الەۋمەتتىك جەلىلەردە يسلامتانۋشى قايرات جولدىبايۇلىنىڭ ۇلتتىق پانتەونعا قاتىستى پىكىرى قىزۋ تالقىلانۋدا.

اقپاراتتا ءدىني قارىم-قاتىناس تۋرالى ءسوز قوزعالعاندىقتان ءدىن ىستەرى جانە ازاماتتىق قوعام مينيسترلىگىنىڭ ءدىن ىستەرى كوميتەتى ءوز ۇستانىمىن ءبىلدىرۋدى قاجەت دەپ بىلەدى.

ءبىز دەموكراتيالىق قوعامدا ءومىر سۇرەمىز، ياعني قوعامدىق ومىردە ءار ادام ءوز پىكىرىن بىلدىرە الادى. كونستيتۋتسيامىزدا ار-وجدان بوستاندىعىنا كەپىلدىك بەرىلگەن.

ەلىمىزدىڭ كونستيتۋتسياسى مەن زاڭناماسى كونفەسسياارالىق كەلىسىمنىڭ ماڭىزدىلىعىن، ءدىني توزىمدىلىكتى جانە ازاماتتاردىڭ ءدىني كوزقاراستارىن قۇرمەتتەۋدى مويىندايدى.

ءدىن سالاسى، اسىرەسە ءارتۇرلى ءدىني ۇستانىمداعى ادامداردىڭ اراسىنداعى قارىم-قاتىناسىنا قاتىستى سۇراقتار ارقاشان وتكىر جانە سەزىمتال سيپاتقا يە. بۇل ماسەلە اسىرەسە بۇگىندە بارلىق الەم دىنگە سەنۋشىلەردىڭ ءبىر بولىگىنىڭ راديكاليزمگە بوي ۇرۋ ماسەلەسىنە بايلانىستى الاڭداۋشىلىق تانىتىپ وتىرعان جاعدايدا وزەكتى بولىپ تابىلادى.

ءدىني تاقىرىپتى كوپشىلىك الدىندا تالقىلاۋعا بەل بايلاعان ءاربىر ادام مۇددەسىن قورعاعىسى كەلەتىن قوعامنىڭ، ءدىني قاۋىمداستىقتىڭ الدىندا ءوز جاۋاپكەرشىلىگىن سەزىنۋى كەرەك. پايدا جاساۋدى قالاي وتىرىپ، سويتە تۇرا وبەكتيۆتى ەمەس اقپاراتقا سۇيەنە بىرجاقتى باعالار بەرىپ، ءپوپۋليزمدى باسشىلىققا الا وتىرىپ، قوعامداعى قاتىناستاردىڭ دامۋىنا تەرىس اسەر ەتۋگە بولادى.

ماسەلەن، اۆتوردىڭ ايتۋىنا قاراماستان، پانتەوندا مارقۇم بولعان ءارتۇرلى دىندەر وكىلدەرىن بولەك، سەكتورالدى جەرلەۋ قاراستىرىلعان. ارحيتەكتۋرالىق جوسپار بويىنشا ءار سەكتور ءبىر-بىرىنەن بولىنگەن.

بۇل رەتتە جەرلەۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋ بارىسىندا قايتىس بولعان ادامنىڭ كوزى تىرىسىندە ەرىك ءبىلدىرۋى نەمەسە جۇبايىنىڭ (زايىبىنىڭ), جاقىن تۋىستارىنىڭ قالاۋى ەسكەرىلەدى. پانتەوندا جەرلەنۋ قۇقىعى تەك قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ دامۋىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسقان ازاماتتارعا عانا تيەسىلى ەكەندىگىن ايتا كەتۋ قاجەت.

ەگەر جەرلەۋ شارتتارى وسىنداي قۇقىققا لايىقتالعان تۇلعالاردىڭ ساناتىنا كىرگەن ادامنىڭ نەمەسە ونىڭ جاقىن تۋىستارىنىڭ كوڭىلىنەن شىقپاسا، بۇل ماسەلە ولاردىڭ قالاۋىن ەسكەرۋ ارقىلى شەشىلەدى.

