سەيسەنبى, 26 قاراشا 2024
ادەبيەت 17137 7 پىكىر 30 قازان, 2016 ساعات 12:45

ەكى جارتى - ءبىر ءبۇتىن

الماتىعا ءىس ساپارعا مالىك  اعايمەن بىرگە باراتىنىمدى بىلگەندە قۋانىپ كەتتىم. ول كىسىنىڭ قىزمەتى ءجاي قاتارداعى  ينجەنەرلەردىڭ ءبىرى بولسا دا، ءوزىن ۇلكەندى-كىشىلى زاۋىت ادامدارى قاتتى قۇرمەتتەيدى، ءبىرى «جۇمباق ادام» دەسە، ءبىرى «كوپتى كورگەن ادام»، ءبىرى «باسقالارعا ۇقسامايدى، ەرەكشە جان» دەپ ايتىپ جاتادى. بىراق، «نە سەبەپتى ولاي دەيسىڭ؟» دەسە، ەشقايسىسى، جارىتىپ ەشتەڭە ايتپايدى، وزدەرىنىڭ ءبىر قۇپيالارى اشىلىپ قالاتىنداي جاۋاپتان قاشادى، ايتەۋىر ول تۋرالى ەشكىم جامان ايتپايدى.  ىسساپارعا شىققاندا مەن ءۇشىن ءبىزدىڭ باستىق سەكىلدى قاتتى ءىشىپ، ءوزىنىڭ دە، وزگەنىڭ دە مازاسى مەن بەرەكەتىن المايتىن ادام بولسا بولعانى. بىردە ءبىزدىڭ باستىق مالىك اعاي تۋرالى: «ونىڭ سوزىمەن باس ديرەكتوردىڭ ءوزى دە ساناسادى، جازعان سۇرانىستارىنا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكپەن قارا» دەگەنى بار. بۇلاي بولە جارا ايتۋ ادەتىندە جوق ەدى، ونىسى قۇرمەتتەۋ مە، الدە سەسكەنۋ مە، سەبەبىن بىلە المادىم. ونىمەن كەيدە وقتا-تەكتە جۇمىس بابىمەن كەزدەسىپ قالعانىمىز بولماسا، ارالاستىعىمىز جوق. مەرەكەلەردە زاۋىتتاعى ءىس-شارالارعا باسقا قىزمەتكەرلەر سەمياسىمەن كەلسە، ول جالعىز جۇرەتىن. 

 ول تۋرالى مەنىڭ ەسىمە تۇسكەنى، جاقىندا  زاۋىت كەڭسەسى الدىندا مايرا، كادىمگى مەن جاقسى كورەتىن مايرامەن كەزدەسىپ قالىپ، ول «دۇيسەن دەيمىن، الداعى دەمالىستا تاۋعا شىعايىقشى» دەگەندە، اسىعىپ تۇرعان ءتۇر كورسەتكەن مەن كۇمىلجىپ،   قولىمنىڭ تيمەيتىنىن ايتقام.  سول كەزدە قاسىمىزدان ءوتىپ بارا جاتىپ، سوزدەرىمىزدى ەرىكسىز ەستىگەن مالىك اعاي ماعان قاراپ جۇمباق كۇلىمسىرەگەن.

...پوەزعا وتىرىپ، بيلەت تەكسەرگەننەن كەيىن، توسەك ورىن الىپ جاتىپ قالعان مەن قاتتى شارشاعاندىقتان با، جاتىسىمەن ۇيىقتاپ كەتىپپىن. مالىك اعايدىڭ «دۇيسەن تۇر، تاماقتانۋعا سەنى كۇتىپ وتىرمىن»-دەگەن داۋسىنان وياندىم.

«الماتى-موسكۆا» جۇردەك پوەزى ءبىر ىرعاقپەن ءجۇرىپ كەلەدى، ۇيىقتاعانىما ءبىرتالاي ۋاقىت بولىپتى، ماعان ايتەۋىر پوەزدار كۇندىزدەن گورى تۇنگە قاراي تەز جۇرەتىن سەكىلدى كورىنەدى. باسىم جەپ-جەڭىل بولىپ تىڭايىپ قالىپپىن.   جوعارىداعى ەكى جاس جىگىتتەر تويدان كەلە جاتىر ەكەن، قاتتى ۇيقىدا. كۋپەدەگى كىشكەنە ستولدىڭ ءۇستىن مالىك اعاي دامگە تولتىرىپتى، مەن دە  جولعا العان تاماقتارىمدى  الا باستادىم.  ارنارسەنى ءبىر ايتىپ وتىرىپ، تاماقتانىپ تا بولدىق. ءبىر كەزدە «قىرىققا تولدىڭ با ؟»-دەپ، سۇراعان مالىك اعاي:

-وسى كۇنگە دەيىن ۇيلەنبەي جۇرگەنىڭە نە سەبەپ؟ –دەپ توتەسىنەن كەتتى.

-«ۇيلەنبەي جۇرگەننىڭ ءوزى جاقسى»-دەگەن كەزەكشى جاۋابىمدى مالىك اعاي دەنى دۇرىس جاۋاپ دەپ ەسەپتەمەگەنى كورىنىپ تۇر.

-وتىز بەس دەيسىڭ بە، از جاس ەمەس قوي دەپ ءبىر توقتادى دا، ءارى قاراي اڭگىمەسىن تەز جالعاستىرىپ اكەتتى.

- شىراعىم، ۋاقىت دەگەن بىلدىرمەي ءوتىپ كەتەدى، سەنى مايرانىڭ جاقسى كورەتىنىڭە داۋ جوق،  ول ماعان  اپ-انىق بايقالىپ تۇرادى، سەبەبى،  ونىڭ زاۋىتقا كەلگەنىنە 5-6 جىل بولىپ قالدى، كىشكەنە كوللەكتيۆتە ادام تىزە قوسىپ بىرگە جۇمىس ىستەگەن سوڭ ءبىر-ءبىرىن  جاقسى بىلەدى. ە-ە،  ءار ءبىر ادام كىتاپ سەكىلدى عوي، تەك وقي ءبىلۋ كەرەك –دەپ ءبىر توقتادى.

مايرانىڭ اتىن ەستىگەندە بىرەۋ جاندى جەرىمدى تىرناپ العانداي بۇل تاقىرىپتاعى اڭگىمەگە قۇلىقسىزدىق تانىتقانىمدى ءبىلدىرىپ، تەرەزەنىڭ پەردەسىن ىسىرىپ، تۇنگى مەڭىرەۋ دالاعا تەسىلە قارادىم. ىستىقتاعاندايمىن، ال ءبىر جاعىنان ەركەك پەن ايەل قاتىناسى تۋرالى اڭگىمە قۇلاعىما جاعاتىن سەكىلدى، جالىقپاي تىڭداۋعا بارمىن، بىراق،  مەنىڭ جەكە باسىما قاتىستى بولماسا بولعانى. مەنىڭ  مايرانى جاقسى كورەتىنىم وزىمە بەلگىلى، بىراق، مايرانىڭ مەنى جاقسى كورەتىنىنە ءشۇبالى ەدىم، ءارى ونى سونشالىقتى سىرت كوزگە بايقالىپ  تۇرادى  دەپ ويلاماپپىن.

جۋىنىپ كەلگەن مالىك اعاي ەكى ويلى بولىپ از كەم تۇردى دا، ءبىر شەشىمگە كەلگەندەي ماعان قاراپ :

- دۇيسەن سەن، سىرىڭدى ايتاتىن، سىرلاساتىن، اقىلداساتىن الدىڭدا اعاڭ، ارتىڭدا ءىنىڭ جوق، دوسىڭا دا ءار ءتۇرلى سەبەپتەرمەن  بار سىرىڭدى ايتا بەرمەيسىڭ، نامىستاناسىڭ، ۇيالاسىڭ، تۇسىنبەي قالا ما دەپ ويلايسىڭ، ءتىپتى سول سىرلارىڭ ءبىر كەزدە، الدەقالاي ۋاقىتتا وزىڭە قارسى جۇمسالادى ما دەپ تە قورقۋىڭ مۇمكىن.  مەن باسىمنان وتكەن ءومىرىمنىڭ ءبىر ۇزىگىن ايتىپ بەرەيىن، مۇمكىن وي سالار، كادەگە اسار، جول ۇزاق قوي-دەدى.

جۇرتتىڭ ء«سۇر بويداق بولىپ قاشانعى جۇرەسىڭ، قاشان ۇيلەنەسىڭ؟» دەگەنىنە «40-قا كەلگەندە، وعان دەيىن ءۇي سالىپ، ماشينا الايىن،  سوسىن ۇيلەنەم» دەسەم، تاعى بىردە «وي، وسى كۇنى قايسى ءبىر دۇرىس قىز بار دەيسىڭ؟»-دەپ تاناۋىمدى شۇيىرگەن بولىپ قويا سالامىن. بىراق، بار ماسەلە باسقادا ەدى. ال، مالىك اعايدىڭ سۇراعى دا باسقاشا، ول سەنىڭ ىشىڭدەگىنى كوزبەن وقىپ، ءبىلىپ وتىرعانداي.

- ءوزىڭىز ءبىلىڭىز، ۋاقىت ءوتسىن اعاي –دەدىم.

ول كىسى اڭگىمەسىن قوڭىر داۋىسپەن باستاپ كەتتى.

- مەن جاس كەزىمدە اۋىلداعى كورىكتى، ءارى دەنەلى  جىگىتتەردىڭ الدى بولدىم.  ەكى يىعىما ەكى كىسى مىنگەندەي، قاپساعاي دەنەلىمىن، قۇداي بەرگەن ونەرىم بار، ارناۋلى وقىماسام دا كەز-كەلگەن مۋزىكالىق اسپاپتا ويناپ، ءان سالام.  قازىر قويىپ كەتسەم دە جولداستار مەن  تانىستارىم وتىرىستاردا كەزدەسە قالسا، «وي، جايلاۋدى» ايتشى، جوق، «ون التى قىزدى» شىرقاشى دەپ، اركىم جاسىنا، كوڭىل-كۇيلەرىنە قاراي، قالاعان ولەڭدەرىنە زاكاز بەرىپ جاتقانى. كوڭىل كۇيىم بولسا، ولەڭدەردىڭ شىعۋ تاريحىن، وقيعالارىن ءوز باسىمنان وتكەندەي، ءسوز بەن اۋەنگە جانىمداعى سەزىمنىڭ ءسولى مەن سەلىن قوسىپ، مايىن تامىزىپ ايتىپ بەرەم، ولار دا ريزا، ولاردىڭ ريزا بولعانىنا مەن دە ريزا،  جانىم راحاتتانىپ قالادى. ءسويتىپ ءجۇرىپ، قۇشاعىمدا اي سايىن ءبىر قىز، ولار وزدەرى كەلىپ قۇلاعان سوڭ قادىرى بولمايدى ما، الدە ماعان ءتاۋىر  قىزدار كەزدەسپەدى مە، ايتەۋىر ولارمەن ەكى-ءۇش رەت بىرگە بولعاننان كەيىن ولار مەنى جالىقتىرىپ،  جەرىپ شىعا كەلەمىن.  مەنى قول جەتپەستەي كوردى مە، ولار دا تالاپسىز قالا بەردى.  اتىراۋدىڭ ءاسيلا دەگەن ءبىر قىزى «ماعان ۇيلەن»-دەپ ءبىراز جۇگىرگەندە: «مەن سەنىڭ ءبىرىنشى جاتقان ەركەگىڭ ەمەسپىن عوي» دەگەم، ول «مەن سەنىڭ الدىڭدا ادال بولدىم، مەنى ءجاسوسپىرىم كەزىمدە ءبىر ماس ادام زورلاپ كەتكەن»، دەپ شىنىمدى ايتىپ ەدىم عوي،  مەن سەنىمەن بولعانشا باسقا جىگىتتەرمەن سۇيىسكەن دە ەمەسپىن-دەدى.

