ولاردى بيلىكتىڭ قولبالاسى بولۋدان قالاي قۇتقارامىز؟

بارىڭىزگە ايان، بۇرىن «مۇعالىم بولۋدى ارماندايتىن» ۇرپاق بولدى، كەلە-كەلە «مۇعالىم بولساڭ جۇمىسسىز قالمايسىڭ» دەگەن پىكىر ورنىقتى، قازىرگى قوعامدا «ۇستازدىق ەڭ ماشاقاتتى، كونبىس، جالتاق، اقشاسى دا از، قادىرسىز ماماندىقتىڭ بىرىنە» اينالىپ بارادى. وقۋشىعا سانالى تاربيە مەن ساپالى ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن بارىن سالاتىن ۇستازدارىمىزدىڭ قازىرگى قوعامداعى ورنى نەلىكتەن تومەندەۋىنىڭ تامىرى تەرەڭدەپ كەتكەن سەبەپتەرى جەتىپ ارتىلادى.

مۇعالىمنەن جان-جاقتى ءبىلىم تالاپ ەتپەس بۇرىن، الدىمەن، ونىڭ الەۋمەتتىك جاعىن قامتاماسىز ەتۋ كەرەك. ايلىعى شايلىعىنا جەتپەيتىن، جالدامالى پاتەردەن-پاتەرگە كوشىپ، ءىلدىلدالاپ كۇن كەشىپ وتىرعان ۇستازدار قاۋىمىنان ءۇزىلىسسىز ىزدەنىس پەن جاڭاشىل ۇردىستەردەن قالىسپاۋدى تالاپ ەتۋ ءتىپتى قيسىنعا كەلمەيدى.

ءبىلىم قۋعاندار ەمەس، اقشا قۋعاندار قوشامەت بيىگىنە شىققان ۋاقىتتا اراعا جىك سالىپ تۇراتىن ەڭ ۇلكەن ايىرما وسى ماتەريالدىق جاعدايعا قاتىستى كورىنەدى. بۇنى ءسوزىمىزدىڭ كىرىسپەسى دەپ قانا قويىڭىز.

ال، ەندى نەگىزگى ايتپاق اڭگىمەمىزگە كوشەيىك. وسى كۇنى ەلىمىزدە سايلاۋ ناۋقانى بولا قالسا، ۇگىت-ناسيحات جۇىستارىنا، ادام ساناعى ءىس-شاراسىنا دەرەك الۋعا، ءۇي-ءۇيدى ارالاپ مەكەن-جاي بويىنشا ادام تۇگەندەۋدە، مەكتەپكە بالا ساناعىن الۋعا، اسكەرگە بالانى شاقىرتۋعا، جىلقى-سيىر، قوي-ەشكى، تاۋىق-قازدى، ءتىپتى، قانشا ءتۇپ قيار-پوميدور ەگىلگەنىن ساناۋعا، مىلتىعىڭ بار ما، قانشا ءۇيىڭ، كولىگىڭنىڭ ماركاسى مەن ءنومىرى قانداي ەكەنىن تۇگەندەۋگە كەلىپ تۇرعان ادامنان «كىمسىڭ؟» دەپ سۇراماڭىز. ول – ۇستاز.

بۇنداي اكىمشىلىك قۇرىلىمدار ىستەيتىن جۇمىستاردى تاپسىرۋ از بولار دەپ ويلاعان بولۋ كەرەك ءدال قازىر ەلىمىزدە وتەتىن ەڭ ۇلكەن ناۋقان ەل پرەزيدەنتىن سايلاۋعا وراي، مۇعالىمدەر قاۋىمى تەگىن ۇگىت-ناسيحاتشىلار مەن «جوعارى ءبىلىمدى كوشە تازالىقشىلارىنا» اينالدى.

