باربولدىڭ قوينىندا جاتقان... تفۋ!.. قويىن قالتاسىنداعى تەلەفونى  قاڭعىرلاي قالدى. دەرەۋ الىپ، بەتىن اشسا، «كوكبۇلاق» شيپاجايىنا كەتكەن اعاسى كوپبولدىڭ قالتاتەلەفونىنىڭ ءنومىرى جەتىپ كەلىپتى!  ءتۇرتىپ قالدى – كوپەكەڭ سويلەي جونەلىپ: «ۋا، ىنىشەگىم! ماجىلىسىمىزگە «سۆەجىي» دەپۋتات بولىپ سايلانعانىڭمەن قۇتتىقتايمىن! ال ەندى سەن ماعان وسى قازىر قايىرا شىلدىرلات، مەن – ەسكى دەپۋتاتپىن، ماعان اقشا پروبلەما بولا باستادى، سەن – جاڭا دەپۋتاتسىڭ، ساعان اقشا پروبلەما بولمايدى، داۆاي شىلدىرلات!» دەدى دە، جوق بولدى، «...كورگەن تۇستەي، ساعىمداي».

كىسى بويى اينانىڭ الدىندا تۇرعان باربول دا، «ەگىزى» دە جىمىڭداسىپ، كوز قىسىستى دا، باربول بۇرىلىپ، ىرگەلەس بولمەگە بەتتەپ، سونداعى ديۆانعا جانتايا كەتىپ، اعاسىنىڭ ايتقانىن ىستەدى، داۆاي شىلدىرلاتتى.  

ءىنىسى:

- اعا، مەن...

اعاسى:

