بيسميللاھير يراحمانير راحيم

«اسىل ارنا» تەلەارناسىنىڭ  «بولار ەلدىڭ بالاسى...» اتتى تانىمدىق باعدارلاماسى بويىنشا  «اللاعا سەرىك قوسقان اداسادى» دەگەن تاقىرىپپەن كورسەتىلگەن  بۇل حابارىنىڭ العاش ەفيردەن وتكەنىنە ءبىرشاما ۋاقىت بولدى. تاقىرىبى ءتاپ-ءتاۋىر بولعان سوڭ، كەزىندە ۋاقىت ءبولىپ، دەن قويىپ كورگەنىمىز بار. ماسقارا...

ءدىن دەگەن  جاراتىلىسىنان نازىك، سونىمەن بىرگە سابىرلىلىققا نەگىزدەلگەن تىلسىم الەم.  حاباردى ءا دەگەننەن-اق جۇرگىزۋشى-جۋرناليست بەرىك سۇلتانوۆ  كورەرمەندەردى تىكسىنتە باستادى. بۇلايشا حابارعا باعا بەرە ءسوز ءوربىتىپ وتىرعانىم، كەزىندە مەن دە ون سەگىز جىل «قازاقستان» تەلەارناسىندا حابار جۇرگىزگەنمىن. سول كەزدە تۇكىرگەن تۇكىرىگى جەرگە تۇسپەي دۇرىلدەپ تۇرعان قكپ ورتالىق  كوميتەتىمەن ايتىسا ءجۇرىپ، ەلىمىزدە العاش رەت تەلەديداردان وسى ءدىني حابارلاردىڭ  جۇيەلى تۇردە بەرىلىۋىن قالىپتاستىرۋعا ءوز ۇلەسىمدى قوسقان ەدىم...

بيسميللاھير يراحمانير راحيم

«اسىل ارنا» تەلەارناسىنىڭ  «بولار ەلدىڭ بالاسى...» اتتى تانىمدىق باعدارلاماسى بويىنشا  «اللاعا سەرىك قوسقان اداسادى» دەگەن تاقىرىپپەن كورسەتىلگەن  بۇل حابارىنىڭ العاش ەفيردەن وتكەنىنە ءبىرشاما ۋاقىت بولدى. تاقىرىبى ءتاپ-ءتاۋىر بولعان سوڭ، كەزىندە ۋاقىت ءبولىپ، دەن قويىپ كورگەنىمىز بار. ماسقارا...

ءدىن دەگەن  جاراتىلىسىنان نازىك، سونىمەن بىرگە سابىرلىلىققا نەگىزدەلگەن تىلسىم الەم.  حاباردى ءا دەگەننەن-اق جۇرگىزۋشى-جۋرناليست بەرىك سۇلتانوۆ  كورەرمەندەردى تىكسىنتە باستادى. بۇلايشا حابارعا باعا بەرە ءسوز ءوربىتىپ وتىرعانىم، كەزىندە مەن دە ون سەگىز جىل «قازاقستان» تەلەارناسىندا حابار جۇرگىزگەنمىن. سول كەزدە تۇكىرگەن تۇكىرىگى جەرگە تۇسپەي دۇرىلدەپ تۇرعان قكپ ورتالىق  كوميتەتىمەن ايتىسا ءجۇرىپ، ەلىمىزدە العاش رەت تەلەديداردان وسى ءدىني حابارلاردىڭ  جۇيەلى تۇردە بەرىلىۋىن قالىپتاستىرۋعا ءوز ۇلەسىمدى قوسقان ەدىم...