از-كەم ويلانعان مەن :

- ماعان پاك بولىپ كەزدەسكەن قىزدار دا جەتەرلىك – دەپ،  كۇلگەنىمدە، ول جۇلىپ العانداي :

- ەندەشە سەنى سولاردىڭ پاكتىگى ۇرسىن، مەن سەنى شىن جۇرەگىمنەن ءسۇيىپ ەدىم عوي – دەپ، كوزدەرىنە تولعان جاستى كورسەتپەۋگە تىرىسىپ، جۇگىرىپ كەتكەن. مەنى ول كەزدە قىزدار عانا ەمەس، تۋما –تۋىستار دا، جۇمىستا باستىقتارعا دەيىن توبەلەرىنە كوتەرەتىن. جۇرگەن جەرىم دۋمان، اۋىل تۇگىل اۋدانعا كەلگەن ءار ءتۇرلى كوميسسيالار مەن اتاقتى، قادىرلى دەگەن ادامداردىڭ الدىندا ونەر كورسەتەم، تابىس تا جامان ەمەس. شىنىمدى ايتسام، سول  قىزعا بەرگەن سونداي مىسقىل جاۋابىما ءالى وكىنەمىن. سول قىزدىڭ قارعىسى بىرنەشە كۇن قۇلاعىمدا شىڭىلداپ تۇرعانداي بولعانمەن، ءبىرازدان كەيىن ۇمىتىپ كەتتىم.  قايران جيىرما بەستىڭ دەمىمەن، الدى-ارتىڭا قاراتپايتىن بۇلقىنعان بۇلا كۇشتىڭ تاسقىنى شىعار. كەز-كەلگەن ورتادا سۋدا جۇزگەن بالىقتاي ءوزىمدى ەركىن سەزىنەمىن. ءسويتىپ ءجۇرىپ ۇيلەنىپ، اجىراسىپ تا ۇلگىردىم.  ولاردىڭ اراسىندا كولدەنەڭ كەزدەسكەن ايەلدەر مەن كەزدەيسوق بايلانىستار قانشاما. 

ءسويتىپ ءجۇرىپ 32-گە تولدىم.  سول كەزدە مەنىڭ ومىرىمدە  ءبىر وزگەرىس بولىپ،  باسىمدى قارا بۇلت تورلادى. ءبىر رەت ايەلمەن وڭاشادا ىڭعايسىز جاعدايعا قالعاننان كەيىن، سول جاعداي بىرنەشە رەت قايتالانعان سوڭ، ايەل اتاۋلىعا  بەتتەمەي قالدىم.  تاعى بىردە  ءبىر قىلىقتى ايەل ۇيىنە شاقىرىپ، ءتاتتى قىلىعىنا دەنەم بالقىپ تومەنگى جاعىم جىبىر-جىبىر ەتىپ جان بىتكەندەي بولىپ ەدى، جەمە- جەمگە كەلگەندە قانشا تىرىسسام دا تۇك شىقپادى. قىلىقتى ايەل «ىستەمەيتىنى بار، قاتىن نە تەڭىڭ؟»-دەپ بىلش ەتكىزدى.  سودان كەيىن ۇيلەنبەك تۇگىل،  ايەلدەرگە جاقىنداۋعا قورقاتىن بولدىم. مەنىڭ ومىرىمدە باسقا ءبىر كەزەڭ باستالدى. الماتى مەن موسكۆانىڭ اراسىنداعى قالالارداعى تالاي دارىگەرلەرگە كورىندىم. بويىما قان جۇگىرگەنمەن، ايەلگە جاقىنداعانشا كۇش كەتەدى.  نە كەرەك، ايتەۋىر دارىگەرلەردىڭ قويعان دياگنوزدارى مەن قولدانعان ەمدەرى قانشالىقتى ءار ءتۇرلى بولىپ، ءار ءتۇرلى ەم قولدانسا دا ناتيجە بولمادى. مەنىڭ ەمدەلۋدەن دە بەتىم قايتىپ، شارشادىم. شەت ەلگە شىعىپ ەمدەلۋ  ول كەزدە، سوۆەتتەر وداعى دەيتىن ۇلكەن ەلدە ىلۋدە بىرەۋلەرگە عانا بۇيىرعان.  ونىڭ ۇستىنە قارجى جاعى دا قول بايلاۋ بولدى، جىلىنا الاتىن دەمالىسىڭ دا ءبىر-اق- اي.  ودان شەشەم قايتىس بولىپ، اجىراسقان  ايەلىم باسقا قالاعا كوشىپ كەتىپ، جانىما جۇبانىش بولاتىن جالعىز بالامەن كەزدەسۋ دە پروبلەما بولىپ قالدى. جانىمدى اراقپەن جۇباتقىم كەلىپ، بوتەلكەمەن،  اششى سۋدى جاقسى كورىپ، بىرگە ىشەتىن بوتەلكەلەستەرمەن دوس بولا باستادىم.  وسى ارادا تاعى ەكى-ءۇش جىل زۋ ەتە ءتۇسىپ، مەنىڭ ەڭسەم ءتۇسىپ، بۇرىن ماعان ءسۇيسىنىپ، تاڭدانىپ قارايتىنداردىڭ ەندى ماعان مۇسىركەي، ءتىپتى جيىركەنە قارايتىندارىن سەزە باستادىم.  ايتەۋىر دەنەمدى سۇيرەپ جۇمىسقا كەلەم. كوڭىلىمدى اۋلاماق بولعان دوس-جاران، تۋما-تۋىسقاندارعا ىڭعاي بەرمەيمىن. ولار مەنىڭ كوڭىلىمدەگى ەڭ ۇلكەن قورلىقتى بىلمەك تۇگەل، سەزبەيتىن دە.  سول كەزدە تاعدىر ماعان اياۋلى ءبىر پەرىشتە ايەلدى جولىقتىردى. اليما، ماعان تاعدىردىڭ تارتقان ۇلكەن سىيى ەدى.

ۇلكەن زاۋىتتىڭ ءوندىرىس پەن جوسپارلاۋ ءبولىمىنىڭ كابينەتتەرى قاتار ورنالاسقان.  سونىڭ ءبىرى - مەن ىستەيتىن ءوندىرىس بولىمىنە شامامەن جاسى وتىز بەس وتىز جەتىنىڭ  اراسىنداعى، اققۇبا كەلگەن تارتىمدى كەلىنشەكتىڭ جاڭادان جۇمىسقا تۇرعانىن ءبىزدىڭ ءبولىمنىڭ جىگىتتەرى ءبىر-اق كۇندە ءبىلدى. وعان سەبەپشى اليمانىڭ ءوزى بولاتىن. بولىمدەگى ءتورت جىگىت ايدىڭ اياعى بولعاندىقتان، ءتورت ستولدى قۇشاقتاپ،  مۇرىندارىمىزدان شانشىلىپ، جۇمىستارىمىزبەن اينالىسىپ  وتىرعانبىز.

- جىگىتتەر، سالاماتسىزدار ما، مىنا توك شاينەكتى جوندەپ بەرەسىزدەر مە؟-دەگەن تازا ءمولدىر داۋىس ەستىلگەندە، دەنەم شىم ەتە قالدى. نەگە  سونشا ەلەڭ ەتكەنىمدى بىلمەيمىن، شىن بولسا،  كەيدە ادامعا قۇداي سەزدىرەدى دەيدى عوي. بۇل داۋىستان كەيىن ءبىر ءتۇرلى كۇيگە تۇسكەنىمە ءوزىم دە تۇسىنبەي، ەشنارسەگە ءمان بەرمەگەن بولىپ، باسىمدى كوتەرمەگەن كۇيى وتىرا بەردىم. ايەلدەر تۋرالى ويلاۋعا وزىمە-ءوزىم تىيىم سالعالى قاشان. ازدان سوڭ،  «و، ماكە، مىنانى ءسىز قاراماساڭىز، ءبىزدىڭ قولدان كەلمەيدى ەكەن» دەگەن ازىلكەش جاندوستىڭ ويناقى داۋسىن ەستىپ، باسىمدى كوتەردىم. ايەلگە كوزىم تۇسكەن مەنىڭ كوڭىلىم ويسىراپ، قارنىم اشىپ قالدى.  الدىمدا اققۇبا، ەش ەرەكشىلىگى جوق،  قاراپايىم عانا ايەل تۇردى.  جاڭاعى ءموپ-ءمولدىر داۋىستىڭ يەسى مەنىڭ ويىمشا سۇلۋ، ءارى جاس قىز بولۋى كەرەك ەدى.

كىنارات توك شاينەكتىڭ وزىندە ەمەس، توك جۇرەتىن باۋىندا ەكەن، ونى تەز جوندەپ بەرگەن،  مەن جاندوستىڭ ول ايەلدى ماعان ادەيى سىلتەگەنىن سەزدىم. «سىزگە كوپ راحمەت» دەگەن ءمولدىر داۋىس شىنىمەن جاڭاعى ايەلدىڭ اۋزىنان شىقتى. بايقاعانىم كىشكەنە قارا كوزدەرى ادامعا تىكە، زەردەلەي، زەرتتەي قارايدى ەكەن. ايەل كەتكەن سوڭ جاندوس :

 - اتى اليما، كۇيەۋى جوق،  ءبىر بالاسى بار ەكەن، مەن كادر بولىمىنە جاڭا تەحنولوگيانى وندىرىسكە ەنگىزۋگە بايلانىستى سىياقى بەرۋ تۋرالى بۇيرىق جوباسىن اپارىپ ەدىم، سوندا انكەتا تولتىرىپ جاتىر ەكەن-دەپ،  ۇلكەن ءبىر ءىس بىتىرگەندەي ىرجيدى، مەن بولسام ءمان بەرمەگەندەي ءتۇر كورسەتتىم.     

ارادا بىرنەشە اي ءوتتى. اليمامەن ارالاسىپ كەتتىك، جوسپارلاۋ بولىمىندەگى ايەلدەرمەن بۇرىن ارالاستىعىمىز جوق ەدى، ەندى ءبىر مەيرام بولسا ەكى ءبولىم قوسىلىپ، سوڭىنان جالپى زاۋىتتاعى قىزىقشىلىققا بىرگە بارامىز. بىردە اليمانىڭ ۇيىنە ەكى-ءۇش جىگىت بارىپ اۋلاسىن جوندەپ بەردىك.  شەشەسى مەن ءبىر ۇلى بار ەكەن.  اليمادان ءبىزدىڭ جىگىتتەر اۆانسقا دەيىن قارىزعا اقشا الادى، اقىلداسىپ تۇرادى، ت.ب ۋاق-تۇيەك جۇمىستارىمەن ەركىن بارا بەرەتىن بولدى.  مەن عانا سويلەسپەيمىن دەسە دە بولادى، ايەلدەردى جەك كورەمىن، سوڭعى ەكى جىلدا ولارعا ەركىمنەن تىس جازعىرا، كىنالاي قارايتىن بولعانمىن. 

ايەلدەرسىز جاڭا ومىرىمە ۇيرەنە باستادىم.  دۋماندى كەشتەرگە بارعاندا، ەڭ سۇلۋ، ەڭ تاكاپپار دەگەن قىز-كەلىنشەكتەردىڭ اينالاما ۇيىرىلە قالاتىنى، ەكى-ءۇش كورگەننەن كەيىن قوينىما ەنۋگە كەت ءارى ەمەستىگى، ولارمەن كەشەتىن ءتاتتى ءلاززات الۋ ساتتەرىنەن كەيىن مايدان الاڭىنان  جەڭىسپەن ورالعانداي كۇي كەشەتىنىم، ايەلدەردىڭ الدىنداعى اسقاق كۇيىم، ولارعا كەيدە مەنسىنبەي، كەيدە مىسقىلمەن قارايتىنىم-ءبارى كوزدەن ءبىر-ءبىر ۇشىپ، كورگەن تۇستەي وتە شىقتى. تەك ايەل دەنەسىنىڭ قۇپيا تەرريتورياسىنا جەتپەي، نە ەنە بەرگەندە شاۋحاتىمنىڭ ەرىكسىز توگىلىپ كەتەتىنى ۇنەمى كوز الدىمنان كەتپەيتىن سۋرەت بولىپ قالدى. 

