استانا ەكونوميكالىق فورۋمىندا نۇرسۇلتان نازارباەۆ: «قازاقتار مەن قازاقستاندىقتار ەشقاشان قازىرگىدەي ءومىر سۇرگەن جوق. كەڭەس كەزەڭىنىڭ وزىندە قازىرگىدەي ءبىلىم مەن دەنساۋلىق سالاسىنداعى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزگەن ەمەس»، - دەدى.

پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعاننان ساتتەن باستاپ، ەلدە ەكى ميلليون جۇمىس ورنى اشىلعان. وتكەن 25 جىلدىڭ ىشىندە كەدەيشىلىك شەگىندە ءومىر سۇرەتىندەر سانى 40 پايىزدان 3 پايىزعا دەيىن تومەندەگەن. نازارباەۆ ەلدىڭ جالپى ىشكى ءونىمى 1991 جىلدان 2014 جىلعا دەيىن 20 ەسە ءوسىپ، الەۋمەتتىك سالاعا جۇمسالاتىن شىعىستىڭ ۇلعايعانى تۋرالى دەرەكتەر كەلتىردى. قازاقستاننىڭ التىن-ۆاليۋتا قورىنىڭ كولەمى 95 ميلليارد دوللاردى قۇرايدى دەدى پرەزيدەنت.

سوڭعى ءبىر جارىم جىل ىشىندە قازاقستان ەكسپورتىنىڭ نەگىزگى بولىگىن قۇرايتىن قۋات كوزدەرى مەن مەتالل باعالارىنىڭ قۇلدىراۋىنا بايلانىستى، ەكونوميكالىق قيىندىقتارعا ۇشىرادى.

ال، قامشى پورتالىنىڭ gazeta.kz-كە سىلتەمە جاساپ جازعان مالىمەتتەرىنە سۇيەنسەك، قازاقستاننىڭ قازىرگى جاعدايى الەمدەگى ەڭ كەدەي چاد رەسپۋبليكاسى مەن افريكانىڭ احۋالىمەن تەڭەسكەن.

سوڭعى دەۆالۆاتسيادان كەيىن قازاقستاندا ازىق-تۇلىك تاۋارلارىنىڭ باعاسى اسپانعا شارىقتاپ كەتكەنى تۋرالى وسىعان دەيىن جازىلعان بولاتىن. بۇل دا حالىقتىڭ قالتاسىنا سالماق تۇسىرگەنى جاسىرىن ەمەس. تەڭگە  باعاسى 40 پايىزعا قۇنسىزدانىپ، قارجىلىق قيىندىق قوس وكپەدەن قىسقاندا قاراپايىم حالىق قايتەرىن بىلمەي قالعانى دا شىندىق.

ونىڭ ۇستىنە، ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى، ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ تاراتقان مالىمەتتەرىنە سۇيەنسەك، 2015 جىلعى تامىزدا ازىق-تۇلىك تاۋارلارىنىڭ باعاسى 2014 جىلعى تامىزبەن سالىستىرعاندا 3,5%-عا وسكەن.

ەستەرىڭىزدە بولسا، نان باعاسى 300 تەڭگە بولسىن دەپ پارلامەنتتەگى قوڭىروۆتىڭ بالاسى قوڭىرسىتقانى تۋرالى قازاقستاندىق باق جارىسا جازعان بولاتىن. بىلاي قاراساڭىز، قازاقستاندا نان باعاسىن وسىرۋگە ەش نەگىز جوق تا. بيداي وزىمىزدە وسىرىلەدى. ۇن شىعارامىز. ءتىپتى، سول ۇن مەن استىقتى ەكسپورتتايمىز دا. سونىڭ سىرتىندا، 17 ملن حالىقتى اسىراۋ ءۇشىن وندىرىلەتىن ۇننىڭ 20 پايىزى جەتىپ ارتىلادى-مىس. ال قالعان 80 پايىزى سىرتقا ساتىلادى.

ءبىر بولكە ناننىڭ قۇنى – نورگەۆيادا 705 تەڭگەدەن باستالسا،  اقش-تا 644 تەڭگە، وڭتۇستىك كورەيادا 537 تەڭگە،  ءباا-دە 205 تەڭگە.

ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، قازاقستاندا مۇناي وندىرۋمەن ناقتى 50 مىڭنان استام ادام شۇعىلدانادى. ال مۇنايعا قىزمەت كورسەتۋ سالاسىندا 1 مۇنايشىعا 5 ادامنان كەلەدى. ياعني، عىلىمي زەرتتەۋ جۇمىستارى، قۇرىلىس نىساندارى، اس-سۋى، لوگيستيكا، بۇرعىلاۋ، سكۆاجينانى دامىل-دامىل جوندەۋ جۇمىستارى، جەر استى جوندەۋ، قۇرال-جابدىقتار جەتكىزۋ سىندى وسى سەكتورعا قاتىستى قىرۋار جۇمىسقا 300 مىڭنان استام ادام تارتىلىپ وتىر. 300 مىڭ ادامنىڭ وتباسى بار دەيىك، ارقايسىنىڭ 2-3 بالاسى جوق دەگەندە بار. ياعني، 1 ميلليون 200 مىڭنان استام ادام مۇناي-گاز سەكتورىنىڭ ارقاسىندا ەل قاتارلى ەڭبەك ەتىپ، وتباسىن اسىرايدى دەگەن ءسوز. ەندەشە قارجىلىق قيىندىق، جاھاندىق داعدارىس دەگەنگە قازاقستان پىسقىرىپ تا قارامايتىن  جاعدايدا بولۋى كەرەك ەدى عوي.

ال سوڭعى دەۆالۆاتسيادان كەيىن قازاقستاندا ازىق-تۇلىك ونىمدەرى باعاسىنىڭ ءوسۋىن ەندى توقتاتۋ قيىن بولاتىنى ءسوزسىز. ىشكى سەبەپ – اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىسىنىڭ قىسقارىپ، حالىق سانىنىڭ ءوسۋى. ال حالىقتىڭ كىرىسى ازىق-تۇلىك ونىمدەرىنىڭ باعاسىنا ساي كوبەيىپ وتىرۋى - ەكىتالاي. بۇل جاعداي نەگىزىنەن ۇن مەن ناندى تالعاجاۋ ەتەتىن وتباسىلاردىڭ كوبەيۋىنە دۋشار ەتتى. وسىدان كەيىن قازاقستان الەمنىڭ ەڭ كەدەي مەملەكەتتەرىنىڭ قاتارىنا قوسىلماي قايتەدى؟!

Abai.kz