قۋات قايرانباەۆ. ەلگە سالەم
ەلگە سالەم
كوپتەن جول تۇسپەپ ەدى،
ەلگە باردىم،
كون بولعان كوڭىلىمدى تەربەپ الدىم.
ءبىر كورسەم دەگەن ارمان ءجۇر ەكەن عوي،
جانىمنىڭ تۇكپىرىندە شولدەپ ءار كۇن.
ەل جاققا كوپتەن جولىم تۇسپەپ ەدى،
«كەلگىن» دەپ ول دا مەنى كۇشتەمەدى.
الايدا، اۋىل-ايماق ەلەس سىندى،
ءتۇن بولسا تۇنجىراپ ءبىر تۇسكە ەنەدى.
ءبىر باسىپ ساعىنىشتى ولشەنبەگەن،
ءتۇس ەمەس،
وڭىمدە ونى كورسەم دەپ ەم.
جۇرەكتىڭ ىڭكارلىگىن ولەڭ قىلىپ،
ءبىر قىزدىڭ بۇرىمىنا ورسەم دەگەم.
وڭىمدە بارىپ-قايتقىم كەلگەن ەدى،
ايتپەسە، جۇرەك نەگە شەرلەنەدى؟
بالالىق، بال داۋرەنىم قولىن بۇلعاپ،
شاقىرا بەرەتىندەي ەلگە مەنى.
سەيىلمەي كوڭىلدەگى كۇدىك كوپ كۇن،
تىرلىك دەپ قاشانعى ەندى ۇرىكپەكپىن.
اۋىلعا،
باسۋ ءۇشىن اڭسارىمدى،
قولىمدى ءبىر-اق سىلتەپ ءجۇرىپ كەتتىم...
قاپال
جول تاعى ءبىر جوتادان اسىرادى،
تىڭداشى،
شىرقالماي ما عاسىر ءانى.
شىركىن-اي،
تۋعان جەردىڭ ءار توبەسى،
كوزىمە مەنىڭ وتتاي باسىلادى.
وسى عوي كوپتەن بەرى اڭساعانىم،
ورالماي نەگە جۇرگەم قانشاما كۇن؟!
اقىرىن اۋەجايدان اسا بەرسەڭ،
مولاسى كورىنەدى كەڭسابانىڭ.
اسىقساڭ كەتە بەرگىن توتە، مەيلى،
كوڭىلدەن قۋىپ جىبەر بوتەن ويدى.
وتكەن سوڭ تۇزدىسۋدان وڭعا قاراي،
كۇرە جول قاپال جاققا جەتەلەيدى.
تاريح قوي مىنا جاتقان دالا دەگەن،
شارىقتاپ شىڭعا قاراي بارادى ولەڭ.
سال ءبىرجان ەشكىولمەستىڭ باۋرايىندا،
جولىعىپ، ايتىسقان-دى سارامەنەن.
بولعان سوڭ ەشكىسى دە، قويى دا امان،
ەشكىولمەس...
سىر شەرتەدى جايى ماعان،
وڭ جاققا ءبىر اسۋدان اسىپ تۇسسەڭ،
قوڭىر تۇر،
تۋىپ-وسكەن سايىن اعام.
تابيعات وسى جەردە قىزىعار جان،
شىعادى ايتا بەرسەم ءتۇزىپ الدان.
كوشكەنتال كوشەسىندە كورەر بولساڭ،
مارفۋعا، وتەپبەرگەن ءىزى قالعان.
سۋىندا سىڭعىرلاعان مىڭ ءبىر ءانى،
الدىڭنان قارسى الادى شىڭبۇلاعى.
جابايى الماسى مەن ورىگى مول،
قاراقات، بۇلدىرگەن كوز تۇندىرادى.
ەتەگى كومكەرىلگەن باۋ-قايىڭعا،
تاۋلاردىڭ سۋىعىنا جاۋرايىن با؟!
مۇزبۇلاق، نايزاتاس پەن سايىن، بولەك،
بۇيىعى قاپال جاتىر باۋرايىندا.
ساف تازا تىلەگى بار لاعىلدايىن،
كەلگەندە العا توسقان بارىن ءدايىم.
سەرى دەپ،
سالعان مەنى الاقانعا،
قاپالدىڭ جۇرتىن قالاي ساعىنبايىن.
قارت جوڭعار،
قالىڭ جاۋدىڭ بوگەتىندەي،
قوڭتاجى – كىلەڭ شىڭنىن توبەسىندەي.
ءىلياس جىرعا قوسقان سۇلۋ ولكە،
مەيىرىن ەندى ماعان توگەتىندەي.
بالانىڭ قايتپاسىن دەپ باق-تالابى،
تىلەگىن اردا جۇرتىم اقتارادى.
