ەلىمىزدەگى قىتاي مەن رەسەي ديپلوماتتارى ءبىزدىڭ ەلدى سىيلامايدى. ويتكەنى، «ەلدى سىيلاۋ دەگەنىمىز – ءتىلدى سىيلاۋدان» باستالادى. مىسالى، الماتى قالاسىنداعى قىتاي كونسۋلدىعى قازاق ءتىلىن مەنسىنبەي، رەسمي اتاۋىن تەك قانا ورىس پەن قىتاي تىلدەرىندەگى جازۋلارمەن بەلگىلەگەن. قىتايداعى ءبىزدىڭ ديپلوماتتارىمىز دا ءوز رەسمي اتاۋلارىن ىلعي قىتاي تىلىندە دە جازادى.

ءتىل سالاسىنداعى رەسەيلىكتەردىڭ تەرىس پيعىلىنىڭ دالەلى رەتىندە رف-نىڭ قازاقستانداعى ەلشىلىگىنىڭ سايتىن (www.rfembassy.kz) كەلتىرۋگە تۋرا كەلەدى. قازاق تىلىندە ءبىر اۋىز ءسوز جوق. ال، ماسكەۋدەگى قازاق ەلشىلىگى بولسا، ورىس تىلىندە تۇراقتى اقپارات بەرۋدە (kazembassy.ru/ru).

قازاقستانداعى رەسەي ەلشىسى ميحايل بوچارنيكوۆ - كۇردەلى امحار (ەفيوپ) ءتىلىن مەڭگەرگەن مامان. الايدا، رەسپۋبليكامىزدا توعىز جىل بويى قىزمەت ەتسە دە، قازاق تىلىندە ءبىر اۋىز سويلەگەن ەمەس. وسى ارادا ايتا كەتەيىك، م.بوچارنيكوۆ 2008 جىلى رف مەن گۇرجى سوعىسىنىڭ الدىندا 2003-2006 جىلداردىڭ ارالىعىندا گرۋزين-ابحاز قاقتىعىسىن رەتتەۋمەن شۇعىلداناتىن رەسەي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ارنايى تاپسىرىستارى بويىنشا ەلشىلىك قىزمەت اتقاردى. بۇل ادامنىڭ سونداعى ميسسياسى نەمەن اياقتالعانى بارىمىزگە ءمالىم.

2014 جىلدىڭ 14 جەلتوقساندا كاسىپكەرلەردىڭ قازاق-قىتاي كەڭەسىنىڭ وتىرىسى ءوتتى. وتىرىس بارىسىندا، قىتاي ۇكىمەتىنىڭ باسشىسى قازاقستان پرەمەر-مينيسترىنە اعالىق العىسىن ءبىلدىردى: "پوسلە ۆىستۋپلەنيا ماسيموۆا نا كيتايسكوم يازىكە، لي كەتسيان سكازال: "يا ۆوسحيششايۋس سۆوبودنىم كيتايسكيم يازىكوم پرەمەرا ماسيموۆا. ون نامەكنۋل منە ي سيدياششيم زدەس كيتايسكيم پرەدپرينيماتەليام و نەوبحوديموستي ۋچيت رۋسسكي يازىك، تاكيم وبرازوم، نام بۋدەت لەگچە وبششاتسيا، ي مى بۋدەم بليجە درۋگ ك درۋگۋ" (bit.ly/1HInPm0), - دەدى. ياعني، لي كەتسيان قازاق ۇكىمەتىنىڭ باسشىسى ءماسىموۆتىڭ قىتايشاسىنا اسا ريزا بولعانىن بىلدىرە كەلە، قىتاي كاسىپكەرلەرىنە قاراپ ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋ قاجەت، ورىس ءتىلىن بىلسەك، ءبىز ءبىر-بىرىمىزبەن جاقىن تۇسىنىسە تۇسەمىز دەيدى.

كوردىڭىز بە، قازاقستانعا قاتىستى رەسەي مەن قىتايدىڭ ءتىل ساياساتى كەرەمەت ۇندەستىك تابۋدا!

