اقىن تىنىشباي راقىمنىڭ 70 جىلدىعىنا 

بۇگىندە تۋعانىنا جەتپىس جىل بولىپ قالعان ايگىلى اقىن جانە سازگەر تىنىشباي راقىم الماتىنى «باعىندىرۋعا» 70-ءشى جىلداردىڭ ورتاسىندا جامبىل وبلىسىنان كەلگەن ەدى. قازاقتىڭ ءبىرتۋار قىزى فاريزا وڭعارسىنوۆا باسقاراتىن «قازاقستان پيونەرى» (قازىرگى «ۇلان») اتتى بالالار گازەتىنە جۇمىسقا ورنالاسقان. جاڭاتاس قالاسىنداعى ورتا مەكتەپتە مۋزىكا پانىنەن ۇستازدىق ەتكەن، ودان جامبىل اۋداندىق جانە جامبىل وبلىستىق گازەتتەرىندە ىستەپ، جۋرناليستىك قالامىن شىڭداعان جاس اقىن، دومبىراشى، ءانشى، اۋەسقوي سازگەر تىنىشباي راحيموۆتىڭ مۇمكىندىكتەرىن فاكەڭ دال تانىپ، ونىڭ شىعارماشىلىق جارقىن بولاشاعىنا سەنگەن بولسا كەرەك. قازاق بالالار باسپاسوزىنىڭ تانىمال ۇنپاراعىندا سول شامادا، اتاقتى اقىن اپامىزدىڭ شاقىرۋىنا وراي، مەن دە قىزمەت ىستەي باستاعان بولاتىنمىن.  فاريزا ءاپاي  وزى باسقاراتىن گازەت رەداكتسياسىنا كەلەشەگىنەن ءۇمىت كۇتتىرەتىن تالانتتى جاستار قاتارىن شوعىرلاندىرعان ەكەن. ولار بالالار گازەتىندە جۇمىس ىستەۋگە كەلگەن العاشقى شاقتىڭ وزىندە ۇلكەن ادەبيەت مايدانىنداعى ءوز ورىندارىنا ۇمتىلىپ، ءساتتى شىعارماشىلىق تاجىريبەلەرىن جاساپ جۇرگەن-ءدى. اپايدىڭ باسشىلىعىمەن ءبارى جۇمىلا ەڭبەك ەتىپ، گازەتتى مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ سىرلاسى، جانسەرىگى دارەجەسىنە جەتكىزۋ ىسىنە بەلسەنە اتسالىستى. سول كەزدە اپتاسىنا ەكى مارتە جارىق كورەتىن باسىلىمنىڭ بالالار اراسىندا شىن مانىندە ۇجىمدىق ۇيىمداستىرۋشى رولىن اتقارۋىنا، بەدەلدى ۇجىمدىق ناسيحاتشى جانە ۇگىتشى  بولۋىنا كۇللى كۇش-جىگەرلەرىن جۇمسادى. سونداي جۇمىستاردىڭ بەل ورتاسىندا تىنىشباي دا جۇرگەن ەدى. بۇدان كەيىن اپايعا جەتكىنشەكتەر جۋرنالىن اشۋ تاپسىرىلىپ، گازەت تىزگىنى ماعان بەرىلدى. 

قازىر، مىنە، بىزدىڭ ەلىمىزدەگى بالالار باسپاسوزىنىڭ قاراشاڭىراعى سانالاتىن «قازاقستان پيونەرى» گازەتىندە ىستەگەن كەزەڭىمىزدەگى تىنىس-تىرشىلىگىمىزدەن كورىنىس بەرەتىن فوتوسۋرەتتەرگە قاراپ وتىرمىن. جەتپىسىنشى جىلداردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا تۇسىرىلگەن. 

مىنا ءبىر سۋرەتتە تاماشا اقىندار تىنىشباي مەن داۋىتالى ستامبەكوۆ ۇشەۋىمىز بەينەلەنىپپىز. ەكى شايىر مەنىڭ ەكى جاعىمدا، ولەڭ بە، ماقالا ما، ەسىمدە جوق، ايتەۋىر الدەبىر جازبا جايىن ءسوز ەتىپ تۇرعان سياقتىمىز. گازەتتىڭ ءفوتوتىلشىسى راحىمباي حاناليەۆتىڭ جۇمىسى. ەلگەزەك قىزمەتكەرىمىز بارىنە ۇلگەرۋشى ەدى، نومىرگە قاجەت تاپسىرمالاردى ورىنداي ءجۇرىپ، ۇجىمنىڭ كۇندەلىكتى ومىرىنەن دە نەبىر كورىنىستەردى ءتۇسىرىپ الا قوياتىن. 

