وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى جانسەيىت تۇيمەباەۆ جۇمىس ساپارىمەن ماقتارال اۋدانىندا بولدى. وندا ايماق باسشىسى بىرقاتار الەۋمەتتىك نىساندار مەن ونەركاسىپ ورىندارىنىڭ جۇمىسىمەن تانىسىپ، جەرگىلىكتى حالىقپەن تىلدەستى.

ەڭ الدىمەن، ءوڭىر باسشىسى شاردارا سۋ قويماسىنان سۋ سورعىش ناسوستار ارقىلى «دوستىق» كانالىنا اعىن سۋ بەرەتىن ستانتسيانى كوردى. ءدال وسى ستانتسيادان اعىن سۋ الاتىن «تاۋەلسىزدىكتىڭ 20 جىلدىعى» اتىنداعى كانال قر اۋىلشارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ سۋ رەسۋرستار كوميتەتىنىڭ تاپسىرىسىمەن 2011 جىلى سالىنىپ، پايدالانۋعا بەرىلگەن بولاتىن. سەكۋندىنا 60 تەكشە مەترگە دەيىن سۋ تارتاتىن سۋ سورعىشتار 87 مىڭ گەكتارعا جۋىق القاپتى اعىن سۋمەن قامتاماسىز ەتە الادى. ال اتالعان نىسانعا جاڭعىرتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەتىن بولسا قوسىمشا تاعى 34 مىڭ گەكتارداي جەردى سۋ ارناسى ارقىلى اعىن سۋمەن قامتاماسىز ەتۋگە بولادى.

جىل سايىن ماقتاشىلار ءۇشىن سۋ جەتىسپەۋشىلىگى ءالى دە بايقالاتىنىن ايماق باسشىسىنىڭ الدىندا بايانداعان ماقتارال اۋدانىنىڭ اكىمى عالىم يسمايلوۆ بۇگىنگى تاڭدا جەرگىلىكتى اكىمدىكپەن كەزىندە جەكە مەنشىككە ءوتىپ كەتكەن سۋ ارنالارىن مەملەكەت مەنشىگىنە وتكىزۋ جۇمىستارىنىڭ قولعا الىنىپ جاتقانىن جەتكىزدى. اۋدانداعى جاعدايعا قانىققان جانسەيىت قانسەيىتۇلى جەرگىلىكتى باسشىعا بۇل جۇمىستاردى تەزدەتىپ اياقتاپ، حالىققا وڭتايلى جاعداي جاساۋدى تاپسىردى.

مۇنان سوڭ، وبلىس اكىمى باستاعان جۇمىسشى توپ اۋداننىڭ ج.ەراليەۆ اۋىلدىق وكرۋگىنە قاراستى س.سەيفۋللين اۋىلىنا بولىپ ەل قاريالارىمەن كەزدەستى. ولارمەن ەمەن-جارقىن اڭگىمەلەسكەن ج.تۇيمەباەۆ ونداعى تۇرعىندار جاعدايىنىڭ دۇرىستالىپ، رەتتەلگەنىنە كوز جەتكىزدى.

ەسكە سالا كەتسەك، وسى جىلدىڭ تامىز ايىنىڭ باسىندا اتالعان ەلدى مەكەندەگى تۇرعىندار اراسىندا بۇزاقىلىق ءىس-ارەكەتتەر ورىن العان بولاتىن.

قازاق-تاجىك ەتنوستارىنىڭ بايىرعى باۋىرلاس، تۋىس ەلدەر ەكەنىنە توقتالعان اكىم بۇل تاتۋلىقتىڭ ماڭگىلىككە جالعاساتىنىنا سەنىم ءبىلدىردى. سونداي-اق، اتالعان ەلدى مەكەندە بۇگىن بولعان جاس جۇبايلاردىڭ ۇيلەنۋ تويىنا قاتىسىپ، سىي-سياپات جاسادى.

ايتا كەتەيىك، ج.ەراليەۆ اۋىلدىق وكرۋگىندە 14 مىڭنان استام حالىق تۇرسا، سونىڭ ەكى مىڭعا جۋىعى س.سەيفۋللين اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى. جەرگىلىكتى حالىق، نەگىزىنەن، ەگىن شارۋاشىلىعىمەن اينالىسادى.

اۋدانداعى يندۋستريالدى ايماقتىڭ جۇمىسىمەن تانىسۋ وبلىس اكىمىنىڭ بۇگىنگى جۇمىس ساپارىنىڭ جوسپارىندا دا بولدى. وتكەن جىلى ايماقتا جۇمىسىن باستاعان «بەرەكە مما» ماقتا وڭدەۋ زاۋىتى تۋرالى بايانداعان جەرگىلىكتى باسشى بۇگىندە مۇندا كۇرىش وڭدەۋ زاۋىتىنىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتقانىن جەتكىزدى. سونىمەن بىرگە، ول يندۋستريالدى ايماقتان «پوليەتيلەن ءوندىرىسى»، «سانيتارلىق-گيگەنالىق زاتتار ءوندىرىسى»، «جەمىس-جيدەكتى قايتا وڭدەۋ زاۋىتى» جوبالارى ىسكە قوسىلىپ، توقىما كلاستەرىن دامىتۋ ءۇشىن ماقتانى تەرەڭ وڭدەۋ وندىرىستەرىنە 12 گا جەر تەلىمىن بەرۋ جوسپارلانىپ جاتقانىن حابارلادى.

