قازاقتى قۇرتۋعا قول جينايمىن!
- وتاندىق تەلە ارنالار نە كورسەتىپ جاتىر؟
- مۋزىكا، كانسەرت، سايقىمازاقتار شەرۋى...
تاۋلىك بويى ىربىڭ-ىربىڭ، ىرجىڭ-ىرجىڭ، جىرق-جىرق...
- باسقا نە بار؟
- جاڭالىقتار شە؟..
ول دا بەلگىلى، پەدوفيليا، شارانانى ولتىرگەن ءجاسوسپىرىم قىز، پاراقورلار...
- كينو شە؟
- شەتەلدىڭ وزدەرى قارامايتىن قاڭسىعىن ايتاسىڭ با؟!.
...
ماعىناسىز مۋزىكا، بويانىپ العان ارتىستەردىڭ بەيپىل كۇلكىسى - باقىتتى، شات-شادىمان ەلدىڭ سيپاتى ەمەس، كەرىسىنشە، كەرى كەتكەن، باقىتسىزدىققا بەت العان قوعامنىڭ ايقىن كورىنىسى!
تەلەجاشىكتەن قاشىپ، عالامتورعا كەلەسىڭ. نە كوردىڭ، نە وقىدىڭ؟ كىلەڭ اقىل ايتقىشتار مەن "بۇگىن كىمدى تىرىدەي جەسەك ەكەن؟" دەپ جالاڭداپ وتىرعان ءوزىڭدى تاباسىڭ. ءيا، وزگەنى ەمەس، ءوزىڭدى تاباسىڭ!
قالىڭ ساراپشىلار، قاپتاعان ماماندار، ءبىرىن-ءبىرى قۋاتتاپ، قاتە باسقان "كۇناھاردى", "قوعامنىڭ جاۋىن" ءتۇتىپ جەگەن ايتقىشتار...
...
بىرەۋ ءدىن جايلى ايتىپ، شاريعاتتان قوزعايدى. وعان بەسەۋى قارسى شىعىپ، ءدىنىڭىزدىڭ تۇپ-تۋرا ءوز اتاسىنا تۇسكەنىن دالەلدەپ شىعادى. "كىتاپ بىلاي دەيدى" دەسە، "كىتابىڭ وزىڭە، اينالايىن، اتالارىمىز بىلاي ەتەتىن!" دەپ، قۇنانبايدىڭ وقىعان بالالارىنان باستاپ، قازاقتىڭ ارعى-بەرگى ىلۋگە جارامدىسىنىڭ بارلىعىن ءسۇمپيتىپ، ءوزىنىڭ پىكىرىن اقتاپ شىعاتىن «ادۆوكات» قىپ قويادى. ەكى ورتادا قانداۋىز كەڭەس ۇكىمەتىنەن ۇلتتىق رۋح پەن اۋىز ادەبيەتىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن "اللاجارلاپ" شاپقان قازاقتىڭ اۋزىنا "ارۋاقتى" سالعان، ءسويتىپ جازبا مادەنيەتىنىڭ ءجىبىن جالعاعان امالسىز كۇي، ءۇمىتتى اماناتتى بىلمەيدى. سول تۇرىنە قاراماي، "قازاقتا جازبا مادەنيەتى جوق، تاريح بولماعان!" دەسە، جاتىپ كەپ تۋلايدى.
...
اۋعانىستان قانداي ەل ەدى؟ قازىر قانداي؟ شاريعاتتى ءوز قالاۋىنا يكەمدەپ، ءدىني قوعام بولامىز دەگەن ەل بۇگىن التى جاسار قىزىن الپىستاعى شالدىڭ قوينىنا سالىپ بەرىپ، حارام ۇكىمى شىعارىلعان ەسىرتكىمەن جان باعىپ وتىر.
