№

زاڭدارعا ۇسىنىستار، باعدارلاما

نەگىزدەمە

1

جەردى شەتەلگە جالعا بەرۋ تۋرالى باپتارىن (24 باپ، 1 تارماق; 37 باپ، 5 تارماق، 2 تارماقشا) «جەر كودەكسىنەن»  الىپ تاستاۋ قاجەت.

1-ءشى. اۋىل ازاماتتارىنىڭ پىكىرىنە جۇگىنسەك، جەردى شەتەلدىكتەرگە جالعا  بەرۋگە ءبارى قارسى. اسىرەسە، حالىقتى ۋشىقتىرعان ماسەلە - ول شەتەلدىكتەرگە 25 جىلعا جالعا بەرۋ تۋرالى زاڭعا كىرگىزىلگەن وزگەرىستەر.

2-ءشى. وسى زاڭدا، شەتەلدىكتەرگە 25 جىلعا جەردى جالعا بەرۋدى ەنگىزگەن اۋىلشارۋاشىلىق مينيسترلىگى، ادىلەت مينيسترلىگى، ۇكىمەت، پارلامەنتتىڭ 2  پالاتاسى وسى باپ ەلدە قانداي ۇلكەن رەزونانس تۋعىزادى-اۋ دەپ ويلاۋ كەرەك ەدى؟ جەر-جەردە حالىقتىڭ ۇلكەن نارازىلىعىن تۋدىرۋدا. ەلباسى موراتوري جاسادى، ەگەر جاساماعاندا نە بولار ەدى؟

3-ءشى. مىسالى، ەگەر جەردى 25 جىلعا قىتايعا جالعا بەردىك دەلىك. 25 جىلدان كەيىن بەرگەن جەردىڭ تامتىعى قالماي، ال سول جەردە قاپتاعان قالىڭ قىتايدىڭ اراسىنان قازاقتى دا، قازاقستان ازاماتىن دا تابۋ قيىن بولار. قىتاي تەك بىزگە ەمەس، اقش پەن ەۋروپانى قوسا العاندا بۇكىل الەمگە ەنۋدە. ءبىزدىڭ دانا حالىق ءبارىن  ءبىلىپ وتىر، مىنەزىن دە كورسەتتى! حالىقتى تىڭداۋ كەرەك ەكەنىن. تەك حالىق ۇنىنە جيىرەك قۇلاق ءتۇرىپ تۇرعان ابزال. حالىق پەن بيلىكتىڭ اراسىنداعى الشاقتىقتى وسىدان بايقاۋعا بولادى. قىتايعا ۋاقىتشا جالعا بەرىلگەن حاباروۆسك ولكەسى بۇگىندە رەسەيدىڭ باس اۋرۋىنا اينالدى، ال جەرلەرىن قىتاي جالعا بەرىپ، توپىراقتارى حيميكاتپەن ۋلانعان تاجىكستاننان نەگە ساباق المايمىز؟

4-ءشى. كەيبىر ازاماتتار شەتەل تاجىريبەسىنە جۇگىنەدى. مىسالى، ەڭ دامىعان مەملەكەتتىڭ ءبىرى ۇلىبريتانيادا جەردى شەتەلگە جالعا دا، ءوز ازاماتتارىنا ساتۋعا دا زاڭمەن تىيىم سالىنعان. نورۆەگيا، يتاليا، فينليانديا جانە ت.ب ەلدەردە شەتەلگە جەردى جالعا بەرمەيدى.  بەرەتىن مەملەكەتتەر دە بار.

بىراق، ءبىز ەشكىمگە جالتاقتاماي، بىزگە، ياعني قازاق مەملەكەتىنە، جاراتۋشى تاڭىردەن بەرگەن جانە عاسىرلار بويى ساق، عۇن، تۇركى قاعاناتى، ت.ب. حاندىقتار تاريحىندا اتا-بابالارىمىزدىڭ قانى توگىلگەن جەردى، ۇرپاقتان-ۇرپاققا امانات ەتىلىپ كەلە جاتقان جانە كەلەر ۇرپاققا قالدىرۋ مورالدىق پارىزىمىز بولىپ تابىلادى. جەردى ەشكىمگە ساتۋعا جانە شەتەلگە جالعا بەرۋگە دە بولمايدى!

