نەمەسە ساتقىن ەكەنىمدى تاريحشىلارمەن بىرگە ەل-جۇرت الدىندا دالەلدەڭىزدەر!

وسىدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن "جەلتوقسانشى دەكەلباەۆ ساتقىن ەمەس" اتتى اباي اقپاراتتىق پورتالىندا ماقالام جاريالانعان بولاتىن http://abai.kz/post/view?id=10244 . ال ودان بۇرىن "قازاقستان زامان" گازەتىندە "جەلتوقسان تاريحى ۇرپاق الدىندا بۇرمالانباۋى كەرەك" دەگەن تاقىرىپپەن دە ماتەريال جارىق كورگەن ەدى. مەنى تاريحي كىتاپتارعا ساتقىن ەتىپ، جاريالاۋىنا سەبەپكەر بولىپ جۇرگەن ءبىر اقىن اعامىزدىڭ بار ەكەنىن فەيسبۋك الەۋمەتتىك جەلىسى ارقىلى ايتىپ، ونىڭ اتىن اشىق اتاۋعا جۇرەگىم باتپاي جۇرگەن. ەندى ايتاتىن ۋاقىت كەلدى. ول – مۇحتار شاحانوۆ!

مۇحتار اعا ەكەنىنە سەنگىم كەلمەدى. بىراق، وكىنىشتىسى وسى. "ۇلتتىق كىتاپحانادا" جەلتوقسانعا بايلانىستى ءبىراز كىتاپتاردىڭ بەتتەرىن قوپارىپ انىعىنا جەتۋ ءۇشىن ءبىر اي بويى ماڭداي تەرىمدى توگۋگە تۋرا كەلدى. سويتسەم ءبىر ەمەس، مەنىڭ "ساتقىندىعىم" تۋرالى بىرنەشە تاريحي كىتاپتارعا شىعىپ كەتكەن.

1. "قازاق ۇلت-ازاتتىق قوزعالىسى", 20-شى توم. 557-ءشى بەت

2. "دەكابر 1986", 261-ءشى بەت

3. "86 جەلتوقسان" 301-ءشى بەت جانە ءتورتىنشىسى ەلەكتروندىق "kitap.kz" سايتىندا دا جاريالانعان.

تاعى قانداي كىتاپتاردا جاريالانعانىن ءبىر قۇداي بىلەدى. مۇحتار اعا، بۇنىڭ بارلىعى ءوزىڭىز باسقارعان «جەلتوقسان كوميسسياسىنىڭ قورىتىندىسىنان» الىنعان. ءسىز بۇل قورىتىندىعا قولىڭىزدى قويىپ، مەنى كوميسسيانىڭ قورىتىندىسىمەن ساتقىن دەپ تاريحتى بۇرمالادىڭىز. مەنى ۇرپاق الدىندا ماسقارالاپ وتىرسىزدار. بۇكىل كىتاپتاردىڭ ىشىندە بادىرايتىپ تۇرىپ "يسابەكوۆ ءسابيتتى" ساتقان دەپ ويىپ تۇرىپ جالعىز ماعان عانا قورىتىندى شىعارعانىڭىزعا اڭ-تاڭ بولىپ وتىرمىن. نەگە سونشاما ماعان عانا قادالىپ قالعانسىز؟ مۇحتار اعا، ءسىز ارىز جازىپ كەلگەن 21 ادامدارىڭىزبەن بىرگە قوسا، 22-ءشى ادام بولىپ مەنىڭ ارقاما پىشاق سۇقتىڭىز! ەڭ بولماعاندا ەركەك قۇساپ سول پىشاقتىڭ بىرەۋىن نەگە مەنىڭ كەۋدەمە قادامادىڭىزار، مۇحتار اعا؟

وسى ماسەلە بويىنشا مەن سىزگە بىرنەشە رەت بارعان ەدىم، سوڭعى جولى كابينەتىڭىزدەن قۋىپ، "ەندىگارى ماعان جولاۋشى بولما" دەپ شىعارىپ جىبەرگەنسىز. بۇل قىلىعىڭىز شىندىقتىڭ شىڭىن شىرقىراپ جۇرگەن اقىندىعىڭىزعا جاراسادى ما؟ ءسابيت ەكەۋمىزدىڭ ارامىزعا جانە ۇرپاق الدىندا وت سالۋلارىڭىزعا نە سەبەپ بولدى؟   بۇل ارەكەتىڭىزدى قالاي باعالاۋعا بولادى؟ قالاي عانا وسىنداي قادامعا باردىڭىز؟ مەن ءسىزدىڭ ادال قىزمەتكەرىڭىز بولىپ ەدىم عوي. مەن ءسىزدى اكەمدەي جاقسى كورۋشى ەدىم عوي، مۇحتار اعا! 90-شى جىلدارى ومىرىڭىزگە قاۋىپ ءتونىپ تۇرعاندا، "ولسەك بىرگە ولەمىز، تاعى دا قامالساق بىرگە قامالامىز" دەپ ءسىزدى تاستاپ كەتپەي قاسىڭىزدا جۇردىك قوي، مۇحتار اعا! ەگەر مەن شىن مانىندە يسابەكوۆ ءسابيتتى ساتقان بولسام، ءوزىڭىز ايتقانداي، ماعان قارسى 21 ادامنىڭ قولى قويىلعان قۇجاتتارىڭىزدى ەل الدىندا جاريالاڭىز! بەرىك ابدىعالي، قايىم-مۇنار تابەي، اسقاروۆ الىبەك، مۇحتار اعا ءسىز دە: ء"بىزدىڭ كىنامىز جوق!" دەپ سترەلانى ءبىر-بىرلەرىنە باعىتتاپ وتىرسىزدار! ادامنىڭ تاعدىرىمەن ويناپ، ءبارىڭ دە سۋدان تازا، سۇتتەن اق بولىپ وتىرسىزدار! مەن عانا سىزدەردىڭ كەسىرلەرىڭىزدەن سۋدان كىر، سۇتتەن لاس بولىپ وتىرمىن!

مۇحتار اعا! الىدە كەش ەمەس. ەكى عانا جول بار. 1. ءسىز جانە كىتاپتى شىعارۋشىلار (بەرىك ابدىعاليۇلى، قايىم –مۇنار تابەي، ماۋلەن اشىمباەۆ، اسقاروۆ الىبەكتەر بولىپ) پرەسس-كونفەرەنتسيا ۇيىمداستىرىپ، ەل-جۇرت الدىندا ورەسكەل قاتەلىكتەرىڭىزدى مويىنداپ مەنى تاريح الدىندا اقتاڭىزدار. سونىمەن قول الىسىپ قازاقتىڭ قاسيەتتى اق داستارحاننىڭ باسىندا وتىرىپ ءشاي ىشەيىك! ەڭ ابزالى جانە ەڭ وڭاي جولى وسى! 2. ەگەر باس تارتىپ، مەنى وسىنداي "ساتقىن" كۇيدە قالدىرا بەرەتىن بولساڭىزدار، مەن بارلىقتارىڭىزدى سوتقا تارتامىن! ال ءىس سوتقا جەتەتىن بولسا، مەن ەشكىمدى ايامايمىن. «ميروۆوە سوگلاشەنيە» دەگەن بولمايدى. بۇل جانايقايىممەن جۇگىرىپ جۇرگەنىمە ەكى جىلدان استى. بالا-شاعالارىما وبال ەمەس پە، مۇحتار اعا؟ شىدامنىڭ دا شەگى بولادى. مۇحتار اعا! باسقا، باسقا! ال ءسىزدىڭ وسىنداي قادامعا بارادى دەپ ويلامادىم.

P:S: مۇحتار اعا! اشۋلانامىن دەپ بارلىق جەلتوقسانشىلارعا تيىسپەڭىز! تيىسسەڭىز ماعان عانا ءتيىسىڭىز!

ەرلان دەكەلباەۆ

Abai.kz