جاڭا جىل جاقىنداپ قالدى. ەكى ءبولىمنىڭ قىزمەتكەرلەرى جاڭا جىلدى ءبىر كۇن بۇرىن  جۇمىستان كەيىن قالىپ، قارسى الاتىن بولىپ كەلىستىك. ۇيىمداستىرىپ جۇرگەن باياعى اليما، ول تۋرالى جۇرت ماقتاپ ايتاتىن بولعان، جۇمىسىنا دا تىڭعىلىقتى، ءبىلىمدى، ءوزى دە تازا ادام دەيدى. ول جۇمىس اياعىندا ماعان كەلىپ، «مالىك،  ءسىزدى ولەڭ ايتادى - دەيدى عوي، ەرتەڭگى مەرەكەلىك كەشىمىزگە  دومبىرا مەن گيتارا الىپ كەلىڭىزشى»-دەدى. قۇداي بىلەدى، بۇل تۋرالى وعان ايتىپ جۇرگەن جاندوس.  ول ايەل مەنىڭ ۇيدە دومبىرام مەن گيتارام بارىن قايدان ءبىلسىن؟ ەرتەڭىنە جاندوستىڭ ماشيناسىمەن ەكەۋىن دە الىپ كەلدىم. ۇلكەندەۋ بولعان سوڭ، ايەلدەر ءبىزدىڭ كابينەتىمىزگە داستارحان جاسادى، ءبىز ولارعا كومەكتەسىپ، دۇكەنگە جۇگىرىپ، بانكىلەر مەن شولمەكتەردى اشىپ كومەكتەستىك. ءبىر ءۇيدىڭ ادامدارىنداي،  ۇيىمشىلدىقپەن داستارحانعا وتىردىق. توستىلار ايتىپ، بيلەدىك.  وسى كەشكە ارنالعان شارت بويىنشا، اركىم ءبىر نومەر دايىنداۋ كەرەك، بىرەۋ بيلەدى، بىرەۋ ولەڭ ايتتى،  جاندوس انەكدوتتار ايتىپ بەردى.  ولەڭ ايتۋعا زاۋقىم سوقپاعان سوڭ، مەن دومبىرامەن «بالبىراۋىندى»، گيتارامەن «پولونەزدى» ورىنداپ بەردىم.  كەش اياعىنا قاراي،  اليما ماعان «مۋزىكامەن سۇيەمەلدە» دەگەندەي ەمەۋرىن ءبىلدىرىپ،  انگە باستى.  قاسىمىزدا كۇن سايىن كورىپ جۇرگەن ادامدى ەلەمەيمىز دە، باعالامايمىز دا عوي.  جالعىز مەنىڭ عانا ەمەس، ءبارىمىزدىڭ اۋىزدارىمىز اشىلدى دا قالدى. اليما مەنىڭ مۋزىكامەن  سۇيەمەلدەۋىمدى   قاجەت ەتپەگەندەي، بيىك داۋسىمەن شىرقاپ وتىر.

قامىسى-اي، اۋپىلدەكتىڭ مۇشە-مۇشە،

سارعايدىم، وسىناۋ كولدىڭ سۋىن ىشە،-اۋپىلدەك

قوس قانات ساعان بىتكەن ماعان بىتسە،

بارار ەم، قالقاتايعا، الدە نەشە، اۋپىلدەك

ءمولدىر داۋىسىندا ساعىنىش بار، اڭساۋ بار، ادامدى ءبىر تىلسىم، تەرەڭدىككە تارتىپ بارا جاتقانداي.

اليما ەكىنشى ءاندى باستادى.

...دۋدار-اي، كەلمەك بولساڭ تەزىرەك كەل،

ورنىڭا وڭكەي جامان تالاسىپ ءجۇر

دۋدارايىم دۋدىم

ءبىر سەن ءۇشىن تۋدىم....

ءموپ-ءمولدىر داۋىسىندا ارمان بار، زارىعا كۇتۋ بار. ماحابباتىن، باقىتىن ىزدەۋ بار.  ءان اياقتالعاندا اۋەنى ءبارىمىزدى سىيقىرلاپ تاستاعانداي ءبىر ءسات ءۇنسىز قالدىق. وسىنى ايتقان شىنىمەن اليما ما دەگەندەيمىز.  ىشىمىزدەگى سارسەنكۇل اپاي دۋ قول شاپالاقپەن قاباتتاسا:

-تۋ، اليما، ءبىر جىلدان بەرى وسىنشا ونەرىڭدى نەگە جاسىرىپ ءجۇرسىڭ؟-دەپ وكىنىش بىلدىرگەندەي بولدى، ونىڭ  ايتقاندارىنا  مەن دە ىشتەي قوسىلدىم. اليما ايتقان ەكى ءان دە بارىمىزگە ۇنادى. ۇزاق وتىردىق، مەن دە اياق استىنان «قايران جيىرما بەس، اتپەن قۋدىم جەتكىزبەس» دەپ، ءبىراز ىشىمدەگى اششى زاپىرانىمدى شىعارىپ الدىم. سارسەنكۇل اپاي باستاپ، اليمادان تاعى ولەڭ ايتۋىن سۇرادىق. ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ «چاستۋشكالارى» دەپ، جەڭىل، ويناقى ولەڭدەرگە كوشتى. ايتقان ولەڭىنە قاراي، ادامنىڭ دا  مىنەزى وزگەرىپ تۇراتىنعا ۇقسايدى ەكەن، قازىرگى «اۋىلىنىڭ التى اۋىزىن» ايتىپ وتىرعان اليما باسقا اليما.

 

-ەسىگىم الدى كوتەرمە،

كوتەرمەدەن وتەرمە؟

قانشا ءسۇيدىم دەسەڭدە

سۇيگەنىمە جەتەرمە؟

 

التىن ساعات اپەرمە،

تاعا بىلمەيتىندەرگە.

ماحابباتتى قور قىلما

سۇيە بىلمەيتىندەرگە.

ول ولەڭدى بەرىلىپ ايتادى ەكەن.  سول كۇنى تاماشا كەش بولىپ، ۇزاق وتىردىق، ەشكىم ۇيلەرىنە قايتۋعا اسىقپادى. بارلىعى بالالىق، جاستىق شاقتارىنا اسەم اندەر ارقىلى ساياحاتتاپ كەلگەندەي.

كەش اياقتالعاندا ۇلكەندەردى ءبىر رەيسپەن ۇيلەرىنە جەتكىزىپ تاستاعان جاندوس، ەكىنشى رەت كەتىپ بارا جاتىپ،  كابينەتتىڭ كىلتىن اليما ەكەۋمىزگە ۇسىنىپ،

- اليما ەكەۋىڭە كومسومولدىق تاپسىرما، (كومسومولدىق جاستان ءوتىپ كەتكەنىمىز ەسىنە تۇسسە كەرەك، دەرەۋ ءسوزىن تۇزەپ) جوق،  پارتيالىق تاپسىرما، اياعىنا دەيىن جيناپ، تازالاپ، ءبىر-ءبىرىڭدى شىعارىپ سالاسىڭدار - دەدى. ەكەۋمىز دە پارتيا مۇشەلەرى بولماساق تا  قارسىلىقسىز قالا بەردىك. ەكەۋلەپ كابينەتتى جيناستىرىپ، اليمانى ۇيىنە شىعارىپ سالدىم. جولاي ءۇنسىز بولدىم، نە ايتارىمدى بىلمەيمىن، اڭگىمەمىز قابىسپادى، جىندى ادامداي جاسىن سۇراپپىن.  ول بولسا الدە ءبىر مۇڭدى اۋەندى ىڭىلداۋمەن بولدى، جاسى مەنەن باقانداي ءتورت جاس ۇلكەن ەكەن، بىراق، سىرت كوزگە جاس كورىنەدى.  اليما ەسىگىن اشىپ جاتىپ:

-ماكە ۇيگە كىرىپ، ءشاي ءىشىپ كەتىڭىز-دەدى. ماماسى مەن بالاسى بار ەمەس پە ەدى، الدە بۇگىن جالعىز با ەكەن دەپ، ەكى ويلى تۇردىم دا، سىپايى راحمەتىمدى ايتىپ، قايتىپ كەتتىم. ۇيگە كەلە جاتىپ اليمانىڭ ءانى ۇناعانى شىن، بىراق، ءوزى ەمەس دەگەن ويعا كەلدىم.

مالىك اعانىڭ ءسوزىن ءبولىپ، بىرەۋ كۋپە ەسىگىن جۇلقىلادى. اعاي اڭگىمەسىن ءۇزىپ، ەسىك اشتى. كۋپەسىن شاتاستىرىپ العان كورشى كۋپەنىڭ ادامى ەكەن. ءسىرا، رەستوراننان قايتسا كەرەك، اۋزىنان اراق ءيسى ساسىپ تۇر. اڭگىمەمىزدى بۇزىپ جىبەردى.  مالىك اعاي دا تامبۋرعا شىعىپ، تەمەكى تارتىپ كەلىپ، داۋسىن باياۋلاتىپ اڭگىمەسىن ءارى جالعاستىردى.

... جۇمىسقا كەلسەم، جاندوس جىمىڭ-جىمىڭ ەتەدى. «جاعداي قالاي؟»-دەگەن سوزىنە سونشالىقتى ماڭىز بەرەدى. ەكى يىعىمدى كوتەرەم.  جۇرت دەگەندى قويساڭشى، جاندوس تاعى «ناعىز پارسىڭدار»-دەيدى. جالعىزىلىكتى ايەلگە عانا ەمەس، جالعىزىلىكتى ەركەككە دە ءسوز ءۇيىر كەلەدى ەكەن. 

ءبىر كۇنى مەنى توك ۇيالارىن جوندەۋگە اليما ۇيىنە شاقىردى.  جوندەۋ دەگەن ادەيى ايتىلعان  سىلتاۋ، بۇگىن اليمانىڭ تۋعان كۇنى ەكەن.  ىڭعايسىزدانىپ قالعان مەن، «نەگە جالعىز قارسى العالى جاتىرسىڭ؟»-دەپ ەدىم، ول تىكە «تۋعان كۇنىمدى سەنىمەن بىرگە وتكىزگىم كەلدى»-دەدى. ونىمەن جالعىز قالۋدان قورىققانداي، كەتكىم كەلىپ ەدى، اياقتارىم ايتقانىما كونبەگەندەي، كوڭىلىم دە ونىمەن بىرگە از ۋاقىت بولسا دا بىرگە بولۋدى قالادىم، بىراق، «اسىعىس  ەدىم، باراتىن جەرىم بار، 1-2 ساعات بولايىن، بۇنداي كۇنى سەنى جالعىز قالدىرۋعا بولماس»- دەپ، كۇلگەن بولدىم. الدىمىزعا ءيسى بۇرقىراعان مانتى دا كەلدى، سالاتتاردىڭ دا اششىسى دا، تۇششىسى دا بار. توست ايتىپ، قۇتتىقتاعان بولدىم. بىلمەگەنىمدى ايتىپ، «سىيلىعىڭ موينىمدا» دەگەندى قوستىم. اليما شاراپتى مولىنان ءىشىپ وتىر، كەزەكتەسىپ تە، قوسىلىپ تا ولەڭ ايتىپ، ءبىراز ۋاقىتتى وتكىزدىك. تەزىرەك قايتۋعا سەبەپ ىزدەگەن مەن:

-سەنى بۇلاي كوپ ىشەدى دەپ، ويلاعان جوق ەدىم - دەدىم.

-سەنىمەن ەركىن سويلەسىپ، ەركىن بولۋ ءۇشىن ادەيى ءىشىپ وتىرمىن - دەدى.  باعانادان بەرى ءبىر جاققا بارماقشىمىن دەپ،  تارتقىنشاقتانىپ، «تورموزىم ۇستاماي» قاتتى ءىشىپ كەتەم بە دەپ، قورقىپ، از ءىشىپ وتىرعان مەن، ريۋمكانى ىسىرىپ قويىپ، ۇلكەن كەسەگە اق اراقتى قۇيىپ، تارتىپ جىبەردىم دە :

-نەسى بار، ەركىن بولساق ، ەركىن بولايىق - دەدىم.

ول ءبىرازدان كەيىن تىزەمە وتىرىپ، موينىمنان قۇشاقتادى، ەرىندەرى ەرنىمدى ىزدەپ تاپتى. سەزىمىم سەلت ەتپەيدى.

 -  مالىك، باعانا سىيلىعىڭ موينىمدا دەپ ەدىڭ عوي، سول سىيىڭ بولسىن، بۇگىن تاڭ اتقانشا مەنىڭ قاسىمدا بولشى - دەدى.

اراق ىشكەننەن سوڭ با،  الدە نە «بۇك»، نە «شىك»  بولسىن دەپ، بۇل قاتىناسىمىزعا تەزىرەك نۇكتە قويۋعا تىرىسىپ، وزىمشە جۇمباقتاپ:

- اليما، مەن سەنىڭ ويىڭنان شىعا المايمىن-اۋ دەپ قورقامىن -دەدىم. تاعى ءبىر جولى بار، ول ەشتەڭەگە قاراماي، اتىپ تۇرىپ ۇيگە قايتۋ بولاتىن. بىراق، اليمانى ايادىم، ولاي ىستەسەم، ونىڭ نامىسىن تاپتاپ، مەنسىنبەي كەتكەندەي بولام، باعانا وتىرماۋ كەرەك ەدى، ەندى ءبىر قالعان سوڭ، نە بولسا دا اياعىنا دەيىن جەتكىزۋ ءۇشىن شىداۋ كەرەك دەپ شەشتىم.

قۇشاعىما تىعىلىپ جاتقان ول «ونى بىلەم»-دەدى.  «ماسساعان!» - دەدىم ىشىمنەن. نەنى بىلەدى ەكەن؟

- مەن سەنى سۇيەمىن مالىك، ول جاعىڭ ىستەمەگەنمەن، قولىڭ مەن ءتىلىڭ بار ەمەس پە؟

قاپ، مىنا قاتىن مەنى ءولتىردى-اۋ، ءوزى نەمەنە، كورىپكەل مە ؟ ءتىلىم بايلانىپ قالدى. مەن قۇلاعىم قاتە ەستىپ تۇرعان جوق پا، دەپ قۇلاعىمدى شۇقىدىم، دۇرىس ەستيتىن سەكىلدى. اليما ءسوزىن ءارى جالعاستىردى.

