەي زاتتارى كونتسەرتتەر ءۇشىن پايدالانىلادى» دەلىنگەن ەكەن. ال، مۋزەيدەگى ارحەولوگيالىق جانە باسقا تاريحي جادىگەرلەر «قول سۇعۋعا بولمايتىن» ستاتۋسقا يە. سوندىقتان ول مەملەكەتتىڭ قورعاۋىنا الىنعان دەپ جازادى حات يەسى. سونداي-اق، حاتتا مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى دايىنداعان نۇسقاۋلىقتىڭ قاتەگە تولى ەكەندىگى دە اتاپ كورسەتىلگەن.

تومەندە حاتتى تولىقتاي جاريالاي وتىرىپ، مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنەن حاتتا ايتىلعان جايتتارعا جاۋاپ كۇتەمىز!

Abai.kz

ءوزىن بەلگىسىز ادام رەتىندە قالدىرۋدى سۇراعان ادىلەت مينيسترلىگى قىزمەتكەرىنىڭ قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ كەزەكتى وپۋسىنا سىن ەسكەرتپەلەرى

قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنەن كەزەكتى وپۋس – 2015 جىلعى 7 جەلتوقساندا №372 بۇيرىقپەن بەكىتىلىپ، قر ادىلەت مينيسترلىگىندە 2015 جىلدىڭ 8 قاڭتارىندا №12822 بولىپ تىركەلگەن «قازاقستان رەسپۋبليكاسى مۋزەي قورىنىڭ مۋزەي زاتتارىن ەسەپكە الۋ، ساقتاۋ، پايدالانۋ جانە ەسەپتەن شىعارۋ نۇسقاۋلىعى» كەلىپ ءتۇستى.

اتالعان مينيسترلىك تاراپىنان تۇسەتىن كەيبىر ماڭىزدى قۇجاتتاردىڭ ورەسكەل قاتەمەن ءتۇسىپ جۇرگەنى توسىن جاعداي ەمەس. بۇل جولى دا وتاندىق مۋزەيلەر قىزمەتىنە بايلانىستى ماڭىزدى مەملەكەتتىك قۇجات – نۇسقاۋلىقتىڭ ورىسشا نۇسقاسىندا ورفوگرافيالىق، گرامماتيكالىق جانە ستيليستيكالىق ادام ايتقىسىز قاتەلىكتەر جىبەرىلگەن. ەڭ باستىسى نۇسقاۋلىق نارازىلىق تۋدىراتىن سويلەمدەرگە تولى. اتاپ ايتقاندا «مۋزەي زاتتارىن ەسەپتەن شىعارۋ» ءبولىمىنىڭ 70-پۋنكتىندا «قور ساتىپ الۋ (قور-ىرىكتەۋ) كوميسسياسى ۇسىنىستارىنىڭ نەگىزىندە مۋزەي زاتتارىن ەسەپتەن شىعارۋ اكتىسى جاسالادى...» دەلىنگەن. نۇسقاۋلىقتاعى بۇل پۋنكت مۋزەي ىسىندەگى حالىقارالىق نورمالار مەن پرينتسيپتەرگە قايشى كەلەدى. ادەتتە، مەكەمەلەردەگى، سونىڭ ىشىندە مادەني ۇيىمداردا ەڭ  العاشىندا بۋحگالتەرلىك ەسەپ بالانسىنا الىنعان زاتتار (ماتەريالدىق قۇندىلىقتار، نەگىزگى قۇرال جانە ت.ب.) عانا ەسەپتەن شىعارىلاتىندىعىن تاجىريبە كورسەتىپ وتىر ەمەس پە؟ ياعني، بارلىق مۋزەيلىك زاتتار نەگىزگى قۇرالى رەتىندە بۋحگالتەرلىك ەسەپكە الىنىپ، ونىڭ قۇنى انىقتالۋى قاجەت ەدى. ەندەشە، بۇل جاعدايدا، باعا جەتپەس مۋزەي قۇندىلىقتارى – تاريحي ارتەفاكتىلەردى كىم جانە قانداي كريتەريلەر بويىنشا باعالايدى؟ الدە ءبىز بىلمەيتىن ارنايى ماماندار بار ما؟ نەلىكتەن بۇل جاعدايدا رەسپۋبليكانىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارى، دالىرەك ايتقاندا، تاريح پەن مادەنيەتتىڭ باعا جەتپەس ەسكەرتكىشتەرى وزدەرىنىڭ بىرەگەي ستاتۋسىن جوعالتۋى ءتيىس؟ وكىنىشكە وراي بۇل ماسەلە اشىق كۇيىندە قالۋدا...