ولار دا مۋزىكانى ءومىردىڭ ءمانى دەپ ءتۇسىنىپ، عىلىمنان باس تارتقان، ءدىني دوگمانىڭ شايىنە اپيىندى ەزىپ ءىشىپ، اۋليەلىك ترانسقا تۇسكەن جاماعات بولاتىن...
...
الاپات قارسىلىق بار، ايتەۋىر. كىمگە جانە نەگە ەكەنىن وزدەرى دە بىلمەيدى. بىراق، جاپپاي قارسى!
«بيلىكتە باس جوق، ۇكىمەتتە مي جوق!»... الايدا، وزدەرى اقىلدى ءھام كورىپكەل. شيرەك عاسىر جۇزدەگەن عىلىمي-ساراپتامالىق ينستيتۋتتار مەن مىڭداعان بىلىكتى ماماندار اداسىپ كەلىپتى دە، تەك وزدەرى عانا تۋرا جولدان تايماپتى. انالاردىڭ اتقارا الماعانىن ءبىر-اق كۇندە تىندىرىپ، عىلىمي-رۋحاني ءۋا تەحنولوگيالىق توڭكەرىس جاسايىن دەسە، وكىنىشكە وراي، قولدارىندا بيلىك، قالتالارىندا قاراجات جوق ەكەن... وكىنىشتى، ارينە، وتە وكىنىشتى!
...
تۇلىپقا موڭىرەۋدەن ەلدىڭ الدىنا شىققانىمىز سونشاما، تۇلىبىمىز ءتىرىلىپ كەتتى دە، ونىمەن قويماي، ىشىندەگى سابانىمىزدى قايتارماستان، شەت ەل اسىپ قاشىپ كەتتى.
انا ەلدىڭ مەرى جۇمىسىنا بەلەسەبەتپەن بارادى ەكەن، مىنا ەلدىڭ باسشىسى مەشىتتە تۇنەيدى ەكەن، وققاعارسىز جۇرەدى، قاراپايىم ۇيدە تۇرادى، ت.ت.، س.س..
ەگەر ماعان سالسا، ەلباسى قالا ماڭىنداعى قاراۋسىز جەرگە كيگىز ءۇيىن زاڭسىز تىگىپ الىپ، اشىق-شاشىق وتىرۋى كەرەك تە، مەن كوڭىلىم سوقسا ارادىك بارىپ زىركىلدەپ، اۋزىما كەلگەندى ايتىپ كەتۋىم كەرەك ەكەن. مىنە، مەنىڭ پاراساتتى تۇسىنىگىم وسى!
قازاق قازاق بولعالى حان ورداسى، نوكەر، باقاۋىل، ايداۋىل دەگەننىڭ نە ءۇشىن قالىپتاسقانىن زەردەلەۋ شارت ەمەس. ايتتىم، بولدى، بيلىك پەن باسشى قولبالا بولۋى كەرەك!
باستىعى مەن ايەلىنىڭ الدىندا كۇبەجەكتەپ قالاتىندار ءارىسى اللاسىنىڭ، بەرىسى پاتشاسىنىڭ "كەمشىلىگى مەن قاتەلىگىن" (استاپراللا!) تىزبەكتەگەندە، ءاي، پەرعاۋىنىڭ دا ونداي بولماعان شىعار دەپ قالاسىڭ..، سۋبحاناللا!..
...
«جامان قوعام - ەرەۋىلشى، جامان ادام - تورۋىلشى كەلەدى» دەپ دۇرىس ايتقان. وت شىقپاي تۇتىندەپ، سۋ شالماي شىلقىلداپ وتىرعان كىلەڭ سىركەسى سۋ كوتەرمەيتىن نارازىلار. كىمگە نارازى، نەگە نارازى، شارت ەمەس، ايتەۋىر كىنالىلەر باسقالار، ءوزى - اق!
