2011 جىلدىڭ 30 قاڭتارى مەن 6 اقپان ارالىعىندا الماتى مەن استانا قالالارى جەتىنشى قىسقى ازيا ويىندارىن قابىلدايدى. نە كەرەك، ەكى قالا كۇنى-ءتۇنى دايىندالىپ باعۋدا. سپورتتىق كەشەندەر سالىنىپ، ەكى استانانى اباتتاندىرۋ باعىتىندا ءبىرشاما جۇمىستار دا اتقارالىپ قالدى. ويىنداردى وتكىزۋ جونىندەگى ۇيىمداستىرۋ كوميتەتى كۇن سايىن بىرەسە "تۇمار جاسايىق", بىرەسە ء"انۇران جازايىق" دەپ تىرباڭداپ-اق جاتىر. نە كەرەك، ۇيىمداستىرۋشىلارعا كۇندە مەيرام، كۇندە توي...

مىسالى، كۇنى كەشە عانا «2011 جىلعى 7-ءشى قىسقى ازيا ويىندارىن ۇيىمداستىرۋ كوميتەتىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتسياسى» اق وكىلدەرى مەن ەلىمىزدىڭ ءبىر توپ ونەر قايراتكەرلەرى الماتىدا ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزىپ، ويىنداردىڭ رەسمي ءانۇرانىنىڭ ءماتىنى مەن ءانىن جازۋعا بايقاۋ جاريالادى. «ءانۇراننىڭ وزىندىك ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرى بولعانىن قالايمىز. سەبەبى، ول باسقا ءانۇرانداردان ەرەكشەلەنىپ تۇرۋى كەرەك. ءبىز قازاقستاننىڭ ءان ورىنداۋشىلارىن، كومپوزيتورلارىن جانە باسقا دا ازاماتتارىن وسى باستامانى قولداۋعا جانە بايقاۋعا قاتىسۋعا شاقىرامىز. 7-ءشى قىسقى ازيا ويىندارى ءانۇرانىنىڭ اۆتورلارى الەمدىك سپورت تاريحىندا قالادى، ءارى قازاقستاننىڭ قازىرگى تاريحىنا ايتارلىقتاي ۇلەس قوسادى»، دەدى ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ءبىرى ەۆگەني نيكيتينسكي.

2011 جىلدىڭ 30 قاڭتارى مەن 6 اقپان ارالىعىندا الماتى مەن استانا قالالارى جەتىنشى قىسقى ازيا ويىندارىن قابىلدايدى. نە كەرەك، ەكى قالا كۇنى-ءتۇنى دايىندالىپ باعۋدا. سپورتتىق كەشەندەر سالىنىپ، ەكى استانانى اباتتاندىرۋ باعىتىندا ءبىرشاما جۇمىستار دا اتقارالىپ قالدى. ويىنداردى وتكىزۋ جونىندەگى ۇيىمداستىرۋ كوميتەتى كۇن سايىن بىرەسە "تۇمار جاسايىق", بىرەسە ء"انۇران جازايىق" دەپ تىرباڭداپ-اق جاتىر. نە كەرەك، ۇيىمداستىرۋشىلارعا كۇندە مەيرام، كۇندە توي...

مىسالى، كۇنى كەشە عانا «2011 جىلعى 7-ءشى قىسقى ازيا ويىندارىن ۇيىمداستىرۋ كوميتەتىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتسياسى» اق وكىلدەرى مەن ەلىمىزدىڭ ءبىر توپ ونەر قايراتكەرلەرى الماتىدا ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزىپ، ويىنداردىڭ رەسمي ءانۇرانىنىڭ ءماتىنى مەن ءانىن جازۋعا بايقاۋ جاريالادى. «ءانۇراننىڭ وزىندىك ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرى بولعانىن قالايمىز. سەبەبى، ول باسقا ءانۇرانداردان ەرەكشەلەنىپ تۇرۋى كەرەك. ءبىز قازاقستاننىڭ ءان ورىنداۋشىلارىن، كومپوزيتورلارىن جانە باسقا دا ازاماتتارىن وسى باستامانى قولداۋعا جانە بايقاۋعا قاتىسۋعا شاقىرامىز. 7-ءشى قىسقى ازيا ويىندارى ءانۇرانىنىڭ اۆتورلارى الەمدىك سپورت تاريحىندا قالادى، ءارى قازاقستاننىڭ قازىرگى تاريحىنا ايتارلىقتاي ۇلەس قوسادى»، دەدى ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ءبىرى ەۆگەني نيكيتينسكي.