رەداكتسياداعى كەزەكتى لەزدەمەلىك جيىن ءساتىن بەينەلەگەن مىنا سۋرەتكە  راحىمبايدىڭ ءوزى دە ءتۇسىپ قالىپتى. جۇمىس ۇستەلى باسىنداعى توپتىڭ سول جاقتاعى ءبىرىنشىسى –  سول. ودان ءارى ديداحمەت اشىمحانوۆ، الپىسباي شىمىرباەۆ، راۋشان يماشەۆا كورىنەدى.  وڭ جاقتان قاراعاندا ۇشىنشى وتىرعان – تىنىشباي، مەنىمەن ەكى ارادا بەيسەنباي سۇلەيمەنوۆ تۇرەگەپ تۇر. تىنىشبايدىڭ قاسىندا داۋىتالى مەن كوممۋنار (قايىم-مۇنار) تابەەۆ وتىر. 

مىنا بىر سۋرەت رەداكتسيادا الدەقانداي ءبىر ءىس-شارا وتكىزىلگەننەن كەيىن تۇسىرىلگەن ەكەن. ادەتتە ۇلكەن شارۋانى تىندىرعاننان كەيىنگى ءتۇرلى تىنىعۋ ساتتەرىنىڭ  ۇيىتقىسى، ۇجىمداعى قىز-جىگىتتەردىڭ سىيلى اعاسى رەتىندە تانىلعان تىنىشباي ورتادا وتىر. جانىندا اشىربەك امانگەلديەۆ، باتەس ۇياباەۆا اپاي، ءداۋىتالى، ال ەكىنشى قاتاردان ديداحمەت، ساۋلە، ايناش اپاي، بەيسەنباي، ءشاريپانى كورۋگە بولادى.  

گازەتتىڭ الدا كەلە جاتقان جارتى عاسىرلىق مەرەيتويىنا ءبىز ەكى جىلداي دايىندىق جۇمىستارىن جۇرگىزگەن ەدىك. مەرەكەنى لايىقتى اتاپ ءوتۋ ۇشىن ازىرلىك جاساۋ جۇمىسىنا بارشا جاس وقىرماندارىمىزدى تارتۋ ماقساتىمەن ء«بىزدىڭ ءومىربايان» اتتى وپەراتسيا ۇيىمداستىرعانبىز. رەداكتسيادا ىستەيتىن قىز-جىگىتتەر گازەتتىڭ ار كەزەڭدەگى قىزمەتكەرلەرىن ىزدەپ تاۋىپ، ەستەلىكتەرىن تىڭداۋ جانە، ارينە، كونە تىگىندىلەردى زەرتتەۋ ارقىلى باسىلىمنىڭ جارتى عاسىرلىق تاريحىن جاڭعىرتۋعا كۇش سالدى. جەر-جەردەگى جاس وقىرماندارىمىز بەن بالعىن تىلشىلەرىمىز پيونەر قوزعالىسىنىڭ ءار كەزگى مۇشەلەرىمەن – ارالارىندا جۇرگەن اعا ۇرپاق وكىلدەرىمەن، سوعىس جانە ەڭبەك ارداگەرلەرىمەن قىزىقتى كەزدەسۋلەر وتكىزۋگە كىرىستى. قىسقاسى، «قازاقستان پيونەرى» گازەتىنىڭ ەلۋ جىلدىعىن لايىقتى قارسى الۋ ۇرانىمەن ءتۇرلى ۇيىمداستىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. 30-شى جىلدارعى باتىر پيونەرلەر ۇلگىسىن ناسيحاتتاي كەلە، كەزىندە ۇجىمشار قۇرىلىسىندا ەرلىك كورسەتكەن قاھارمان رەتىندە رەسپۋبليكالىق پيونەرلەر سلەتىنە قاتىسقان ەرجىگىت باحتياروۆ دەگەن پيونەردى ىزدەستىرگەنبىز.ء «بىزدىڭ ءومىربايان» وپەراتسياسى بارىسىندا ىزدەگەن قاھارمانىمىز تابىلدى. ول سول شاقتا قاتارداعى قاراپايىم ەڭبەك ارداگەرى، ەل ىشىندە ەشكىمگە ەلەۋسىز ءجۇرىپ جاتقان قىزىلوردالىق اقساقال بوپ شىقتى. سول كىسى الماتىعا، ءوزىن ىزدەستىرگەن گازەتتىڭ رەداكتسياسىنا كەلدى، ۇجىمىمىزبەن كەزدەستى.