-سەن تەك تاڭ اتقانشا  مەنىڭ قاسىمدا بولىپ، مەنىڭ ايتقاندارىمدى تىڭداساڭ بولدى، ءبىر ءتۇن عانا، سودان كەيىن ءوزىڭ شەشەرسىڭ-دەدى. كىشكەنتايىمدا جاڭا ويىنشىق الىپ بەرسە، بۇزىپ، زەرتتەپ، ىشىندە نە بار، نە جوعىن ءبىلىپ، قايتادان قۇراستىرىپ شىعاتىنمىن. مەنى ءبىر اۋەستىك بيلەدى مە، الدە ايەل مەن ەركەك اراسىنداعى قاتىناستى ءبىر كىسىدەي بىلەمىن دەيتىن ماعان وزىمنەن دە بىلگىر ۇستاز كەزدەسكەنىن سەزدىم بە،  ايتەۋىر ۇياتتى ءبىر جاعداي بولسا، «كوپ ءىشىپ قويىپپىن»- دەپ، ناعىز بولماسا «ول جەردەن جۇمىستان شىعىپ كەتەرمىن»-دەپ ويلاپ،  وسى جەردە تاڭ اتقانشا قالامىن دەپ شەشتىم.

باسىما اراقتىڭ بۋى تيە باستاعان سەكىلدى مە، كوڭىلدەنە باستادىم. «امىرىڭىزگە قۇلدىق، و پاديشام،  نە بۇيىراسىز؟»-دەپ،  ويناقىلانا ءتىل قاتتىم.

- بار كيىمدەرىڭدى شەش تە، ۆانناعا ءجۇر، مەن سۋ تولتىرا بەرەم-دەدى. داستارحان باسىنا كەلىپ، تاعى ءبىر ريۋمكا اراقتى قاعىپ سالىپ، «ەركىنسىتىپ، ۇيالمايتىن ەتىپ جىبەرەتىن اراقتىڭ بولعانى قانداي جاقسى»-دەپ ويلادىم.

...ۆانناعا كىرسەم، اليما ۆانناعا سۋ تولتىرىپ، الدە ءبىر قىزعىلت سارى ۇنتاقتى سۋعا سالىپ جاتىر ەكەن. مۇرىن جارعان قوش ءيىس اڭقىپ كەتتى.  اراقتىڭ قىزۋى ما، دەل-سال ءبىر كۇيگە ءتۇستىم.  اليمانىڭ ايتۋىمەن ۆانناعا وتىرا كەتتىم، ىشىمنەن بە، الدە داۋسىم شىقتى ما بىلمەيمىن، «راحات، ۇيات ەمەس»-دەپ، وزىمە-ءوزىم دەم بەرىپ قويام. اليمانىڭ دا تىر جالاڭاش شەشىنىپ جاتقانىن بايقاپ، كوزدەرىمدى جۇما قويدىم.  ايەل دەنەسىنىڭ ءسال اشىق-شاشىق جەرىنە كوزىم تۇسسە بولدى، بويىمدى بيلەيتىن ءتاتتى دىرىلدەن ەش حابار جوق. ء«ولىم-اي»-دەيمىن ىشىمنەن، ۆاننادان اتىپ شىعىپ كەتىپ تە قالعىم كەلدى. نە بولسا دا بولارى بولدى، ء«يا، ونى بىلەم» دەگەندە نەنى مەڭزەدى ەكەن، مەن بولسام ءوزىمنىڭ «پاس» ەكەنىمدى مەڭزەپ ايتقام.  قاتەلەسپەسەم، ول دا مەنىڭ ويىمدى دۇرىس تۇسىنگەن سەكىلدى، بالا ەمەس قوي، مەيلى، نە بولسا دا، ەندى ءبارى كەش. كوپ بولسا اليمامەن بىرگە ىستەيتىن زاۆودتان جۇمىستان شىعىپ كەتە سالامىن.   «مالىك بەلسىز ەكەن»-دەپ ايتىپ جۇرمەس، ءوزى عوي قالماي جۇرگەن.

اليمانىڭ اۋزىندا ءان:  جاڭا شىققان ءان.

«قايدا سول جان جانى اپپاق شۋاقتى،

سەزىمگە دە، سوزىنە دە تۇراقتى،

مەنى سۇيەر بىرەۋ بار دەپ الدانام،

سول الدانىش شىن باقىتىم سياقتى».

-مالىك، كانە ارقاڭدى ىسايىن،  مەن باعانا شومىلىپ العام، -دەپ، بالاسىن شومىلدىرعان اناداي مەنى جۋىندىرىپ جاتىر. مەن بولسام، «نە ىستەسەڭ سونى ىستە، بار ەرىكتى وزىڭە بەرگەم» دەگەندەي موماقان كۇيدە وتىرمىن، ۇيقىدا جاتقان سەزىمدى وياتىپ السا، ءتىپتى جاقسى بولار ەدى دەيمىن. مەنى شومىلدىرعان سۋدى توگىپ تاستاپ، قايتادان سۋ تولتىرىپ، ماعان اياقتارىڭدى جينا دەگەندەي ىمداپ، ءوزى دە وتىردى. بىرەۋ ايتسا كۇلەر ەدىم، ۆاننادا شومىلۋدىڭ دا ءوز قىزىعى بار ەكەن، اسىرەسە ايەل مەن ەركەكتىڭ بىرگە شومىلعانى. ۆاننا ۇلكەن بولعانمەن ەكەۋىمىزگە تارشىلىق قىلعانداي، اليما الدىمدا ءبىر ادامداي جارتىلاي جابىسىپ جاتىرمىز.  اليما مەنىڭ باتىلسىزداۋ قولدارىمدى قوس انارىنا اپاردى، ءجايلاپ سىيپاعاننان ارتىققا بارمادىم.  قىسىپ-قىسىپ العىم كەلگەن، ايمالاپ ۇزاق سۇيگىم كەلگەن، بىراق، سودان سوڭ نە ىستەيمىن دەيمىن...

-مالىك مەنى توسەككە كوتەرىپ الىپ بارشى،- دەگەن سىزىلعان ءۇندى ەستىگەندە، كورشى بولمەدەگى توسەك ەمەس، جەردىڭ شەتىنە الىپ بار دەسە دە ءازىر ەدىم. بولەك بولمەگە جەرگە سالىنعان توسەككە اكەلگەندە اليما بۇلتىڭ ەتىپ قۇشاعىمنان شىعىپ كەتكەنىن پايدالانىپ، داستارحان باسىنان ەكى ريۋمكاعا اراق قۇيىپ اكەلدىم، اليمانىڭ شاراپ ءىشىپ وتىرعانىن بىلسەم دە، ادەيى اق اراق قۇيدىم.  ءوزىمنىڭ دە ىشكىم كەلىپ تۇرماسا دا، ءوز ەسەبىم بار. كەيدە ءار نارسەنىڭ كەم-كەتىگىن اراق بىلدىرمەي جىبەرەدى، اراق  ىشكەندەر اناۋ-مىناۋ نارسەگە  كوڭىل اۋدارا قويمايدى دەيدى عوي.  اليماعا «ەكەۋىمىز ءۇشىن الىپ قويالىق»-دەپ، قيىلا قاراپ، ءىشۋىن كۇتىپ، ودان كەيىن ءوزىم دە تارتىپ جىبەرىپ، ءبىر نارسەنى قاتىراتىن ادامداي  اليمانى قۇشاقتاپ توسەككە قۇلادىم.  اليما موينىمنان تاس قىلىپ قۇشاقتاپ، دەنەمە دەنە بولىپ جابىسا قالىپ، ەرنىن توستى.  ەندى ەرىنگە ەرىن ءتيىپ، بۇلاق سۋىنا شولدەپ كەلىپ باس قويىپ سىمىرگەندەي ايمالاسقان سوڭ، قولدارىڭ دا وزىنەن-ءوزى اۆتوماتتى تۇردە ايەل دەنەسىن سىيپالاپ، تۇگەندەي باستايدى عوي.

 -جانىم، مەن سەنى جاقسى كورەم، سەن مەنىڭ ۇزاق كۇتكەن ادامىمسىڭ -دەيدى اليما، دەنەمدى بىرەسە ايمالاپ، بىرەسە سىلاپ جاتىپ.  ەكەۋىمىز كوسموس كەڭىستىگىندەگى سالماقسىزدىقتا ۇشىپ جۇرگەندەيمىز، ءبىرىمىزدىڭ باسىمىز، ءبىرىمىزدىڭ اياعىمىزدا جاتادى، نەمەسە كەرىسىنشە.  «سونشا ايەلدەرمەن بولىپ، بۇنداي جاعدايدا «سوعىسپاپپىن»، قاپ اتتەگەن-اي!» دەپ وكىندىم.  اليمانى بۇنداي قىزۋقاندى دەپ ويلاماپ ەدىم، دەنەسىنە ماسساج جاساپ ايمالاعانىما  وزىنەن-ءوزى قوزىپ، دەمى جيىلەپ، كوزدەرى جالت –جۇلت ەتەدى.

- مالىك، بار دەنەمدى ايمالاشى-دەدى القىنعان داۋىس. ءوزى ماعان ۇلگى كورسەتكەندەي ساندارىمدى دا، سۇمىرەيىپ، سۇلق جاتقان «ەكى ءجۇز گرامم ەتىمدى» دە جاناي ءوتتى. ودان سوڭ سۇق ساۋساعىمدى قىسا ۇستاپ، ءوزىنىڭ كىندىكتەن تومەن تۇسىنا اپاردى. مەن وقىعان سۇراعى كەلگەن ستۋدەنتتەي  قۋانىپ كەتىپ، ونىڭ قولدارىن سەرپىپ تاستاپ، سول ايماقتى «زەرتتەي» باستادىم.  اليما كوزدەرىن جۇمىپ، راحات ءبىر كۇيدە جاتىر، دەنەسى بابىندا، تيتىمدەي ارتىق ەتى جوق قۇلىن ءمۇسىنى بايگەگە قوسىلار سايگۇلىكتەي جۇتىنىپ تۇر.

- ەركەكپەن بولماعانىڭا قانشا بولدى دەيمىن-القىنا سىبىرلاپ، ءتىپتى بۇل سۇراعىمنىڭ ورىنسىز ەكەنىن دە ءبىلىپ تۇرعاندايمىن.

- بەس جىل، جەتى اي، توعىز كۇن. جانىم، ءبىر-ءبىرىن جاقسى كورەتىن ادامدار   ءبىر-بىرىنە دەگەن ىنتازارلىق سەزىمىن جاسىرماۋى كەرەك،  ونى كورسەتە ءبىلۋى كەرەك –دەپ مەنىڭ دەنە مۇشەلەرىمدى تۇگەندەي باستاعانداي، مەن دە ەن دالاداعى قوس كۇمبەزدەي كوز ارباعان، كەۋدەگە بىتكەن قوس اناردى ايمالاعان سايىن ەس-تۇستەن ايرىلىپ بارامىن. بىراق، بەلدەن باسىپ ءوتىپ،  بوكسە جاققا بارۋعا جۇرەگىم داۋالار ەمەس.

- مالىك، سەن پسيحولوگيالىق كەدەرگىدەن وتە الماي تۇرسىڭ، ايەل مەن ەركەكتىڭ اراسىنداعى قاتىناس - ءوز الدىنا ۇلكەن ءبىر عىلىم. ءبىر–بىرىمىزدىڭ دەنەمىزدى زەرتتەۋدى بىرگە باستاۋىمىز كەرەك. بۇل ۋاقىتشا نارسە، سەن ەرتەڭ ەمدەلىپ، جازىلعانشا عانا، مەن دە جۇكتى بولىپ سەنىڭ بالاڭدى كوتەرىپ جۇرگەندە سەنىمەن جاتۋعا بولمايتىن ءبىر-ەكى ايدا دا سەزىم راحاتىنا بولەنۋدىڭ وسىنداي جولدارى بار، -دەپ اسقان ءبىر نازىك سەزىممەن تۇلا بويىمدى بالقىتىپ ايمالاي باستادى.