مەن ءوزىم قاراساي اۋدانىنداعى مەكتەپتە مۇعالىم بولعاندىقتان، سول اۋدانعا قاراستى ءبىلىم وردالارىنىڭ بارلىعىندا اتالمىش شاراعا وراي ايعا جۋىق ۋاقىت بويىنا جۇيەلى ءبىلىم بەرىلمەگەنىنە كۋالىك ەتە الامىن. ساباعىن وزگە مۇعالىمگە تابىستاپ كەتەيىن دەسە، بارلىق مۇعالىمگە ءبولىنىپ بەرىلگەن جوسپار بار، سوندىقتان، مەكتەپتەگى تۇگەل دەرلىك ۇستازدار نەگىزگى قىزمەتى – ءدارىس بەرۋدى قويا سالىپ، بيلىكتەن تۇسكەن باستى جوسپاردى ورىنداۋعا بار كۇش-جىگەرلەرىن، كۇنى-ءتۇنى ۋاقىتتارىن ارناپ جاتىر. سايلاۋ كەزىندە ءتۇرلى جوعارى لاۋازىمدى ادامداردىڭ اۋدانعا كەلەتىن ساپارىنا وراي 10 كۇن بويى ۇيىمداستىرىلعان سەنبىلىك كەزىندە بارلىق مەكتەپ مۇعالىمدەرى ءتورت-بەس ادامنان كەزەكشى شىعارىپ، ولارعا بۇكىل مەكتەپ وۋشىلارىن تابىستاپ، كوشە تازالادى. ناۋرىز ايىنىڭ 26-28 ارالىعىنداعى ءۇش كۇن بويى قاراساي اۋدانىنا قاراستى ۇلكەن تاس جولداردى تازارتۋ كەزىندە ءبارىمىزدىڭ وتانسۇيگىشتىك سەزىمىمىز ويانىپ، بارىمىزدى سالىپ جۇمىس جاسادىق. ءساۋىر ايىنىڭ 4-ءى كۇنى جوعارىدان تاعى پارمەن ءتۇسىپ، ۇستازدىق قىزمەتىمىزدى توقتاتىپ، قايتادان تازالىق جۇمىسىنىڭ سوڭىندا جۇردىك سالپاقتاپ. بۇل جولى كوشەدە ءوسىپ تۇرعان بارلىق اعاشتاردى اكپەن سىلاپ، ارتىق-اۋىسىن شاۋىپ، وتاپ، جينادىق. 4-ءى كۇنى باستالعان سەنبىلىك 13 ساۋىرگە دەيىن جالعاستى. اتتاي ون كۇن ۇزدىكسىز بولاتىن سەنبىلىكتى ەستۋلەرىڭىز بار ما؟

10 كۇندى بوس وتكىزگەن مەكتەپتەگى قانشاما ءبۇلدىرشىننىڭ ەرتەڭگى  بولاشاعى، حالقىمىزدىڭ ولاردان كۇتەتىن ۇكىلى ءۇمىتى، وتانىن شەكسىز سۇيەتىن، بولاشاق ءۇشىن بار ءومىرىن ارناعان ميلليونداعان  ۇستازداردىڭ قاستەرلى ەڭبەگى جاتىر.

ءيا، باعانا سانامالاپ وتكەن قىزمەت تۇرلەرىنە تاعى قوسارىم بار ەكەن-اۋ. ەگەر ۇلكەن جولداردا قوقىس جيناپ، اعاش اكتەپ، ارتىق بۇتالارىن ارالاپ، وتاپ جۇرگەن بىرەۋدى كورە قالساڭىز، باسىڭىزعا «بۇل تازالىق قىزمەتشىلەرى» دەگەن وي كەلە قالسا، قاتەلەسكەنىڭىز. ولار – ۇستازدار. ازاننان قارا كەشكە دەيىن ون كۇندەپ قارا جۇمىسقا، ايلاپ قوعامدىق جۇمىستارعا سالىناتىن، سىرتقا تىرس ەتىپ، نارازىلىعىن شىعارا المايتىن قۇرمەتتەن گورى، مۇسىركەۋگە كوبىرەك يە بولعان، تابىسى ءتىپتى وزىنە دە بۇيىرمايتىن قاۋىمنان.

