بۇگىن كرەملدىڭ كەزەكتى پروپوگانداسى جايلى ءسوز قوزعايمىز. بۇل جولى دا بالە شاقىرىپ بايبايلاعان - ەدۋارد ليمونوۆ. قازاقتىڭ جەرىنە شۇيلىككەن ليمونوۆتى سويلەتكەن ورىس تەلەەفيرى.

اۋەلى ليمونوۆ تۋرالى ايتار بولساق، بۇل - بۇرىنعى بولشەۆيكتىك پارتيانىڭ رەسەيدەگى ەلەسى سانالاتىن ۇبپ-نىڭ جەتەكشىسى بولعان ورىستىڭ ساياسي قايراتكەرى. ءوزىن ورىستىڭ ۇلتشىلى سانايتىن ەدۋارد ۆەنيامينوۆيچ فرانتسيانىڭ ازاماتتىعىن العان. قوس ازاماتتىعى بار.

تاۋەلسىز قازاقستان جايلى كوپ سويلەيدى. جەرىمىزگە شۇيلىگەدى. رەسەيدىڭ ءبىر گۋبەنياسىنا اينالعانىمىزدى قالايدى. سولاي ۇندەۋ جاساپ، ەلدى ازعىرادى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، كرەملدىڭ كارىسۇيەك پروۆوكاتورى.

مىنە، سول ليمونوۆ ءوزىنىڭ كەزەكتى ەفيرلىك ۋاقىتىندا بۇيدەپتى:

"نازارباەۆتان كەيىن قازاقستاندا ۇلكەن بۇلعاق باستالادى. مۇمكىن، بيلىك ءترانزيتىنىڭ العاشقى كەزەڭى تىنىش وتەر، بىراق، كوپ ۇزاماي-اق، دۇربەلەڭ بولادى. بۇل بالكىم، 1-2 جىلدىڭ ىشىندە ورىن الۋى ىقتيمال.

مەنىڭ ويىمشا، رەسەي قاراپ قالمايدى. باسقا امال جوق.  ويتكەنى، ءپۋتيننىڭ ءوزى ايتىپ جۇرگەن "ورىس الەمى" بار. قازاقستاننىڭ سولتۇستىگىندەگى قالالار، ورالدان باستايىق. ورال 1773 جىلى ءبىزدىڭ ەميليان پۋگاچەۆ كوتەرىلىس جاساعان جەر. ورالدان ارى سەمەيگە دەيىنگى جەرلەر ورىس جەرلەرى. مىنە، ولاردى قايتارىپ الماساق، بىزگە كۇنا بولادى.

ونىڭ ۇستىنە 17 ميلليونعا جۋىق قازاقستاندىقتىڭ 4 ميلليونعا جۋىعى ورىستار. 1 ميلليونعا جۋىق نەمىس بار. نەمىستەر دە ءبىزدى قولدايدى، ول ءسوزسىز. وعان قوسا، شەشەندەر مەن ينگۋشتار بار".

بۇل ليمونوۆتىڭ شاتىپ-پۇتىپ دەگەندەرى. سويتسەك، سارىجاعال ساياساتكەرسىماعىمىز ساننان قاتەلەسىپتى. دالىرەك ايتساق، فاكتىسىز سويلەۋدىڭ شەبەرى ەكەن.

جۇرت بىلە ءجۇرسىن: قازاقستان حالقىنىڭ سانى 2017 جىلعى ەسەپ بويىنشا 18 ميلليوننىڭ ۇستىنە شىقتى. سونىڭ ىشىندە قازاق ۇلتىنىڭ ۇلەسى 11 ميلليوننان اسىپ جىعىلادى. ليمونوۆ ايتقان ورىس دياسپوراسى 3 ميلليونعا جۋىق. 30 مىڭعا جۋىق شەشەن، 15 مىڭعا جۋىق ينگۋش بار.

سوسىن، ساۋەگەي ليمونوۆ سەمەيدى ورىستىڭ جەرى دەپتى. سەمەي - الاش استاناسى. ءدال وسى شۇرەگەيلەردى شۇيلىكتىرمەي سەمەيدى "الاش قالاسى" دەپ اتاپ جىبەرەتىن ۋاقىت كەلدى دەپ ويلايمىز.

ايتپاقشى، مۇنداي  ۇسىنىس جاسالعان. 2015 جىلى ءاليحانتانۋشى سۇلتان حان ءجۇسىپ (اققۇلى) سەمەيدى  "الاش" دەپ اتاۋدى ۇسىنعان.

الاشوردا اۆتونومياسى قۇرىلعان كۇندى ونىڭ استاناسى دەگەن بولاتىن. ول – وسى كۇنى سەمەي دەگەن اتپەن بەلگىلى قالا. بىراق سول سەمەي قالاسى الاش اۆتونومياسىنىڭ استاناسى بولىپ تۇرعان كەزدە الاش دەگەن اتاۋعا يە بولعان.

سوندىقتان، ءبىز بۇل باستامانى قايتا كوتەرگەندى ءجون كوردىك.

تاقىرىپقا تۇزدىق. ليمونوۆ دەيتىن شوۆينيست ءتىلىن تىياتىن ءتۇرى جوق. ليمونوۆ وسىعان دەيىن دە قازاق جەرى جايلى قيسىنسىز ويلارىن ايتىپ، ەل مەن ەلدى داۋلاستىرا جازداعان. تىپتى، تەرريتوريامىزعا تالاسىپ، ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك وڭىرلەرىن رەسەيگە قوسۋ كەرەك دەگەن اگرەسسورلىق باستاما كوتەرگەن.

بۇل جولى دا پوست-نازارباەۆتىق كەزەڭنىڭ كورىنىستەرىن بولجاي وتىرىپ، ورالدان تارتىپ، سەمەيگە دەيىنگى جەرلەردى رەسەيدىڭ مەنشىگىنە بەرىپ قويىپتى. ءوزىنىڭ ايتۋىنشا، بۇل - ساۋەگەيلىك.

سونىمەن، ساۋەگەي ساياساتكەرسىماقتىڭ سوزدەرى الەۋمەتتىك جەلىدە ەركىن تارالىپ جاتىر. ءبىر قىزىعى - بۇل اقپارات قازاقستاننىڭ دا اقپارات كەڭىستىگىندە اشىق جاريالانۋدا.

قر ءسىم، ءىىم، ۇقق پروۆوكاتسيالىق اۋانداعى وسى جانە وسى تەكتەس ماتەريالداردى ەركىن اقپارات كەڭىستىگىنە شىعارىپ قويىپ، نە ءبىتىرىپ وتىر؟ جالقى سۇراق - وسى.

نۇرزات توعجان

Abai.kz