بۇگىن سايتىمىزدىڭ ەلەكتروندىق پوشتاسىنا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ جاناشىرى رۋزا بەيسەنبايتەگىنەن ءۇشبۋ حات كەلىپ ءتۇستى. ماسەلەنىڭ اق-قاراسى انىق بولۋى ءۇشىن رۋزا حانىمنىڭ جازعان حاتىن سول قالپىندا رەداكتسيالاماي، تۇپنۇسقادا نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرمىز:

«قازاق جورنالشىلارىنا! راتەل.كز اتتى اقپاراتتىق پورتال ءاربىر ماقالانىڭ استىندا (وبزور كازاحسكويازىچنوي پرەسسى دەگەنى بار) شوۆينيستىك پيعىلداعى, قازاقتىلدى سايتتاردى، جورنالداردى قارالايتىن، كەلەمەجدەيتىن پىكىرلەردى قويادى دا، وعان قارسى ءۋاج ايتقانداردى قويمايدى.

مىسالى، «7777»: «نەكوتورىە كازاحسكيە سايتى ناچالي وتكرىۆات سترانيچكي نا رۋسسكوم يازىكە. پوپۋليارنوست كازاحسكيح سايتوۆ نيجە پلينتۋسا. چتوبى كاك تو ۋۆەليچيت چيسلو پروسموتروۆ، كازاحسكيە سايتى ۆىنۋجدەنى دوبوۆليات كونتەنت نا رۋسسكوم يازىكە. كرومە توگو ۋ منوگيح سايتوۆ پروبلەما س كازاحسكيم كونتەنتوم، نا كازاحسكوم يازىكە ۆسە مەنشە ينتەرەسنوگو چتيۆا، ۆ وسنوۆنوم پسەۆدويستوريا، ناتسيوناليزم ي رەليگيا», دەپ جازعان. وسىعان قاتىستى مەن تومەندە ءوز پىكىرىمدى كەلتىردىم. الايدا سايت مودەراتورى مەنىڭ پىكىرىمدى جاريالاعان جوق. 

مەنىڭ: «7777» دەگەن پىكىرشىگە جازعانىم: كتو ۆىشەل نا ميتينگي پو زەمليام؟ كتو پروتەستوۆال، سوبيرال پودپيسي پروتيۆ زامەششەنيا شك. ي ۆۋزوۆسكيح پرەدمەتوۆ نا انگليسكي، پروتيۆ ۋدالەنيا يستوري قازاقستانا س ۆۋزوۆ؟ كتو ۆىستۋپاەت پروتيۆ كيتايزاتسي سترانى، ەسلي ەتو ۆىرازيت ودنيم سلوۆوم؟ نە كازاحسكويازىچنوە لي ناسەلەنيە ۆ وسنوۆە سۆوەي؟ ي كتو ەتو ۆ پەرۆۋيۋ وچەرەد، ۆ نەكوتورىح سلۋچاياح ۆ ەد. چيسلە وسۆەششال؟ ەتو پوسلەدنيە سوبىتيا. كتو پيشەت، رازمەششاەت ستاتي - دوۆودى و داۆنو نازرەۆشەي رەفورمە ەكونوميكي، نەدوپۋستيموستي حوتيا بى دالنەيشەگو زاگريازنەنيا تەرريتوري رق رازنىمي گەپتيلامي، يادەرنىمي وتحودامي ي پروچ.؟ كتو بەت ترەۆوگۋ و پوسلەدستۆياح ۆرودە ماسسوۆوي گيبەلي جيۆوتنىح، وسۆەششاەت ەكسپەديتسي پو نيم (كستاتي چلەنى-كازاحسكويازىچنى توجە) ي.ت.د. كتو پوستوياننو پوروي وچەن وسترو كريتيكۋەت پراۆيتەلستۆو ي پرەزيدەنتا زا ۆسە ەتي دەلا؟ نە كازاحسكويازىچنايا پرەسسا ۆ پەرۆۋيۋ وچەرەد؟ تاك چتو ۋۆاجاەمىي، 7777, نە نادو پريراۆنيۆات كازاحسكويازىچنۋيۋ پرەسسۋ نا ستاتۋس ۆاشەي چتيۆوستي ەە نا كازاحسكوم يازىكە.