ءار ادامنىڭ ىشىندە ءبىر-ءبىر ءابلازىپ، ءبىر-ءبىر قاجىگەلدين بۇعىپ كەتىپ بارا جاتقان سياقتى كورىنەدى، كەي كەزدە. مەملەكەتكە، ۇلتقا جانى اشىمايدى، بىراق سولار ءۇشىن بىرەۋلەر باسىن بايگەگە تىگىپ، قۇربانعا شالىنۋى كەرەك. اتتەڭ، قولىندا بيلىك بولسا، كورسەتەر ەدى، ەل بولعاننىڭ نە ەكەنىن!
قازاققا سوندا كىمنىڭ جانى اشيدى؟
قىتاي مەن ورىستى جاۋ، اراب پەن اعىلشىندى دۇشپان دەپ تانىعاندار ما؟ نەمەسە، ەڭ العاشقىلاردىڭ ءبىرى بوپ قىتاي ينۆەستورلارىنىڭ قازاقستانداعى وكىلى بولعان، قازىردە جۇمىسسىز جاتسا دا قىتاي مەن دۋبايعا ەمىن-ەركىن بارىپ كەلە سالىسىمەن توپ قۇرىپ، قىتايعا قارسى قول جينايتىن، ۋاتساپ ارقىلى قازاقتى ارانداتاتىن "انتي-قىتاي" اعايىنىمىز با؟
قالاعانىڭ ەرەۋىل بوپ، عىلىمىڭ مەن ءبىلىمىڭ تاسىپ، نارازىلىعىڭ ىشىڭە سىيماي بارا جاتسا، قولىڭدى كىم قاقتى، جولىڭدى كىم بوگەدى؟! شىقساي، ەرەۋىلىڭە! ءبىز مىندا وتىرىپ ءسوز قىلايىق تا، تاقىرىپ كەرەك قوي، بىزگە دە!..
...
جەكە پىكىرىم عوي، ماعان وسى «24 kz» تەلەارناسى ۇنايدى. قازاقستاننىڭ ءار تۇكپىرىندە تاجىريبەگە ەنگىزىلىپ جاتقان جاڭا تەحنولوگيالار مەن جەكە كاسىپ يەلەرى، شارۋا ادامدارىنىڭ جاڭاشىلدىعىن كوپ كورسەتەدى. قۋاتىڭ تۇگەسىلىپ، جانارىڭ كىلميىپ بارا جاتقاندا، ەلىڭدە بولىپ جاتقان يگى ىستەردى ءبىلىپ، قايتا جان شاقىرعانداي بولاسىڭ.
ءومىر سۇرگىڭ كەلەدى...
...
ء"ومىر دەگەن نە دەسەم؟" دەپ مۇقاعالي اعامىز ايتپاقشى، "قازاق دەگەن كىم؟" دەسەم، ءوزىم ەكەنمىن، مەن ەكەنمىن!..
قازاق قوعامىن دامىتپاي وتىرعان كەرىتارتپا، كۇندە ەرتەڭ ەلىمە جاقسىلىق جاسايمىن دەپ ۋادە بەرىپ ورىندامايتىن، ءار تاڭدا كوزىمنەن جارق ەتكەن ۇشقىندى كىنالىنى ىزدەيمىن دەپ ءسوندىرىپ الاتىن، باسىن شالىپ بارلىعىن بىلەتىن، ءبىر نارسەنى تولىق مەڭگەرمەگەن، بىراق، باسقانى تۇيگىشتەگىم كەپ تۇراتىن، بارشاعا ءجون-جوسىق ايتۋشى، اقىلدىڭ كەن-دارياسى... - مەن ەكەنمىن، قازاق دەگەن!
...
استىرتىن ارەكەتتى قويىپ، جاريا تۇردە بۇل قازاق دەگەن ەلدى قۇرتۋدى قولعا العانىمىزدى مويىندايتىن ۋاقىت جەتكەن سەكىلدى، قازاقتار!
قايتپەك كەرەك؟!.
(جالعاسى جوق...)
قانات ەسكەندىر
Facebook-تەگى پاراقشاسىنان