- ءيا، سەنسىڭ. مەن سەنى جاڭا قۇتتىقتادىم، ەندى، ىنىشەگىم، اۋزىڭدى جاپ تا، مەنى تىڭدا. سەن ءماجىلىستىڭ دەپۋتاتى مانداتىن ءالى العان جوقسىڭ، مەنەن قالعان جىلى ورىنعا ءالى قونجيعان جوقسىڭ، وعان دەيىن، ءيا، دەپۋتاتتىق ءتورت ءجۇز مىڭ تەڭگە ايلىعىڭنىڭ اۆانسىن ءالى ۋىستاپ ۇلگىرگەن جوقسىڭ، سوندىقتان، سەن، ءسىرا، الىپ جۇرگەن 65 مىڭ تەڭگە ايلىعىڭنىڭ جارتىسىن اساپ تا قويعان شىعارسىڭ، قالعان جارتىسىن ۇنەمدە، ياعني تەلەفونىڭدى تۇرالاتپا، ءسوزىمدى بولمە، ايتقانىمدى كوكەيىڭە كىلكىتىپ قۇيىپ ال.  دۇرەكەڭ سەنىڭ كوزىڭشە ماعان بەرگەن ۋادەسىن ءجۇز پايىز ورىندادى، سەنى دەپۋتات قىلدى! ەندى استاناعا، پارلامەنتكە باراسىڭ، ونىڭ مىنا مەن سەگىز جىل وتىرعان ماجىلىسىندە  وتىراسىڭ، مەنىڭ ورنىمدا. ەگەر مەنشە سەگىز جىل، ءتىپتى، ەگەر ءماجىلىس وسى جولعىشا مەرزىمىنەن بۇرىن تاراتىلىپ جىبەرمەسە، ون ەكى جىل وتىرعىڭ كەلسە، مەندەي سابىرلى بول، دەپۋتاتقا سابىرلىلىق اق نان مەن سارى مايداي، ءسۇت پەن قىزىل شايداي قاجەت. سەن العاشقى ءبىر ايدا ەشقانداي سوزگە، ىسكە ارالاسپا. ءماجىلىستىڭ توراعاسى دا، ەكى جاعىنداعىلارى دا: «باربول جايداقۇلى مىرزا، ءسىز بۇعان نە دەيسىز؟» دەپ مازالاي قويماس. جالپى وندا نە ماسەلە قارالسا دا، مازاسىزدانۋ، مازالاۋ بولا بەرمەيدى، سەبەبى وڭكەي سابىرلىلار جينالادى. سەن زالدىڭ ءىشىن شولىپ، ول كەڭ دە ادەمى، ابدەن كورىپ ال، ودان كەيىن توڭىرەگىڭدە ءتىزىلىپ وتىرعانداردىڭ بەت-اۋىزدارىنا قاراپ، ولار دا ساعان ۇقساس، ياعني دۇرەكەڭدەرى دەپۋتات قىلعان ەركەكتەر مەن ۇرعاشىلار، تويىست، دۇرىستاپ قاراپ، دولبارلاپ مەجە جاساپ ال، ودان كەيىن ۇزىلىستەردە سالەمدەسىپ، تانىسىپ ۇيرەن. تانىسقاندا، ءوزىڭ بىلەسىڭ، بالا ەمەسسىڭ، ء«اي، وسى مىقتى-اۋ، بىردە بولماسا بىردە كەرەك بولادى-اۋ!» دەپ جوبالاعاندارىڭمەن بۇرىنىراق تانىس. ول جاعىن وزگەدەن سۇراي قويمايسىڭ، مەن بىلەم عوي، تاك شتو... وتىرىستا قاي كۇنى نەندەي پروبلەمانى تالقىلاۋ بولاتىنىن ءماجىلىستىڭ توراعاسى نەمەسە ونىڭ ەكى ورىنباسارىنىڭ بىرەۋى كۇندە تاڭەرتەڭ اۋىزشا حابارلايدى، جازباشا تاراتىپ تا بەرەدى.  مەن سەگىز جىل ستاجىم بارىن ايتتىم عوي، ءوزىڭ دە جاقسى بىلەسىڭ، سول سەگىز جىلدا ءبىزدىڭ كۇنتارتىبىمىزگە دەپۋتاتتار جاق-جاق بولاتىن ماسەلە، ەگەر مەن تارس ۇمىتىپ قالماسام، قويىلعان ەمەس. ء«ماجىلىستىڭ مىندەتى – زاڭ قابىلداۋ» دەيدى. بىزدە نە كوپ، قابىلدانباي جاتقان زاڭ كوپ. ءبىز كۇن سايىن سولاردىڭ ون شاقتىسىن ءبىراۋىزدان قابىلداپ جۇردىك. توراعا: «پالەن زاڭ»، «تۇگلەن زاڭ» دەيدى. تۇسكە دەيىن بايانداما جاسالادى دا، تۇستەن كەيىن ونى تالقىلاۋ باستالادى. بىزدە نە كوپ، «سويلەپ ۇيرەنگەن اۋىز كوپ»، ەركەگى بار، ۇرعاشىسى بار، ءبىرى تريبۋناعا شىعىپ، ءبىرى ورنىندا وتىرىپ سويلەيدى. مەنى ءوزىڭ بىلەسىڭ، مەن – ءسوزدىڭ ادامى ەمەسپىن، ءىستىڭ ادامىمىن. توراعا نەمەسە ورىنباسارى: «داۆايتە گولوسوۆات! كتو زا؟» دەپ قولىن كوتەرگەندە مەن دە كوتەرە سالامىن. كوتەرمەسەم دە، ءبىراۋىزدان قابىلداناتىنىن بىلەم. سول بىلگەندىگىمنىڭ ارقاسىندا سول سەگىز جىلدا تريبۋناعا شىعىپ ءتورت رەت، ورنىمدا وتىرىپ ءبىر رەت سويلەدىم. سوندا نەنى ايتقانىم قازىر ەسىمدە جوق. ءسوزدىڭ ادامى ەمەسپىن، ءىستىڭ ادامىمىن عوي. ال ەسىمدە قالعانى – ءبىزدىڭ قازاقشا ءبىراۋىزدان قابىلداپ، ورىسشا قاتىرىپ جازعان قالىڭ قاۋلىلاردىڭ سەناتقا جىبەرىلگەندەرى. ودان ارى قاراي قايدا جىبەرىلگەندەرىن بىلمەيمىن. ء«بىز قابىلداعان پالەن قاۋلىنىڭ ناتيجەسى پالەندەي بولدى» دەگەندى ەستىگەن ەمەسپىز، ەستىمەگەن سوڭ قالاي بىلەمىز؟  