ءدىن - ءوزى سۇلۋ الەم بولعان سوڭ، ءسوز تىزگىنىن ۇستاعان  ناسيحاتشىلارىنىڭ دا جۇزىنەن نۇرى توگىلگەن سىپايى دا رۋحاني سۇلۋ ادامدار بولعانىن ۇناتادى. مۇنىڭ ناقتىلى دالەلىنە - نامازعا يمامدىققا ون ەكى مۇشەسى تۇگەل ەمەس، جۇزىنەن جۇرت سەكەم الار ادامداردى وتكىزبەيتىندىگىن كەلتىرۋگە بولادى. بۇعان قوسىمشا، ءدىن جاراتۋشىنىڭ  سۇلۋلىقپەن جاراتقان جاراتىلىسىنا قارسى بولعانداردى دا قالامايدى. ادامزات بالاسى جاراتىلىسىندا حايۋانداردان ايىرماشىلىعى اقىل، وي، سانا قازىناسىنا يەلىك ەتۋمەن قاتار،    ءۇستى باسىن سابالاق ءجۇن باسقان  ماقۇلىق بولعان  ەمەس. مۇرت، ساقال دەگەندەر دە  تۋمىسىنان ەمەس، بەلگىلى ءبىر جاسقا كەلگەندە عانا رەتىمەن كورىنىس بەرەدى. مۇنىڭ ءوزى تۇسىنگەن سانالى جانعا ۇلكەن ساباق بولار جايت. سوعان ساي مۇرت، ساقالدى ۋاقىتى كەلگەندە  جاس ەرەكشەلىكتەرىنە وراي سۇيكىمدى ەتىپ قويىپ جاتسا، بەك  جاراسادى. ءبىزدىڭ اتادان مۇرا بولىپ قالعان سالت ءداستۇرىمىز دە وسىلاي ەمەس پە. Cوندىقتان بولار تۋماي جاتىپ ءوزىن ءوزى ەرتە قارتايتقان جۇرگىزۋشىنىڭ بەت پوشىمى دا ۇناي قويعان جوق...

حابار، بۇگىنگى كۇننىڭ ەڭ باستى پروبلەماسى دەپ شەشكەن بولۋلارى كەرەك اللاعا سەرىك قوسۋ تاقىرىبىنا ارنالىپتى. وتە نازىك جانە ساقتىقپەن سابىرلى ساباقتاۋدى قاجەت ەتەتىن تاقىرىپ. وي ەلەگىنەن وتكىزە قاراسام، باسىنان اياعىنا دەيىن قازاقتىڭ ءداستۇرلى مادەنيەتى مەن ادەت عۇرپىن بارىنشا كۇستانالاپ،  « بىلگىش پاتۋاگەرلەرى» ۇلتتىق مەنتاليتەتىمىزدى «كەشىرىلمەس كۇنالەر» قاتارىنا اپارىپ قوسىپ تاستادى. مەن بىلەتىن بۇگىنگى قازاقستاندا تازا دىننەن ءدارىس بەرەتىن بىردە-ءبىر وقۋ ورىنى دا، سوعان وراي ەل مويىنداعان  ءدىن عۇلامالارى دا جوق. سولاي بولا تۇرا، بۇلار قايدا دايىندالعان «عۇلاملار» ؟.. وي، سابازدار اي، ءتىلى تىلدەرىنە جۇقپايدى-اۋ...

