2017 جىلدىڭ باسى ءبىرشاما وزگەرىستەرگە ۇشىراعان زاڭ نورمالارىمەن ەلدىڭ ەسىندە قالاتىن بولدى. سونىڭ ىشىندە جول پوليتسياسىنىڭ قىزىل تاياقتى ۇستامايتىن بولعانى كوپتەگەن ساۋالداردى تۋدىرىپ، ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن بىلۋگە قۇمارتقاندار كوپ. «تاياقتى نەگە الىپ تاستادى؟» پوليتسيا قىزمەتكەرىنىڭ كولىكتى قولمەن توقتاتۋعا قۇقىعى بار ما، جوق پا؟ قانداي جاعدايدا پوليتسيا كولىكتى توقتاتا الادى؟» دەگەن سياقتى سان-مىڭ ساۋال قاۋمالاپ تۇر.

ەڭ الدىمەن ءبىزدىڭ ەلىمىزدەگى جول پوليتسياسىنىڭ قىزمەتى حالىقارالىق ستاندارتتارعا سايكەستەندىرىلۋدە ەكەندىگىن العا تارتقان دۇرىس بولار. مۇنداعى باستى قاعيدا: ادام فاكتورىن بارىنشا بولدىرماۋ، ياعني جەمقورلىقتى بولدىرماۋعا جاعداي جاساۋ. جاسىراتىنى جوق جول پوليتسياسى تاياعىن كوتەرگەننەن-اق جۇرگىزۋشى قۇجاتتارىن ەمەس، قاراجاتىن دايىنداي باستايتىن بولعان. از-ماز اقشانى پوليتسيانىڭ قالتاسىنا سالىپ جىبەرسە بولعانى ەشقانداي جول ەرەجەسىن بۇزباعان بولىپ شىعا كەلەدى. كەرەمەت سيقىر دەرسىز! وڭاي ولجا ىزدەگەن پوليتسيالار جول تورۋىلداۋدان ءبىر تانبايدى. ال قالا ىشىندە باعدارشامدار ىستەمەي، كولىك كەپتەلىسى بولىپ جاتقان جەردەن ولاردى بىردەن تاپپايسىز.

البەتتە جەمقورلىقتىڭ دامۋى تۇتاس مەملەكەتتىڭ قارقىنداپ دامۋىنا كەدەرگى كەلتىرەدى. جول بويىنداعى جەمقورلىقتى بولدىرماۋدىڭ ەڭ جاقسى جولى – جول پوليتسياسى مەن كولىك جۇرگىزۋشىنىڭ بەتپە بەت جولىقپاۋى، ياعني جول ەرەجەسىن بۇزۋ فاكتىلەرىن پوليتسيا جۇرگىزۋشىگە جاقىنداماي-اق تىركەۋگە الىپ، ايىپپۇل سالۋ جانە قاجەتىنشە قۇزىرلى مەكەمەلەرگە جونەلتۋ. تەلەارنالاردان ۋاعىزداپ جۇرگەن «اقىلدى قالا» قاعيداسىنىڭ ءبىر ۇشى وسىندا جاتىر. جول قوزعالىسىن رەتتەۋ كەزىندە كوشە بويىنداعى بەينە جانە فوتو كامەرالاردىڭ كومەگىنە، اۆتوماتتاندىرىلعان رەتتەۋ قۇرالدارىنا جۇگىنۋ. شىنتۋايتىنا كەلگەندە وسى ەنگىزىلگەن حالىقارالىق ستاندارت نورمالارى قاراپايىم حالىق ءۇشىن وتە ءتيىمدى بولماق. سەبەبى، ءاربىر كولىك جۇرگىزۋشى جول پوليتسيالارىنىڭ ءجوندى-ءجونسىز، ءتىپتى دالەلسىز كىنا تاعىپ توقتاتا بەرەتىنىن جاقسى بىلەدى جانە جول پوليتسياسىندا جەمقورلىقتىڭ تىم قاتتى بەلەڭ العانىن مينيستر قاسىموۆ مىرزا دا مويىنداعان بولاتىن. ەندىگى كەزەكتە انىق دالەلدەرى بولماسا جول پوليتسياسى ءوز كوزقاراسىنا عانا سۇيەنىپ ايىپ تاعا المايدى دەگەن ءسوز، ول از دەسەڭىز كوشەدە كولىكتى توقتاتىپ، جۇرگىزۋشىمەن بەتپە بەت سويلەسىپ، بەت الدى حاتتاما تولتىرعانى ءۇشىن دە جاۋاپتى بولماق.