وكىنىشكە وراي بۇل پىكىرىم جاريالانعان جوق.   سوسىن پورتالدىڭ الماتىداعى كەڭسەسىنە حابارلاستىم. حاتشىسىمەن تىلدەستىم. ول كىسى ماعان «گوۆوريتە نا رۋسسكوم» دەپ ازەر جاۋاپ قايىردى. باس رەداكتورى مەن ورىنباسارى دا ۇلتى قازاق جىگىتتەر ەكەن. جوعارىداعى ءجايتتاردىڭ بارلىعىن دەرلىك بۇكپەسىز ايتتىم. ءوزىن باس رەداكتورمىن دەپ تانىستىرعان مارات ەسىمدى جىگىت  قازاقشا سويلەپ تۇرعانىمەن، مەنىڭ تالابىم ەسكەرۋسىز قالدى. سايتتىڭ مودەراتورى ءوزى ەكەن. ءوزى ايتتى.

سودان كەيىن مەن; «نەلىكتەن ءبىزدىڭ سالىق تولەۋشىلەردىڭ قالتاسىنان ءومىر ءسۇرىپ وتىرىپ, 70 پايىز قازاق ۇلتىن،  قازاق ءتىلدى جورنالداردى تىلدەگەن، كەلەمەجدەگەن پىكىرلەردى عانا قوياسىز؟! مەنىكىن دە قويىڭىز» دەدىم. قويمادى. بىراق ءوشىرىپ تاستادى. سكرينعا ءتۇسىرىپ ۇلگەردىم.  ەندى بۇلاردى الماتىلىق جورنالشىلار سوتقا بەرۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. بۇل بۇكىل ەلدىڭ قازاق جورنالشىلارىن باسىنىپ وتىر! بۇلاردىڭ ۇستىنەن «ۇلتارالىق قاتىناسقا سىنا ءتۇسىرۋشى» دەگەن ايىپ تاعۋعا بولاتىنى 100 پايىز دەپ ويلايمىن!».

رەسەيدىڭ مەملەكەتتىك تىلىندە اقپارات تاراتاتىن «Ratel.kz» پورتالى ماقالالارىندا ەسىم-سويىن جاسىرعان الدەكىمدەر ۇلتارالىق ارازدىقتى قوزدىراتىن ءام تىلدىك ديسكريميناتسياعا جول بەرەتىن پىكىرلەر جازىپتى. ءتىل جاناشىرى رۋزا بەيسەمبايتەگىنىڭ سوزىنە سۇيەنسەك، پورتال رەداكتسياسى دا وسى اۋانداعى پىكىرلەردى قۇپتاپ وتىرعان سەكىلدى. ال التەرناتيۆتى پىكىر جاريالاۋعا رەداكتسيا باسشىسى رۇقسات بەرمەگەن ەكەن.

ءسوزدىڭ شىنى كەرەك، سوڭعى جىلدارى قازاقستاننىڭ اقپارات كەڭىستىگىندە قازاق ءتىلدى ينتەرنەت سايتتاردىڭ، سونىڭ ىشىندە اقپارات تاراتۋمەن اينالىساتىن توراپتاردىڭ قاراسى كوبەيدى. اسىرەسە، ەسكى بيلىكتىڭ مىندەتتەپ بەرگەن، بۇگىنگى رەسەيدىڭ مەملەكەتتىك تىلىندە جۇمىس ىستەيتىن توراپتاردىڭ توقىراۋعا ۇشىراپ، مەملەكەتتىك تىلدە  سويلەيتىن سايتتارعا سۇرانىس ارتتى. ارينە، قازاق ءتىلدى ازاماتتاردىڭ سانى 8 ميلليوننىڭ ۇستىنە شىققانىن ەسكەرسەك، پروپورتسيونالدى ەسەپ سولاي بولۋى ءتيىس-اق.

دەسە دە، ەلىمىزدەگى ەتنيكالىق توپتىڭ، ناقتىلاپ ايتساق ورىس دياسپوراسىنىڭ تىلىندە اقپارات تاراتاتىن ارىپتەستەرىمىزدىڭ كەيبىر تۇسىنىكسىز ارەكەتتەرى اشكەرەلەنە باستادى.

اسىرەسە ناقاق ايىپ پەن دەرەكسىز ايتىلعان كوپىرمە كوپ پىكىرگە ءتورىن بەرگەن «Ratel.kz» پورتالىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى مەنسىنبەگەنى قالاي؟

نۇرزات توعجان

Abai.kz