الماتىدا ازياداعى ىنتىماقتاستىق پەن سەنىمدىلىك شارالارىنا بايلانىستى كەڭەستىڭ (سۆمدا) حاتشىلىعى جۇمىس ىستەيدى. وسى حاتشىلىقتىڭ رەسمي ءتىلى - اعىلشىن، ال جۇمىس ءتىلى - ورىس. جارايدى، بۇگىنگى تاڭدا اعىلشىن ءتىلى حالىقارالىق قاتىناستاردىڭ نەگىزگى قۇرالى بولىپ تابىلادى دەلىك. بىراق، ورىس ءتىلىنىڭ جاھاندىق ماڭىزدىلىعى جوق. سوندىقتان، وسى حاتشىلىققا باسپانا بەرگەن مەملەكەتتى سىيلاپ، اتالعان كەڭەس ونىڭ جۇمىس ءتىلى رەتىندە قازاق ءتىلىن تاعايىنداۋ كەرەك. ايتپاقشى، وسى ۇيىم جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى – بەلگىلى ديپلومات قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تۋعان ءىنىسى، قر-نىڭ پاكستانداعى ەلشىسى – باقىتبەك شابارباەۆتىڭ قىزى انەل (رەداكتسيا ءۇشىن: مەن وسى دەرەكتى انىق بىلەمىن، ويتكەنى، قاسەكەڭنىڭ تۋعان ءىنىسى باقىتبەكتىڭ وتباسىمەن كورشى تۇردىم. جازۋشى كەمەل توقاەۆ ۇلدارى بولماعان قۇدالارى شابارباەۆتار شاڭىراعىنا تۋعان ۇلى باقىتبەكتى بەرىپ كەتكەن).

ارينە، كەيبىر شەتەل ديپلوماتتارى قازاق ءتىلىن قۇرمەتتەيدى. مىسالى، اقش ەلشىلىگى ءوز سايتىن قازاق تىلىنە اۋداردى (kazakh.kazakhstan.usembassy.gov). ءۇندى ەلشىلىگى قازاق تىلىندەگى «عاجايىپ ءۇندىستان» جۋرنالىن باسىپ شىعارۋدا.

سونىمەن، انا ءتىلىمىزدى پىسقىرمايتىن شەتەل وكىلدەرىنە قالاي تويتارىس بەرۋگە بولادى؟ ارينە، ديپلوماتيالىق يممۋنيتەتى بار ەلشىلەرگە ۇكىمەتىمىز بۇيرىق بەرە الماس. "اساۋعا تۇساۋ" دەمەكشى، رەسەيدەگى ەلشىلىگىمىزدىڭ سايتىنان ورىس نۇسقاسىن الىپ تاستاۋ قاجەت. ۇرىمجىدەگى وكىلدىلىگىمىزدىڭ عيماراتىنان قىتاي تىلىندە جازىلعان ماڭدايشانى جويۋ كەرەك. بوتەن قىزمەتكەرلەرىمەن قاتار، جەرگىلىكتى باسشىلار دا وڭىپ تۇرعان جوق. قر سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ەرلان ىدىرىسوۆ ۋردۋ مەن اعىلشىنشا سايراپ تۇر. ەرەكەننىڭ قازاقشا سويلەگەنىڭ ءوز باسىم ەستىگەن جوقپىن.

جىراقتا جۇرگەن وكىلدەرىمىزدىڭ كوبى ىنجىق. جاقىندا، گەرمانياداعى قازاق ديپلوماتى تەمەكى كونترابانداسى ءۇشىن جازاسىن تارتتى. ال، 2004 جىلى قازاق قىزى تۇراحان وقاسوۆانى جول اپاتىندا ولتىرگەن ماس نەمىس كونسۋلى شتەففان لااس ەشبىر جازاسىن تارتپاي، قىرعىزستانداعى ۇقساس لاۋازىمىنا اۋىستى. «ەلدەستىرمەك - ەلشىدەن» دەگەن. ەلشىلەردىڭ ەل ارالىق مادەنيەت پەن سىيلاستىقتى ىسىرىپ قويىپ، بەلدەن باسۋىنا ءۇنسىز قاراپ وتىرا بەرەتىن ەل جەر بەتىندە ءبىز عانا شىعارمىز.

دانيار ناۋرىز

Abai.kz