بۇل قاپال،
قانات بەرىپ قالىقتاتقان،
ماڭگىلىك جۇرەگىمدە ساقتالادى!
ەگىنسۋ
ءبارى وتەر...
وتەر جاستىق،
وتەر جالعان،
تىرشىلىك، ءتاتتى مە ەدىڭ شەكەر بالدان.
مىنەكەي،
قاراجوتا كەيىن قالدى،
ماڭگىلىك سارا اقىنعا مەكەن بولعان.
جاستىقتىڭ جىرعا قوسىپ جاراستىعىن،
قىز زارىن ايتىپ ەدى،
الاش مۇڭىن.
سارامەن باقۇلداسىپ، ءارى اتتانساڭ،
توسپاسى شىعادى الدان اقەشكىنىڭ.
قاراساڭ كوز جەتپەيتىن الابىنا،
جاقىن عوي جۇرەگىمە دالا مىنا.
ءبىر جول بار باتىس جاققا جەتەلەيتىن،
كوز كورگەن الاجيدە، مولالىعا.
تىرلىكتىڭ تالشىق ەتىپ ساباعىن كەي،
ءوزىڭدى، قىزىلاعاش، بارام ۇندەي.
جوڭعاردىڭ سىلەمى بوپ ءۇنسىز جاتىر،
جۇمباعىن ىشكە بۇگىپ قاراكۇنگەي.
اۋاسى كەرمەكتى الار قولقاداعى،
سانامدا سايالايدى ولكە ءمانى.
شاپ-شاعىن شارۋاقور اۋىل مىناۋ،
ءبىر كەزدە بولعان دەيدى كول تابانى.
شىعىستا تاۋلار قالىپ اسقارالى،
جوڭعاردىڭ تۇكسيەدى قاس-قاباعى.
الدىمنان بالعىن كۇننىڭ ەلەسىندەي،
جازىعى ەگىنسۋدىڭ باستالادى.
بۇل جەردە جاستىق شاقتىڭ كۋاسى كوپ،
سان مارتە ءتۇزدى كەزىپ، قىر اسىپ ەك.
ورگىزگەن قويناۋىندا تاعىلارىن،
تۇبىندە ءار ءشيىنىڭ ءبىر اسىم ەت.
كوكتەم كول،
جاسىل شالعىن جاز اڭعارى،
سول سۋرەت ءجيى الادى مازامدى ءالى.
ۇشكولدىڭ سۋى تولىپ، جايىلعاندا،
شالشىقتا شورشيتۇعىن سازاندارى.
نە جەتەر پەرزەنت ءۇشىن ەلگە، تەگى،
مۇندايدا سەزىم-بۇلاق سەلدەتەدى.
تۇسىنا اۋىلىمنىڭ تاقالعاندا،
تىلسىم كۇش جۇرەگىمدى تەربەتەدى.
ەستەلىك ءار توبەسى جاتقان باتپان،
مىنا ماڭ،
قوزى باعىپ، ساقپانداتقان.
تۇنىمەن اي استىندا سەرۋەندەپ،
كىرپىكتى قاماۋشى ەدىك اتقاندا اق تاڭ.
ول شىندىق،
ارتتى زامان حالقىما جۇك،
سودان با،
بىزدەر تاسىپ، شالقىمادىق.
انە، اكەم تەمىرجولمەن باراتقانداي،
بالعاسىن يىعىنا ارتىپ الىپ.
باسقاندا تۋعان جەردى كەلەدى وي كوپ،
اۋىلعا جەتۋشى ەدىم تورەدەي بوپ.
تۇرعانداي انام توسىپ ءۇي الدىندا،
جانارىن الاقانمەن كولەگەيلەپ.
تۋعان جەر،
پەرزەنت ءۇشىن بەكەم ايلاق،
ەسىمدە،
سان كەلگەنمىن «كوكەم-اي»-لاپ.
اعايىن جاتىر، مىنە، ءبىر قىرقانى،
تۋىستاي قوڭسى قونعان جەكە جايلاپ.
تاۋ كورىپ قۇم ۇيىلگەن جاي توبەنى،
تايپاق تال بولعان كوڭىل بايتەرەگى.
اۋىلدىڭ كوشەسىنە توقتاي قالىپ،
«كەلدىم!» دەپ ايقاي سالسام قايتەر ەدى؟!
اتاتىن ارايلانا تاڭ ءبىلىنىپ،
وت العان وسى ارادان سان ءبىر ءۇمىت.
«كەلدىم» دەپ كوشەسىندە ايقاي سالسام،
داۋىسىم كەتەتىندەي جاڭعىرىعىپ.