سودان كەيىن تۇسكەن مىنا سۋرەتتە اقساقالدى تىنىشباي ەكەۋىمىز ورتاعا الىپ وتىرمىز. قاسىنداعى – الپىسباي، مەنەن وڭعا قاراي – «بالدىرعان» جۋرنالىنىڭ قىزمەتكەرلەرى، اقىن-جازۋشىلار قۇرمانباي تولىباەۆ پەن سۇلتان قاليەۆ. تۇرەگەپ تۇرعاندار ءداۋىتالى، اشىربەك، سەرىك جانابىلوۆ، الما ۇمبەتوۆا، باتەس اپاي، بەيسەنباي جانە ساپارباي پارمانقۇلوۆ. 

تاعى بىر قىزىق سۋرەت قلكجو ورتالىق كوميتەتىنىڭ  ءبىرىنشى حاتشىسى قۋانىش سۇلتانوۆ باستاعان جاۋاپتى قىزمەتكەرلەردىڭ جاستار باسىلىمدارى رەداكتسيالارىن ارالاعان ءساتىن ەسكە سالادى. سۋرەت كەزدەسۋدەن سوڭ تۇسىرىلگەن. مۇندا  جاستار مەن بالالار گازەت-جۋرنالدارىندا ىستەيتىن جۋرناليستەردىڭ بىرقاتارى بار. تىنىشباي تۇرەگەپ تۇرعانداردىڭ سول جاقتاعى ەكىنشىسى. وتىرعاندار (سولدان): «لەنينسكايا سمەنا» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى فەدور يگناتوۆ، كومسومول ورتالىق كوميتەتىنىڭ  بولىم مەڭگەرۋشىسى يگور رومانوۆ، «بالدىرعان» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى مۇزافار الىمباەۆ، رەسپۋبليكا كومسومولى ورتالىق كوميتەتىنىڭ جەتەكشىسى قۋانىش سۇلتانوۆ، «لەنينشىل جاس» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ، كومسوركومنىڭ بولىم مەڭگەرۋشىسى ەرمەك الدانوۆ. ەلۋ جىلدىققا دايىندىق بارىسىندا گازەتتىڭ شىعارماشىلىق ۇجىمى پيونەر قوزعالىسى ارداگەرلەرىمەن، گازەتتىڭ بۇرىنعى رەداكتورلارىمەن جانە بەلسەندى پيونەرلەرمەن رەداكتسيادا الدەنەشە كەزدەسۋ وتكىزگەن بولاتىن.

سونداي جيىنداردىڭ بىرىنەن كەيىن تۇسكەن مىنا سۋرەتتە تىنىشباي ءبىرىنشى قاتاردا وڭ جاقتاعى شەتتە وتىر. جانىنداعى كىسى – «قازاقستان پيونەرى» گازەتىنىڭ سوعىستان كەيىنگى رەداكتورى عالىم حاتەلوۆ.  ەكىنشى قاتاردا سول جاقتان ءۇشىنشى بوپ 50-شى جىلدارعى رەداكتور كەمەل توقاەۆ تۇر. جەتىنشى – 70-شى جىلداردىڭ باسىنداعى  رەداكتورى سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ، ونىنشى – گازەتتىڭ 60-شى جىلدارداعى باسشىسى سانسىزباي سارعاسقاەۆ. 