ەرتەڭىنە قازاقتىلدى ءباسپاسوز قۇرالدارىنىڭ بارلىعى ء"انۇران قازاق تىلىندە جازىلۋى كەرەك", ء"انۇران قازاق تىلىندە ورىندالۋى كەرەك" دەگەن تاقىرىپتارعا تولدى. دۇرىس-اۋ، بۇل الەمدىك تاجىريبە، الەمدىك ءۇردىس. شەنەۋنىكتەرىمىز وزدەرىنىڭ جامان اۋرۋىنا سالىپ، ء"انۇران ءۇش تىلدە ورىندالۋى قاجەت" دەپ جۇرمەسە بولدى دەپ تىلەيمىز عوي.

وسىعان وراي بىزدەر 7-ءشى قىسقى ازيا ويىندارىن ۇيىمداستىرۋ كوميتەتىنىڭ عالامتورداعى www.astana-almaty2011.kz سايتىنا كىرىپ، ويىنداردىڭ باسقا دا رامىزدەرىنىڭ "قازاقىلىعىن" تەكسەردىك.

قاراپ وتىرساق، سايت ءۇش تىلدە سايراپ تۇر ەكەن. قازاق تىلىندەگى ماقالالاردىڭ كوبى اقپارات اگەنتتىكتەرى مەن ءورىستىلدى باسىلىمداردان اۋدارىلعانى كورىنىپ تۇر.

ويىنداردىڭ ۇرانى رەتىندە "ماقساتى ءبىردىڭ - رۋحى ءبىر!" دەگەن سوزدەر الىنىپتى. ءجون!

ازيادانىڭ لوگوتيپى (سۋرەتتە) اعىلشىن تىلىندە دايىندالعان ەكەن. ونىڭ تۇسىندىرمە جازباسىندا: "ءوز كەسكىنىندە لوگوتيپ كوشپەلى اربا دوڭعالاعىنىڭ سۋرەتىنە ۇقسايدى. گەرالديكالىق ونەردە دوڭعالاق كەڭىستىكتە دە ۋاقىتتا دا ۇنەمى قوزعالىس بەلگىسىن بىلدىرەدى. تۇراقتى دامۋ يدەياسىنىڭ بەلگىسى بولا وتىرىپ لوگوتيپ ءومىردىڭ العا قارقىندى جىلجۋدى بىلدىرەتىن ەمبلەما بولىپ تابىلادى. دوڭعالاق بەلگىسى شەڭبەر بەلگىسىنە ۇقساس، كونە سەنىمگە سايكەس كۇن قۇدايىنىڭ جەردى اينالۋ يدەياسىن بىلدىرەدى. وسى ۇلگىمەن لوگوتيپ كۇن بەلگىسىن بىلدىرەدى جانە وزىنە ءومىر مەن قۋات سىيلايتىن كۇن كوزىنىڭ ساۋلەلى ەنەرگياسىن قامتيدى" - دەلىنگەن ەكەن.