 «مۋزەي زاتتارىن پايدالانۋ» بولىمىندە  «64. 4) مۋزەي زاتتارى كونتسەرتتەر ءۇشىن پايدالانىلادى» دەگەن جولدار نارازىلىق پەن تۇسىنبەۋشىلىكتەر تۋدىرادى. ءبىز بىلەتىن مۋزەي قۇندىلىقتارى – تاريح پەن مادەنيەت ەسكەرتكىشتەرىنىڭ بىرەگەي ۇلگىلەرى جانە ول وسى ساناتتا بولعاندىعى ءۇشىن مەملەكەتتىڭ قورعاۋىنا الىنعان. سول سەبەپتى مۋزەي قۇندىلىقتارى «قول سۇعۋعا بولمايتىن» ستاتۋسقا يە. وزدەرىن مادەنيەت سالاسىنداعى بارلىق يدەيالار مەن جاناشىلدىقتىڭ گەنەراتورى سانايتىن مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترىنىڭ جاۋاپتى قىزمەتكەرلەرى نەلىكتەن مۋزەي ىسىندەگى حالىقارالىق نورمالارعا قارسى جۇرەدى؟

 تاعى دا ءبىر ايتا كەتەرلىك جايت – نۇسقاۋلىقتىڭ 71-پۋنكتىندا «ەسەپتەن شىعارۋ اكتىسىن مۋزەي ديرەكتورى بەكىتەدى جانە (بار بولعان جاعدايدا) مۋزەيدىڭ ءمورى باسىلادى» - دەلىنگەن. الايدا، بۇل جاعداي كەيبىر قىزىعۋشىلىق تانىتقان مۋزەي باسشىلارىنا مۋزەي قۇندىلىقتارىن «قاساقانا» ەسەپتەن شىعارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. مۇنداي ءىس-ارەكەتتەر ورىن العان جاعدايدا مۋزەيلەر، ءتىپتى مەملەكەت ءوزىنىڭ مادەني قۇندىلىقتارىنان ايىرىلارى ءسوزسىز.

كەيدە باسشىلىق تاراپىنان وسىنداي قۇجاتتار جاريالانعاندا اريستوتەلدىڭ «ەگەر سىننان قاشقىن كەلسە – ەشتەڭە جاساما، ەشتەڭە ايتپا، ءتىپتى ەشكىم بولماي قال» دەگەن بەلگىلى ءسوزى ويعا ورالادى.  بۇل ءدال سول جاعداي سياقتى...

...........................................

يز مينيستەرستۆا كۋلتۋرى ي سپورتا رك پوستۋپيل وچەرەدنوي وپۋس – «ينسترۋكتسيا پو ۋچەتۋ، حرانەنيۋ، يسپولزوۆانيۋ ي سپيسانيۋ مۋزەينىح پرەدمەتوۆ مۋزەينوگو فوندا رەسپۋبليكي كازاحستان»، ۋتۆەرجدەننىي (!) پريكازوم مينيسترا كۋلتۋرى ي سپورتا رەسپۋبليكي كازاحستان وت 7 دەكابريا 2015 گ. № 372 ي زارەگيستريروۆاننىي (!) ۆ مينيستەرستۆە يۋستيتسي رك 8 يانۆاريا 2016 گ. پود №12822.

ۋجە نە ۆنوۆە، چتو نەكوتورىە ۆاجنىە دوكۋمەنتى، يسحودياششيە يز داننوگو مينيستەرستۆا گرەشات گرۋبەيشيمي وشيبكامي. تاك پولۋچيلوس ي ۆ وچەرەدنوي راز – ۆ رۋسسكوي ۆەرسي ۆىشەنازۆاننوي ينسترۋكتسي، كاسايۋششەيسيا دەياتەلنوستي وتەچەستۆەننىح مۋزەەۆ دوپۋششەنو نەۆووبرازيموە، دليا تاكوگو ۆاجنوگو گوسۋدارستۆەننوگو دوكۋمەنتا، كوليچەستۆو ورفوگرافيچەسكيح، گرامماتيچەسكيح ي ستيليستيچەسكيح وشيبوك، ا ساموە گلاۆنوە – ينسترۋكتسيا دوپولنەنا، ۆىزىۆايۋششيم كراينەە ۆوزمۋششەنيە، سوۆەرشەننو نەدوپۋستيمىم پرەدلوجەنيەم و سپيساني مۋزەينىح پرەدمەتوۆ – پ.70, كوتورىي گلاسيت: «نا وسنوۆاني رەكومەنداتسي فوندوۆو-زاكۋپوچنوي (فوندوۆو-وتبوروچنوي) كوميسسي سوستاۆلياەتسيا اكت و سپيساني مۋزەينىح پرەدمەتوۆ…». نادو سكازات، ەتوت پۋنكت ينسترۋكتسي پروتيۆورەچيت ۆسەم سۋششەستۆۋيۋششيم مەجدۋنارودنىم نورمام ي پرينتسيپام مۋزەينوگو دەلا! ك تومۋ جە، يز پراكتيكي يزۆەستنو، چتو ۆ ۋچرەجدەنياح، ۆ توم چيسلە ي ورگانيزاتسياح كۋلتۋرى، وبىچنو سپيسىۆايۋتسيا پرەدمەتى (ماتەريالنىە تسەننوستي، وسنوۆنىە سرەدستۆا ي ت.پ.), ۆزياتىە يزناچالنو نا بالانس بۋحگالتەرسكوگو ۋچەتا. ا زناچيت، ۆ تاكوم سلۋچاە ۆسە مۋزەينىە پرەدمەتى، ۆيديمو، دولجنى بىلي بى بىت زافيكسيروۆانى ۆ وسنوۆنىح سرەدستۆاح بۋحگالتەرسكوگو ۋچەتا ي وپرەدەلەنى ۆ ستويموستنوم زناچەني. ۆ ەتوم سلۋچاە، پروستيتە، ۆوزنيكاەت ۆوپروس: كتو موجەت وتسەنيت بەستسەننىە  مۋزەينىە تسەننوستي – يستوريچەسكيە ارتەفاكتى ي، پو كاكيم جە كريتەريام؟ يلي سۋششەستۆۋيۋت تاكوۆىە سپەتسياليستى، و كويح مى نە زناەم؟ نو، ساموە گلاۆنوە، پوچەمۋ ۆ تاكوم سلۋچاە ناتسيونالنوە (نارودنوە!) دوستويانيە رەسپۋبليكي دولجنو پوتەريات سۆوي ستاتۋس ۋنيكالنىح ي يمەننو بەستسەننىح پامياتنيكوۆ يستوري ي كۋلتۋرى؟ ۆوپروسى، ك سوجالەنيۋ،  وستايۋتسيا وتكرىتىمي...  