ايماقتاعى جۇمىستاردىڭ بارىسىن تىڭداعان وڭىر باسشىسى بۇگىنگە دەيىن مۇندا ءبىر عانا جوبانىڭ جۇمىسىن باستاعانىن سىنعا الىپ، قالعان جوبالاردى تەزدەتىپ ىسكە قوسۋدى جۇكتەدى.

جۇمىس توبى قازاق ماقتا شارۋاشىلىعى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىندا دا بولدى. ماقتا شارۋاشىلىعىنداعى عىلىمي-زەرتتەۋلەردى دامىتۋ ارقىلى وتاندىق باسەكەگە قابىلەتتى ماقتانىڭ جاڭا سورتتارىن شىعارىپ، ماقتا ءوندىرۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ.  يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيالاردى وندىرىسكە ەندىرۋمەن اينالىساتىن ورتالىقتا سوڭعى جىلدارى 30-دان استام يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيالار جاسالىنعان. سونىمەن قاتار، ورتالىقتا 2000 جىلدان باستاپ باسەكەگە قابىلەتتى ماقتانىڭ وتاندىق سۇرىپتارى شىعارىلىپ، جالپى ەگىستىكتىڭ 85%-نا ەندىرىلدى.

ينستيتۋت قىزمەتكەرلەرىنىڭ وسىناۋ جەتىستەرىن وڭ باعالاعان اكىم عالىمدار جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەدى.

ماقتالى ايماققا بارعان ايماق باسشىسى ج.نۇرلىباەۆ اۋىلدىق وكرۋگىنە قاراستى قاراقىر اۋىلىنان پايدالانۋعا بەرىلگەن جاڭا مەكتەپتىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا قاتىستى. 200 بالاعاشاقتالعان ورتا مەكتەپتە وقۋشىلاردىڭ جان-جاقتى ءبىلىم الۋىنا بارلىق جاعدايلار جاسالعان.

ءبىلىم ورداسىنىڭ سىنىپ بولمەلەرىن ارالاپ، شاكىرتتەرمەن تىلدەسكەن ج.تۇيمەباەۆ وقۋشىلاردى جاڭا مەكتەپتى ۇزدىك اياقتاپ، ەلىمىزدىڭ دامۋىنا اتسالىسۋعا شاقىردى.

ايتا كەتەيىك، اۋدان بويىنشا 2016-2017 جاڭا وقۋ جىلىندا مەكتەپتەردە 67200 وقۋشى ءبىلىم الۋدا. بيىل اۋداندا 10 ءبىلىم ورداسى پايدالانۋعا بەرىلدى.

جۇمىس ساپارىنىڭ قورىتىندى جيىنى اۋدان اكتيۆىنىڭ وتىرىسىمەن جالعاستى. ماقتارالدى 9 ايدا اتقارىلعان جۇمىستاردىڭ بارىسىمەن تانىستىرعان اۋدان باسشىسى وزەكتى ماسەلەلەردى دە ورتاعا سالدى.

باياندالعان پروبلەمالار جايىنا قانىققان ج.تۇيمەباەۆ ولاردىڭ ءوز كەزەگىمەن شەشىلەتىنىن جەتكىزدى. بۇل رەتتە، اكىم قولداعى بار مۇمكىندىكتى ءتيىمدى پايدالانىپ، اۋدان يگىلىگى ءۇشىن قولدانۋدى مىندەتتەدى. مىسال رەتىندە، ول ماقتارالداعى 2006 جىلدان بەرى توقتاپ تۇرعان ءوندىرىس ورنىن باسقا دا ماقساتتا پايدالانۋدى ايتتى.

بيۋدجەتتى يگەرۋ، ينۆەستيتسيا تارتۋ، ماقتا القابى كوبەيسە دە، ونىڭ تۇسىمدىلىگىنىڭ ازايۋى، ۆەتەريناريا، قىلمىس، دەنساۋلىق ساقتاۋ سىندى كوپتەگەن ماڭىزدى سالالاردا ايتارلىقتاي تومەن كورسەتكىشتەردىڭ بايقالعانىن العا تارتقان جانسەيىت قانسەيىتۇلى ماقتارال اۋدانىنىڭ اكىمى عالىم يسمايلوۆقا جوعارىداعى تۇيتكىلدەردى تەز ارادا رەتكە كەلتىرۋدى جۇكتەدى.

Abai.kz