حابار    20 مينۋتقا سوزىلدى.  وسى از عانا  ۋاقىتتا حابارعا كوپتەگەن رەسپوندەنتتەر (ساۋالناما العاندار) مەن ساراپشىلار قاتىناستى. قاتىسۋشىلاردىڭ باسىم بولىگى  ەلىمىزدەگى زايىرلى وقۋ ورىنى سانالاتىن (؟!) ءال-فارابي اتىنداعى قازاق  ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلوسوفيا-ساياساتتانۋ فاكۋلتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى. سۇحبات بەرۋشىلەردىڭ اراسىندا «نۇر مۇباراك» ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ۇستازدارى مەن شاكىرتتەرى دە كورىنىپ قالدى. وسىعان قاراعاندا حابار ۇلكەن دايىندىقپەن جانە ارنايى تاپسىرىسپەن دايىندالعان سياقتى. حاباردى ۇيىمداستىرۋشىلار ساۋالناماعا جاۋاپ بەرۋشىلەردى كەزدەيسوق كوشەدە كەزدەسكەن ادامدار رەتىندە كورسەتكىسى كەلگەنىمەن، ولاردىڭ ويدا جوقتا قويىلعان توسىن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋدەگى «دايىندىق دەڭگەيى» قازىرگى يمام بولىپ جۇرگەن  كەيبىر دۇمشە مولدالارىمىزدان كوش ىلگەرى كورىندى، ءارى كىسى تاڭعالارلىق «تۇجىرىمدار» ايتتى. سوزدەرىن تارازىلاساڭ  ءبىزدىڭ قوعامىمىز تۇتاستاي، ءارى  تەك قانا  اللاعا سەرىك قوسۋمەن، ياعني «شىرىكپەن» جانە سول ورتاق قوسۋشىلارمەن (مۇشىرىكتەرمەن) كۇرەسكە عانا جۇمىلدىرىلىپ وتىرعانداي سەزىنەسىڭ. مۇنى ايتىپ وتىرعانىم، سوزدەرىنەن جان شوشىرلىق بۇل جاستار، سوڭعى كەزدە ايتار اڭگىمەسىنىڭ باعىتىن وزگەرتىپ العان  «اسىل ارنانىڭ»  وزدەرى تاربيەلەپ شىعارىپ وتىرعان «ونىمدەرى» ەكەنىنە كوز جەتكىزۋ پالەندەي قيىنعا تۇسپەيدى. «شىرىكپەن» كۇرەسۋگە بەل شەشىپ كىرىسىپ كەتكەن بەتىمەن كەتكەن بۇل جاستار، «تاۋىققا اقىل ايتقان جۇمىرتقاداي»،  تىپتى وزدەرىنىڭ كىم ەكەنىن اجىراتۋدان دا قالعان سياقتى. ويتكەنى، ولاردىڭ ءبىرى;  «شىرىككە» تىكە  جول باستايتىن «قازاقتاردا كوبىنەسە كەزدەسەتىن دۇعا، قابىر باسىنا بارۋ، باسقا دا قۇلشىلىقتاردىڭ كوپتەگەن ءتۇرى بار» (قازۇۋ-ءنىڭ 3 كۋرس ستۋدەنتى بەرەكەت قادىر) دەسە، ەندى بىرەۋى «قازاقتاردىڭ ارۋاققا سەنۋى» دەپ ءوزىن قازاق سەكىلدى «مۇشىرىك» حالىقتان اۋلاقتاتىپ كورسەتۋگە تىرىسادى. حابار باسىندا بليتس-ساۋالناماعا جاۋاپتاردىڭ بىرىندە «اسىل ارنانىڭ» باستى «سىرقاتى» ءبىلىنىپ تە قالدى. ءبىر جاس جىگىت، تۇسىرىلگەن حابار مەن ونىڭ يدەولوگياسىنىڭ ءتۇپ ماقساتىن جايىپ سالدى. ول; «اللا تاعالانى تەك قانا اۋزىڭا الىپ، «ءلا ءيلاھا يلاللا، مۇحاممەد راسۋلۋللا» دەپ مۇحاممەد دەگەندە پايعامبارىمىزدى اۋزىمىزعا الىپ جۇرسەك، سول اللاعا سەرىك قوسۋ دەپ ويلايمىن» دەپ سوعىپ جىبەردى. بۇدان سوڭ «...راسىندا، اللاھقا سەرىك قوسۋ - زور زۇلىمدىق». («لۇقمان» سۇرەسى،13 ايات), «...