ال مىنا سۋرەتتە ۇجىمىمىز «قازاقستان پيونەرى» گازەتىنىڭ بىرىنشى ءنومىرى شىققانىنا ەلۋ جىل تولۋىنا بايلانىستى رەداكتسياعا ورتالىق كوميتەتتەن ارنايى كەلگەن  قوناقتارمەن بىرگە  تۇسكەن. ءبىرىنشى حاتشى قۋانىش سۇلتانوۆ – ورتادا، يدەولوگيا جونىندەگى حاتشى سەرىك قاسەنوۆ – وڭ جاق شەتتە، جانىندا تۇرەگەپ تۇرعان – ءباسپاسوز سەكتورىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ءۋاليحان قاليجانوۆ. تىنىشباي ەكىنشى قاتاردا ورتادا، رەسپۋبليكا كومسومولى جەتەكشىسىنىڭ ارتىندا تۇرەگەپ تۇر. ودان وڭعا قاراي «درۋجنىە رەبياتا» گازەتىنىڭ رەداكتورى يرينا بوروناەۆا مەن جاۋاپتى حاتشىسى سيما ماليار، «لەنينسكايا سمەنا» گازەتى رەداكتورىنىڭ ورىنباسارى سەرگەي پودگوربۋنسكي بەينەلەنگەن. سەرگەيدىڭ جانىندا اشىربەك كوپىشوۆ، تىنىشبايدان سولعا قاراي ديداحمەت، ءداۋىتالى، مەرەكە قۇلكەنوۆ، كوپەن امىربەكوۆ، قايىربەك اسانوۆ، اشىربەك امانگەلديەۆ كورىنەدى. بۇل 1980 جىل ەدى. سول جىلى «قازاقستان پيونەرى» گازەتى سوۆەت وداعىنىڭ مارتەبەلى مەملەكەتتىك ناگراداسى «قۇرمەت بەلگىسى» وردەنىمەن ماراپاتتالدى.  