اۆتور مۇسىلمانداردى حريستيان جانە باسقا ءدىن وكىلدەرىمەن بىرگە جەرلەۋ شاريعاتقا جانە قازاق داستۇرىنە قايشى كەلەدى دەگەن پىكىردى العا تارتادى. بىراق پانتەوننىڭ جوسپارىن تالقىلاۋعا يسلام مەن حريستياندىقتى قوسا العاندا، ءارتۇرلى كونفەسسيا وكىلدەرى قاتىستى. ال سەكتورالدى جەرلەۋ مۇمكىندىگى تۋرالى شەشىم ولاردىڭ ۇسىنىستارىنىڭ نەگىزىندە قابىلداندى.

ەلىمىزدە «قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى» ءدىني بىرلەستىگى تىركەلگەن جانە ول مۇسىلمانداردىڭ ءدىني قاجەتتىلىكتەرىن قاناعاتتاندىرۋعا باعىتتالعان قىزمەت اتقارادى. ونىڭ پىكىرى لەگيتيمدى جانە تولىق سەنىم تۋدىرادى. قمدب-نىڭ ءداستۇرلى يسلام دىنىنە نەگىزدەلگەن ساليقالى دا سىندارلى ۇستانىمى بار. ول قازاقستاندىق قوعامنىڭ ءارتۇرلى ەتنوستىق جانە ءدىني توپتارىن بولۋگە ەمەس، كەرىسىنشە، بىرىكتىرۋگە باعىتتالعان.

وندا مۇسىلماندار مەن حريستيان زيراتتارىنىڭ اراسى ادام جۇرەتىن تاس جولمەن ءبولىنىپ ارنايى اعاشتار وتىرعىزىلاتىنى جوسپارلانعان. جالپى پانتەونعا بولىنگەن جەردىڭ ۇلكەندىگىنە بايلانىستى جوسپارعا ساي جەرلەردى ءبولۋ مەن ولاردىڭ اراسىنا قورشاۋ قويۋ جۇمىستارى ءالى تولىق بىتپەگەن.

اۆتوردىڭ باسقا ءدىن وكىلدەرىنىڭ پانتەون اۋماعىندا ىشىمدىك ءىشۋ مۇمكىندىگى تۋرالى مالىمدەمەسى ءتىل تيگىزۋ بولىپ تابىلادى. سەبەبى ەشقانداي ءدىن بەيىت باسىندا ىشىمدىك ىشۋگە شاقىرمايدى. سونىمەن قاتار پانتەون قوعامدىق ورىن بولىپ تابىلادى. ال قوعامدىق ورىندا ىشىمدىك ءىشۋ زاڭمەن قۋدالاناتىندىعىن ەستە ساقتاۋ كەرەك.

قازاقستان ءوز ازاماتتارىنىڭ اراسىندا ءدىني نەمەسە ەتنوستىق نىشانى بويىنشا ايىرماشىلىق جاسامايتىن زايىرلى، دەموكراتيالىق مەملەكەت بولىپ تابىلادى. وسىعان وراي، پانتەون ءارتۇرلى ءدىندى ۇستاناتىن ازاماتتار جەرلەنەتىن قازاقستان حالقىنىڭ بىرلىك نىشانى بولىپ تابىلادى.

ءدىني سەنىم ءار ازاماتتىڭ جەكە ماسەلەسى بولسا، ۇلتتىق پانتەون قانداي دا ءبىر ءدىننىڭ نەمەسە ەتنوستىڭ ەمەس، قازاقستاننىڭ بۇكىل كوپەتنوستى جانە كوپكونفەسسيالى حالقىنىڭ ماقتانىشى جانە تاريحىنىڭ نىساناسى بولۋى كەرەك.

ءدىن ىستەرى كوميتەتى

Abai.kz