ال ازيادانىڭ تۇمارى بولىپ ەلىمىزدىڭ سيمۆولى - بارىس "تاعايىندالىپتى" (سۋرەتتە). ۇيىمداستىرۋ كوميتەتى ءوز تاڭداۋىن تومەندەگى شۇلدىرمەن تۇسىندىرەدى (نەگىزدەمەنىڭ ورفوگرافياسى مەن ستيليستيكاسى تولىق ساقتالىپ وتىر): "قار بارسىن 7-قىسقى ازيا ويىندارىنىڭ تاليسمانى رەتىندە تاڭداۋ بىرقاتار سەبەپتەرمەن نەگىزدەلگەن:

1.قازىرگى اقپاراتتىق كەڭىستىكتى (قازىرگى قوعام ساناسىندا، الەمدىك قوعامداستىق ساناسىندا، نەمەسە قازىرگى ۋاقىتتا) قار بارسى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ كۇشى مەن بەدەلىن بىلدىرەتىن نەگىزگى بەلگىلەردىڭ ءبىرى رەتىندە بەكىتىلدى. تاليسماننىڭ ءتۇيىندى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى - ويىندار وتكىزىلەتىن ورىننىڭ بىرەگەي رۋحىن ءبىلدىرۋ بولىپ تابىلاتىنى بەلگىلى.

2.Tاليسمان ازيادانىڭ فيرمالىق ءستيلىنىڭ بولىگى بولىپ تابىلادى جانە بارلىق كوزگە شالىناتىن ماتەريالداردىڭ جالپى كونتەكسىنە ءدوپ كەلۋى كەرەك. بۇل جەردە تۋعان ورتاسى قار شىڭدارى بولىپ تابىلاتىن بارستان باسقا وزگەنى الۋ وتە كۇردەلى.

3.تاليسمان قازىرگى زامانعى وليمپيادا قوزعالىسىنىڭ قۇندىلىقتارىن ءبىلدىرۋى كەرەك، ال قار بارسى شىنايى وليمپيادالىقتىڭ بارلىق نەگىزگى قاسيەتتەرىن: كۇش، باتىلدىق، توزىمدىلىك پەن تەكتىلىكتى بىلدىرەدى.

4.قازىرگى زاماندا سپورت  تاليسمانى ءوز حالقىنىڭ داستۇرلەرىن، ونىڭ تاريحىن جانە ماڭىزدى مادەني كودتارىن كورسەتەدى. وسى جەردە دە بارس بىرنەشە مانگە جانە مازمۇندى نىشانعا يە بەلگى بولىپ تابىلادى.

وزدەرىڭىزگە بەلگىلى زوومورفتى وبرازدار ەرتەدەن كوشپەلى وركەنيەت مادەنيەتىندە الەمدى كورسەتۋ قۇرالى رەتىندە قىزمەت ەتتى. ساقتاردىڭ ميفولوگيالىق بەرىلىستەرىندە بارس ادىلدىكتىڭ قورعانى رەتىندە بەرىلەدى، "ول تورەشى رەتىندە الدىندا ءوتىپ جاتقاندارعا بيىكتەن كوز شولادى" (كىمنىڭ تسيتاتاسى، قايدان؟). سونداي-اق بارس ءجيى عارىشتىق الەم ءتارتىبىن قورعاۋ بەلگىسى، الەم قۇرىلۋىنىڭ تۇراقتىلىعىنىڭ كەپىلى بولىپ تابىلىپ ءومىر اعاشىنىڭ قورعانىشى رەتىندە كورىنەدى، وسىنىڭ بارلىعى ءوز كەزەگىندە وليمپيادا قوزعالىسىنىڭ نەگىزگى يدەيالارىمەن قيۋلاسادى" (تسيتاتانىڭ سوڭى).

ءبىر قىزىعى ۇيىمداستىرۋشىلار ازيادا تۇمارىنا ەركەلەتكەنسىپ IRBY (يربي) دەگەن ات تا تاۋىپ قويىپتى. ازيادالىق پيارشىلار ونى بىلاي نەگىزدەيدى (تاعى دا ءبىر ءسوزىن وزگەرتپەي بەرىپ وتىرمىز):

"تاليسمان اتاۋى پەرسوناجدىڭ وزىنە تۇپنۇسقالى جانە وعان سالىنعان مادەني كودتاۋلارمەن بەرىلۋى كەرەك. سونداي-اق ول ترانس-تىلدىك تۇسىندىرۋدە جەڭىل بەرىلەدى.  بۇدان باسقا اتاۋ باسپالىق سىزۋ قۇرىلىمىمەن ۇيلەسىمگە يە بولۋى كەرەك، سەبەبى ول ازيادا - 2011 فيرمالىق ءستيلىنىڭ بولىگى رەتىندە بولىپ تابىلادى.