ولاي دەيتىنىم، ماعىناسىز، ءمانسىز، قالتانىڭ قامى عانا كوزدەلەتىن كونتسەرتتەردىڭ بيلەتىن وتكىزۋ ءۇشىن تاعى دا مۇعالىمدەردىڭ قۇربان بولاتىندىعى. ءار مەكتەپكە اي سايىن كەمى 5 كونتسەرتكە  بيلەت كەلەدى. ونى مەكتەپ بويىنشا مۇعالىمدەرگە بولگەندە ءبىر مۇعالىم كەمى 2 كونتسەرتكە بارادى. بارماۋعا حاقىڭ جوق – اۋدان تەكسەرەدى. ونى دا جاسايتىن قۇرمەتتى اكىم-قارالار ەكەنى بەلگىلى. «قارسى بولعاندار بولسا قايتەمىز؟» دەگەن سۇراققا اكىم مىرزا: «ەگەر كونتسەرتكە بارماسا، ول قانداي مۇعالىم؟ رۋحاني بايىماعان ادام بالاعا قالاي تاربيە بەرەدى؟» دەپ شورت جاۋاپ قايىرادى. ديرەكتورلار باس تارتقىسى كەلگەن مۇعالىمدەرگە اكىمنىڭ وسى ءسوزىن العا تارتىپ، تىرپ ەتكىزبەيدى.

كەيبىر جاندى جابىرقاتار ساتتەردە ەشكىمگە ايتا المايتىن جان سىرىمدى اقتارار سەنىمدى سەرىگىم – كۇندەلىك.

«2013 جىل. كۇز. ساباق ۇستىندەمىن. ەسىك جۇلقي اشىلدى. ديرەكتوردىڭ تاربيە جونىندەگى ورىنباسارى تۇر.

– سەن نە دەگەن ادامسىڭ؟ ۆالەري بويچەنكونىڭ كونتسەرتىنە نەگە بارمايمىن دەگەنسىڭ؟

– مەنىڭ باراتىن جاعدايىم جوق. بيلەتكە تولەيتىن اقشام بولماي تۇر. قىزىم اۋىرىپ جاتىر. دارىگە دە اقشا تاپپادىم. ۇيدە نان دا جوق. سوعان بىرەۋدەن 100 تەڭگە قارىز سۇرايىن دەپ ەدىم...

– شارۋام جوق. اۋداننان تەكسەرەدى. قازىر بيلەتتىڭ اقشاسىن تولە دە، كەشكە قاسكەلەڭگە كونتسەرتكە بار.

– جولدىڭ اقشاسىن قايتەم؟

– بىلمەيمىن، بارمايتىن بولساڭ ديرەكتورعا كىر!

كوزىمە جاس تىعىلدى، ءارى قاراي ەشتەڭە ايتۋدىڭ ءمانى جوق. جۇگىرىپ سىنىپتاردىڭ ەسىگىن اشا باستادىم.

– اپاي، ماعان اقشا بەرە تۇرىڭىزشى!

– جوق.

– اپاي، قارىزعا اقشا بەرە تۇرىڭىزشى!

– جوق.

ايتەۋىر، بىرەۋدەن – 200, بىرەۋدەن – 100 تەڭگە الىپ، 1000 تەڭگەگە تولتىرىپ بيلەتكە تولەدىم. ۇيگە كەلسەم، قىزىمنىڭ ىستىعى 38 گرادۋس بولىپ تۇر.

– سەن جاتا تۇر، بوتام، ەگەر قورىقساڭ كورشى ۇيگە بار. تاپسىرىپ كەتەمىن! – دەپ قويامىن، كومەيىمە وكسىك تىعىلىپ.