2

حالىقتىڭ جانە مامانداردىڭ پىكىرلەرىن ەسكەرە وتىرىپ:  جەردى ساتۋ تۋرالى (24 باپ، 1 تارماق) باپتى «جەر كودەكسىنەن» الىپ تاستاۋ كەرەك. 

  1-ءشى. اۋىل ازاماتتارى مەن  مامانداردىڭ ويلارىنا جۇگىنسەك، ولار نەگىزىنەن جەر-انا، جەردى ساتپاي-اق، «كووپەراتسيا» تۋرالى زاڭىن پايدالانۋ ارقىلى جانە ۇكىمەتتىڭ ءتيىمدى تەتىكتەرىن قولدانىپ، جەردى  ءتيىمدى يگەرۋگە بولادى دەگەن تۇجىرىمدى ايتادى. مىسالى، ۋاقىتىسىندا جەر ۇلەسى رەتىندە بەرىلگەن 5-10-20 گا جەردى ساتىپ الۋعا دا شامامىز جوق، ال ساتىپ العان جاعدايدا دا، ونى يگەرۋگە تەحنيكا ت.ب جاعدايىمىز دا كەلمەيدى. ءبارىبىر ءبىر ۇجىم قۇرىپ، كووپەراتسياعا جۇگىنۋگە تۋرا كەلەدى. ال بىرەن-ساران قولىندا كوپتەگەن جەرى بار فەرمەرلەر جەردى ساتىپ الساق دەپ تە وتىر.

2-ءشى. حالىقتىڭ قورقىنىشى جەردى كىم ساتىپ الادى: ولار، ەلباسى ايتپاقشى، لاتيفۋنديستەر، بايلار ت.ب. قارا حالىق الا المايدى، سودان سوڭ نارازىلىق تۋادى.

3-ءشى. اشىعىن ايتۋ كەرەك، سىبايلاس جەمقورلىق شارىقتاپ تۇرعان زاماندا، وسى جەردى ساتۋدان پايدا كورىپ قالايىق دەپ الاقانىن ۋقالاپ وتىرعان اكىمدەردە جەتەدى. ولار دەگەنىن ىستەيدى، جاقىندارىنا، تانىس بيزنەسمەندەرگە، ءتىپتى كىم بولسا سوعان جەكە پايداسى ءۇشىن  جەردى بەرگىزەدى. بۇنى كەيىنگى «جەر كودەكسىن» قابىلداعالى بەرگى 13 جىلدا كورىپ كەلەمىز دەگەندى ايتادى. Transparency International اتتى بۇكىلالەمدىك جەمقورلىقپەن كۇرەس ۇيىمىنىڭ 27.01.2016 جىلعى جاريالانعان مالىمەتى بويىنشا سىبايلاس جەمقورلىق كورسەتكىشى بويىنشا قازاقستان 123-ورىندا تۇر. وسىنداي سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ ءورشىپ تۇرعان زامانىندا جەردى قالايشا ساتۋعا بولادى؟! 

3

«جەر كودەكسىنىڭ» 50 بابىنا سايكەس 0,1 گا; 0,25 گا جەردى جانە اۋىل تۇرعىندارىنا  ۋاقىتىسىندا بەرىلگەن 10 گا دەيىن جەر تەلىمدەرىن (ۇلەستەرىن)  تەگىن بەرىلسىن دەگەن باپ «جەر كودەكسىنە» ەنگىزىلسىن.

1-ءشى. ەلدى قىنجىلتاتىنى 10 سوتتىق، 25 سوتتىق جەر ۋچاسكەلەرىن ءالى كۇنگە دەيىن جۇزدەگەن، مىڭداعان ادامداردىڭ  الا الماي جۇرگەندىگى. ەگەر وسىلار تەزىرەك ىسكە اسقان ۋاقىتتا كوپتەگەن ازاماتتار باسپانالى بولىپ، تىرلىك جاساپ، الەۋمەتتىك تۇرمىسىن كوتەرىپ، بيلىككە دە سالماق تۇسىرمەس ەدى. وسىنداي كەلەڭسىزدىكتەردى ءوز قولىمىزدان جاساعاندىعىمىزدى قالاي كەشىرۋگە بولادى؟! وتكەن جىلدارداعى الماتىداعى ۇلكەن شۋلاردى ەسكە الايىق.