مەن مۇنى ساعان نەگە ايتىپ  وتىرمىن؟ ءبىلسىن، ۇقسىن دەپ اعالىقپەن ايتىپ وتىرمىن. سەن دە سوزگە سالىنبا. تالقىلاناتىن پروبلەما سەنسىز دە تالقىلانادى، قابىلداناتىنى سەنسىز دە قابىلدانادى. الدەكىمشە جەلىكپەي، كيلىكپەي وتىرا ءبىل. اتامىز قازاق: ء«بىرىنشى بايلىق – دەنساۋلىق» دەدى ەمەس پە، سەن سونى ءبىر ءمينوت تە ۇمىتپا. دەپۋتاتتىقتى ءايتىپ-ءبۇيتىپ، اۋدارىپ-توڭكەرىپ، اينالىپ، وراپ ءوتىپ دەگەندەي، الۋعا بولادى، ماسەلەن، دۇرەكەڭنىڭ ارقاسىندا، ال دەنساۋلىقتى قايدان، قايتىپ، كىمنەن، كىمنىڭ ارقاسىندا الا الاسىڭ؟ ەشكىمنەن ي ەشقاشان! تاك چتو... تاعى نە اقىل ايتايىن دەپ ەدىم... ءا، ءيا، اتامىز قازاق: «ەكىنشى بايلىق – اق جاۋلىق» دەگەن، ءوزىڭ بىلەسىڭ. سەن، ىنىشەك، سونى ويلاپ كورشى! اۋىلداعى كەلىندى ەكى بالامەن استاناعا سۇيرەپ قايتەسىڭ؟ ول اۋىلدا وتىرا بەرەر. ءتورت ءجۇز مىڭ تەڭگە ايلىعىڭنىڭ، ول بيىل مۇمكىن بەس ءجۇز مىڭ تەڭگە بولىپ قالار، بىزگە الگى داعدارىس دەگەننىڭ پۇتى بەش تيىن دەپ ءجۇرمىز عوي، سونىڭ ءجۇز مىڭ تەڭگەسىن سالىپ تۇرساڭ، مۇنداعىلارعا سول جەتەدى، ال سەن سول جاقتان ءبىر مىقتىنىڭ قىزىن... توقتا، توقتاي تۇر، سونسوڭ ايتارسىڭ، ەگەر ايتارىڭ بولسا، ءيا، ءبىر مىقتىنىڭ قىزىن، كەم دەگەندە ءمينيستردىڭ قىزىن، ءتىپتى كۇيەۋدەن قايتىپ كەپ وتىرعانى بولسا دا، نەمەسە تۋعان قارىنداسى بولسا دا، ەگەر ماتەريالدىق جاعدايىڭنىڭ جاقسى، وتە جاقسى بولعانى كەرەكتىگىن ادامشا ويلاي بىلسەڭ، سولاردىڭ ءبىرىن يەمدەنىپ ال دا، استانادا قال! كەيىن قىزمەتىڭ دە قاتىپ كەتەدى. تاۋەكەل ەتپەي ءىس بىتپەيدى. ءبىزدىڭ دەپۋتاتتاردىڭ اراسىندا ءوزى استانادا تۇرىپ، الماتىدا، شىمكەنتتە توقال ۇستاپ، ولارىنا پاتەر، ينوماركا ءاۋتوماشىن الىپ بەرگەندەر بولعان، ونداي ىسكەرلەر سەندەردەن دە شىعادى، تاك شتو...  اتاڭ قازاق ايتقان: ء«ۇشىنشى بايلىق – ون ساۋلىق» دەگەن، «قاتىن الما، قايىن ال!» دەگەن، ءوزىڭ بىلەسىڭ، سوندا ول ماسەلە دە ويداعىداي شەشىلەدى. سولاي، قىمباتتى ءىنىم، ء«ماجىلىستىڭ دەپۋتاتىمىن!» دەپ قوپاڭداۋشى بولما، تىنىش وتىر. مەنسىز دە وركەندەگەن قازاقستان سەنسىز دە وركەندەيدى. مىنە، سايلاۋ ءوتتى. سەن سايلاندىڭ، ايتپاقشى، دۇرەكەڭنىڭ جاقسىلىعىنا جاقسىلىق جاساۋدى ۇمىتپا، ول جاعىن مەنىمەن اقىلداس. ءا، ءيا، سەن زالعا كىرگەنىڭدە ونىڭ وڭ قول جاقتاعى ورىندىقتارىنىڭ التىنشى قاتارداعى ءنومىر جەتىنشىسىنە وتىرۋدى ۇمىتپا. وندا مەن سەگىز جىل وتىرعانمىن. وتە «ۋدوبنىي» جەر. ءىشىڭ پىسا باستاعاندا نە «جاس الاشتى»، نە «داتتى» جاسىرىن وقىپ وتىرۋعا وڭتايلى-اق! ال، اينالايىن، مەن بولدىم. تەلەفونىڭ تالاي تەڭگەڭدى قىلعىتقان شىعار، رەنجىمە، ساۋ بول! سۇراعىڭ بولسا، تاعى حابارلاسارسىڭ. مەن قازىر اناليز تاپسىرۋعا بارامىن. سايلاۋدىڭ قورىتىندىسى بۇگىن-ەرتەڭ شىعاتىن بولار، سەندەر پارلامەنت جاققا بۇرسۇگۇنى اتتانارسىڭدار، جولىڭ بولسىن! التىنشى قاتارداعى جەتىنشى ءنومىرلى ورىندى ۇمىتپا! داۆاي ساۋ بول!..

باربولدىڭ قۇلاعىنا جاپسىرعان قالتاتەلەفونىنىڭ جاعى قارىستى.

عابباس قابىشۇلى

Abai.kz