بۇگىن - قازاقستاندا تۇرىپ ءومىر ءسۇرىپ جاتقان دياسپورا وكىلدەرىنىڭ قازاق حالقىنا العىس ايتۋ كۇنى. بۇل - ەلباسىنىڭ ءوزى بەكىتكەن كۇن.

سونىمەن بۇگىن - ستاليندىك دەپورتاتسياعا  ۇشىراپ، الاعاي دا بۇلاعاي كەزەڭدە قازاقستانعا ەرىكتەرىنەن تىس قونىس اۋدارىلعان كوپ ۇلتتىڭ كەڭپەيىل قازاق حالقىنا العىس ايتاتىن كۇنى. ءبىز قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ەرالى توعجانوۆ مىرازانى وسى رەتتە سوزگە تارتىپ اڭگىمەگە شاقىردىق.

-ەرالى مىرزا، بۇگىن -  قازاقستاندا تۇرىپ ءومىر ءسۇرىپ جاتقان دياسپورا وكىلدەرىنىڭ قازاق حالقىنا العىس ايتۋ كۇنى. ءسىز حالىقتار اسسامبلەياسىنىڭ باسشىلىعىنا ءجۇرسىز...

- مەن توراعا ەمەسپىن (كۇلدى), قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى حاتشىلىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسىءمىن. ءبىز جىل سايىن 1000-نان اسا ءىس-شارا وتكىزەمىز. وسى شارالاردىڭ بارلىعىنىڭ ماقساتى بىرەۋ. ول – قازاقستان حالقىنىڭ بىرلىگىن ناسيحاتتاۋ، ەلىمىزدى مەكەن ەتىپ وتىرعان دياسپورا وكىلدەرىنىڭ اراسىنداعى تاتۋلىقتى ساقتاۋ. ارينە، ءجۇز وتىزتان استام دياسپورا وكىلدەرى سوناۋ قيىن-قىستاۋ كەزەڭدە قول ۇشىن سوزىپ، جارتى نانىن ءبولىپ جەگەن قازاق حالقىنا العىس ايتۋى كەرەك. جانە ايتىپ تا ءجۇر. مىسالى، جوعارىدا ايتقان مىڭنان استام ءىس-شارانىڭ ارقايسىسىندا دەرلىك العىس ايتىلادى. كەشەگى كەساپاتى كوپ بولعان كەسىر قوعامنىڭ ءتىرى كۋاگەرلەرى، كونەكوز قاريالار جاستارمەن كەزدەسىپ، اش جالاڭاش جۇرتتى اجالدىڭ اۋزىنان امان الىپ قالعان قازاق ۇلتىنا العىستارىن ايتىپ جاتادى.

- بۇگىن - اسسامبلەيانىڭ دا تۋعان كۇنى. 1 ناۋرىز...

-راس ايتاسىز، بۇگىن - قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ تۋعان كۇنى. اسسامبلەيانىڭ ۇسىنىس جاساۋىمەن ەلباسىنىڭ ءوزى بەكىتىپ بەرگەن 1 ناۋرىز - العىس ايتۋ كۇنى. ءبىز جاڭا عانا وسى قوس مەرەكەگە ارنالعان جيىننان شىقتىق. بۇل قازاقستاندا تۇراتىن بارلىق دياسپورا وكىلدەرىنىڭ قازاق حالقىنا دەگەن ىقىلاسى. بۇل كۇندى قازاق ەلىنە، جەرىنە دەگەن ىستىق ىقىلاسى دەپ تۇسىنەيىك.