دەسە دە تۋعان جەرىن ماقتايدى اركىم،
ەگىنسۋ،
كوڭىلىمدە باققا اينالدىڭ.
جاڭارعان كوشەڭمەنەن كەلە جاتىپ،
سەندە وتكەن جاستىعىمدى تاپپاي قالدىم!...
ماتاي
جىر كۇتىپ شايىرىڭنان ەلەڭدەسەڭ،
جازايىن،
كەتكەندەي-اق ولەڭدە ەسەم.
تىزگىگىن كولىگىڭنىڭ ماتايعا بۇر،
قۇمداردى بۇيرات-بۇيرات كورەم دەسەڭ.
تاپتاتپاي جاۋعا نايزا كەزەپ كەلگەن،
تاعدىرلى تاريح مۇندا بەزەكتەلگەن.
قۇروزەك، اقوزەك پەن تالدىوزەكتەي،
وتەسىڭ جول-جونەكەي وزەكتەردەن.
جوق مۇندا بيىك شىڭدار تاس ورلەگەن،
سوندا دا وسى ولكەنى اسەم كورەم.
ءىلياس جىرعا قوسقان اقسۋ، انە،
ارىنى الدەقايدا باسەڭدەگەن.
دەپ كەلدىم،
كيەلى ولكە،
جىر الايىن.
ەنشىمدى نەگە ەندەشە سۇرامايىن؟!
ءسىبىر مەن تۇركىستاندى جالعاپ جاتقان،
تەمىر جول،
وتكەن كۇننەن مۇرادايىن.
دەمەگىن،
سار دالانىڭ بار ما ءسانى؟
جادىمدا سول قۇمداردىڭ تالماس ءانى.
بۇيىققان بۇيرات-بۇيرات اق شاعىلدار،
بالقاشتىڭ تولقىنىنا جالعاسادى.
تاعدىردىڭ از بولدى ما سىباعاسى؟
ءبىز ءۇشىن جۇماق ەدى قۇم اراسى.
ورنىندا ءبىز وقىعان ينتەرناتتىڭ،
مەشىتتىڭ قالقيادى مۇناراسى.
دەمەپ ەم،
جىراق كەتىپ باق سىنايىن،
اراي كۇن،
ساعىم سىيلاپ اتشى ءدايىم!
مەكتەبىم – جاۋ قايتارعان قامال سىندى،
اعام ءجۇر،
قورعاپ ونى ساقشىدايىن.
كوڭىلدى قاۋمالاپ اپ قىرمىزى مۇڭ،
قۇربىمەن تىڭداۋشى ەدىك جۇلدىز ءۇنىن.
سومكەسىن، باقىتتى ەدىك، ارقالاساق،
بوتا كوز،
قولاڭ شاشتى ءبىر قىزىنىڭ...
ياپىر-اي،
سونىڭ ءبارى كەشە مە ەدى؟!
ءبىر تىلسىم سەزىمىمدى ەسەلەدى.
قامسىز جۇرت،
قالىپتى ءومىر،
قاراشا ۇيلەر،
قالپىندا بىزدەر جۇرگەن كوشەلەرى.
بىلمەيمىن،
ايتىلدى ما لاعىل ءانىم؟
وتكەن كۇن ەسكە تۇسسە قامىعامىن.
ۇستازدار از قالىپتى الدىن كورگەن،
قۇربىلار اجە بوپتى سارى قارىن.
وتاربا،
بوپتى يەسى تاس تۇعىردىڭ،
كوڭىلدەن ونى كورىپ قاشتى ءبىر مۇڭ.
بۇل ماتاي بازبىرەۋگە بەكەت شىعار،
مەن ءۇشىن باق مەكەنى جاستىعىمنىڭ.
جىر كۇتىپ شايىرىڭنان ەلەڭدەسەڭ،
جازايىن،
كەتكەندەي-اق ولەڭدە ەسەم.
تىزگىنىن كولىگىڭنىڭ ماتايعا بۇر،
جالىنىن جاستىعىمنىڭ كورەم دەسەڭ!
ىلە
بەۋ، ىلە!
قارت داريا،
ەسىل ىرگەم،
تولقىننىڭ توقتاماسىن كوشى مۇلدەم.
جاعاڭا جاڭقاداي ءبىر ۇلىڭ كەلدى،
جالعاندا قوناق عۇمىر كەشىپ جۇرگەن.
سابىرلى اعىسىڭنان كۇي اقتارىپ،
ساباڭنان اسىپ-تاسىپ ءجيى اتتانىپ.
جاننات جەر – جەتىسۋدى ارالايسىڭ،
بەينە ءبىر كۇرەتامىر سياقتانىپ.
ارۋداي،
جۋىپ-شايعان نۇرعا شاشىن،
اسىعا،
شىڭنان قۇلاپ، قىرعا اساسىڭ.