2-ءشى. تەگىن بەرگەن جەر ۇلەستەرىن ءوز قولىمەن يگەرە الماعاندارى ۇجىمداسىپ، كووپەراتسيا قۇرۋ ارقىلى ەڭبەك ەتۋگە بولادى. بۇل ىسكە جەرگىلىكتى جەردەگى قوعامدىق كەڭەس پەن ءماجىلىس دەپۋتاتتارى سەپتىگىن تيگىزۋى كەرەك، ال اكىمشىلىك بولسا كومەكتەسسىن.

4

جەردى يگەرۋدەگى ەڭ تۇبەگەيلى ماسەلە رەتىندە «كووپەراتسيا تۋرالى زاڭى» قالاي ىسكە اسىرىلىپ جاتقاندىعى جونىندە  وسى كوميسسيادا قاراۋ جانە پارلامەنتتىك تىڭداۋ كەرەك.

قازاقستاندا جەردى يگەرۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى جولى 2015 جىلى 29 قازاندا قابىلدانعان «كووپەراتسيا تۋرالى زاڭىن» 7 ايدا ىسكە اسىرۋ تەتىكتەرى نەگە ناشار ءجۇرىپ جاتىر؟ بۇل تۋرالى مينيستر مەن اكىمدەردىڭ ەسەبىن تىڭداۋ قاجەت. بۇل ماسەلەدە جەرگىلىكتى اكىمشىلىك، ماسليحاتپەن قاتار، اسىرەسە قوعامدىق كەڭەستىڭ ءرولىن كۇشەيتۋ كەرەك. اكىمدەردىڭ باعاسىن وسى كووپەراتسيا زاڭىن قالاي ىسكە اسىراتىندىعىمەن بەرۋ كەرەك، ەگەر اقتاماسا ورنىنان الۋ قاجەت. سوندا عانا ءىس جۇرەدى!

5

اۋىلشارۋاشىلىعىن ۇدەمەلى دامىتۋدىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن جاساۋ كەرەك

(بۇل ۇسىنىس جەر كودەكسىنىڭ 4, 6 بابىنا كىرسىن).

بۇرىنعى قابىلدانعان تەك سالالىق «اگروبيزنەس-2020» باعدارلاما ەسكىردى، الەمدە جانە ەلىمىزدە كوپتەگەن وزگەرىس ورىن الدى.

اۋىلشارۋاشىلىعىن ۇدەمەلى دامىتۋدىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن قابىلداپ، ونى ءۇش بەسجىلدىققا بولۋگە بولادى.

«اگرويندۋستريا-2030» باعدارلاماسىن ازىرلەۋ جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيا، جۇمىس توبى قۇرىلسىن.

بۇل جەردە قازاقستان رەسپۋبليكاسى  ءۇشىن №1 ەتىپ «اۋىل شارۋاشىلىعىن ۇدەمەلى دامىتۋ» باسىمدىلىعىن قويۋ كەرەك. «ارگويندۋستريا-2030» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن ازىرلەۋ جونىندەگى جۇمىس توبى تەك اۋىلشارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنە قاراستى بولماۋى ءتيىس. وكىلدەرى مينيسترلىكتەن بولسىن، الايدا ازىرلەۋشىلەردى ويداعىداي قارجىلاندىراتىن ۆەدومستۆوارالىق جۇمىس توبى قۇرىلۋى قاجەت. ماسەلەن، اتالعان مەملەكەتتىك باعدارلامانى ازىرلەۋ ءۇشىن بىرنەشە اي قاتارىنان مامان عالىمدار مەن پراكتيكتەردى جۇمىلدىرۋ قاجەت. سودان كەيىن مەملەكەتتىك باعدارلامانى جەرگىلىكتى جەرلەردە، وسى كوميسسيادا، ۇكىمەتتە تالقىلاعان ءجون. ەڭ سوڭىندا قر پرەزيدەنتتىڭ جارلىعىمەن قابىلدانۋى ءتيىس.