كىم اللاھقا ورتاق قوسسا، راسىندا اللاھ وعان جانناتتى حارام ەتەدى. ونىڭ ورىنى - توزاق وتى. سونداي-اق زالىمدار ءۇشىن جاردەمشى جوق». («ءمايدا» سۇرەسى، 72 ايات) دەپ جازىلعان  ءسۋبتيتردى بەردى.   اللا ساقتاسىن! ەستىمەگەنىمىز كوپ ەكەن. سوندا «ءلاا ءيلاھا يللاللاح،  مۇحاممەدۋر  راسۋلۋللاح» دەپ نەمەسە قازاقشالاپ  «جالپى عالامزاتتاعى بارشا ماداق پەن ماقتاۋلار، العىس اتاۋلى مەن ماراپاتتاۋلار ءھام جەر مەن كوكتە جاسالعان كۇللى قۇلشىلىقتار - وسىناۋ جەتى قابات الەمدى شەكسىز قۇدىرەتىمەن جوقتان بار ەتىپ، ۇلى ءھام اسەم ەسىمدەرىنىڭ ايناسى ەتكەن، عالامات ارىشتىڭ راببىسى -ۇلى جاراتۋشى جاببار يەگە ءتان. ءارى ونىڭ كۇللى الەمدەرگە راحىم ەتىپ جىبەرگەن ەكى جاھان ساردارى، جانناتتىڭ گۇلزارى، پاراسات پاديشاسى، قۇداي تاعالانىڭ سۇيىكتىسى، الەمدى حاق دىنىمەن نۇرعا بولەگەن، عالامنىڭ راحىم رۋحى مۇحاممەدكە (س.ع.) سانسىز سالاۋات ايتىپ، سالەم جولدايمىز» دەپ يمانعا كەلگەندە ايتىپ جۇرگەن كاليمە شاحاداتىمىزدىڭ نە بولعانى؟ پايعامبار تۇگىلى ونىڭ ساحابالارىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك پەن ساعىنىشىمىز شە؟ مۇنداي ىستىق ىقىلاستىڭ ءتۇپ توركىنى ۇلى جاراتۋشى جاببار يەگە دەگەن ۇلى سۇيىسپەنشىلىكتىڭ كورىنىسى ەمەس پە؟. سوندا «اسىل ارنالىق» يدەولوگتاردىڭ پايعامبارىمىزعا (س.ع) مويىن ۇسىنۋدى تۇپ تۋرا «شىرىككە» بالاۋىن قالاي ۇعىنامىز؟..

بار مۇسىلماندى ءوزىنىڭ ۇمبەتى ساناعان مۇحاممەد (س.ع) پايعامبار - عالامنىڭ راحىم نۇرى. تالداپ ايتساق عالام - كۇللى جاراتىلىس، راحىم - ونسەگىز مىڭ عالام يەسىنىڭ ءبىر سيپاتى، شەكسىز مەيىرىمدىلىگىنىڭ نىشانى، نۇر - اللا تاعالانىڭ ارا سيپاتىنىڭ ءبىرى.  ول الەمدەگى ەڭ مەيىرىمدى جاراتىلىس، ياعني اللا تاعالانىڭ ەڭ تاڭاۋلى سۇيىكتىسى. ءبىر قاۋىمعا عانا ەمەس، بۇكىل ادامزات پەن جىندارعا جىبەرىلگەن اقىرزامان پايعامبارى. قيامەتكە دەيىن. اللا تاعالانىڭ ءوزى وعان «ءبىز سەنى الەمدەرگە راحىم ەتىپ قانا جىبەردىك» دەگەن ايات تۇسىرگەن.  دەمەك، كامىل مۇسىلمانىقتىڭ العى شارتى -  جۇرەكپەن بەكىتكەن يماندى اقىلمەن جەتىلدىرۋ دەسەك، سونىڭ ەڭ نەگىزگى جولدارىنىڭ ءبىرى ءھام بىرەگەيى - وسى مۇحاممەد پايعامبارىمىزىڭ بولمىسىن تانۋعا ۇمتىلۋ ەمەس پە؟ ونىڭ وشپەس ونەگەسىن ۇمبەتتەرى ارقاشاندا  تەرەڭ ءتۇسىنۋ كەرەك. مۇحاممەد - اللاھتىڭ ەڭ سۇيىكتى قۇلى، پايعامبارلاردىڭ ەڭ ابزالى، ادامزاتتىڭ ەڭ جوعارى مارتەبەلىسى. قۇران كارىمنىڭ كۇشى قيامەت قايىمعا دەيىن جەتسە، سول نۇردى جەر الەمگە تاراتقان پايعامبارىمىزدىڭ ەسىمى دە ونىمەن بىرگە جاسايدى. ءبىزدىڭ پايعامبارىمىز ەكى دۇنيەگە راحىم ەتۋ ءۇشىن جىبەرىلگەن...

