قازاقتىڭ جەرىنىڭ جارتىسى جارتىلاي شولەيتتى، جانە شولەيتتى. اتىراۋ، ماڭعىستاۋدان شىعىسقا قاراي تورعايعا دەيىن جوسىلاتىن اقشاڭداق جەرلەر جارتىلاي شولەيتتى. ورال، اقتوبە، قىزىلوردا وبلىستارىنىڭ دا جارىمى جارتىلاي شولەيتكە جاتادى. ىرعىزدان باستالىپ، سوناۋ بالحاشقا بارىپ تىرەلەتىن بەتپاقدالا دا شولەيتتى جەرگە جاتادى. بۇل جەرلەردى تاپ قازىر ەشكىم ساتىپ الماس. 

وسى بيىلعى شىلدە ايىندا ساتىلاتىن ەكى ميلليون گەكتارعا جۋىق قۇنارلى جەرلەر ەگىن، جەمىس، كوكونىس وسىرىۋگە قولايلى جەرلەر. ياعني، قوستاناي، كوكشەتاۋ، پاۆلودار، سولتۇستىك قازاقستان، شىعىس قازاقستان، تالدىقورعان، الماتى، تاراز، شىمكەنت وبلىستارىنىڭ كوكوراي شالعىنى مول، قۇندى جەرلەرى. ساتىلاتىن وسى «ەكى ميلليون گەكتارعا جۋىق جەردىڭ جالپى كولەمىن كىم بىلەدى؟" دەگەن ماناعى مەنىڭ سۇراعىما ەشكىم جاۋاپ بەرە المادى. مادەنيەت ءمينيسترى ساۋاتسىز بولىپ جاتقان مەملەكەتتىڭ قاراپايىم حالقىنان نە سۇراۋعا بولادى. قاراپايىم حالىق ەكى ميلليونعا جۋىق گەكتار جەردىڭ كولەمى قانشا ەكەنىن تۇسىنبەي جاتىر. بۇل ءتورت بەس وبلىستىڭ كولەمىندەي جەر. جانە ەڭ قۇنارلى، بيداي شىعاتىن، جەمىس، كوكونىس  وسىرە الاتىن قۇنارلى جەرلەرى. ال، ەندى «الەمدەگى مەملەكەتتەردىڭ ىشىندە ميلليون گەكتار جەر ساتاتىن مەملەكەت، ەل بار ما؟» دەپ سۇراڭىزشى! جوق قوي، جوق! ويتكەنى، الەمدەگى كەز كەلگەن مەملەكەت ءبىر ميلليون تۇگىلى، ءجۇز مىڭ گەكتار جەرگە زار بولىپ وتىر.

الەمدە كىشكەنتاي جەر تەلىمى ءۇشىن سوعىس بولىپ جاتىر. ماسەلەن قىتاي، جاپونيا، كورەيا بۇگىندەرى ءبىر كىشكەنتاي ارال ءۇشىن قىرىلىسقالى جاتىر. ەرتەدەگى تاريحتان دا مىسال كەلتىرۋگە بولادى. پاتشالىق رەسەي كەزىندە شامالى اقشا ءۇشىن الياسكانى امەريكاعا بەرىپ جىبەرگەن. رەسەي قازىر سول جەردى تريلليون اقشا بەرسە دە، امەريكا ونى قايتارىپ بەرمەس ەدى.

سونداي اق، كۋريل ارالدارى ءۇشىن جاپونيا ءجۇز ميلليونداعان دوللار بەرسە دە، رەسەي جاپونياعا ول ارالدى قايتارماۋى مۇمكىن. ايتايىن دەگەنىم، جەردىڭ قۇنى وتە قىمبات. مىسالعا، قازاقستاننىڭ ۇلتتىق قورىندا 70 ميلليارد دوللار بار دەلىك. ۇلتتىق قور وسى 70-ميلليارد دوللارعا قازاق حالقى ءۇشىن الەمنىڭ باسقا مەملەكەتىنەن 1 ميلليون گەكتار جەر ساتىپ الا الار ما ەدى؟. ءتىپتى سوناۋ وڭتۇستىك افريكادان دا، وڭتۇستىك امەريكادان دا تريلليونعا جەر ساتىپ الا الماس ەدى! ويتكەنى، الەمدە بىزدەن باسقا ونداي ۇلكەن كولەمدە جەر ساتاتىن مەملەكەت جوق! جەر ءۇشىن الەمدە سوعىس بولىپ كەلدى، سوعىس بولىپ جاتىر. وسىنداي كەزدە، داعدارىستى سىلتاۋ ەتىپ، قازاق جەرىنىڭ جارتىسىن جەكەگە ساتىپ جىبەرۋ –  تاريحتا قايتالانبايتىن سۇمدىق! ءارى قىلمىس!

جۇمات انەسۇلى، جۋرناليست جازۋشى

Abai.kz