-العىس ايتۋ دەگەن نەگە تەك ءبىرىنشى ناۋرىزبەن شەكتەلىپ قالادى؟ اسسامبلەيادا جالپى قانشا ۇيىم بار؟ سولاردىڭ ءوز ىشتەرىندە وسى اڭگىمە قانشالىقتى ءجيى كوتەرىلىپ ءجۇر؟

-مەن "العىس ايتۋ نەگە تەك ءبىرىنشى ناۋرىزبەن شەكتەلىپ قالادى؟" دەگەن سۇراقپەن  كەلىسپەيمىن. تەك ءبىرىنشى ناۋرىزبەن شەكتەلمەيدى ول. وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن وزگە ۇلت وكىلدەرى قازاق حالقىنا ىقىلاسى رەتىندە الماتى وبلىسىنداعى ۇشتوبەدە ەسكەرتكىش ورناتتى. مۇنداي ەسكەرتكىشتەر وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، جامبىل وبلىستارىندا دا قويىلدى. كەرەك دەسەڭىز، ول قازاق حالقىنىڭ، تۇركى جۇرتىنىڭ عۇرپىندا بار. وزگە ۇلتتار 1 ناۋرىز مەرەكە بولماستان بۇرىن دا العىس ايتاتىن. قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە، اسسامبلەيا قۇرامىندا  1000-عا جۋىق ەتنو-مادەني بىرلەستىكتەر جۇمىس جاساپ جاتىر.

- ەرالى مىرزا، العىس ايتۋ دەگەندى اركىم ءار ءتۇرلى تۇسىنەدى. «قازاقستان حالقىنىڭ ءبىر-بىرلەرىنە العىس ايتۋى» دەپ جۇرگەندەر دە كوپ. انىعىندا بۇل وزگە ۇلتتاردىڭ قازاق حالقىنا العىس ايتاتىن كۇنى ەمەس پە؟..

-دۇرىس ايتاسىز. بۇل - قازاقستاندا تۇراتىن بارلىق دياسپورالاردىڭ جەر يەسى قازاق حالقىنا العىس ايتاتىن كۇنى. تەك بۇل ەمەس، ءبىزدىڭ شەكارا شەتىندە جۇرگەن قانشاما قانداستارىمىز بار. 5 ميليونعا جۋىق قازاق شەتتە ءجۇر . بۇگىنگى كۇن – قازاقتاردىڭ سول شەتتەگى قازاقتارعا جاعداي جاساپ، ءوز ازاماتىمەن تەڭ كورىپ وتىرعان مەملەكەتتىڭ حالقىنا دا العىس ايتاتىن كۇنى. سوندىقتان، بۇگىنگى كۇننىڭ تاريحي دا، رۋحاني دا ماڭىزى ايرىقشا دەپ تۇسىنەمىز.

-ۋاقىت ءبولىپ، سۇحبات بەرگەنىڭىزگە راقمەت. ىستەرىڭىزگە ساتتىلىك. مەرەكە قۇتتى بولسىن!

-سىزدەرگە دە ۇلكەن راقمەت. «Abai.kz» ۇجىمى، جۇمىستارىڭىزعا تابىس تىلەيمىن. قازاقستان حالقىنىڭ بىرلىگى، تاتۋلىعى جولىندا بىرگە بولايىق.

 سۇحباتتاسقان نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

رەسمي دەرەك بويىنشا، ەلىمىزدە 100-دەن اسا ۇلتتىڭ وكىلدەرى (ديساپورالار) تۇرىپ جاتىر. تومەندە 2009 جىلى جۇرگىزىلگەن جالپىۇلتتىق حالىق ساناعىنىڭ دەرەگى بويىنشا قازاقستاندا رەسمي تۇردە تىركەلگەن ەتنوستاردىڭ ساندىق كورسەتكىشىن بەرىپ وتىرمىز:

1. قازاقتار - 9 540 806
2. ورىستار - 3 869 661
3. وزبەكتەر - 463 381
4. ۋكرايىندار - 422 680
5. ۇيعىرلار - 241 946
6. تاتارلار - 226 803
7. نەمىستەر  - 220 975
8. كارىستەر - 103 931
9. ءازىربايجاندار - 93 972
10. بەلورۋستار -  87 090
11. تۇرىكتەر - 89 083
12. دۇنگاندار - 49 605
13. پولياكتار - 39 869
14. كۇردتەر - 39 660
15. شەشەندەر-  36 555
16. تاجىكتەر - 34 296
17. قىرعىزدار - 20 931
18. باشقۇرتتار - 20 323
19. ينگۋشتەر - 17 849
20. مولداۆاندار  - 17 380
21. ارمياندار - 15 127
22. گرەكتەر  - 11 310
23. موردۆالار - 10 864
24. چۋۆاشتار - 9139
25. ۋدمۋرتتار-  7540
26. بولگارلار - 6222
27. ليتۆاندار - 6183
28. گرۋزيندەر - 5774
29. قاراقالپاقتار - 5593
30. ماريلار - 5584
31. سىعاندار - 5207
32. لەزگيندەر - 4643
33. ەۆرەيلەر - 4068
34. قىتايلار - 3961
35. پارسىلار - 3517
36. تۇركىمەندەر - 2129
37. بالقارلار - 2107
38. ءۇندىستان جانە پاكىستان حالىقتارى - 1930
39. وسەتيندەر -  1871
40. لاتىشتار -  1421
41. اۆارلار - 1417
42. ەستوندار-  1375
43. قاراشايلار - 1364
44. قىرىم تاتارلارى - 1044
45. ارابتار - 953
46. دارعىندار - 944
47. اۋعاندىقتار-  821
48. كومي-پەرمياكتار - 761
49. چەحتار - 754
50. موڭعولدار - 752
51. قالماقتار - 738
52. قۇمىقتار -  734
53. تۆالار - 635
54. گاگاۋزدار- 620
55. ادىگايلار - 604
56. رۋمىندار - 597
57. لاكتار 574
58. بۋرياتتار - 537
59. اعىلشىندار - 515
60. ۆەنگرلار - 485
61. التايلىقتار - 476
62. فينندەر -  454
63. نوعايلار - 438
64. امەريكاندىقتار - 436
65. ساحالار(ياكۋتتەر) -  415
66. يتالياندىقتار - 404
67. چۋۆاندار - 388
68. كارەلدەر - 365
69. حاكاستار - 362
70. تاباساراندار - 345
71. ۋديندەر - 342
72. اسيرايلدىكتەر - 338
73. كوميلەر - 288
74. ابحازدار - 214
75. شورلار - 210
76. چەركەستەر - 176
77. نەنەتستەر - 176
78. ابازيندەر - 149
79. اگۋلدار - 137
80. كابارديندەر - 98
81. حالحا-موڭعولدار - 96
82. كۋبالىقتار - 95
83. رۋتۋلدەر - 93
84. دولگاندار - 83
85. كورياكتار - 76
86. ۆەتنامدىقتار - 67
87. تاتار - 66
88. حورۆاتتار - 63
89. سەربتەر - 61
90. اۆستريالىقتار - 60
91. سلوۆاكتار - 58
92. يسپاندار - 57
93. الباندىقتار - 55
94. فرانتسۋزدار - 51
95. ەۆرازيالىق ەۆرەيلەر - 50
96. ۋدەگەيلەر - 49
97. جاپوندار - 46
98. گوللاندىقتار  - 45
99. ۆەپستەر - 43
100. ەۆانكىلەر - 38
101. بەلۋدجيلەر - 37
102. گرۋزيندىكتەر - 35
103. ەۆەندەر - 34
104. تاۋلىق ەۆرەيلەر - 33
105. حانتىلار - 31
106. قىرىمشاقتار  - 31
107. توفالار - 30
108. قارايىمدار - 29
109. مانسىلار - 24

110. تسەحۋرلار  - 23
111. چۋكچالار -  22
112. نانايلىقتار - 22
113. يجورلار - 17
114. الەۋتتەر - 14
115. نيۆحيلەر - 10
116. يتەلمەندەر - 10
117. ەنەتستەر - 9
118. كەتتەر - 9
119. يۋكاگيلەر - 8
120. وروگتار  - 8
121. داتتىقتار - 7
122. سەلكۋپتار - 4
123. ۋليچتەر - 4
124. ناگيدالىقتار - 4
125. ساامدار - 3
126. ءۇلتتار - 2
127. ناگاناساندار - 2
128. ەسكيموستار - 2
129. باسقالارى  -1357
بارلىعى: 15 776 492

http://abai.kz/post/view?id=472 

Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ مۇراعاتىنان