دىننەن از كەم حابارى بار نەمەسە نامازحان  ادام اللاعا دەگەن قۇلشىلىق ونىڭ جىبەرگەن ەلشىسىنە يمان كەلتىرىپ، كۋالىك بەرمەي، تولىق بولمايتىنىن بىلسە كەرەك. «اعراف» سۇرەسىندە جاراتۋشى ەگەمىز «...راحمەتىم بارلىق نارسەنى سىيدىرادى. مارحامەتىمدى سونداي تاقۋالىق قىلعاندارعا، زەكەت بەرگەندەرگە جانە اياتتارىمىزعا سەنگەندەرگە جەدەل جازامىز (156). ولار، سونداي جاندارىنداعى تاۋراتتا جانە ىنجىلدە جازۋلى جىبەرىلگەن، ساۋاتسىز پايعامبارعا ەرگەندەر (مويىن ۇسىنعاندار). ول، ولاردى جاقسىلىققا بۇيىرىپ، جاماندىقتان تىيادى. جاقسى نارسەلەردى حالال، جامان نارسەلەردى ارام قىلادى. ولاردىڭ ۇستەرىندەگى اۋىر جۇكتەردى ء(تۇسىرىپ) شيەلەنىسكەن نارسەلەردى شەشەدى. ەندى سوعان (مۇحاممەد ع.س) سەنگەندەر، ولار وعان قۇرمەت ەتىپ ءارى وعان كومەك كورسەتكەندەر سونداي-اق وعان تۇسىرىلگەن نۇرعا (قۇران) ەرگەندەر، مىنە سولار قۇتىلۋشىلار» (157) دەگەن. بۇل اياتتا جاراتۋشىنىڭ ءوزى پايعامبارىمىزعا تابيع بولۋدى پارىز قىلىپ وتىر. ال سول پايعامباردى مويىنداۋدى «شيرك»، اللاعا ورتاق قوسۋ دەپ پايعامبارىمىزعا ءتىلىن تيگىزۋشىلەردىڭ  تىلىنە قالاي توقتاۋ سالۋىمىز كەرەك.  وسىنى ايتتىرىپ وتىرعان  بۇل ارنادان نە «اسىلدىق» كۇتەمىز. كەرىسىنشە «اسىل ارنا» بولماي، جاماعاتتى دىننەن شىعاراتىن كاپىر ارناعا اينالعان جوق پا؟! بۇل سۇمدىقتى، «پايعامبارعا مويىنسۇنۋدىڭ ءوزى شيرككە تەڭ» دەگەن  قاتەرلى پىكىردى «اسىل ارنا» قاپىدا اڭداۋسىز ايتىپ، ياكي ايتقىزىپ وتىرعان جوق. اسىلى، بۇل ارەكەتتىڭ استارىندا جۇرتتىڭ قۇلاعىن كۇپىرلىككە ۇيرەتە بەرۋ مۇراتى جاتىر. بۇلاي دەپ كەسىپ پىكىر ايتۋىمىزعا دا نەگىز بار.   حاباردى مىڭداعان كورەرمەندەر  كوردى.  ونىڭ ۇستىنە كورسەتىلگەن بۇل حابار جەردەن جەتى قويان تاپقانداي  ءبىر ەمەس بىرنەشە رەت قايتالاپ كورسەتىلدى. ول از بولسا دVد ديسك تۇرىندە مىڭداعان تيراجبەن ماقساتتى تۇردە تەگىن تاراتىلدى. دەمەك، «اسىل ارنا» ءبىز ءۇشىن اتىنا زاتى ساي بولماي، كەرىسىنشە اتا دىنىمىزگە قارسى جويقىن اقپاراتتىق شابۋىل باستاپ وتىر. مۇنى وسىلاي باعلاۋدان باسقا جول جوق!