6

مەملەكەتتىك باعدارلاماعا بايلانىستى «سالىق كودەكسىنە» قاجەتتى كوپتەگەن وزگەرىستەر ەنگىزۋ قاجەت.

ەلىمىزدە كوپتەگەن يگەرىلمەي جاتقان جەردى قايتارۋ تەتىگىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن يگەرىلمەگەن جەرلەرگە سالىقتى ەسەلەپ كوبەيتۋ كەرەك.

جەر - انا قازىر - سىرقات. جەردىڭ قازىرگى جاعدايىن، سالاماتتىعىن انىقتاپ الۋ قاجەت. شاكارىم ايتقان، «تابيعات پەن جەردىڭ، ادامنىڭ گارمونياسى بولعان ەلدە عانا نەسىبە كوپ، باقىت بار». سوندىقتان مىنا ماسەلەلەردى شەشۋ كەرەك: 2003 ج. «جەر كودەكءسى» قابىلدانعاننان بەرگى 13 جىل بويعى جەر قالاي پايدالانىلىپ جاتىر؟ كىمنىڭ قولىندا؟ قانداي زاڭدىلىقتار بۇزىلىپ جاتىر؟ نەگە لاتيفۋنديستەردىڭ قولىندا جۇزدەگەن، مىڭداعان گەكتار جەر بار؟ ونىڭ قانشاسى يگەرىلمەي جاتىر؟ جانە ت.ب

7

تىڭ جەردى يگەرۋ ارقىلى قازاق ەلىن جاڭا بەلەسكە كوتەرۋ (قازاق ءورىسى) اتتى اۆتورلىق جوبانى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قر پارلامەنتى «اۋىلشارۋاشىلىق ەكونوميكالىق ايماق تۋرالى» قر زاڭىن قابىلداۋ ءتيىس. بۇل ۇسىنىس مەملەكەتتىك باعدارلاماعا جانە «جەر كودەكسىنە» جەكە باپ رەتىندە ەنگىزىلسىن.

1-ءشى.بۇل جوبا قىتايعا شەكارالاس الماتى، تالدىقورعان، شىعىس قازاقستان جانە وزبەكستانمەن شەكارالاس وڭتۇستىك قازاقستان ايماقتارىنداعى قۇنارلى جەرلەردى يگەرۋگە ارنالعان.  ول جەرلەردە «ەركىن ەكونوميكالىق ايماق» جاساپ، ەلىمىزدەگى مىڭداعان  ازاماتتاردى، اسىرەسە جاستاردى تىڭ جەردى يگەرۋگە جۇمىلدىرۋ.  يزرايلدىڭ دۇنيەجۇزىنە بەلگىلى تاجىريبەسىن پايدالانىپ كيبۋتستەر جاسالسىن. باياعى «بامدى، تسەلينانى»  يگەرۋدەي كەشەندى ىستەر بولسا. مۇنداي ماسەلەدە حالىقتىڭ دا پاتريوتتىق سەزىمى كوتەرىلەر ەدى. جاڭا اۋىلدا جاستار جاڭا ءومىردى باستار ەدى. جاستار كووپەراتسياسى قۇرىلسىن. ەڭ ماڭىزدىسى باسقا ەلدەرمەن شەكارالاس جەرلەردى يگەرۋ ارقىلى قاۋىپسىزدىگىمىز دە ارتار ەدى!

2-ءشى.مەگاجوبانىڭ ىسكە اسۋ تەتىكتەرى:

- مەگاجوبا ءىس-شارانى قارجىلىق قامسىزداندىرۋ ماسەلەسىن شەشەتىن «نۇرلى جول»، «ينستيتۋتسيونالدىق رەفورمالاردىڭ 100 ناقتى قادامى» سىندى باعدارلامالار باعىتىندا جۇزەگە اسىرىلۋى قاجەت;

- حالىقتى جۇمىسقا تارتۋ، ولاردىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋى وسى ساياسي جوباعا نەگىزدەلىپ، تۇزەتىلگەن «جول كارتاسى-2020» اياسىندا ورىندالۋى ءتيىس;