ءبىر كەزدە كەڭ توسەك ۇستىندە ەكەۋىمىز قۇمدا ويناعان بالالارداي جالاڭاش كۇيدە شۇيىركەلەسىپ وتىرعانىمىزدى بايقادىم.  اليمانىڭ مەنى قاناتتاندىرىپ، «مەن جۇكتى بولىپ، سەنىڭ بالاڭدى كوتەرىپ جۇرگەندە» دەگەن سوزدەرىنىڭ سونشالىقتى سەنىمدى، سونشالىقتى نىق شىققانى سونداي، كەنەت مەنىڭ باسىما الدەقايدان ءبىر سيگنال كەلگەندەي، ءسال شىداسام اليمانى جۇكتى ەتەتىندەي كورىنىپ،  بەس جىل، جەتى اي، توعىز كۇن ەركەكپەن بولماعان ايەلدىڭ الدىندا ءبىر ءتۇن ايتقانىن تىڭدايمىن-دەپ ۋادە بەرىپ، سوزىمە قوجا بولا الماعانىم ازاماتتىققا جاتپايتىنىن تۇسىنگەن بولۋىم كەرەك، سوڭعى كەزدە «الدە قالاي بولادى، تاعى دا ۇياتقا قالاتىن بولدىم اۋ»-دەپ، مەنى ەركىمنەن تىس سەزىمىمدى  تۇساۋلاپ تۇراتىن قورقىنىشتىڭ  قاقپاعىن الىپ، لاقتىرىپ تاستاعانداي بولىپ،  سەزىمىمدى ەركىنە قويا بەردىم.  ءسويتىپ جاتىپ، اليمانىڭ مەن ويلاعان ايەلدەردەي ەمەس، مەن ءۇشىن كوپ نارسەگە ءازىر ەكەنىنە كوزىم جەتتى. تەڭىز جاعاسىندا ءوسىپ، كوپتەن سول تەڭىزدە بولماي،  سول تەڭىزدى ساعىنىپ كەلگەن بالاداي  اليمانىڭ جەتەگىنە ەنىپ قۇمارلىقتى قاندىرۋدىڭ، سونىڭ ىشىندە ايەل قۇمارلىعىن قاندىرۋدىڭ باسقاشا جولدارىن ۇيرەنە باستادىم. مينۋتتار ءوتتى مە، سەكۋندتار ءوتتى مە، بىلمەيمىن اليمانىڭ مەنى ايمالاپ الاسۇرا ايتقان ءتاتتى سوزدەرىمەن قاتار، بالىقتىڭ تورسىلداعىنىڭ جارىلعانداي داۋىستان باسىمدى كوتەرىپ الدىم. قۇلاپ-ءسۇرىنىپ، ۆانناعا جۇگىرگەن مەن قولىم مەن بەت اۋزىمدى ءشايىپ كەلسەم، اليما شالا-جانسار ادامداي بىلق-سىلق جاتىر ەكەن، ەپپەن قۇشاعىما الىپ،  باۋىرىما باستىم.  مەن ونىڭ كۇن سايىن جۇمىسقا بارۋدان، ۇيىنە كەلگەن سوڭ قۇرعاقتاي تاماق جالعاپ الىپ، تەلەۆيزور كورۋدەن باسقا جۇمىسى دا، قىزىعى دا جوق،  بار ىستەيتىن جۇمىسى ەكى جۇمادا ءبىر حيمچەسكاعا كيىمدەرىن تاپسىرىپ الاتىن، ايىنا ءبىر رەت ادام جالداپ ءۇيىن تازارتتىراتىن، ەكى كۇن دەمالىسىن اراق ىشۋمەن وتكىزەتىن ەركەكتىڭ ۇيىنە نۇرىن شاشىپ،  وزگەرىس ەنگىزەتىن، ماعان ەڭ جاقىن، ەڭ قىمبات ادامىم بولۋى مۇمكىن ەكەنىن  تۇسىنگەندەيمىن.

-مەن سەنى ەشكىمگە بەرمەيمىن-دەدى باقىتتى ايەل داۋسى. «مەن سەنىمەن ولە-ولگەنشە بىرگە بولام»-دەدىم، اينالامنىڭ التىن شۋاقتى نۇرعا مالىنعانداي بولعانىنا تاڭدانعان، جىلدار بويى ارقالاپ كەلە جاتقان اۋىر جۇك موينىمنان تۇسكەندەي بولعان مەن، دەل-سال بولىپ جاتىپ. سوڭعى كەزدە ءومىر تۋرالى، ءومىرىمنىڭ سوڭعى كۇندەرى قالاي وتەدى دەپ، قارتايعاندا قاسىمدا سۋ اپەرەتىن دە ادام بولمايدى-دەپ ۋايىمداي باستاعام. كىندىكتەن جالعىز ۇلىما ايتەۋىر  اليمەنتىن تولەپ اكەسى دەگەن اتىم بولماسا،  اندا-ساندا كەزدەسكەندىكتەن بە، ارامىز سالقىنداي باستاعان. سول كەزدە جالعىزدىق دەگەننىڭ اششى ءدامىن تاتىپ جۇرگەن كەزىم ەدى.  

سول تۇننەن سوڭ، اليما ەكەۋىمىز  ەكى جارتى ءبىر ءبۇتىن بولىپ تۇرىپ جاتقانىمىزعا ەكى جىلعا تاياۋ ۋاقىت وتكەن. ءومىرىمىز وزگەردى، تولىققاندى جانۇيا بولىپ، كىشكەنە وتانىمىزدىڭ جوسپارلارىن قۇرامىز، بىرگە قوناققا بارامىز، ۇيگە قوناق شاقىرامىز، ساياجاي مەن ماشينا الدىق، ايتەۋىر ومىرىمە دە، اليماعا دا ءدان ريزامىن.  اليما ەكەۋمىزدىڭ بىرىگىپ جاساعان ماحاببات اتتى  كەمەمىز  باقىت اتتى تەڭىزدە ەركىن  جۇزە باستادى. ءبىر-ءبىرىمىزدى كوزقاراسىمىزدان-اق تۇسىنەتىن كەزگە جەتتىك. وسى ۋاقىت ارالىعىندا  اليمانىڭ تالابىمەن بۇرىن كورىنبەگەن دارىگەرلەرگە قارالدىم. ناتيجە بولمادى. ودان حالىق ەمشىسى دەي مە، دۇعامەن ەمدەيتىندەر دەي مە، ايتەۋىر الىستى-جاقىندى، ەركەك–ايەلى، جاسى–كارىسى بار تالاي ەمشىلەردى اداقتاپ،  كۇدەرىم ۇزىلە باستادى.  بىرەۋلەرگە كوزىمشە ەم قونىپ، قۇلان تازا جازىلعانىن كورىپ، ۇمىتتەنەمىن دە، ايتقاندارىن ىستەيمىن، ءىش دەگەنىن ىشەمىن، جاسا دەگەنىن جاسايمىن، بىراق، سوڭىنان ەش ناتيجە شىقپاعانىن كورىپ، كوڭىلىم پاسەيىپ، ءۇمىتىم ءۇزىلىپ، سەنگەن كوڭىلىم كۇلگە اينالادى.  سول كەزدە مەن اليمانىڭ ماعان ۇلكەن سۇيەنىش بولىپ، مىقتى توزىمدىلىك تانىتقانىن ەرەكشە اتاۋىم كەرەك. جازعى دەمالىستا الماتىداعى ايەلىمنەن بالامدى الدىردى، ول دا ءۇش اي بىرگە بولىپ بىزگە باۋىر باسىپ كەتتى، ۇلىممەن بۇرىنعى ارامىزداعى سالقىندىق جوعالعانداي. ونىڭ بالاسىن ءوز اتىما جازدىردىم، تاربيەلى بالا ەكەن، ءوز بالامداي بولىپ كەتتى.

تويلار مەن قوناقتاردا  ءبىر-ءبىرىمىزدى كوزدەرىمىزبەن ايمالاپ وتىرىپ، قوسىلىپ ءان سالامىز، جۇرت بىزگە سۇيسىنە قارايدى. جاقىن جولداستارىمىز «تولەگەن مەن قىز-جىبەك كەلە جاتىر»- دەيتىن بولدى. 

ءۇيىمىز باقىت قونعان ورداعا اينالىپ، ءىشى نۇر مەن جىلىلىققا تولدى.

ەر مەن ايەل اراسىنداعى توسەك قاتىناسى تۋرالى كىتاپتاردى اليما ەكەۋىمىز ەكى جاقتان جينادىق، قازاقشا كىتاپتار جوقتىڭ قاسى. باسقا تىلدەردەن اۋدارىلىپ، ورىسشا باسىلعاندارىندا اشىق، تاتپىشتەپ جازىلادى ەكەن. قازاقشالارىندا باسىن باستاپ كەلە جاتادى دا، ء«ار جاعىن ءىشىڭ ءبىلسىن» - دەپ قويا سالادى ەكەن.  ول كىتاپتاردى  وقىپ وتىرىپ «ياپىراۋ، مىناۋ شىنىمەن ءوز الدىنا ءبىر عىلىم سالاسى ەكەن عوي، ەر مەن ايەل اراسىنداعى جىنىستىق قاتىناستى ءبىلۋ ءۇشىن ءبىر ينستيتۋت ءبىتىرۋ كەرەك شىعار» دەيمىن.  مەنىڭ جازىلام با دەگەن ءۇمىتىم ءۇزىلدى، نە دەرت ەكەنىنە مەنىڭ باسىم تۇگىل، ونداعان عىلىم كانديداتى، مەن پروفەسسور مەديكتەردىڭ دە باستارى جەتپەي جاتىر. ىشىمنەن ىلعي «باياعى اتىراۋدىڭ ءاسيلاسىنىڭ قارعىسى ەمەس پە؟»-دەپ قويامىن.  سونىمەن دارىگەرلەرگە دە، ەمشىلەرگە دە قولدى ءبىر سىلتەدىم. مەن باقىتتى ەدىم، مەنىڭ ەكى ۇلىم، ءۇي-جايىم، سۇيىكتى جۇمىسىم، ەڭ باستىسى مەنىڭ جانىمدى تۇسىنەتىن، مەنى باقىتتى ەتىپ وتىرعان، ەشبىر ايەلگە ۇقسامايتىن قىمبات ادامىم بار ەدى.  ەگەر اليما بولماعاندا شاراسىزدىقتان اراق ءىشۋدى باستاعاندا مەندە بۇلاردىڭ ءبىرى دە جوق،  قايىرشى ما، «بومج» با بولىپ جۇرەتىن ەدىم دەپ ويلاپ، شۇكىرشىلىك ەتەمىن. 

بىراق، اليمانىڭ مىنەزىن بىلمەيسىڭ عوي. «مەنىڭ ويلاعانىم ءوز ءناپسىم ەمەس، مەن سەنەن ءسابي ءسۇيۋىم كەرەك»-دەيدى.  مەن «ەكى بالامىز بار، قۇدايعا شۇكىر» دەيمىن، ول بولسا قۇشاعىمدا جاتىپ  ارمانىن ايتادى. «تۇلىمى جەلبىرەگەن ساعان تارتقان قىزىم بولسا دەيدى، جوق ءبىر ۇل، ءبىر قىز تۋام دەيدى» ءسويتىپ جاتىپ كەزەكتى ەمشى تۋرالى ايتقاندا مەن شارت كەتتىم.

- مەن ەشقايدا دا بارمايمىن - دەدىم، ادەتتەگىدەي مەنىڭ دەنساۋلىعىمنىڭ تۇزەلەتىنىنە كوزىمدى جەتكىزىپ، بارۋعا ۇگىتتەي باستاعان اليماعا.

- مەن شارشادىم، ساعان باي بولىپ جارىتپاسام، قالاعان بايىڭا ءتيىپ ال–دەپ تىكە كەتتىم. ايتارىن ايتسام دا، ونىڭ جانىن جارالاعانىما وكىندىم، داۋسىمدى جۇمسارتىپ، جاسىنىڭ قىرىققا تاياپ  قالعانىن، وعان بالا تۋدىڭ كەش ەكەنىن، العاشقى بالاسىن تۋعانىنا ون جىلدان اسىپ كەتكەندىكتەن قاۋىپتى ەكەنىن ايتىپ ۇگىتتەۋمەن بولدىم.

- مەنىڭ شەشەم ونىنشى بالاسىن 49-مۇشەل جاسىندا تۋعاندا، مەن نەگە قىرىق جاسىمدا تۋا المايمىن. اناۋ دوسىمىز ءاسيا دا  ءبىرىنشى قىزىن 41- جاسىندا تۋعان جوق پا؟ ءبىر  وبلىس ورتالىعىندا ەمشى كەمپىر بار ەكەن. ارعى اتالارىنان بەرى ەمشى. بۇنداي اۋرۋلار تۇگىل جىندى ادامداردى دا جازاتىن كورىنەدى.  وسى جولى سوڭعى رەت بارايىق، ەم قونباسا، ەندى مەن ەمدەل دەپ ءومىرى ايتپايمىن دەپ، انت سۋ ءىشىپ، بوتاداي بوزداپ وتىرىپ الدى.  ءسويتىپ ەكەۋمىز دە جۇمىستان اقىسىز دەمالىس الىپ، پوەزعا وتىرىپ ەمشى كەمپىر تۇراتىن قالاعا  بەت الدىق.