وردەن رەداكتسياعا جازعىتۇرىم، بالالاردىڭ سۇيىكتى گازەتىنىڭ 50 جىلدىق مەرەكەسى قۇرمەتىنە وتكەن ۇلكەن سالتاناتتى جينالىستا تاپسىرىلدى. گازەتتىڭ مۇنداي بيىك ابىرويعا يە بولۋىنا، باسىلىمنىڭ مەكتەپتەردەگى وقىرماندارى اراسىندا بەدەلىنىڭ ارتا تۇسۋىنە تىنىشبايدىڭ دا قوسقان ۇلەسى مول بولدى.  ول ءوزىنىڭ شىعارماشىلىق قالامىمەن، جەر-جەردەگى پيونەر جەتەكشىلەرىمەن،  جاس تىلشىلەرمەن جۇمىستا ۇستازدىق، ۇيىمداستىرۋشىلىق شەبەرلىگىمەن ۇجىمداعى جاس جۋرناليستەرگە ۇلاعاتتى ۇلگى كورسەتكەن ەدى. اقىننىڭ بالالار كوڭىلىنەن شىققان ولەڭدەرىنىڭ كوبى كىشكەنە وقىرمانىنا «قازاقستان پيونەرى» گازەتى ارقىلى جول تارتقان بولاتىن. «جاقىن دوس سەزىنگەن الىپپەم، الىپپەم! ۇيرەندىم وزىڭنەن ءارىپتى تانىپ مەن. ...الدىڭدا بالامىن، سەنى ارداق تۇتامىن. العاشقى قادامىم – العاشقى كىتابىم! الۋان عىلىمنىڭ باستاۋى – الىپپەم! ەندى سەن ءىنىمنىڭ دوسىسىڭ، الىپپەم!» – دەپ كەلەتىن شۋماقتارى بالاۋسا شاكىرت جانىنا جاقىن-تىن.  ونىڭ: «جەرىڭنىڭ تاعدىرىن، ەلىڭنىڭ تاعدىرىن، كەشەگى زار-مۇڭىن، بۇگىنىن – بارلىعىن ءبىلىپ ال، انىقتا، ءبارى دە تاريحتا»،  «انا ءتىلىم – اتا-بابام، انا ءتىلىم – مەن بۇگىن. انا ءتىلىم – وتان-انام، انا ءتىلىم – ەلدىگىم. ... انا تىلمەن تاتىپ ءبىلىم، ادام بولدىم، جەتىلدىم. انا تىلمەن باقىتتىمىن، انا ءتىلسىز – جەتىممىن!»، سونداي-اق: «قارا بالا، سارى بالا، اق بالا – ءبارىمىزدىڭ تىلەگىمىز باق قانا. بەيبىت كۇننىڭ ساۋلەسىندەي كۇلىمدەپ، دوستىق اتتى ءان شىرقايمىز شاتتانا. كوسەگەمىز ادالدىقپەن كوگەرسىن، كوگىمىزدە قالىقتاسىن كوگەرشىن. ەش بالانى جاتسىنبايمىز، قولىڭ بەر، دوس بولامىن دەسەڭ بىزبەن ەگەر شىن»، – دەپ كەلەتىن ولەڭ جولدارىن كەزدەسۋلەردە وقۋشىلاردىڭ جاتقا ايتقانىنا كۋا بولعانبىز.  بالالاردى: «اتىڭ سەنىڭ – مالتاپسىن، ۇزىلىستە – شالشاقسىڭ. شىقساڭ ەگەر تاقتاعا – ارت جاعىڭا جالتاقسىڭ»، نەمەسە «مىنا تۇرعان مىرقىمىڭ كەيىپكەرى «كىرپىنىڭ». دوستارى وعان قولداندى-اۋ سىناۋدىڭ دا ءتۇر-ءتۇرىن» سەكىلدى قاراتپا سوزدەرمەن باستاپ، جەڭىل، ويناقى سوزدەرمەن شىمشي ورنەكتەيتىن «مازاقتامالار» توپتاماسى ءماز ەتەتىن، «قىرىق ءتۇستى شىرىك ءتىستى ۇرىپ كۇشتى جۇلىپ  ءتۇستى» دەپ كەلەتىن «جاڭىلپاشتارى» قىزىقتىراتىن، «نۇرلاندىرىپ ماڭايدى، قىردان كۇلىپ قارايدى»، «ىلديعا ءوزى جۇگىرەدى، جۇرت كەسەسىز سىمىرەدى»، «كوك اسپانعا تۇندە، تاعىلدى سان تۇيمە» دەيتىن «جۇمباقتارى» ويلاندىرىپ، شەشۋىن ىزدەتەتىن. جۋرناليست تىنىشبايدىڭ بالالار ءتىلىن تابۋعا ماشىقتانعان ارىپتەستەرىمەن بىرگە پيونەر باسپاسوزىن وزىنىڭ كوركەم شىعارماشىلىعىمەن دە تانىمال ەتىپ جانداندىرعانى سونداي، گازەت تارالىمى رەسپۋبليكا بويىنشا 250 مىڭ داناعا دەيىن ءوستى.    

