يمام احماد يبن حانبالدىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، كوش رەفورماسىنان كەيىن مۇسىلمانداردىڭ ورازا تۇتۋىندا مىناداي ءۇش وزگەرىس بولعان:

بىرىنشىدەن، مۇسىلماندار ورازا تۇتۋ تۋرالى جوعارىداعى ايات تۇسكەنگە دەيىن دە ءاربىر ايدىڭ ورتاسىندا اي تولعان شاقتا ءۇش كۇن جانە اشۋرا كۇندەرى ورازا ۇستايتىن. ال، ءمادينا داۋىرىندە تۇتاس رامازان ايىندا اۋىز بەكىتۋ پارىز بولىپ بەكىدى.

ەكىنشىدەن، ناۋقاس جانە ساپاردا جۇرگەندەر مەن قارتتار، سونداي-اق، ومىراۋىندا ءسابيى بار انالار، وزگە اۋىز بەكىتكەن مۇسىلماننىڭ اس-اۋقاتىن بەرگەن بولسا، ورازا تۇتۋدىڭ ورنىن تولتىرعان بولىپ ەسەپتەلدى.

ۇشىنشىدەن، مۇسىلماندارعا اۋىز اشىپ بولعاننان كەيىن جۇبايلارىنا جاقىنداۋعا رۇقسات بەرىلدى. ياعني، كوش رەفورماسىنان كەيىنگى ەكىنشى جىلدان (624 ج) باستاپ اللانىڭ رازىلىعى ءۇشىن رامازان ايىندا اۋىز بەكىتۋ مۇسىلمان قاۋىمىنا ءۇردىس بولىپ قالىپتاستى.

اللا-تاعالانىڭ رازىلىعى ءۇشىن ورازا تۇتۋ ارعى اتامىز اتام (س.ا.ۋ.)-نان قالعان قۇلشىلىق بولىپ سانالادى. ودان بەرتىندە ءومىر سۇرگەن بۇكىل پايعامبارلار جانە ولاردىڭ سوڭىنان ەرىپ، حاق جولىن ۇستانعان جاماعاتتار دا اۋىز بەكىتىپ، ۇلى جاراتۋشىنىڭ رازىلىعى ءۇشىن جان-تانىمەن قۇلشىلىق قىلعان. كۇللى ادامزات بالاسىنا ورتاق سانالاتىن ورازا تۇتۋ ءۇردىسى وسىلايشا بۇگىنگى كۇنگە جەتىپ وتىر.

مۇحان يساحان

دەرەك كوزى: http://e-islam.kz