وزىمدە تۇك ءۇمىت جوق، تەك  اليمانىڭ  كوڭىلى ء ۇشىن  كەلە جاتىرمىن.

قوناق ۇيگە ورنالاسقاننان كەيىن، كەش بولسا دا، كەشكى بەسكە دەيىن قابىلدايدى دەگەن سوڭ، ەمشىنىڭ ۇيىنە تاكسيمەن جەتتىك. جاعدايىمىزدى، نەگە كەلگەنىمىزدى سۇراپ، قۇران اشىپ وتىرعان كىشكەنە قارا كەمپىرگە «اپا، ءسىز قالاي ەمدەيسىز، وقيسىز با، الدە ءشوپ دارىمەن ەمدەيسىز بە؟»- دەپ سۇرادىم. الدىنا اق ورامال جايىپ وتىرعان مىنا كەمپىرگە ءتىپتى سەنىپ وتىرعان جوقپىن. مەن ءبىر-ەكى اي بۇرىن جازىلىپ، ەسىگىنىڭ الدىندا ەلۋ-الپىس ادامنان كىسىلەر توپىرلاپ  كەزەك كۇتىپ تۇرعان ەمشىلەردە دە بولعام.  مىنا كىسىنىڭ الدىندا ءبىز كەلگەندە كەزەكتە ءبىر-اق كىسى تۇرعان. قاراپايىم ەكى بولمەلى جۇپىنى ءۇي، ەمشى كەمپىرگە دە ونشا كوڭىلىم تولىپ وتىرعان جوق.

ول كىسى ماعان «مەن قايدان بىلەيىن، قالاي ەمدەيتىنىمدى اتام ايتادى، سول كىسى نە ايتسا، سونى ايتام»-دەدى اشۋلى داۋىسپەن. ءسىرا، مەنىڭ سۇراعىم ۇناماعان بولۋى كەرەك.  كونەنىڭ كوزى ەكەنى كورىنىپ تۇرعان ەسكى قۇراندى اشىپ، قۇمالاعىن سالىپ، بىرەۋمەن سويلەسكەندەي كۇبىرلەپ وتىر.  اتى-ءجونىمدى، رۋىمدى سۇراپ الدى.  ءبىر كەزدە ءبارىن جيناپ الدى دا «ەرتەڭ كەلىڭدەر، بۇگىن اتام كەلمەي وتىر»-دەدى. مەن كۇلىپ جىبەردىم. كەمپىر كىشكەنە كوزدەرىمەن اتا قارادى دا: «كۇلەتىن ەشنارسە جوق شىراعىم، ارۋاقتار دا شارشايدى، بۇگىن كەلگەن ادام كوپ بولدى، الدە سەنبەي كەلگەنىڭدى سەزىپ وتىرعان شىعار، الدە دارەت الماپ پا  ەدىڭدەر؟»-دەپ سۇرادى. ەرتەڭ بولسا ەرتەڭ كەلەيىك دەپ، ەمشىدەن شىققان سوڭ، رەسەي شەكاراسىنا جاقىن ورنالاسقان وبلىس ورتالىعىنىڭ كونە تاريحىمەن تانىسىپ، شاعىن قالاعا ەرەكشە كورىك بەرىپ، اقىن ولەڭى، كومپوزيتور انىنەن باستاپ، اتاقتى جازۋشىنىڭ تريلوگياسىنىڭ اتى بولىپ اتالعان، ەركەلەپ اعىپ جاتقان جەلەكتى وزەندى تاماشالادىق. قوناق ۇيگە ورالىپ، تاماق ىشكەن سوڭ، جاتاردا ءومىرى ىستەمەگەن نارسەمدى ىستەپ،  مەن ءۇشىن بولماسا دا اليما ءۇشىن كومەكتەسە كور دەپ قۇدايعا جالبارىندىم، ونىڭ ءۇمىتىنىڭ ىسكە اسقانىن، ارمانىنىڭ ورىندالعانىن ارمانداپ،  تۇنىمەن دوڭبەكشىپ ۇيقتاي الماي شىقتىم.   ەرتەڭىنە ءبىز كەلگەندە ەسىك الدىندا كەزەكتەگى بەس-التى ادامنان كەيىن كەزەگىمىز كەلىپ، ەمشىگە كىرىپ كەلە جاتقاندا ول اليماعا «سەن قال» -دەپ توقتاتتى.  اپاي كەشەگى كورىنىستى تاعى قايتالاپ، ءاتى–جونىم مەن رۋىمدى سۇراپ الدى. سالدەن سوڭ، قۇلاعىن تىگىپ، بىرەۋدىڭ ءجاي داۋىسپەن ايتقاندارىن مۇقيات تىڭداپ وتىرعانداي كەيىپتە، اراسىندا بىرەسە مەيىرىمدى داۋىسپەن، بىرەسە ەكىلەنىپ، ورىسشا-قازاقشاسى ارالاس سويلەپ قويا بەردى.

- كەشە اتانىڭ نەگە كەلمەگەنىن ءتۇسىندىم. سەنبەگەنىڭ ءوز الدىنا، سەن جامان ادام ەكەنسىڭ عوي،  كۇلگە اۋناعان اتەش قۇساپ جاتپاعان ۇرعاشىڭ قالماپتى.  ماسساعان، موينىڭدا ەكى قىزدىڭ قارعىسى ءجۇر، ويباي، نىساپسىز، ناپسىقۇمار، ءاي ەڭ جاقىن دوسىڭنىڭ ايەلىمەن دە بولىپسىڭ عوي - دەپ، ماعان كىشكەنە كوزدەرى وڭمەنىمنەن وتە قارادى. مەنىڭ ءتىلىم بايلانىپ قالا جازدادى، ونىڭ ايتىپ وتىرعانىنىڭ بارلىعى شىندىق ەدى، مىنا كەمپىر ەمشى ەمەس، كورىپكەل دە عوي دەپ ويلادىم.   قالاي بىلگەن، مەن بۇل قالادا ءبىرىنشى رەت بولىپ تۇرمىن، ەش تانىسىم دا جوق، مەنىڭ باسىمنان وتكەن، وزىمنەن باسقا ەشكىم بىلمەيتىن نارسەلەرگە دەيىن قالاي بىلگەن؟

- ماعريپانىڭ ءوزى، -دەدىم، قاقالىپ-شاشالىپ. «دوسىمنىڭ ايەلىن ايتام، ونىڭ ءوزى قوينىما كىرگەن»-داۋىسىمنىڭ ارەڭ شىققانىنا ءوزىم دە تاڭدانىپ. باسقا ەش قارسى ءسوز ايتا المادىم. كوزىمنەن تىرس-تىرس جاس تامىپ وتىرعانىن بايقادىم. كەمپىر مەنىڭ وتكەن ءومىرىمدى تەلەۆيزوردان كورىپ وتىرعانداي ءالى سويلەپ وتىر. ايتقاندارىنىڭ ءبارى دۇرىس، ءبارى تۋرا.

- ءجا قورىقپاي اق قوي، كەلىنشەگىڭە ايتپايمىن. ونى جوعالتۋدان قورقادى ەكەنسىڭ، تۇنىمەن قۇدايعا جالبارىنىپسىڭ عوي. ءيا، اتا نە دەيسىز، اۋرۋىن سول ءوزىڭىز ايتقانداي ما، ءيا، ءيا، ىم.  ءبىر كەزدە ەمشى كەمپىر وزىنەن ءوزى، الدە اتاسىمەن سويلەسكەنىن قويىپ ماعان قارادى، قارا تەرگە ءتۇسىپ، كوزدەرى قىپ-قىزىل بولىپ كەتىپتى.  سەن جازىلاسىڭ، اتام ايتتى-دەدى ول. بىراق، وتەۋىنە قىمبات ادامىڭ با، الدە قىمبات نارسەڭ بە جوعالتاسىڭ-دەدى. ەمدەلەسىڭ بە، جوق پا، ءوزىڭ شەش، مەنىڭ شىندىقتان باسقا ايتاتىنىم جوق ساعان -دەدى ەمشى كەمپىر.

ەشتەڭەنى ويلاعىم كەلمەدى، بار جان-دۇنيەممەن ەمدەلگىم كەلدى.

- ءيا، ەمدەلەم، سىزگە سەنەمىن - دەدىم. ايتارىن ايتىپ الىپ ءوزىم تاڭداندىم. ەمشىگە قالاي سەنبەيىن، ءبارىن تۋرا ايتىپ وتىرسا.  ال وتەۋىنە.... جوعالتاسىڭ  دەگەنى نە ءتايىرى، ول تۋرالى ويلاعىم دا كەلمەدى.

ەمشى كەمپىر ماعان ەمدى اتاسىنىڭ ايتۋىنا قاراي جاسايتىنىن، ءۇش كۇن وقىپ، بالاۋىز قۇياتىنىن، ءۇش رەت مولاعا بارىپ سول بالاۋىزداردى ەسكى مولاعا كومۋىم كەرەك ەكەنىن، سوسىن ءۇش كۇن وقىلعان جەتى ءتۇرلى ءشوپتى سالىپ ۆانناعا ءتۇسۋىم كەرەك ەكەنىن، سودان دەنەم مەن تامىرلارىم ءجىبىپ، سوڭىنان قىزعالداقتىڭ مايىمەن دەنەمە ماسساج جاسايتىنىن ايتتى.  ۇيدەن شىققانىمدا اليما مەنى قۇشاقتاپ الىپ:

-     مالىك نە بولدى، تۋ، ءتۇرىڭ قۇپ-قۋ بولىپ كەتىپتى، ەمدەلگىڭ كەلمەسە كەرەك ەمەس، كەتەيىك -دەدى.

  - جوق، ەمدەلگىم كەلەدى جانە وسى ەمشىنىڭ مەنى ەمدەپ شىعاتىنىنا سەنەمىن -دەدىم.                              

ەمشىنىڭ كومەكشىسى شىعىپ، «اليما كىم، اپام كىرسىن»-دەپ جاتىر دەدى. اليما ەمشىدەن  شىققان كەزدە ءجۇزى شىرايلانعان، قۋانىشتى، بىراق، كوزىندە جاس  تۇر ەدى.

قوناق ۇيگە كەلگەن سوڭ، اليمانىڭ ايتۋىنشا مەن ءجۇز پروتسەنت وزگەرىپ كەتىپپىن.  ەمشى اليمانى «اۋىلدارىڭا قايتىڭدار، وسى كۇيلەرىڭدە تۇرا بەرىڭدەر، بىرەۋدەن ىلگەرى، بىرەۋدەن كەم تۇرىپ جاتىرسىڭدار»-دەپ ۇگىتتەۋگە تىرىسىپتى، وعان اليما كونبەپتى.  سوسىن ەمشى: «مەن ەمدەمەسەم،  سەن ءبارىبىر تىنىم تاپپايسىڭ، كۇيەۋىڭە دە تىنىشتىق بەرمەيسىڭ، ءتىپتى وسى ايتىستارىڭنىڭ ءتۇبى سەندەردى اجىراتىپ تىنۋى دا مۇمكىن»-دەپتى.  ەمشى اليماعا وسىلاي دەپ ايتسا دا، اليما العان بەتىنەن قايتپاي،   «بۇرىن ەمشىلەردىڭ ەشقايسىسىنا سەنبەپ ەدى، سىزگە سەندى، مەنى شىن باقىتتى بولسىن دەسەڭىز ەمدەڭىز، مەن ودان بالا سۇيگىم كەلەدى»-دەپ جالىنىپتى. ءسويتىپ قالاي ەم قابىلداعانىمدى، باسىمىزدان كەشكەن ءار ءتۇرلى نارسەلەردى ايتىپ ۋاقىت كەتىرىپ قايتەيىن، ول ءوز الدىنا ءبىر ۇلكەن اڭگىمە، دەمالاتىن ۋاقىت بولدى، قىسقارتىپ ايتايىن، سونىمەن ەمشىنىڭ ايتقاندارىن تولىق ىستەدىك - دەپ، توقتادى مالىك اعاي.