1980 جىلدىڭ كۇزىندە ۋاليحان  ەكەۋىمىز بلكجو ورتالىق كوميتەتىنە باردىق. بۇكىلوداقتىق كومسومولدىڭ باس شتابىندا رەسپۋبليكا  كومسومولى وركومىنىڭ ۇسىنىسىنا سايكەس مەنى «بىلىم جانە ەڭبەك» جۋرنالىنا اۋىستىرۋعا، مەنىڭ ورنىما ءۋاليحاندى جىبەرۋگە ۇيعارىلدى. مەن بەس جىلداي قىزمەت اتقارعان «قازاقستان پيونەرى» گازەتى ۇجىمىمەن قوشتاستىم، ال تىنىشباي سوندا تاعى بىرەر جىل  ىستەپ بارىپ، «جازۋشى» باسپاسىنا قىزمەتكە كىردى. بىزدەر قىزمەتتەس بولعان جىلدارى ول «ون سەگىز – گۇل داۋرەن»، «قاراتاۋىم – اق وتاۋىم»، «جيىرما بەس – جىر داۋرەن» اتتى العاشقى جىر كىتاپتارىن شىعارعان بولاتىن. سول شاقتاردا جاستار شىعارماشىلىعىن ىنتالاندىرۋ ماقساتىندا جۇيەلى تۇردە جىل سايىن وتكىزىلىپ تۇرعان رەسپۋبليكالىق جابىق ادەبي بايگەدە ەكى مارتە جۇلدەگەر اتانعان ەدى. قىسقاسى، بالالار باسپاسوزىندە ەڭبەك ەتە ءجۇرىپ، ۇلكەن ادەبيەت ايدىنىنا وزىندىك ۇنىمەن باتىل ەنگەن. ونىڭ پوەزيالىق جيناقتارىنا جىلى پىكىرلەر ايتىلىپ ءجۇردى. ال بىزگە ونىڭ جىر شۋماقتارىن تۋعان ساتىندە تىڭداۋدىڭ دا ورايى كەلەتىن. ءبىز ونىڭ بوزبالا شاعىنان دومبىرامەن ءان سالاتىنىن، ءوزىنىڭ جازعان ولەڭدەرىنە جاراسىمدى اۋەن دە شىعاراتىنىن بىلەتىنبىز. شىعارعان اندەرىن جارى قاراشاشپەن بىرگە ناشىنە كەلتىرە شىرقاعانىنا تۇرلى دەمالىس ساتتەرىندە تالاي كۋا بولعانبىز. جالپى، قاراشاش ونىڭ شىعارماشىلىق عۇمىرىنىڭ ءبىر اجىراماس بولىگىندەي كورىنەتىن. جىرلارى مەن اندەرىنىڭ العاشقى  وقىرمانى مەن تىڭداۋشىسى، سىنشىسى، ادەمى اندەرىنىڭ ورىنداۋشىسى ءدا وزى ەدى. مەن قاراشاشتىڭ اقىن ەرىنىڭ جانىن، ونىڭ اقىندىق سەزىمىن جانە قۇيىلىپ تۇرعان پوەتيكالىق جولداردى تۋدىراتىن اقىندىق شابىتىنىڭ تۇتانۋ سىرلارىن جاقسى تۇسىنەتىن جان ەكەنىنە كۇماندانبايتىنمىن.  

80-ءشى جىلداردىڭ ەكىنشى جارتىسىنىڭ ورتا كەزى، كۇزگە سالىم عوي دەيمىن، تىنىشباي ەكەۋىمىز شىعارماشىلىق ۇيدە قاتار دەمالىپ، جۇمىس ىستەدىك. سونداعى ءبىر ءسات ەسىمدە. ول ءبىر كۇنى الدەبىر شارۋاسىمەن قالاعا شىققان ەدى، سودان قوبالجۋلى ورالدى. وزىنىڭ تاڭعاجايىپ الدەكىمدى كەزدەستىرىپ، ۇلكەن اسەرگە بولەنگەنىن ايتتى دا، بولمەسىنە كەتتى. ەرتەڭىنە كورگەنىمدە،  كوڭىلدى ەكەن، ءجۇزى نۇرلانىپ، كەشە العان اسەرىنەن جۇرەگىنە بايلانعان جىر شۋماقتارىن جازىپ شىققانىن ايان ەتتى. سول كۇنى كەشكىسىن وقىپ بەردى. ليريكاعا تۇنعان عاجاپ ولەڭدەر ەكەن. كۇزگى تابيعاتتىڭ تاماشا كورىنىستەرىمەن استاسقان، اسەمدىكتى جىرلاعان، جۇرەك قىلىن تەربەيتىن سوزدەرمەن قيىستىرىلعان ولەڭدەر. تەبىرەنتەرلىك سەزىمدى تىڭداۋشىسىن قايران قالدىراتىن ۇيقاستارمەن شەگەندەپ، قۇيىلتا جايىپ سالىپتى. ەرتەڭىنە ولەڭدەرىن كوتەرىپ تاعى قالاعا كەتتى، سول جۇمادا توپتاما ادەبي گازەتتە جارق ەتە قالدى.ء  بىر كورگەندەگى اسەردەن تەك ءتۋابىتتى اقىندار عانا وسىنداي عالامات جىر  تۋدىرادى ەكەن-اۋ دەگەن وي كەلگەن-دى سوندا ماعان. سەزىمتال، اسەرشىل اقىننىڭ سونداي ەرەكشە ساتتەردە شىعارعان ولەڭدەرىنىڭ بىرازى ىزىنشە مۋزىكاعا ۇلاسىپ، ەل ۇناتقان تاماشا اندەرگە اينالعانى بۇگىندە كوپكە بەلگىلى. «التايدىڭ ار جاعىنان كەلگەن ارۋ»، «بوز ورامال» اتتى ايگىلى اندەر تاريحىن ايتساڭىزشى. بۇل عاجايىپ اندەردىڭ اۋەندەرى جۇرەك قىلىن قوزعاعان كەيىپكەرمەن كەزدەسكەندەگى اۆتوردىڭ  جىر جولدارىمەن بىرگە تۋعانى  بۇگىندە جۇرتشىلىققا مالىم. جالپى، اتاپ ايتا كەتۋ كەرەك، «التايدىڭ ار جاعىنان كەلگەن ارۋ» ارقىلى باياعى سال-سەرىلەردىڭ  جالعاسى ىسپەتتى تانىلعان قايران تىنىشباي كۇللى قازاق ەلىن «باعىندىردى»، ءان سۇيەر اركىمنىڭ جۇرەگىن جاۋلاپ الدى. ويتكەنى وندا حالىق اندەرىمەن عالامات تامىرلاستىق، ۇندەستىك بار ەدى. بۇل ان كەزىندە بۇكىل قازاق دالاسىندا شىرقالدى. 