حابارداعى ەكىنشى ءبىر باسسىزدىق، تۇركىستاداعى قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسىنە زيارات جاساۋشىلاردى كورسەتە وتىرىپ، ولاردىڭ سول زيارات جاساعان كەسكىندەرىنە كرەست قويىپ، زياراتشىلاردىڭ بۇل تىرلىگىن  ايىقپاس دەرت، كەشىرىلمەس كۇنا ەتىپ كورسەتۋى. شىندىعىندا بۇل كورىنىستى كورسەتۋشىلەر  ءوز قاعىنان جەرىپ، «شيرك، بيدعات، جيھاد» تەرميندەرىن جالاڭ ۇعىنعان، ۇيرەتىلگەن توتىقۇستاي شيقىلداعان شەرمەندەلەر. وزدەرىنىڭ قاي شيىردى شيىرلاپ، كىمنىڭ سويىلىن سوعۋىن بىلمەي جۇرگەن دۇمشەلەر. بۇعان   الەم مۇسىلماندارىنىڭ كونستيتۋتسياسى نەمەسە وزگەرتىلمەيتىن اتا زاڭى قۇران اياتتارىنان دا دالەل كەلتىرۋگە بولادى.. قۇراندا يسلام زاڭى جالپىلاما ايتىلادى. ارى قاراي ءار اياتتى تەرەڭىنەن تالداپ ەلگە ءتۇسىندىرىپ جەتكىزۋ، سول ەلدەگى ءدىن عۇلامالارى مەن مۋفتياتتاردىڭ جۇمىسى. «قۇجىرات» سۇرەسىندە «ءاي، ادام بالاسى! ءشۇباسىز سەندەردى ءبىر ەر، ءبىر ايەلدەن جاراتتىق. سونداي-اق ءبىر-بىرلەرىڭدى تانۋلارىڭ ءۇشىن سەندەردى ۇلتتار، رۋلار قىلدىق» (49 ايات) دەگەن ايات بار. بۇل ءار ۇلتتى ۇلت ەتىپ جاراتقان سوڭ، سول ۇلتقا ۇلتتىق ءداستۇر تۇرعىدان ويلانۋعا، ءدىنىن دامىتۋعا كەڭشىلىك بەرۋ عوي. ۇلت بولعان سوڭ ونىڭ قانشاما عاسىرلار بويى قالىپتاسقان ەرەكشە ءوز ءداستۇر سالتى بولادى. دەمەك، ءدىننىڭ شىن جاناشىرلارى مەن زيالىلارى وسى تۇرعىدا يسلامعا ءوز جاناشىرلىقتارىن ءبىلدىرۋى قاجەت. بىزگە ارابتىڭ، تۇرىكتىڭ، تاتاردىڭ، وزبەكتىڭ ءدىني ءداستۇرى ەمەس، بۇگىنگە دەيىن مىقتاپ قالىپتاسقان ءھام تامىرى تىم تەرەڭگە كەتكەن قازاقتىڭ ءدىني ءداستۇرى قاجەت. سوندىقتان ءبىزدىڭ اۋليەلى جەرلەرگە، مەشىتتەرگە زياراتىمىز زيارات كۇيىندە قالا بەرەدى. اسىرەسە، كوزىمىزدىڭ اعى مەن قاراسىنداي  قوجا احمەت ياسساۋ كەسەنەسىنە دەگەن قۇرمەتىمىز ەش ۋاقىتتا جويىلماق ەمەس. مىنا دالەلگە نازار اۋدارىڭىزشى. مەككەگە ءبىر زيارات جاساعان مۇسىلمان سول جەردى قايتا كورگەنشە نەگە ىنتىعىپ تۇرادى؟ سەبەبى، ول جەردە قاسيەتتى قاعبا ءھام ءيلاھي شۋاق بار. وسى قاسيەتتى مەكەن مەن ونىڭ تاڭ عاجايىپ اسەرلى كۇشى ادامدى باۋراپ الىپ، جۇرەگىنە اللا تاعالاعا دەگەن جاقىندىق نۇرىن سەبە تۇسەدى. قاعباعا قاراعان ادام ودان ۇلى جاراتۋشىنىڭ ۇلىلىعى مەن جاببارلىعىن ايتەۋىر ءبىر سەزىنبەي قويمايدى. ياعني، قاعبا ارقىلى حاق تاعالا ءوزىنىڭ وراسان زور ۇلىلىعىنىڭ  ۇشقىنىن شاشىراتادى.  سوندا  مۇسىلمان سول ۇشقىندى قايتا سەزىنۋگە تىرىسىپ، قاعباعا بارۋدى كوكسەپ تۇرادى. ونىڭ قاعباعا دەگەن ساعىنىشى نەگىزىندە اللاع تاعالانى تاعى ءبىر سەزىنسەم ەكەن دەگەن ۇلى ساعىنىشتان تۋىندايتىنى بەلگىلى. وسى سياقتى قاعباعا اياعى جەتپەگەن قازاق باۋىرلارىمىز دا ءوزىنىڭ ازىرەت سۇلتان كەسەنەسىنە دەگەن ىنتا ىقىلاسىن جويماق  ەمەس. بۇل التى عاسىر بويى قالىپتاسقان ءبىزدىڭ يماني سالتىمىز.

وسى جەردە سوڭعى ونشاقتى جىلدىڭ كولەمىندە  تۇركىستانداعى وسى ازىرەت سۇلتان قورىعىنىڭ باسىنا ۇيىرىلگەن قارا بۇلىتتى تاعى ءبىر رەت  ايتا كەتكىم كەلىپ وتىر. التى عاسىر بويى كۇردەلى جوندەۋسىز -اق بۇگىنگى كۇنگە امان ساۋ جەتكەن جادىگەر كەسەنە وسىدان ون جىل بۇرىن تۇرىك اعايىندار جاساعان كۇرەلى جوندەۋدەن سوڭ فۋندامەنت ۇستىنە گوريزانتالدى گيدروليزاتسيا جۇمىستارى جۇرگىزىلمەۋى سالدارىنان قازىر قابىرعالارى ىزالانىپ، قۇزدانا باستادى. كوتەرىلەر ىزا مەن تۇزعا ساقتىق شارالارى جاسالماۋى سالدارىنان - قالانعان كىرپىشتەردىڭ ۇگىتىلۋىنە، ونىڭ ساپالىق قۇرامىنىڭ ناشارلاپ ەزىلۋىنە اكەلىپ سوعۋدا. بۇدان، كەسەنە ۇستىندەگى ۇلكەن كۇمبەزدىڭ قازىر قۇلاپ ءتۇسۋ قاۋپى تۋىپ وتىر. بۇل كۇمبەزدەگى گيپس قۇيمالارىنىڭ سالماعا 300 توننادان جوعارى. ەگەر كۇمبەز قۇلاپ تۇسەر بولسا، ونداعى ىشكى اۋا قىسىمىنان كەسەنەنىڭ قانداي كۇيگە تۇسەتىنىن كوزگە ەلەستەتۋدىڭ ءوزى قورقىنىشتى. وسىنداي قيىن جاعدايدى باسىنان كەشىپ وتىرعان جادىگەر ماڭىنا باس مۋفتي ءا.