كورشىمە كىرىپ، قىزىما كوز قىرىن سالۋىن ءوتىندىم. «قالعان بىردەڭە بار ما ەدى؟» دەپ توڭازىتقىشتى اشسام: قاتقان نان دا جوق.

– قىزىم، شىداي تۇرشى. ايتپەسە، جۇمىستان ايىرىلىپ قالامىن عوي. كونتسەرتتەن كەلە سالا، تاماق دايىندايمىن، بوتام! – دەدىم، ىشىمنەن ەگىلىپ.

سىرتقا شىقتىم. قاسكەلەڭگە بارۋ ءۇشىن جولعا كەمى 500 تەڭگە كەرەك. كورشى اۋىلعا جاياۋلاتىپ تارتىپ كەتتىم. اپكەمنىڭ ۇيىنە كىرە سالا: «ماعان 500 تەڭگە بەرىڭىزشى» دەدىم.

ول بەردى. قاسكەلەڭدەمىن. ويىمدا – قىزىم عانا. كونتسەرت زالىنا كىرىپ بارسام، قاباعى قاتىڭقى ءبىر ايەلمەن جانىندا جالباقتاعان جاس جىگىت تۇر. «قاي مەكتەپ، قانشا مۇعالىم؟» دەپ تىزىمدەپ جاتىر. بۇل – اۋداندىق ءبىلىم ءبولىمىنىڭ تاربيە جونىندەگى مامانى...

ساحنادا ورىستاردىڭ مولداسىنداي بوپ قاپ-قارا كيىنگەن ۆالەري بويچەنكو تۇر. قايران ءومىر-اي! «مەنىڭ ونەرىمە باس ءيىپ، ەرەكشە سۇيىسپەنشىلىكپەن جينالعان قاۋىم» دەپ ويلاعان ءانشى وسى ساتتە باقىتتى شىعار. بىرەۋدىڭ جۇرەگى قان جىلاپ، امالسىزدان وسىندا وتىر. اناعا اۋىرىپ جاتقان بالاسىن كەشتە اشتان-اش جالعىز تاستاپ، زورلىقپەن كونتسەرت كورىپ، «كوڭىل كوتەرۋدەن» اسقان قورلىق بار ما ەكەن؟..

2013-2014 وقۋ جىلى.

باستىقتىڭ كابينەتىنە كىرەر جەردە 4-5 مۇعالىم  تۇر.

– سىزدەردى دە شاقىرعان با؟

– ءيا.

– بىرگە كىرەيىك.

شاشى سارعىش تۇسكە بويالعان قىسقا، تولىق قارا كىسى – مەنىڭ باستىعىم. ءوز كرەسلوسىندا شالقايا ءتۇسىپ وتىر. قاباعى قاتۋلى. مەن ودان قورقامىن. ەگەر ول ءبىر كۇن ۇرىسسا مەن ودان ون كۇن قاشىپ جۇرەمىن. تاڭەرتەڭ جۇمىسقا كەلەردە مىندەتتى تۇردە اللاعا سيىنامىن.

– ارىزدارىڭدى جازىپ جۇمىستان كەتىڭدەر.

مەن تۇسىنبەي ابدىراپ تۇرىپ قالدىم. نە جازىپ قالدىم، نە ءبۇلدىردىم؟ جۇرەگىم اۋزىما تىعىلىپ دۇرسىلدەپ بارادى. ىشىمنەن: «اللا ماعان كومەكتەسىڭىزشى» دەپ جالىنىپ تۇرمىن.

– كەشە نەگە باعدات سامەدينوۆانىڭ كونتسەرتىنە بارمادىڭ؟ – دەدى ءزارلى ۇنمەن ايعايلاي سويلەپ.

– سول ءۇشىن بە، بيلەتتىڭ اقشاسىن تولەدىم عوي-ي-ي.