ءبىر قىزىق ءجايت ەسكە ورالادى. تىنىشباي-اقىننىڭ اسەرلەنگىشتىگى بىردە تىم تەرەڭدەپ كەتكەن بولسا كەرەك، سول جايىندا مەنىڭ سىنىپتاس دوسىم، اتاقتى وپەرا ءانشىسى امانگەلدى سەمبين بىلگەن ەكەن. شىعارماشىلىق تۋىستىقتارى ءوز الدىنا، ول تىنىشبايعا بيولوگيالىق جاعىنان دا اعا بولىپ كەلەتىن. سول جاقىندىقتى ارقا تۇتىپ،  بىردە كەلىنى وعان، قايناعاسى رەتىندە، «ىنىڭىزگە ايتىپ قويساڭىزشى، سەزىمگە تىم ەلىگە بەرمەسىن» دەگەندەي مازمۇندا ءوتىنىش ايتىپتى. امانگەلدى تيىسىنشە تىنىشبايعا اقىل ايتادى ەمەس پە، سوندا ءىنىسى: «قايتا ءسىز وعان تۇسىندىرمەيمىسىز مەنىڭ سەزىمىمدى» دەگەندەي سوزدەرمەن مۇنىڭ وزىنە دۇرسە قويا بەرىپتى. ماسەلەنى امانگەلدىنىڭ اقىلى ەمەس، قاراشاشتىڭ كەڭ جۇرەگى شەشتى. ال تىنىشباي وزىنىڭ رەسپۋبليكالىق تەلەارنادا جۇرگىزگەن اتاقتى «كەش جارىق» باعدارلاماسىنا امانگەلدىنى دە شاقىردى،ء ان شىرقاتتى. سونىڭ ارقاسىندا ونىڭ بىتىمى عاجاپ داۋىسى بۇگىنگى ونەرسۇيەر قاۋىمعا جەتىپ وتىر. سەمبيننىڭ جوعارى نوتالاردى العاندا «مەتال» شىڭىلداعان 70-ءشى جىلدارعى عاجايىپ داۋىسى اڭىز بوپ قالدى ارينە،  بىراق، دەگەنمەن، وپەرا ساحناسىنان كەتىپ، قيلى قيىندىقتارعا دۋشار بولۋىنا قاراماستان، داۋسىنىڭ بەرتىندە دە جوعالتپاعان رەڭكى سول تىنىشباي جۇزەگە اسىرعان تەلەجازبالاردا ۇرپاق ۇشىن ساقتالىپ قالدى.  

اقىن جانە سازگەر تىنىشباي راقىمنىڭ شىعارماشىلىعىن بۇگىنگى وقىرمان مەن تىڭداۋشىعا تولىعىمەن جەتكىزگەن ءجون بولار ەدى. ول بۇعان ابدەن لايىق، ونىڭ جىرلارى مەن اندەرى قازىرگى زامان جاستارىنا، بارشا ونەردى قادىرلەيتىن جۇرتشىلىققا ۇمىتىلماس رۋحاني ءلاززات سىيلارى كامىل.  

بەيبىت قويشىباەۆ 

Abai.kz