تاعى ءبىر ماڭىزدى اسپەكت، تاليسمان اتاۋى مەن ونىڭ سىرتقى ۇلگىسىنىڭ كوركەم قيۋلاسۋى - ونوماستيكالىق جانە اناتوميالىق بالالار انتروپومورفيزم   (بالا دەنەسىنىڭ پروپورتسيالارى، ۇلكەن باس، كۇلىمسىرەۋ، كورەرمەنگە تۋرا قادالعان ادام كوزى، مەن بالانىڭ قىسقارتىلىپ، ەركەلەتىپ الىناتىن اتاۋى). بۇل تاديسمانعا اشىقتىق بەرىپ، بۇكىل اۋديتوريانىڭ قابىلداۋىن بەرەدى.

جوعارىدا اتالعان مىندەتتەردەن شىعىپ نەگىز رەتىندە قار بارسىنىڭ ايگىلى حالىقارالىق اتاۋى رەتىندە «يربيس» ءسوزى الىندى. ودان كەيىن كىشىرەيتىپ - ەركەلەتكەن نىساندا يربي - لاتىن ترانسكريپتسياسىندا IRBY ءتۇرىن الدى.

فونوسەمانتيكالىق تالداۋ IRBY اتاۋىنىڭ بارىنشا ەرەكشە كورىنەتىن مىنا سيپاتتامالارىن انىقتايدى: جاقسى، كوڭىلدى، اشىق، باتىل، جارقىن، قاۋىپسىز. بارلىق بەرىلگەن سالىستىرۋلار پەرسوناجدىڭ قىزىقتى سيپاتىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرىپ، وعان دەگەن وڭ كوزقاراسقا كەپىلدىك بەرەدى.

سيپاتتاما:

باتىل، ۇتقىر جانە ءتوزىمدى  يربي ءۇشىن قار - تۋعان ورتا، ال سپورت - ءومىر كەلبەتى. كۇشتى، اسەم، ەنەرگياعا تولى، ول وتە باۋىرمال جانە ءوز ءومىرىن قوزعالىس پەن ارالاسۋسىز كورە المايدى" (تسيتاتانىڭ سوڭى).

ال قاي بەتىمىزدى شىمشيىق؟ ايتىڭىزدارشى، بۇل ەلىمىزدى ماقتاۋ ما الدە مازاقتاۋ ما؟ قازاقستاندى الەمگە تانىتامىز دەپ ەلگە اتىن بەرگەن ۇلتتى ءدال وسىلاي قورلاۋعا بولا ما؟ كەز-كەلگەن دۇنيەنى ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن قازاق ءتىلىنىڭ مۇمكىندىگى دە، الەۋەتى دە جەتەدى ەمەس پە؟ ول ءۇشىن "ترانس-تىلدىك" دەڭگەيگە شىعۋدىڭ دا قاجەتى شامالى ەمەس پە؟