عاسىرلار قويناۋىنان تامىر تارتىپ،
ال، ەرتەڭ، بولاشاقپەن سىرلاساسىڭ.
باقىتىن باياندى ەتكەن سان وتاۋدىڭ،
حالقىما جاعالاۋىڭ جاننات-اۋ مىڭ.
سالەمىن الىپ ۇشىپ قۇلديلايسىڭ،
بالقاشقا اسقارالى الاتاۋدىڭ.
نۇر قۇيىپ تۋعان جەردىڭ توسىنە شىن،
ەنەدەي ەمىرەنە كوسىلەسىڭ.
سۋىڭنان بارشا تىرلىك باستاۋ الىپ،
ۇل-قىزىڭ تەرىپ جەيدى نەسىبەسىن.
كوشىرىپ كوڭىلدەگى سان كۇدىكتى،
بەۋ، ىلە،
وياتاسىڭ تاڭعى ءۇمىتتى.
العاۋسىز اعىسىڭا قاراپ تۇرىپ،
ۇعامىن شەكسىزدىك پەن ماڭگىلىكتى!
تاڭبالى
جەتكىزگەن عاسىرلاردىڭ جان دابىلىن،
ەستىلدى، كونە ءداۋىر، سامعاپ ءۇنىڭ.
ەي، بولاشاق، سالعايسىڭ نازارىڭدى،
تاسىنا جاقپار-جاقپار تاڭبالىنىڭ.
باقىت تاۋىپ قيا قۇز، ماڭ دالادان،
تاس قاشاي ما قينالىپ اڭعال ادام؟!
ەي، بولاشاق، بابالار بۇل بەلگىنى،
بالكىم، ساعان جەتسىن دەپ تاڭبالاعان.
قايسى ءداۋىر، قايسى بۇل عاسىر ەكەن؟
دەي المايمىن ايتەۋىر زاتى بوتەن،
تاسقا قاشاپ قالدىرعان بۇل سۋرەتتەر،
بابامنىڭ بىزگە جازعان حاتى ما ەكەن؟
جاۋىنا تابالاتپاي تاۋىندا ولگەن،
قالعان ءىز بە قاھارلى جاۋىنگەردەن.
ەي، بولاشاق، قۇلاق سال، ەستيمىسىڭ،
بۇگىنگە جەتكەن ءۇندى داۋىرلەردەن.
تىرشىلىك تاقاعاندا جانىنا مۇڭ،
بىزدەرگە جولدادى ما ساعىم ءانىن؟
تابىنىپ تارىققاندا كۇن-قۇدايعا،
تالعاجاۋ ەتكەن ءتۇزدىڭ تاعىلارىن.
تابيعات اينالعاندا ءان باعىنا،
تاعدىردى بابالارىم تاڭدادى ما؟
تىلدەسىپ، تاعزىم جاساپ قايتام دەسەڭ،
ەي، بولاشاق، كەلىپ-كەت تاڭبالىعا!
استانا
اسپانى استانانىڭ تۇنەرەدى،
اقشاڭقان ۇيلەردىڭ دە كۇرەڭ ءوڭى.
سۇپ-سۋىق سۇر بۇلتتارعا وتىرعىزىپ،
اۋلاققا كوڭىلىمدى جىبەرەدى.
بار ىزعار العانداي-اق جيىلىپ كىل،
اسپانى استانانىڭ ءتۇيىلىپ تۇر.
قاتۋلى قارسى العانى از بولعانداي،
جەلى دە جۇيكە بۇزار ءجيى ۇلىپ تۇر.
جاز بويى كۇننىڭ كوزى كۇلمەي كەتتى،
ارۋلار كيمەي كەتتى گۇل كويلەكتى.
اسىققان ارمانىنا استانانى،
اي مەن كۇن ارايلانا سۇيمەي نەتتى؟!
قارا بۇلت قاسارىسا قىرسىعادى،
جاستىقتىڭ اشىلماي تۇر بۇرشىگى ءالى.
سۋى مەن سازى جەردىڭ از بولعانداي،
قۇيىلىپ كوكتەن نوسەر تىنشىمادى.
سىرلارى بولماسا دا باسقا ءمالىم،
اسپاننىڭ تانيمىز عوي قاس-قاباعىن.
تۇرعىنى تارتتى ما الدە تابيعاتقا،
قاتۋلى قايماناسى استانانىڭ.
ارقانى اۋرەگە ساپ بايقادىڭدار،
بەۋ، بۇلتتار،
جىلاي بەرمەي جاي تابىڭدار...
كوزدەرى كۇندى كورىپ كۇلىمدەسىن،
جاۋىندى الماتىما قايتارىڭدار!
اباي.kz