– مىنانىڭ ايتىپ تۇرعانىن قاراشى، ۇياتسىز! اۋداننان تەكسەرەتىنىن بىلمەيتىن بە ەدىڭ؟ ارىزىڭدى جاز دا، جۇمىستان كەت!

– كەشىرىڭىزشى، ەندى قايتالانبايدى.

ەستىگەن سوزدەرىمە جۇرەگىم سىزداپ سالا بەردى. نە دەگەن ءومىر بۇل؟ ەگەر مەن جۇمىستان شىقسام، مەنىڭ بالامدى باعدات سامەدينوۆا باعا ما؟ مەن نەگە ول كىسىنىڭ كونتسەرتىنە بارماعانىم ءۇشىن جازالانۋىم كەرەك؟ انشىلەردى «حالىق ادامى» دەيدى. انشىلەر نازىك جاندىلار. ولار سەزىم مەن ماحابباتتىڭ يەلەرى ىسپەتتەس كورىنەدى بىزگە. كەيدە مەن قاتتى رەنجيمىن. ءبىر ايدا كەلگەن بەس كونتسەرتتىڭ ەكەۋىنە مىندەتتى تۇردە بيلەت الۋىم كەرەك، وعان قوسا جول شىعىنى بار، ونى مەنىڭ ايلىعىم مۇلدە كوتەرمەيدى.

تەلەارنا، راديو، گازەت-جۋرنال تۇگەلدەي انشىلەردى اسپەتتەيدى. «جۇلدىزدى شاڭىراق» دەگەن باعدارلامادا انشىلەردىڭ ءزاۋلىم-ءزاۋلىم  سارايىن، كولىگىن، كيىمىن، ت.ب. تۋرالى كورسەتكەندە ىشتەي زىعىردانىڭ قاينايدى.

قىزىم ماعان: «اناشىم، مىنا ءانشى ءزاۋلىم سارايدى قالاي تۇرعىزعانى جايلى ايتتى. سارايى ادەمى، ءوزى حانشايىم سياقتى ەكەن» دەدى قىزىعا سويلەپ، بالا كوڭىلمەن.

مەن وعان: «قىزىم انشىلەردىڭ ءزاۋلىم سارايىنىڭ قالانعان ءار كىرپىشىندە سەنىڭ نانسىز وتىرعان اش كۇنىڭنىڭ ەسەسى بار. سونى كورىپ مەنىڭ جىلاعان كوز جاسىمنىڭ اششى تامشىسى بار. انشىلەرگە قىزىقپا، بالام!» دەيمىن.

ءيا، ويلانىپ قاراسام، ايگۇل يمانباەۆانىڭ «تەمىر قاتىن» پەساسىنا بارعان كۇنى قىزىم ءسۇتسىز شاي ءىشىپ، نان جەپ قانا ۇيىقتاعان. سول كۇنى ىستىق تاماق جاسايتىن اقشامنان قاعىلدىم. ايقىن تولەپبەرگەننىڭ كونتسەرتىنە بارعان كۇنى مەن قىزىمنىڭ بي ۇيىرمەسىنە تولەيمىن دەگەن اقشامدى بەرىپ، قىزىم بيگە قاتىسا الماي قالعان. «كەل، بيلەيىك كانە، دوستار!» دەگەن كونتسەرتكە بارعانىمدا – قىزىما اپتا باسىندا مەكتەپكە كۇنىنە جۇمسا دەپ بەرگەن 800 تەڭگەنى قايتارىپ الىپ، ول ءبىر اپتا مەكتەپتە تۇسكى اس ىشپەي ءجۇردى. ءيا، قازىر تەلەديداردان تۇسپەيتىن جاقسى، ادەمى ءانشى روزا القوجانىڭ كونتسەرتىنە بارعان كۇنى قىزىما ەتىك الۋعا قويعان اقشانى سالىپ جىبەرىپ، قىزىم اقشا بولعانعا دەيىن كورشىنىڭ قىزىنىڭ ەسكى ەتىگىن كيىپ ءجۇردى.