ەمنىڭ ەڭ سوڭعى كۇنى ەمشى ۇلكەن تسەلوفان جابىلعان توسەككە مەنى تىر جالاڭاش جاتقىزىپ، قۇران سۇرەلەرىن وقىپ، دەنەمدى قولدارىمەن سىلاپ، ەكى شەكەمدى ۇزاق ۋقالاپ وتىردى دا، كوز ىلەسپەس شاپشاڭدىقپەن ەركەكتىك مۇشەمنىڭ استىڭعى جاعىنان ءبىر نارسەنى جۇلىپ تاستاعانداي «گىرك» ەتكىزدى. جان داۋىسىم شىعىپ ايقايلاپ جىبەردىم، ەكى-ءۇش مينۋتتاي سەلكىلدەپ جاتقان مەن كىشكەنتاي ەمشى كەمپىردىڭ دەنەمدەگى تارامىس قولدارى تيگەن  جەرلەردىڭ كوگەرىپ شىعا كەلگەنىن بايقادىم.  وسى كەزدە ەمشى اليمانى شاقىرتىپ، وعان دا «شەشىن» دەدى.  ءبىز اڭ-تاڭبىز. بىراق، باسىندا كەمپىر مەنى ەمدەسىن دەسەڭدەر، ايتقانىمدى بۇلجىتپاي ورىندايسىڭدار دەگەن. ءوزىم ىڭعايسىزدانىپ جاتقان مەنىڭ باسىما «مىنا كەمپىر نە ىستەگەلى جاتىر؟» دەگەن قورقىنىش كىرگەن، ول مەنىڭ ويىمدى وقىعانداي.

- قورقاتىن دا، ۇيالاتىن دا ەشتەڭە جوق، دارىگەردەن ۇيالمايسىڭ عوي، مەنەن نەگە ۇيالاسىڭدار؟ مەنىڭ دارىگەردەن ايىرماشىلىعىم، دارىگەر سەنىڭ ءتانىڭدى ەمدەسە، مەن تانىڭمەن قوسا جانىڭدى دا ەمدەيمىن. ال مىناۋ ءوزىڭنىڭ نەكەلى ايەلىڭ عوي، بويىڭدى جيىپ، ۇستىڭدەگى مايىڭدى سۇرتتە، ايەلىڭمەن جات، مەن شىعىپ كەتەم –دەدى.

مەن ءوڭىم بە، ءتۇسىم بە سەنە الار ەمەسپىن، نە ىستەرىمدى بىلمەيمىن، شەشىنىپ جاتقان اليماعا قاراعاندا بويىمدا جاعىمدى ءبىر ءدىرىلدىڭ پايدا بولعانىن سەزدىم. تانىس سەزىم. اينالام جارىق نۇرعا تولىپ كەتكەندەي.  ورنىمنان تۇرعاندا، تامىرلارى بىلەۋلەنىپ، بار كۇشىنە ءمىنىپ تۇرعان «ەكى ءجۇز گرامم ەتىمدى» كوردىم.  بۇل ماعان باعا جەتپەس باقىت ەدى. 32-گە تولعانشا ءتاتتى ءلاززاتتىڭ ءدامىن تاتىپ، ايەل اتاۋلىنىڭ سۇيىكتىسى بولعان جىگىتكە وتىزداناسقان شاعىندا ەركەك رەتىندە دارمەنسىز بولىپ قالعاننان جامان نارسە جوق ەدى. سول ساتتە مەن ءوزىمنىڭ شىن باقىتتى ەكەنىمدى سەزدىم. اليمامەن وتكەن ەكى جىل باقىتتى دەگەن ءومىرىم، مەنىڭ تاۋبەمە كەلۋىم بولسا، اليمانىڭ شۇكىرشىلىگى ەكەن. دەنى ساۋ، كۇيەۋىنەن جۇكتى بولعىسى كەلەتىن ايەل، توسەكتە ەركەك قۇشاعىنا  مەيىرى قانباعان ايەلدىڭ تومارداي بولىپ جاتاتىن، ارەكەتسىز ەركەكتىڭ قاسىندا  جاتۋى دا ءبىر ازاپ ەكەنى مەنىڭ ساناما جاڭا جەتكەندەي. اليمانىڭ ۇيرەتكەن امالدارى دا تەك بەرگى جاعىنان ءوزىمىزدى ءوزىمىز الداۋ سەكىلدى كورىندى.  ۇيالعانىنان ابىرويىن ەكى قولىمەن جاۋىپ تۇرعان اليما ءبىر كۇلىپ، ءبىر جىلاپ تۇر.

ەسىكتىڭ ارعى جاعىنان ەمشىنىڭ ءامىرلى داۋسى ەستىلدى.

– بولىڭدار، مەن ەمىمنىڭ ناتيجەسىنە كوز جەتكىزبەيمىن بە؟ دەنەمدەگى مايدى شالا ءسۇرتىپ، قاپتالعان توسەك ۇستىندە  اليمانى جىعىپ سالىپ، ىپ-ىستىق، شۋاقتى ءلاززات تۇڭعيىعىنا سۇڭگىپ كەتتىم. اليما ەكەۋمىزدىڭ جانىمىز بەن ءتانىمىز بىرىگىپ، ءبىر ادامعا اينالىپ كەتكەنبىز. اراسىندا اليماعا «ساعان راحمەت، سەنىڭ ەڭبەگىڭ» دەيمىن.  ەمشىنى دە ۇمىتىپ كەتكەندەي ەكەنبىز. سول كەزدە  بىزدەن باقىتتى جاندار جەر بەتىندە جوق ەدى.

... قايتار جولدا پوەزدا  جوعارى كلاستى  ەكى ادامدىق  «سۆ» اتالاتىنىنان  ورىن الىپ، بال ايىمىزدى وتكىزگەندەي بولدىق. ءبىزدىڭ قۋانىشىمىزدا، باقىتىمىزدا شەك جوق ەدى، ەكەۋىمىزدە ماحابباتتىڭ تابيعي ءتان ءلاززاتىنا شولدەپ قالىپپىز. مەن سوندا ءمولدىر تازا سەزىممەن قوسىلعان ءتان راحاتىنىڭ  ادام ومىرىندە الاتىن ورنىنىڭ زور ەكەنىن، سەكستى ادامعا ۇيقى مەن تاماقتاي عانا كەرەك دەپ ۇعاتىن مەن، ەندى ونىڭ دەم الاتىن اۋاداي قاجەت ەكەنىن ءبىلدىم.

ساپالى ادەمى كيىممەن، ساپاسىز ارزانقول دۇنيە، نەمەسە قورەكتى، ءتاتتى تاعام مەن بۇزىلىپ كەتكەن ساپاسىز تاعام  ايىرماشىلىقتارى سەكىلدى،  ەركەك پەن ايەل اراسىنداعى جىنىستىق  قاتىناستىڭ دا، ءبىر ادامنىڭ عانا سەزىمىمەن، نە ەكى ادامنىڭ دا سەزىمىنسىز، ءتاننىڭ جابايى ينستينكت پەن فيزيولوگيالىق، الدە بيولوگيالىق قاجەتتىگىن وتەۋ بار دا، ونىڭ ەڭ جوعارعى ساتىسى، ءوزىڭنىڭ جان-تانىڭمەن ءسۇيىپ قۇرمەتتەيتىن، سەنى دە سونداي ءسۇيىپ سىيلايتىن، الەمدەگى جالعىز ەركەك دەپ سانايتىن ايەلمەن بولۋ-ەكەۋى ەكى باسقا نارسە، ولاردىڭ اراسىنىڭ جەر مەن كوكتەي ايىرماشىلىعى بار ەكەن. كەيبىر ءبىر وتباسىنداعى ەرلى-زايىپتىلاردىڭ نەگە توسەك قاتىناستارىنان، ءبىر-بىرىنەن ءلاززات المايتىنىن ەندى ءتۇسىندىم. ولاردا ءبىر-بىرىنە دەگەن ادال سەزىم، سۇيىسپەنشىلىك، قۇشتارلىقتىڭ ازايىپ، كۇندەلىكتى كۇيبىڭ تىرشىلىكتىڭ استىندا قالىپ، كومەسكى تارتا باستاعانى ءوز الدىنا، ءبىر-بىرىنە ءلاززات تارتتىرۋعا، ءبىر-بىرىنە جان-تانىندەگى بارىن بەرىپ، قىزمەت قىلۋعا ۇمتىلۋ،  باسقا نارسەنى ويلاماي تولىق بەرىلۋ، ءبىر-ءبىرىن كەمشىلىكتەرىنە قاراماستان پەرىشتە كورىپ، قۇلاي سەنۋ، توسەك قاتىناسى تۋرالى بىلىمدەرى مەن تۇسىنىكتەرىنىڭ ءار ءتۇرلى دارەجەدە بولۋى سەكىلدى، تاعى دا باسقا كومپونەتتەردىڭ ءبىرى جەتسە، ءبىرى جەتپەي جاتاتىنى كەدەرگى بولادى ەكەن. بۇل  تابيعاتتاعى جان دۇنيەسى ۇقساس، ياعني، ءبىر جاققا قارايتىن ەركەك پەن ايەلدىڭ ءبىر-بىرىنە ۇسىنار ۇلكەن سىيى ەكەن. مەن بۇرىن قىزدارمەن جاتقاندا، وزىمە  كەرەگىن عانا الىپ، ءوز قاجەتتىلىگىمدى عانا وتەپ جۇرە بەرەتىن ەدىم. ال ۇلكەن سەزىم باردا ولاي ەمەس، الدىمەن اليماعا قالاي ىڭعايلى، قالاي ءلاززات الادى دەپ، ەگەر ول ءتاتتى كەزدى  بيىك شىڭعا، تەڭەسەم،  سول شىڭنىڭ ۇشار بيىگىنە جەتكىزۋگە تىرىستىم. مەنى كەمشىلىكتەرىمە قاراماي سۇيە بىلگەن، ماعان ءار كەز سەزىمى مەن سۇيىسپەنشىلىگىن دالەلدەۋدەن تىنباعان،  جەتەلەپ ءجۇرىپ،  وسىنداي دارەجەمە جەتكىزگەن اليماعا دەگەن ريزاشىلىعىم  شەكسىز ەدى.

- دۇيسەن مەن دوعارايىن، دەم الاتىن ۋاقىت بولدى، قالعانىن قايتار جولدا نە الماتىعا كەلگەن سوڭ ايتايىن دەگەن مالىك اعايعا مەن جۇلىپ العانداي.

- جوق، جوق، مالىك اعا، مەنىڭ ۇيقىم كەلىپ تۇرعان جوق، ايتىڭىز، ايتىڭىز ، اليما اپاي قايدا؟-دەپ، مەن وعان تاعاتسىزدانا قارادىم. ىشىمنەن مەنىڭ دە ءوز اليمام بولسا عوي - دەپ ارمانداپ ۇلگىردىم. مالىك اعا ءبىر ءسات ءۇنسىز قالدى، سالقىن ءشاي قۇيىپ ءىشتى. تەرەڭ دەم الىپ، از–كەم وتىرىپ قالدى. مەن مالىك اعانىڭ باسىنداعى الدە ءبىر اۋىر قالدى سەزگەندەي وعان تىنىشسىزدانا قارادىم. سۇراعىما وكىنگەندەي، تومەن قارادىم.

- اليمادان ويدا جوقتا ايىرىلدىم عوي – دەدى، ول كۇرسىنىپ. ءبىز باقىتتى ەدىك، سول باقىتىمىزدى قۇداي كوپ كوردى مە، بىلمەيمىن، ءبىر كۇندە ءومىرىمنىڭ بىت-شىتى شىقتى. ەرتەرەكتە اجەلەرىمىز ء«بارى قۇدايدىڭ قولىندا، بەرەيىن دەسە ءبىر كۇندە بەرە سالادى، الايىن دەسە ءبىر كۇندە الا سالادى» دەپ، وتىراتىن. سول شىن ەكەن، ەمشىدەن كەلگەننەن كەيىن 3-4 ايدان كەيىن، اليمانىڭ اياعى اۋىرلاعاندا توبەمىز كوككە جەتكەندەي بولدى، اسىرەسە ارمانى ورىندالعان اليما اسقان باقىتتى ەدى، جۇزىندە تەك كۇلكى، وتىرسا دا ءان، تۇرسا دا ءان،  اينالاسىن انمەن  اجارلاندىرىپ، وزىندەگى شۋاقتى اينالاسىن-داعىلارمەن ءبولىسىپ جۇرەتىن.  مەن ونى ەرەكشە كۇتىمگە الدىم، اۋىراتىن بۇيرەگىن ءجيى-ءجيى قاراتىپ، ءۆيتامينى مول تاماقتار ىشكىزىپ، ۇيدە ەشتەڭە ىستەتپەيمىن.  ەكى بالاممەن قوسىلىپ، الاقانعا سالدىق. ءتىپتى ىشىندەگى سابيىنە كوپ مەزگىل بولماسا دا «اۋىرلىق تۇسەدى» دەپ،  ولەڭ دە ايتقىزباۋعا تىرىسام.  «كارى قىز ۇل تاپسا، قوياتىن جەر تاپپايدى» دەگەندەي، مەن دە اياۋلىمدى، كەشىگىپ كەزدەستىرگەن باقىتىمدى، مەنى  تولىققاندى ومىرگە جەتكىزگەن قىمبات دوسىمدى قالاي كۇتىپ ساقتارىمدى بىلمەدىم، ايتەۋىر مەنىڭ جان دۇنيەمدە ءبىر مازاسىزدانۋ باستالدى. مەن اليمانىڭ اۋرۋ بۇيرەگىنەن قورقاتىن ەدىم. 