الايدا جاڭا زاڭ نورمالارىن، مەملەكەتتىڭ كوزدەپ وتىرعان حالىقارالىق ستاندارت تالاپتارىنا سايكەستەندىرۋ ساياساتىن پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءوزى دە تۇسىنبەگەن سىڭايلى. 2017 جىلدىڭ 3-قاڭتارىندا-اق جەر جەردەن جول پوليتسياسى تاياقسىز قولمەن كولىكتەردى توقتاتىپ جاتقانىن كوردىك. تاشكەنت-شىمكەنت تاسجولىنىڭ بويىنان جول تورۋىلداعان 5-6 جپپ قىزمەتتىك اۆتوكولىگىن بايقادىم. ال شىمكەنت قالاسىندا كوكتەم مولتەك اۋدانىنىڭ قالتارىسىندا تاعى ءبىر جپپ قىزمەتتىك اۆتوكولىگى اككۋمۋلياتورعا جالعانعان رادار قۇرالىمەن «جىلدامدىق اسىردىڭ» دەگەن سىلتاۋمەن كولىكتەردى جاپپاي توقتاتىپ جاتقانىنىڭ كۋاسى بولدىم. ايتا كەتەرلىك جايت، قالا ىشىندە 40 كم جىلدامدىقپەن ءجۇرۋ بەلگىلەرى قويىلعان تۇستاردا جپپ قىزمەتكەرلەرى ءجيى تورۋىلدايدى. ال، ولار نۇسقاپ وتىرعان بەلگى نە جاسىرىن، نە تەك قارسى باعىتقا عانا كورىنىپ تۇرادى. وسىنداي كورىنىس كوكتەم مولتەك اۋدانىندا 2017 جىلى 3-قاڭتاردا كەشكى 17-25 شاماسىندا مەملەكەتتىك ءنومىرى Y225KP جپپ قىزمەتتىك اۆتوكولىگىن تىزگىندەگەن پوليتسيالاردا دا بايقالدى. ولار كەلىسپەۋشىلىك بىلدىرگەن جۇرگىزۋشىلەرگە حاتتاما تولتىرا باستاعانىمەن ەكىنشى داناسىن بەرۋدەن باس تارتتى. وزدەرىن تانىستىرۋدى دا ۇمىتىپ كەتتى. وسىنىڭ ءوزى-اق ولاردىڭ زاڭعا قايشى ارەكەت ەتىپ تۇرعانىن كورسەتەدى.

تاعى ءبىر اقىلعا سىيمايتىن پوليتسيا ارەكەتى ەرەجە بۇزدى دەپ تانىعان كولىكتى ارتىنان قىلمىسكەر قۋعانداي قۋعىنعا سالۋى. كەز كەلگەن جول جيەگىنە توقتاۋىنا ءماجبۇر ەتۋى. سالدارىنان وتە قاۋىپتى جاعدايدا جۇرگىزۋشى جپپ قىزمەتكەرىمەن تىلدەسۋگە ءماجبۇر بولادى. كوبىنەسە شىدامسىزدىق تانىتقان كولىك ىشىندەگى جولاۋشىلار سىرتقا شىعا باستادى. جولدان وتكەن اۋىر كولىكتەردىڭ جىلدامدىعىمەن ادامداردىڭ اپاتقا ۇشىراۋى دا عاجاپ ەمەس. قىزمەتتىك كولىكپەن قۋعىن ۇيىمداستىرماۋ جانە جول جيەگىندە ەشكىمگە قاۋىپ تۋدىرماۋ ءۇشىن دە جول ەرەجەسىنە قاتىستى حالىقارالىق ستاندارت نورمالارىندا شەكتەۋ قويىلعان. بۇل قاعيدانى دا ءبىزدىڭ جپپ قىزمەتكەرلەرى تۇسىنبەيتىن سىڭايلى. 2017 جىلدىڭ 10-قاڭتارىندا ساعات 12-30 شاماسىندا لەنگەر-شىمكەنت تاس جولىنىڭ بويىنان مەملەكەتتىك ءنومىرى Y211KP جپپ قىزمەتتىك اۆتوكولىگىمەن قۋعىن ۇيىمداستىردى. جۇرگىزۋشىگە تاققان ايىبى – تۇتاس سىزىقتى ەلەمەي باسىپ وزۋ ارەكەتىن جاسادىڭىز دەيدى. ايتسە دە جول بويىندا ەشقانداي سىزىق بەلگىلەرى كورىنبەدى. كەلىسپەۋشىلىك بىلدىرگەن جۇرگىزۋشىگە حاتتاما تولتىرعانىمەن بۇلار دا ەكىنشى داناسىن بەرۋدەن باس تارتتى. حاتتاماعا قول قويدىرمادى. حاتتاما ماتىنىمەن تانىستىرماق تۇگىل وزدەرىن دە تانىستىرعان جوق. بىراق «جاعدايىڭىزدى ايتساڭىز جىبەرەمىز عوي» دەگەن سوزبەن سىرعىتپالادى.

ءبىر وكىنىشتىسى، ءبىزدىڭ پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى جۇرگىزۋشىلەر ولارعا جاعدايىن ايتىپ جالىنۋى، جاعىمپازدانۋى مىندەتتى دەپ تۇسىنەدى-اۋ. شىنتۋايتىندا جول پوليتسياسى جۇرگىزۋلەردى جالىنىشتى قىلۋعا ەمەس، كەرسىنشە سول قاۋىمعا قىزمەت قىلۋعا ءتيىستى ەمەس پە؟. ءوز قۇقىعىن جاقسى ءبىلىپ تۇرعان جۇرگىزۋشى قاي جەرىمەن جاعدايىن ايتىپ جالىنۋعا ءتيىستى، نەگە پوليتسياعا جاعىمپازدانۋى كەرەك. اركىم ءوز قۇقىعى اياسىندا قىزمەتىن اتقارسا جانە جاۋاپكەرشىلىك تانىتسا بولماس پا؟

ءسوز سوڭىندا قاراپايىم حالىق ءوز قۇقىعىن ەشكىمگە بۇزدىرماۋىن، سول ءۇشىن جان-جاقتى اقپارتتارعا جەتىك بولۋلارىن سۇراعىم كەلەدى. جەمقورلىقتى جويۋ ەڭ الدىمەن قاراپايىم حالىقتىڭ نازارىندا بولۋعا ءتيىس. پارا بەرۋ جانە الۋ، سوعان يتەرمەلەۋ قىلمىس ەكەنىن اركىم ىشتەي تۇسىنەر بولسا، مەملەكەتىمىزدى دامىتپاي، شىرماپ العان تورداي قۇرساپ تاستاعان جەمقورلىقتان ايىعار ەدىك.

گۇلجان ءىزتاي

Abai.kz