بايقوڭىر عارىش ايلاعىن ءبارىمىز جاقسى بىلەمىز. بايقوڭىر قالاسىنىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان. بۇل تۋرالى كەي-كەيدە «مەملەكەت ىشىندەگى مەملەكەت» دەپ تە ايتىپ جاتادى كوپ جاعدايلاردا. تۇسىنەمىز – ويتكەنى، بايقوڭىر عارىش كەشەنى رەسەيگە جالعا بەرىلگەن. ال ەندى وسىنداي دا وسىنداي – «مەملەكەت ىشىندەگى مەملەكەتتەر» ەگەمەن ەلىمىزدىڭ تاعى ءبىر جەرلەرىندە دە بار ەكەنىن ءسىز بىلەسىز بە، قۇرمەتتى وقىرمان؟ ءبىلۋىڭىز مۇمكىن. بىلمەۋىڭىز دە مۇمكىن. ال بىلمەسەڭىز، ءبىز ايتايىق. ماسەلەن، ءبىزدىڭ سولتۇستىك كورشىمىزگە شەكارالاس ورنالاسقان سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ورتالىعى پەتروپاۆلوۆسكىدە... پەتروپاۆلوۆسك دەگەن تەمىرجول بەكەتى بار. رەسمي تۇردە رەسەي فەدەراتسياسى وڭتۇستىك-ورال تەمىرجولىنىڭ پەتروپاۆلوۆسك بولىمشەسى دەپ اتالادى. تاريحىنا ۇڭىلەتىن بولساق... تاريحى ءتىپتى ارىدە جاتىر – 1894 جىلدىڭ 11 شىلدەسى كۇنى اتاقتى اق پاتشانىڭ كەزىندە تۇساۋى كەسىلگەن. بۇرىنعىسىن كىم ءبىلىپتى، ال بۇگىنگى كۇنى بۇل بەكەتىمىز كۇن سايىن قازاق ەلىنىڭ اۋماعىمەن بىرگە رەسەيدىڭ قورعان، ومبى، تۇمەن سياقتى وبلىستارىنا دا جولاۋشىلار مەن جۇك سوستاۆتارىن جونەلتىپ جاتادى. جۇمىسى جامان ەمەس، جولىمىزدىڭ تۇسكەنىندە بايقاعانىمىز. تاعى ءبىر ءتۇسىنىپ-بىلگەنىمىز – بەكەتتىڭ قۇرامىندا ءوزىنىڭ ستاديوندارى، بالاباقشالارى، مەكتەپتەرى، ساناتوري-پروفيلاكتوريلەرى، ينجەنەرلىك كوممۋنيكاتسيالار جۇيەسى، تۇرعىن ۇيلەرى مەن جاتاقحانالارى بولعان ەكەن. «بولعان ەكەن» دەپ وتىرعان سەبەبىمىز – وسىدان ونشاقتى جىل بۇرىن اتالمىش «دۇنيەلەردىڭ» بىرقاتارى قالا مەنشىگىنە ءوتىپتى. پەتروپاۆلوۆسك قالاسىنىڭ مەنشىگىنە. البەتتە، بۇلاردىڭ بارلىعىندا دا رەسمي قۇجاتتار بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ورىس تىلىندە جۇرگىزىلىپ كەلدى دەسەك، بۇل ءۇردىس بۇگىنگى كۇنى دە سول كۇيىندە «ەڭبەكتەنىپ» جاتىر. تاعى ءبىر بىلگەنىمىز – وڭتۇستىك-ورال تەمىرجولىنىڭ پەتروپاۆلوۆسك بەكەتىندە جۇمىس-قىزمەت ىستەيتىن بەس مىڭعا جۋىق ادامنىڭ بارلىعى دا ەڭبەكاقىلارىن رەسەي ءرۋبلىنىڭ كۋرسى بويىنشا الادى ەكەن. بۇلاردىڭ بارلىعى قازىر قۇنى ءتۇسىپ كەتكەن ءرۋبلدى، ءرۋبلدىڭ قۇنىن ءتۇسىرىپ جىبەرگەن ءپۋتيندى «جەردەن الىپ، جەرگە سالۋدا». بۇل ەندى بولەك اڭگىمە.

راس، ءبىز جوعارىدا كەلتىرىپ كەتكەن بايقوڭىر عارىش ايلاعىنىڭ ءجونى باسقا دەيىك، ال سوندا رەسەيدىڭ مىنا بەكەتى تۋرالى نە ويلاۋعا بولادى، ا؟ نەگىزى، پەتروپاۆلوۆسك بەكەتى – قازاق ەلىنىڭ اۋماعىندا جۇمىس ىستەپ جاتقان جالعىز رەسەيلىك بەكەت، ءبىزدىڭ بىلۋىمىزشە. قازاقستان اۋماعىنداعى قالعان بەكەتتەر تۇگەلىمەن «قازاقستان تەمىر جولى» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ قۇرامىندا. ءسوز جوق، بەكەتتىڭ سونا-ا-ا-ۋ، اق پاتشا كەزىندەگى ءجونى ءبىر بولەك. كۇنى كەشەگى كەڭەس وداعى كەزىندەگى ءجونى تاعى ءبىر بولەك. ال بۇگىنگىسى نە سوندا؟ ەلىمىز ەگەمەندىگىن العاننان كەيىن وسىناۋ جالعىز بەكەت سولتۇستىك كورشىمىزدىڭ وڭتۇستىك-ورال تەمىرجولىنان ءوزىمىزدىڭ «قازاقستان تەمىر جولى» دەگەن ۇلتتىق كومپانيامىزدىڭ قۇرامىنا وتۋگە ءتيىستى ەدى عوي؟ نەگە بۇلاي ەمەس؟ مىنە-مىنە، ءدال وسى سۇراقتىڭ جاۋابىن ءتيىستى ورىندار بىلمەسە، بەكەتتى ارالاپ جۇرگەن بىزدەر ءتىپتى دە بىلە المادىق. «مەملەكەت ىشىندەگى مەملەكەت» قوي، ۇزىن ءسوزدىڭ قىسقاسى. ويتكەنى، بەكەتتىڭ ءوزى قازاق ەلىنىڭ اۋماعىندا بولعانمەنەن، ءىس-قاعازى دا، باسقاسى دا «وزگە تىلدە» سويلەيدى.

مارات ماداليموۆ.

اباي.kz