جالعىزباستى انامىن. قوسىمشا تابىس كوزىم جوق. ايلىعىم ساناۋلى. جالدامالى ۇيدە تۇرامىن. بالانىڭ شىعىندارى بار. تابىسىم كۇنكورىسىمە جەتپەيدى. وسىنداي جاعدايلاردان مەنىڭ كونتسەرت كورەتىندەي كوڭىل-كۇيىم جوق. قىزىم ء«انشى بولامىن» دەپ ارماندايدى. مەن وعان تۇبەگەيلى قارسى بولامىن. انشىلەردىڭ ءزاۋلىم سارايىنىڭ ءاربىر تاسى مەن سياقتى قينالىپ جۇرگەن مۇعالىمدەردىڭ كوز جاسىنان قۇرالعانداي كورىنەدى ماعان.

ارينە، بارلىق ءانشىنى داتتاۋدان اۋلاقپىن. قادىرى جوق انشىلەر بيلەتىن زورلاپ وتكىزەدى. قادىرى مول انشىلەر  بيلەتىن زورعا جەتكىزەدى...».

ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ «قازاقستان-2050» ستراتەگياسىندا: «بالا تاربيەلەۋ – بولاشاققا ەڭ ۇلكەن ينۆەستيتسيا. ءبىز بۇل ماسەلەگە وسىلاي قاراپ، بالالارىمىزعا جاقسى ءبىلىم بەرۋگە ۇمتىلۋىمىز كەرەك» دەگەن ەدى. بالالار – ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز. ەرتەڭگى ەل قورعايتىن باتىرلار مەن ەل باسقاراتىن تۇلعالار دا بۇگىنگى بۇلدىرشىندەردەن شىعادى. بولاشاعىمىزدىڭ جارقىن بولۋى ءۇشىن  ولاردى وتانسۇيگىش، ءتىلىن، ەلىن، جەرىن قورعاي الاتىن ۇلكەن ازامات ەتىپ  تاربيەلەۋ پارىزىمىز.

بىراق ءبىزدىڭ قوعامىمىزدا ەلدىك، ۇلتتىق مۇرات-ماقساتتار كوتەرىلەتىن، تەگىننەن تەگىن وتەتىن جيىندارعا بارۋ – قىلمىس جاساۋعا پاراپار ءىس سانالادى.

مىسالى، جىل سايىن قىركۇيەك ايىندا «مەملەكەتتىك ءتىل» قوعامدىق قوزعالىسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدى قولداۋعا ارنالعان، ءتىل توڭىرەگىندەگى جانە باسقا دا ءتۇرلى تولىپ جاتقان قوعامدىق ماسەلەلەردى كوتەرەتىن ءداستۇرلى جيىن ءوتىپ تۇرادى. جيىن تۋرالى اقپارات كەيبىر اقپارات قۇرالدارىندا، عالامتور سايتتارىندا جاريالانىپ، ۇنپاراقتار دا تاراتىلادى. حابارلاندىرۋ ارقىلى قۇلاقتانعان ويى ورەلى جوعارى سىنىپ وقۋشىلارى مەن ستۋدەنتتەردىڭ كوپشىلىگى ونداي جيىندارعا قاتىسىپ، ءتىل جاناشىرلارىنىڭ اۋزىنان شىنايى جاعدايدى ۇعىنىپ، بىلمەگەندەرىن ءبىلىپ قايتقىسى كەلەدى. «مەملەكەتتىك ءتىل» قوعامدىق قوزعالىسىنىڭ مۇشەلەرى ادام جيناۋعا كوبىرەك حابارلاندىرۋ تاراتقان سايىن، بيلىك تاراپىنان بۇعان قارسى نەبىر ايلا-امال ۇيىمداستىرىلىپ، مەكتەپ، كوللەدج، ۋنيۆەرسيتەت باسشىلارىنا ونداي ءىس-شارالارعا بىردە-ءبىر وقۋشىنى جىبەرمەۋگە قاتاڭ تاپسىرما بەرىلگەن. جيىنعا مۇعالىمدەر تەك وقۋشىلارىن ىزدەپ، تاۋىپ السا – جەر-جەبىرىنە جەتىپ ۇرسۋ ءۇشىن عانا توبە كورسەتەدى. وسىلايشا، جاس جۇرەكتىڭ بويىندا ەندى الاۋلاي باستاعان پاتريوتتىق سەزىمدەردى جوق قىلۋعا دايىن تۇرادى. سول سياقتى جىل سايىن جەلتوقسان وقيعاسىن ەسكە تۇسىرەتىن 16-19 جەلتوقسان كۇندەرى اپتالاپ دەمالىسقا جىبەرۋ ادەيى ۇيىمداستىرىلعان.