ونىڭ ۇستىنە (ىلبىسىننەن ءىبىلىس جاسايتىن پيارشىلارعا قۇلاققاعىس!) ۇلكەن ماڭىزى بار ازيا ويىندارىنىڭ تۇمارىنا يربي دەپ اتاۋ بەرگەندەرىڭىزگە جول بولسىن. كەز-كەلگەن برەندتى جاساۋ جانە جارنامالاۋ كەزىندە پيارشىلار برەند اتاۋىنىڭ بارلىق تىلدەردە (سونىڭ ىشىندە قازاق تىلىندە) دۇرىس قابىلدانۋىن ويلايدى. اعىلشىن نە ورىس تىلىندە IRBY دەگەن اتاۋ كەرەمەت ءبىر جاڭالىق بولىپ كورىنگەنىمەن، قازاق تىلىندە ەرسىلەۋ ەستىلەدى. سەبەبى يربيگە ەڭ جاقىن قازاق ءسوزى "ىربيۋ"! ول دەگەنىمىز رەسەيدە 2014 جىلى وتەتىن قىسقى وليمپيادانىڭ تۇمارىن "ۆىپەندرەج" دەپ اتاۋمەن بىردەي.

ەڭ بولماسا عالامتورداعى كەز-كەلگەن قازاق-ورىس نە ورىس-قازاق سوزدىگىنە نازار اۋدارساڭىدار بۇل ءسوزدىڭ ەلىمىز بەن ۇلتىمىزدى كەلەمەجگە اينالدىراتىنىن تۇسىنەر ەدىڭىزدەر. مىسالى:

ىربىڭداتۋ - بالوۆات بەز وسنوۆانيا;

ىربىڭداۋ - ۆوزمۋتيتەلنو سمەياتسيا، گلۋپو بالوۆاتسيا.

سوندا بىزدەر ازيادانى "بالوۆات بەز وسنوۆانيا", "ۆوزمۋتيتەلنو سمەياتسيا" جانە "گلۋپو بالوۆاتسيا" ەتۋ ءۇشىن وتكىزىپ وتىرمىز با؟ ورىسشا بۇنى "پيار" ەمەس، "پوزور" دەپ اتايدى.

جاڭاعى قورلىعى از بولعانداي ازياداشىلار ىربي تۋرالى "اڭىزدى" ويلاپ تاۋىپتى. اۆتورلىق نۇسقاداعىسى بىلاي: "بيىك جوعارى تاۋدا يربي اتتى قار بارسى تۇرادى. ونىمەن ەشكىم ۇتقىرلىق، كۇش پەن توزىمدىلىككە كۇش سىناسا المايدى. بارىنەن بۇرىن ونىڭ سۇيىكتى ءىسى - قاردا شاپقىلاۋ، شىڭنان شىڭعا سەكىرۋ مەن ءبىر ورىندا وتىرماۋ ءۇشىن تاعى دا قوزعالىسقا تولى جولدى ۇنەمى تاۋىپ الا قويادى. بىراق وكىنىشكە وراي جوعارى تاۋ شىڭدارىندا وينايتىن پەندە جوق - تەك سەكەمشىك ارقارلار مەن قانات قاعىپ بيىكتە سامعاعان بۇركىتتەر عانا، ال يربيگە ويىن كەرەك، ول دوستىق قالىپقا جاقىن. ءبىر كۇنى يربي ونىڭ ەلىنىڭ ماڭىزدى قالالارىندا - استانا مەن الماتىدا - قىسقى ازيا ويىندارى دەپ اتالاتىن ۇلكەن مەرەكە، وعان قار بارستارى سياقتى كۇشتى، ءتوزىمدى دە باتىل ءتۇرلى ادامدار ءار ەلدەن كەلەتىنىن ەستىدى. "مىنە، مەن قايدان دوستار تابامىن" - دەپ يربي قۋانىپ كەتىپ جولعا شىقتى..." (تسيتاتانىڭ سوڭى)

ەگەر وسىنداي "اڭىزسىماقتار" الەمگە "تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ كۇشى مەن بەدەلىن", "ويىندار وتكىزىلەتىن ورىننىڭ بىرەگەي رۋحىن", "قازىرگى زامانعى وليمپيادا قوزعالىسىنىڭ قۇندىلىقتارىن" ايقىن تانىتاتىن بولسا، رەداكتسيا بولىپ مۇرىندارىمىزدى كەسىپ بەرۋگە ءازىرمىز!

"اباي-اقپارات"