...سول كۇنى اليما جۇمىسقا كەتەردە موينىما اسىلا كەتىپ، بۇگىن اۋدانداعى زاۆود فيليالىنا ءبىر توپ ادامنىڭ كوميسسيا بولىپ ىسساپارعا بارىپ كەلەتىندىكتەرى  تۋرالى ايتىپ تۇرىپ:

-ماكە-اۋ، مىنا تەنتەكتىڭ قيمىلدايتىن ۋاقىتى ءالى بولعان جوق سەكىلدى ەدى، جاڭا جۋىنىپ جاتقانىمدا بىرەۋ ىشىمنەن السىزدەۋ ءتۇرتىپ قالعانداي بولدى، ەرتەڭ دارىگەرگە بارايىق، ماقۇل ما، ءارى ۋزي-گە ءتۇسىپ، ۇل ما، قىز با بىلگىم كەلەدى-دەدى. اليمانى قۇشاقتاپ، ءىشىن ۇستادىم، ودان قۇلاعىمدى سالدىم، ەشتەڭە سەزبەدىم. ادەتتەگىدەي، مۇقيات بولۋدى تاپسىردىم. اليما ەسىكتەن شىعىپ بارا جاتىپ قايتا ورالدى.

- تىڭداشى مالىك، مەن بالامىزدى جۇباتقاندا، انامنىڭ مەنى جۇباتقان ولەڭىن ايتامىن، ءوزى سونداي ۇنايدى، تىڭداشى:

اي- اي بوبەگىم، اي-اي بوبەگىم.

ەسكە ساقتا-اي،  اناڭنىڭ،

ءسۇيىپ ايتقان-اي ولەڭىن!  ءانى ب. بايقاداموۆتىكى، ءسوزىن ز. جۇماتوۆا دەگەن اقىن جازعان، وكىنىشكە وراي مەن ول اقىن ايەل تۋرالى  بىلمەيدى ەكەنمىن-دەدى.  تاعى دا كەتىپ بارا جاتىپ، قايتا ورالىپ، بەتىمنەن ء«شوپ» ەتكىزىپ ءسۇيىپ الىپ، «تاماقتارىڭدى ۋاقىتىندا ءىشۋدى ۇمىتپاڭدار»- دەدى.

مەن ەڭبەك دەمالىسىمدى الىپ، ۇيگە جوندەۋ جۇرگىزىپ جاتقانمىن.  ءۇي سىرلايتىن بوياۋ ەزىپ جاتقان مەن «بار، اليماش بار، جۇمىستان قالاسىڭ، اسىقپاي ءجۇر»-دەدىم. ءالى كۇنگە دەيىن نەگە سولاي دەپ ايتتىم دەپ، ءوزىمدى ءوزىم كىنالايمىن.  نەگە ادەتتەگىدەي قۇشاعىما قىسا تۇرمادىم، نەگە ايمالاپ شىعارىپ سالمادىم دەيمىن. كەتىپ بارا جاتىپ قيماعانداي قايتا-قايتا ورالعانى وعان تاعدىر ءبىر نارسەنى سەزدىرگەندەي ەكەن عوي، مەزگىلى جەتپەسە دە ۋاقىتىنان بۇرىن قيمىلداعان ءسابي دە ءبىر نارسەنى سەزگەندەي،  ال مەن ەشتەڭە سەزبەپپىن.   ەكى ساعات جول ءجۇرىپ بارىپ كەلىپ جۇرگەن ءىسساپارىنىڭ ءبىرى-ەڭ سوڭعىسى بولادى دەپ كىم ويلاعان؟

قاسىنداعىلاردىڭ ايتۋىنشا ماشينانىڭ سوعىلىسىپ، اۋىپ بارا جاتقانىن بايقاعان جۇرگىزۋشىنىڭ قاسىندا وتىرعان اليما «مالىك» دەپ شىڭعىرىپ، ەسىكتى اشىپ جىبەرىپ سەكىرگەن.   اجالدان قاشىپ، ارمانداعان بالاسىن قۇتقارماقشى بولعان سەكىلدى. بىراق، سول ارەكەتى ولىمگە الىپ كەلگەندەي، سەبەبى، قاسىنداعى ماشينادا قالعان ءۇش ادام ءدىن امان. قاسىنداعىلار دا، جول اپاتىنا تەكسەرۋ جۇرگىزگەندەر دە ايتادى، قۇدايدىڭ ءىسى، ەگەر ول سەكىرمەگەندە امان قالاتىن ەدى، اجال ايداپ تۇر عوي دەپ.  سول جەردە كورگەندەر ايتادى، اليما قوس قولىمەن ءىشىن وراي قۇشاقتاپ، ءسابيىن ءبىر نارسەدەن قورعاعانداي بولىپ جاتىر ەكەن دەپ. ماشينادا بولعان زاۋىتتىڭ ءبىر ادامى ايتادى، اليمانىڭ «مالىك» دەپ شىڭعىرعان داۋىسى قۇلاعىمدا ءبىر ايداي شىڭىلداپ تۇرىپ الدى دەيدى.

مەن سول كەزدە عانا ەمشى كەمپىردىڭ «قىمبات ادامىڭدى ما، قىمبات نارسەڭدى مە جوعالتاسىڭ» دەگەن سوزدەرىن ەسىمە الدىم، بۇرىن وعان ەش ءمان بەرمەگەم. ول ەمشى ءبىز سۇراپ العان باقىتتىڭ وتەۋى بولاتىنىن بىلگەن، سول ءۇشىن مەنى دە، اليمانى دا ۇگىتتەگەن، تەك سونى ەستي، سەزە بىلمەپپىز. قانداي وتەۋ ەكەنىن ەمشى كەمپىر دە بىلمەسە كەرەك، «قىمبات ادامىڭنان، الدە قىمبات زاتىڭنان»-دەگەن. ءۇيىم ورتەنىپ كەتسە، نە قىمبات ماشينامدى ۇرلاپ كەتسە وكىنبەس ەدىم، تەك ەكى ادامىمدى الىپ كەتكەنى ماعان وڭاي سوققى بولعان جوق. مەن تەك ەكى بالامنىڭ  الدىنداعى مىندەتىم عانا ساقتاپ قالعان سەكىلدى. سول ەكى بالانى وقىتىپ، ۇيلەندىرىپ جەتكىزۋىم كەرەك.  اليمانىڭ ارتىنان وڭاي جولدارمەن كەتە بارعىم كەلىپ  تالاي   وقتالعانمەن اليمانىڭ  «ماكە-اۋ، ەكى بالانى كىمگە تاستاپ كەتپەكشىسىز، قۇداي بۇيىرعان كۇنى كەزدەسەمىز عوي، مەن سەنى كۇتەمىن»-دەپ تۇرعانداي كورىنەدى.   تاعدىر ماعان بۇكىل عۇمىرىما تۇراتىن ءتورت جىلعا جەتەر-جەتپەس باقىتتى عۇمىر بەرىپتى.  اليمادان ايرىلعالى دا ونشاقتى جىل بولىپ قالدى، ەكى بالا ستۋدەنت. مەنىڭ دەنىم ساۋ، ون ەكى مۇشەم تۇگەل جۇمىس ىستەپ تۇر، اليمادان كەيىن ايەلدەرگە جولاعان جوقپىن. ايەلدەرگە جولاسام، ءبىر اپپاق كىرشىكسىز نارسەنى ءبۇلدىرىپ الاتىندايمىن، ساف التىندى قور قىلاتىندايمىن. مەن اليمانىڭ الدىندا ۇلكەن قارىزدار ەكەنىمدى بىلەمىن، تۇندە توسەكتە قينالىپ وتكىزەتىن تۇندەرىمدى اليمانىڭ اپپاق سەزىمى ءۇشىن قۇدايدىڭ جىبەرگەن جازاسى دەپ ۇعىپ، ول جازانى مۇلتىكسىز ورىنداۋدامىن. اليماداي ايەلدى قايتىپ كەزدەستىرمەيتىنىمدى بىلەمىن، ۇمىتتەنبەيمىن دە. 

مالىك اعاي ءسال تىنىستاپ، اڭگىمەسىن قورىتىندىلاعانداي، ءسال ءۇنسىز قالدى دا :

- ال،  سەنىڭ باسىڭ جاس، ءالى ءوز اليماڭدى كەزدەستىرەسىڭ، ەشقاشان كۇرەسسىز بەرىلمە، اسىرەسە، اۋرۋ مەن ومىردەگى كەدەرگىلەردىڭ الدىندا. دۇيسەن مىنانى ۇق، ادام ءوز باقىتىن ىزدەۋدەن شارشاماۋ كەرەك-دەپ ءسوزىن بىتىرگەن مالىك اعا، قالامىن الىپ، الدىنداعى گازەتتەن جىرتىپ الىپ، ءبىر نارسەلەردى جازدى دا قولىما ۇستاتا سالدى.

- بۇل نە ، اعا؟   

- ەمشى اجەيدىڭ ادرەسى عوي، ارتىقتىعى جوق، الا سال،  قاجەت بولىپ قالسا دەگەنىم عوي...

مەنىڭ ەشكىم بىلمەيدى، ەشكىم سەزبەيدى دەگەن سىرىمدى مالىك اعانىڭ جازباي سەزگەنىن ءتۇسىندىم.  مەنىڭ باقىتسىزدىعىم قاي كەزدەن باستالعانىن بىلمەيمىن، سەزگەنىم بەرتىن كەلە قىزدارمەن جاقىنداسپاقشى بولعاندا جەر بولعام. انامنىڭ ايتۋىنشا كىشكەنە كەزىمدە قولدى-اياققا تۇرمايتىن، تىنىمسىز بالا بولىپ، قازانداعى ىستىق سۇتكە ءتۇسىپ كەتىپپىن. قايناپ تۇرماعانمەن ىستىق ءسۇتتىڭ اتى –ىستىق ءسۇت. الدە باسقا سەبەپتەرى بار ما بىلمەيمىن، اتا-اناما دا، جولداستارىما دا ايتا المايمىن.  قانداي دارىگەرلەرگە بارىپ قارالاتىنىمدى دا بىلمەيمىن. ءومىر بىلىنبەي ءوتىپ جاتىر.  مەنىڭ جاسىمداعىلاردىڭ ءبىر-ەكەۋدەن بالالارى بار.    قولىمداعى ادرەس جازىلعان قاعازدى قۇتقارۋشىمداي قۇشارلانا قىستىم. ءوزىم دە سوڭعى كەزدە جار ءسۇيىپ، سەميا باقىتىن سەزىنىپ، اكە بولۋدى اڭساپ ءجۇرمىن. كوز الدىما مالىك اعايدىڭ اياۋلى اليماسى كەلگەندەي.  ولدا  ماعان «سەنىڭ دە ءوز اليماڭ بار، اينالاڭا مۇقيات قارا» دەگەندەي بولادى.

كوزىن جۇمىپ، تەرەڭ ويعا كەتكەن مالىك اعايدىڭ جۇزىنە كوزىمدى سالىپ، ونىڭ مەنەن باقىتتىراق ەكەنىن ۇقتىم. ونىڭ مەنەن باقىتتىلىعى سۇيە بىلگەن، سۇيىكتى بولا بىلگەن جان.  كوز الدىما مايرا كەلدى. «دۇيسەن ەكەۋىمىز تاۋعا شىعايىقشى»- دەپ، تۇرعانداي.

«شىعامىز، جانىم، شىعامىز»-دەپ سىبىرلاعانىمدى ءوزىم دە سەزبەي قالدىم، ايتەۋىر ەشكىم ەستىمەگەن سەكىلدى. مۇمكىن مەنىڭ اليمام مايرا شىعار؟

ءوزى ايتقانداي «ەكى جارتى-ءبىر ءبۇتىن»  بولىپ، از دا بولسا باقىتتى ءومىر سۇرگەن  مالىك اعانىڭ «ادام ءوز باقىتىن ىزدەۋدەن شارشاماۋ كەرەك» دەگەن ءسوزى  كوزىم ۇيقىعا كەتكەنشە قۇلاعىمنان كەتپەي تۇرىپ الدى.

 ر. قاميدۋللاقىزى

Abai.kz

7 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1536
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3316
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 6021