ۇلت مۇددەسىن قاشان دا ءوز ابىرويىنان بيىك قويعان مۇحتار شاحانوۆتىڭ «قىزمەتى ءۇشىن ۇلتىن ساتقان ۇستازدار» ولەڭىندە مىنانداي جولدار بار:

ء«بىز الماتى قالاسىندا،

وت پەن وسەك اراسىندا

«مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ» اكتسياسىن وتكىزدىك.

ءتىل ولسە ۇلت قالمايتىنىن،

رۋحسىز باقىت بولمايتىنىن

كوسموپوليتتەنگەن بيلىك قۇلاعىنا جەتكىزدىك.

كوپ جىلعى ۇگىت تەككە وتكەن بە؟

ينستيتۋتتاردا، مەكتەپتەردە،

تاپسىرمامەن كىلەڭ قازاق ۇستازدارى بىرلەسىپ،

رۋحسىزدانعان بيلىك-اتقا مىنگەسىپ،

جانىن سالدى سول جيىنعا جىبەرمەۋگە جاستاردى.

تىلگە، ۇلتقا قارسى كۇرەس ۇستازداردان باستالدى.

وسى ما ەدى ەل كۇتكەنى،

«ۇلتشىلداردى» جەڭدىك دەدى،

ول سورلىلار شىققانداي ءبىر ابىرويلى بەلەسكە.

بۇل، ارينە، قىزمەتى ءۇشىن ۇلتىن ساتۋ ەمەس پە؟...

«مەملەكەتتىك ءتىلدى قورعاۋ – ورىستىڭ دا بورىشى،

نەمىس، ۇيعىر، تاتارعا دا ول مىندەت ءىسى، ار ءىسى...»

ەندەشە ودان نەگە قاشتى تالاي قازاق «ارىسى؟»

ۇلتسىزدانعان باسشىلارعا جالتاق-جالتاق قاراۋمەن،

جانە ولاردىڭ كەزەكتەسە ء«تۋفليىن جالاۋمەن»،

كوبىسىنىڭ مۇلدەم ءولىپ قالدى ما ەكەن نامىسى؟...»