دەربىسالى باستاعان توپتىڭ سىعىلىستىرىپ تۇرىك اعايىندارعا مەشىت سالدىرماق بولعان ارەكەتى دە قانشاما ادامدى اۋرە سارساڭعا سالىپ قويدى. بۇل جايلى «قازاق ادەبيەتى»، «ءۇش قيان» گازەتتەرى ۋاقتىلى ورىندى دابىل كوتەردى دە. ءوزىم دە وسى تاقىرىپتا  «قازاقيا» اپتالىعىندا «ءابساتتاردىڭ كوزجۇمبايلىعىنان، «قوش بول، قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسى» دەپ جۇرمەيىك...» (№3-4, 2010 ج.) دەگەن جانايقاي ۇلكەن ماقالا جازدىم. بۇل ماسەلەگە ەلباسىنىڭ «مەن تۇرىك اعايىندارعا مەشىت سالۋعا كەزىندە ۇرىقسات بەرگەنمىن. بىراق ءدال قازىرگى ۇرىقساتسىز قۇرىلىستى باستاپ كەتكەن جەرگە سالسىن دەگەن ناقتىلى تاپسىرىس بەرگەنىم جوق» دەگەن ءسوزى توقتاۋ سالدى.   شىنىندا دا، ۇلان عايىر تۇركىستان  اۋماعىنان مەشىتكە ورىن تابىلماعانداي، تاريحي زەرتتەۋلەر جۇرگىزەتىن ەسكى قالانىڭ راباتىن ءبۇلدىرۋى ءدىن توراعاسىنىڭ نەدەن بولسا دا تايىنبايتىندىعىن كورسەتىپ وتىر.  ءابساتتاردى ءدىن عۇلاماسى ساناۋشىلار  ونىڭ بۇل ۆانداليزمنە نە ايتار ەكەن؟ قازىر داۋعا يۋنەسكو حالىقارالىق ۇيىمى ارالاسىپ، كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتالۋعا ءتيىستى ماڭدايىمىزعا بىتكەن جالعىز جادىگەرىمىزدى ءوز تىزىمدەرىنەن شىعارىپ تاستايتىنىن مالىمدەپ وتىر. وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمدىگى مۇنافىق ءمۋفتيدىڭ سوزىنە الدانىپ، سازعا وتىرعاندارىن بىراق ءبىلدى. ەگەر ياسساۋي كەسەنەسى يۋنەسكو قورعاۋىنان ايىرىلسا، وعان دا وسى ءمۋفتيىمىز كىنالى بولماق.

ءسوز سوڭىندا ايتارىمىز، اڭگىمە «اسىل ارنانىڭ» ءبىر عانا حابارىنان شىعىپ وتىر عوي.  بۇل ارنادان سوڭعى كەزدە ءدال وسىنداي  ءداستۇرلى يسلامعا وشپەندىلىكتى ورىستەتۋ، قازاق توپىراعىندا «ۋاحابشىلدىق» ءدىني اعىمدى ورنىقتىرۋ باعىتىندا اشىق اڭگىمە كوپتەپ ايتىلا باستادى. ءدىني فاناتتاردىڭ بۇل قيمىلىنا توقتاۋ سالماسى ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى قورقىنىشتى. بۇعان  وسى ارناعا باس كوز بولىپ قارجىلاندىرىپ وتىرعان بايلانىس جانە اقپارات مينيسترلىگى مەن مادەنيەت مينيسترلىگىنە قاراستى ءدىن ىستەرى جونىندەگى كوميتەت  نە دەر ەكەن؟..

باقتىباي اينابەكوۆ، جازۋشى، «قازاقستان قاجىلارى» ءدىني بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى