نازارباەۆ ورتالىعىنداقر تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسىنىڭ قورى جانە «بالا جانۇيادا ءومىر ءسۇرۋى ءتيىس» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى الەۋمەتتىك جەتىمدىكتىڭ الدىن الۋ: جاعدايدى ساپالىق جاعىنان وزگەرتۋ جانە پروبلەمانى شەشۋدىڭ قازىرگى زامانعى تاسىلدەرى» اتتى دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى.

دوڭگەلەك ۇستەل جۇمىسىنا قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى، حالىقارالىق ساراپشىلار، قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ بالالاردى قورعاۋ كوميتەتى، «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ، مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىمدار مەن ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى. 

ءىس-شارا بارىسىندا ساراپشىلار قازاقستانداعى الەۋمەتتىك جەتىمدىكتىڭ ءتۇرلى اسپەكتىلەرىن، زاڭناما تۇرعىسىنان كاسىبي ماماندار دايارلاۋدى جانە وتباسىلاردى پسيحولوگيالىق قولداۋ جايىن تالقىلادى.

ساراپشىلاردىڭ ورتاق پىكىرىنشە، قازاقستاندا تاۋەكەل توبىنىڭ وتباسىن، ولاردىڭ بالالارىن، قامقورشىلاردىڭ وتباسىن، سونداي-اق ينتەرناتتىق مەكەمەلەرىندەگى بالالاردى دا قامتيتىن يننوۆاتسيالىق الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمدى ەنگىزۋ پروتسەسىن جەدەلدەتۋ كەرەك.  پەرزەنتحانالاردا سابيلەردەن باس تارتۋعا قاتىستى پروفيلاكتيكانى ەنگىزىپ، تاۋەكەل توبىنداعى وتباسىلارمەن جۇمىس ىستەيتىن، سونىمەن قاتار، اسىراپ الۋشىلارمەن پسيحولوگيالىق جۇمىستار جۇرگىزەتىن الەۋمەتتىك قىزمەتتەردى قالىپتاستىرۋعا قاجەتتى جەرگىلىكتى دەڭگەيدەگى يكەمدى جەلىلەردى ۇيىمداستىرۋ ماسەلەسى وزەكتى بولىپ وتىر.

قازاقستاندا قازىردىڭ وزىندە بالالار ءۇيىنىڭ بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋدىڭ بالاما جۇيەسىنە كوشۋ، ياعني بالانى اسىراپ الۋ، قامقورلىعىنا الۋ، پاتروناتتىق اتا-انا بولۋدىڭ العىشارتتارى بار. «بالا وتباسىندا ءومىر سۇرۋگە ءتيىس» قوعامدىق قوزعالىسى «ناستاۆنيكي» جوباسى اياسىندا ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرىندە مەكتەپ اشىپ جاتىر. قر تۇڭعىش پرەزيدەنتى - ەلباسى قورى تاراپىنان داوسى باعىتتا ماڭىزدى الەۋمەتتىك جانە قوعامدىق جوبالارعا بەلسەندى تۇردە قولداۋ جاسالىپ كەلەدى.

«ازاماتتىق باستامالاردى بەلسەندى تۇردە دامىتاتىن، ءارى ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدارمەن تىعىز بايلانىستا جۇمىس ىستەيتىن قوعامدىق ۇيىم رەتىندە، ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – بۇل جۇمىستاردى ساپالىراق ءارى تيىمدىرەك ارناعا بۇرۋ. وسىلايشا، ءداستۇرلى الەۋمەتتىك يدەيالار مەن جوبالار دەپ اتالاتىن شارانىڭ اياسىندا قور 2015 جىلى قازاقستاندا جەتىم بالالار مەن اتا-انا قامقورلىعىنسىز قالعان بالالار ءۇشىن تالىمگەرلىك پەن مەيماندىق وتباسى ينستيتۋتىن دامىتۋ ءۇشىن گرانت ءبولدى»، – دەدى ادىلبەك مۇساباەۆ, قر تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى قورىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى.