مەنىڭ تۇسىنىگىمدە، ۇستاز – ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن عانا ارتتىراتىن تۇلعا ەمەس، ول مەملەكەتىمىزگە، مەملەكەتتىك تىلىمىزگە، بارلىق ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزعا دەگەن قۇرمەت سەزىمىن شاكىرت جۇرەگىندە وياتۋشى، دارىتۋشى. ۇرپاق تاربيەسى اتتى ۇلىق مىندەتتى اتقاراتىن ۇلاعاتتى ۇستازدار جالعان كونتسەرت-قويىلىمداردىڭ، شەشىمى الدىن-الا بەلگىلى سايلاۋ ناۋقانىنا ۇگىتشىلىكتىڭ، كوشە تازالاپ، اعاش اكتەپ، سىلاق جاساپ، قارا جۇمىسقا جەگىلۋدىڭ ورنىنا ءدال وسىنداي ءىس-شارالارعا قاتىسۋى كەرەك ەدى. ءالى كۇنگە ءوز جەرىندە مەملەكەتتىك مارتەبەنى ءسوز جۇزىندە عانا يەلەنىپ وتىرعان ءتىلىمىزدىڭ، مۇشكىل حالىنە الاڭداپ، قايتسەك تىعىرىقتى ماسەلەدەن شىعامىز دەگەن سۇراقتار كوتەرىلەتىن كەلەلى جيىنداردا الدىڭعى توپتا جارقىراي كورىنۋى ءتيىس ەدى. وكىنىشتىسى، تەك جالاقىمەن كۇنەلتكەن، نە وڭعا، نە سولعا بۇرىلۋعا مۇمكىندىگى جوق ميلليونداعان مۇعالىمدەردىڭ ساياسي ناۋقانداردا بيلىكتىڭ جەتەگىندە جۇرمەسكە امالى دا جوق. ايتار ويى بار، كوكىرەگى قازىنا ۇستازدار مۇلدە جوق دەۋگە بولمايدى. ونداي جاندار بار. ەستيارلىق تانىتقان، قارسى ءۋاج ايتىپ، شىندىقتى تۋ ەتكەن مۇعالىم اعاش اتقا تەرىس تاڭىلاتىن بولعاندىقتان، قالعاندارى كونبىس قالىپتان شىعا المايدى.

«قارسى شىققاندار جۇمىستان قۋىلادى» دەگەن ءبىراۋىز سوزدەن شىعا المايتىن، تايتالاسۋعا ءداتى بارمايتىن ۇستازدارىمىزدىڭ قۇقىعىن كىم، قاشان قورعايدى؟ ۇستازداردى اكىمشىلىكتىڭ قوعامدىق شارالارىنا، قارا جۇمىسقا زاڭسىز جەگۋ توقتاتىلا ما؟ مۇعالىمدەر قاشانعى ساڭىراۋقۇلاقتاي قاپتاعان انشىلەردىڭ جاعدايى ءۇشىن قىزمەت ەتۋى ءتيىس؟ ۇلت رۋحانياتىن كوتەرەتىن ەلدىك، ۇلتتىق ماڭىزى بار شىنايى وتانسۇيگىشتىك سەزىمدەردى وياتاتىن جيىندارعا بارۋعا قاشان رۇقسات بەرىلەدى؟» دەگەن سۇراقتاردى ءدال قازىر بارلىق ۇستازدار قاۋىمى ءبىر جۇدىرىق بولىپ كوتەرمەسە، مەملەكەتتىك دەڭگەيدە شەشىم شىعارۋدى تالاپ ەتپەسەك، ءدال وسى كۇيىمىزدەن كەرى كەتپەسەك، ىلگەرى جىلجۋىمىز مۇمكىن ەمەس.

باستاپقىدا ماقالامدى بۇركەنشىك اتپەن بەرۋدى ويلادىم. ويتكەنى، العاشىندا، بۇكىل مەكتەپ مۇعالىمدەرىنىڭ قارالاۋىندا قالىپ قينالىپ ەدىم. ادىلدىكتى اڭساپ، شىندىق ءۇشىن كۇرەسكىم كەلگەن سايىن ءوز ورتامدا ەڭ «ناشار ادام» بولاتىنىما كوزىم جەتتى.

بىراق بۇل مۇعالىمدەر مۇڭىن كوتەرگەن ماقالا جۇرەگىندە كىشكەنە بولسا دا ادىلدىگى بار ازاماتتاردىڭ قولىنا تۇسسە، شەشىمىن تابار دەپ ۇمىتتەنگەندىكتەن، اتى-ءجونىمدى تولىق كورسەتۋگە شەشىم قابىلدادىم.

ايمان ساعيدۋللاەۆانىڭ پىكىرىن جازىپ الىپ،

باسپاعا ازىرلەگەن – جۋرناليست جاننا يمانقۇل

Abai.kz