- ەلىمىزدىڭ وركەندەۋى مەن ونىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىنىڭ نىعايتۋ جولىندا حالىقتى مورالدىق جانە رۋحاني-پاتريوتتىق تۇرعىدا بىرىكتىرەتىن «اسار» كومەك جانە قولداۋ كورسەتۋ ۇلتتىق قاعيداسىن جانە ەلدىڭ اتىنان بايىعان بيزنەسمەندەردىڭ كومەگىن پايدالانۋ;

- مەگاجوبانى قارجىلاندىرۋدىڭ نەگىزگى كوزدەرى مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەر، جەكە ينۆەستيتسيالار مەن «قازاق ءورىسى» اتتى ارناۋلى قورىن قۇرۋ قاجەت;

- ەلىمىزدىڭ دەموگرافياسى، جۇمىسپەن قامتىلۋى جانە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگى جونىندەگى جەكەلەگەن باعدارلامالار ازىرلەۋ;

- جاستاردى رۋحاني جاڭعىرتۋ جانە ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ جونىندەگى ءىس-شارالار ازىرلەۋ. 

8

ەگەر ەلىمىزگە تۇبەگەيلى وزگەرىس جاساعىمىز كەلسە، وندا جەر كودەكسى تۋرالى جاڭا زاڭ جاسالىپ، پارلامەنتتە

قابىلدانۋى ءتيىس.

ەلىمىزدەگى اۋىلدى، اۋىلشارۋاشىلىعىن كوتەرۋدى جانە  جەردى پايدالانۋدا بۇكىل حالىقتىڭ نارازىلىعى مەن قىزىعۋشىلىعىن ەسكەرىپ   جەر كودەكسى تۋرالى جاڭا زاڭ جاساۋ قاجەت. سەبەبى، 2003 جىلى قابىلدانعان جەر كودەكسى تۋرالى زاڭ ەسكىردى. ودان بەرى 13 جىلدا كوپتەگەن وزگەرىستەر بولدى: دۇنيەجۇزىلىك داعدارىس، اقشانىڭ دەۆالۆاتسياسى، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق قيىندىقتار، رەسەيگە سالعان سانكتسيالاردىڭ بىزگە تىكەلەي اسەرى، ەۋرازيالىق وداق، كەدەن وداعى، دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا كىرۋدەگى قيىندىقتار مەن كەدەرگىلەر جانە ت.ب. بۇكىل اۋىلشارۋاشىلىعى، ونىڭ ىشىندە، جەردى ءتيىمدى پايدالانۋدىڭ  جاڭا پاراديگماسىن جاساۋ كەرەك. مۇناي مەن گاز دا، قازبا بايلىق تا 40-50 جىلدا تاۋسىلادى، ال اۋىلشارۋاشىلىعى، اتا-ءداستۇرىمىز، تاريحي-رۋحاني قۇندىلىعىمىز ماڭگىلىك! ابايدىڭ اكەسى قۇنانباي ايتقانداي، «ەل وسەدى، مال وسەدى، جەر وسپەيدى». جەردىڭ قۇنى جوق. مۇنى ك.ماركستە ايتقان. قۇنى جوق جەردى قالاي ساتامىز؟ جەردى انامىزداي قاستەرلەپ، ءتيىمدى پايدالانۋ ارقىلى، وزىمىزدە وسەمىز، ەلىمىزدى دە كوركەيتەمىز!

قورىتىندى ۇسىنىس

ارينە، جوعارىداعى ۇسىنىستاردا كوتەرىلىپ وتىرعان ماسەلەلەر وتە كۇردەلى جانە دە ولاردى ءبىر دەگەننەن شەشىپ تاستاۋ مۇمكىن ەمەس، بۇلاردى كەزەڭ-كەزەڭمەن شەشۋ كەرەك. سول ءۇشىن جەر كوميسسياسىنا تومەندەگىدەي ۇسىنىس جاسايمىن:

        ءبىرىنشى كەزەكتە, ەلباسىنىڭ جەر ماسەلەسىنە بايلانىستى جاساعان موراتورياسىن ەسكەرىپ،  حالىقتى تىنىشتاندىرۋ ءۇشىن، ەل ىشىندەگى بىرلىكتى ساقتاۋ ءۇشىن تەز ارادا تومەندەگىدەي شەشىم قابىلداۋ كەرەك:

1. جەردى شەتەل ازاماتتارىنا جانە زاڭدى تۇلعالارعا جالعا بەرەمىز دەگەن (24 باپ، 1 تارماق) باپتى «جەر كودەكسىنەن» الىپ تاستاۋ جايىندا پارلامەنتتە زاڭ قابىلداۋ قاجەت.
2. جەردى قازاقستان ازاماتتارىنا ساتۋ تۋرالى (24 باپ، 1 تارماق جانە 37 باپ، 5 تارماق، 2 تارماقشا) باپتى «جەر كودەكسىنەن» الىپ تاستاۋ جايىندا پارلامەنتتە زاڭ قابىلداۋ قاجەت.
3. ۇكىمەت 13 جىلدان بەرى زاڭ بويىنشا ۋادە بەرىپ كەلە جاتقان 10 سوتتىق، 25 سوتتىق جەر ۋچاسكەلەرىن جانە اۋىل تۇرعىندارىنا  ۋاقىتىسىندا بەرىلگەن 10 گا دەيىن جەر تەلىمدەرىن (ۇلەستەرىن)  تەز ارادا وسىلاردىڭ ءبارىن حالىققا تەگىن بەرىلسىن. بۇل ماسەلە وسى كوميسسيانىڭ جانە جەرگىلىكتى قوعامدىق كەڭەستەردىڭ تىكەلەي قاداعالاۋىندا بولسىن. ال جەرگىلىكتى اكىمشىلىك وكىلدەرى تىكەلەي ىسكە اسىرسىن! وسى ءىس-شارالاردىڭ ىسكە اسىرۋىن باق جاريالى تۇردە ۇنەمى حالىققا اشىق حابارلاپ وتىرسىن.

       ەكىنشى كەزەكتە:

1. جەر كودەكسىنىڭ 13 جىلداعى ىسكە اسىرىلعان ناتيجەلەرى تۋرالى وبلىس اكىمدەرىنىڭ، ۇكىمەت پەن  پارلامەنتتىڭ حالىققا ەسەپ بەرۋىن تىڭداۋ;
2. قازاقستاندا جەردى يگەرۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى جولى 29 قازاندا قابىلدانعان «كووپەراتسيا تۋرالى زاڭىن» 7 ايدا ىسكە اسىرۋ تەتىكتەرى نەگە ناشار ءجۇرىپ جاتقاندىعى تۋرالى جانە تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ جولدارى تۋرالى اكىمدەر مەن ءمينيستردىڭ ەسەبىن تىڭداۋ;
3. اۋىلشارۋاشىلىعىن ۇدەمەلى دامىتۋدىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى قر مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن جاساۋ;
4. 4.           قر جەر كودەكسى تۋرالى جاڭا زاڭ جاساۋ;
5. قر پرەزيدەنتىنە تىكەلەي باعىناتىن، ەلىمىزدەگى جەر رەسۋرستارىنىڭ بارلىق تۇرلەرىن جانە ءتيىمدى پايدانالۋ تۇرعىسىنان قر جەر رەسۋرستارىن باسقارۋ جونىندەگى ۆەدومستۆاارالىق اگەنتتىكتى قايتادان قۇرۋ جانە ونىڭ باسشىسىنا پرەمەر ءمينيستردىڭ ورىنباسارى لاۋازىمىن بەرۋ. اۋىلشارۋاشىلىق جانە جەر ماسەلەسىن تەز ارادا دامىتۋ ءۇشىن بيۋدجەتتەردى، ىشكى، سىرتقى ينۆەستيتسيالاردى، سۋبسيديا، نەسيە تاعى باسقا قاراجات جۇيەسىن ءبىر قولدان شىعارۋ ءۇشىن، جەردى يگەرەتىن ءار ءتۇرلى شارۋاشىلىقتارعا، جەكە تۇلعالارعا تىكەلەي جەتۋ ءۇشىن قازاقستاندا اگروبانك قۇرۋ كەرەك.