بۇگىنگى تاڭدا الەۋمەتتىك جەتىمدىكتىڭ ءوسىپ كەلە جاتقانى ەرەكشە الاڭداتاتىن جاعداي. قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ بالالاردىڭ قۇقىن قورعاۋ كوميتەتىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا قازاقستاندا اتا-اناسىنىڭ قامقورىنسىز قالعان 32 مىڭ جەتىم بالا بار. ولاردىڭ 80%-ىن اتا-اناسى جانە تۋعان-تۋىسقاندارى ءتۇرلى سەبەپتەرمەن تاربيەلەي الماي وتىر. بۇل جاعدايدا بالالارعا قورعان بولۋ مىندەتى قوعام مەن مەملەكەتكە جۇكتەلەدى.

«بالا وتباسىندا ءومىر ءسۇرۋى ءتيىس» قوعامدىق قوزعالىسىنىڭ ۇيلەستىرۋ كەڭەسىنىڭ باسشىسى شولپان بايبولوۆا ەڭ الدىمەن الدىن الۋ ماسەلەسىنە كوڭىل ءبولۋ قاجەت دەپ ەسەپتەيدى. «بۇگىندە بالالار ۇيلەرىندە اتا-انالارى بار نەمەسە ءتۇرلى سەبەپتەرمەن بالا اسىراۋعا مۇمكىندىگى جوق، يا بولماسا ءوز بالالارىن باققىسى كەلمەيتىن اتا-انالاردىڭ بالالارى تاربيەلەنىپ جاتىر. بۇل بالالار بۇنداي مەكەمەلەردە ۇزاق مەرزىمگە تۇراقتاپ قالادى. ولاردىڭ زاڭدى اتا-انالارىنىڭ بولۋىنا نەمەسە جاسىنىڭ ۇلكەندىگىنە بايلانىستى وزگە اتا-انالاردىڭ قامقورلىعىنا بەرە المايمىز»،– دەيدى شولپان بايبولوۆا. ساراپشىنىڭ پىكىرىنشە، بالالاردان باس تارتۋدى بولدىرماۋ، وتباسىنداعى داعدارىس جاعدايى جانە وعان ۋاقىتىلى كومەك كورسەتۋ جۇمىستارى باستى ورىندا بولۋى ءتيىس.

دوڭگەلەك ۇستەلگە بىلىكتى مامان رەتىندە شاقىرىلعان رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ مەملەكەتتىك دۋماسىنىڭ وتباسى, ايەلدەر جانە بالالار ماسەلەلەرى جونىندەگى كوميتەتىنىڭ ساراپتامالىق كەڭەسىنىڭ تەڭ ءتورايىمى, پسيحولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى گالينا سەميا الەۋمەتتىك جەتىمدىكتىڭ الدىن الۋ جانە جەتىم بالالاردى وتباسىلىق تاربيەلەۋ سالاسىنداعى بىلىكتى مامانداردىڭ جوقتىعىن ايتتى. «بىزدە «قامقورلىق ورگانىنىڭ مامانى»، «بالالار ءۇيىنىڭ تاربيەشىسى» ماماندىقتارى جوق، ياعني ولاردى بىردە ءبىر جوعارى وقۋ ورنى دايىندامايدى»، – دەپ اتاپ ءوتتى گالينا سەميا.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى - ەلباسىنىڭ قورى - 2000 جىلى قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ بەكىتكەن كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىم. قور الەۋمەتتىك، قايىرىمدىلىق، مادەني، ءبىلىم بەرۋ جانە باسقا دا الەۋمەتتىك جانە ساياسي جوبالاردى جۇزەگە اسىرادى. 2007 جىلدان باستاپ قور ديرەكتورى داريعا نازارباەۆا بولىپ تابىلادى.