ۆىزىۆاەت نەدوۋمەنيە ي ۆوزمۋششەنيە ي پ.پ.4 پ.64 ينسترۋكتسي، گدە گوۆوريتسيا وب يسپولزوۆاني مۋزەينىح پرەدمەتوۆ ۆ كونتسەرتنوي دەياتەلنوستي (؟!؟). ناسكولكو نام يزۆەستنو، مۋزەينىە تسەننوستي – ەتو ۋنيكالنىە وبرازتسى پامياتنيكوۆ يستوري ي كۋلتۋرى ي ۆ تاكوۆوم كاچەستۆە ناحودياتسيا پود وحرانوي گوسۋدارستۆا! پوەتومۋ مۋزەينىە تسەننوستي وبلادايۋت وسوبىم ستاتۋسوم نەپريكوسنوۆەننوستي. ۆوزنيكاەت ۆوپروس، پوچەمۋ منياششيە سەبيا گەنەراتورامي يدەي ي ۆسەۆوزموجنىح نوۆشەستۆ ۆ سفەرە كۋلتۋرى (دا، ي نە تولكو) وتۆەتستۆەننىە رابوتنيكي مينيستەرستۆا كۋلتۋرى ي سپورتا ۆىستۋپايۋت ناپەرەكور ۆسەم دەيستۆۋيۋششيم مەجدۋنارودنىم نورمام مۋزەينوگو دەلا.

وتمەچۋ تاكجە، چتو ۆ ينسترۋكتسي نە «بەزينتەرەسنىم» ياۆلياەتسيا ي، پروپيساننوە ۆ پ. 71 ينسترۋكتسي پراۆو ديرەكتورا مۋزەيا نا ۋتۆەرجدەنيە اكتا و سپيساني مۋزەينىح پرەدمەتوۆ، كوتورىە، سوبستۆەننو، ي پرەدستاۆليايۋت سوبوي يستوريكو-كۋلتۋرنىە تسەننوستي! ودناكو نيكتو، ك سوجالەنيۋ، نە موجەت يسكليۋچيت، چتو داننوە پراۆو موجەت پوبۋديت ك سوۆەرشەنيۋ ۋمىشلەننوگو سپيسانيا مۋزەينىح تسەننوستەي نەكوتورىمي، زاينتەرەسوۆاننىمي ۆ ەتوم، رۋكوۆوديتەليامي مۋزەەۆ (ا موجەت بىت، ۆ ەتوم زاينتەرەسوۆانو ي رۋكوۆودستۆو ساموگو مينيستەرستۆا كۋلتۋرى ي سپورتا ؟!؟). ۆ سلۋچاە سوۆەرشەنيا تاكوگو رودا دەيستۆي، نە يسكليۋچەنو، چتو مۋزەي، ا زناچيت ي سامو گوسۋدارستۆو، موگۋت پوتەريات چاست سۆويح ۋنيكالنىح كوللەكتسيوننىح تسەننوستەي (چيتاي: كوتورىە ياۆليايۋتسيا بەستسەننىمي وبرازتسامي پامياتنيكامي يستوري ي كۋلتۋرى كازاحستانا).

ينوگدا، ا يمەننو ۆ سلۋچاياح، كوگدا نەكوتورىە گورە-رۋكوۆوديتەلي يزدايۋت پودوبنىە دوكۋمەنتى، ۆسپومينايۋتسيا يزۆەستنىە سلوۆا اريستوتەليا: «ەسلي حوچەش يزبەجات كريتيكي – نيچەگو نە دەلاي، نيچەگو نە گوۆوري ي بۋد نيكەم». پوحوجە، ەتو توت سلۋچاي…