مۇرات اۋەزوۆ: «ءبىزدىڭ كەلبەتىمىزدەن بولاشاقتىڭ تىنىسىن سەزگەندەي ەدى...»
- مۇرات مۇحتارۇلى، اكەڭىزدىڭ اتاق-ابىرويىنىڭ ناتيجەسىندە قالىپتاسقان تانىمالدىلىق فورمۋلاسى تۇلعا رەتىندە، شىعارماشىلىق وكىلى رەتىندە بار قىرىڭىزبەن جارقىراپ كورىنۋىڭىزگە كەدەرگى كەلتىرمەدى مە؟
- جوق، ەشقاشان كەدەرگى كەلتىرگەن جوق. مەنىڭ ومىرىمدە بىرقاتار جايتتار ءوزىم جوسپارلاعانداي جولمەن جۇزەگە استى: ماسكەۋدە شىعىستانۋ ينستيتۋتىندا وقىعىم كەلدى. ول ارمانىم ورىندالدى. اكەم مەنىڭ قىتاي ءتىلىن مەڭگەرۋىمدى، قىتاي ءتىلىنىڭ مامانى بولۋىمدى قالادى. سەبەبى قىتاي تاريحىن قازاق تاريحىنان ءبولىپ الىپ قاراي المايسىڭ. كەيبىر ساتتەردە تاريح قويناۋىنان قازاققا قاتىستى دەرەكتەردى تابۋ ءۇشىن سول ءتىلدى مەڭگەرۋىڭ - قاجەتتىلىك. قازىر ويلاپ قاراسام، اكەمنىڭ ماعان دەگەن وسيەتناماسى كوپ جايتتى ماعان جاناما تۇردە ۇقتىرۋعا تىرىسىپتى. ماسەلەنى تەك ەكىنشى قىرىمەن عانا ءتۇسىندىرۋگە تىرىسقان. اكەمنىڭ ارمانىنان تۋعان اماناتى، ماعان دەگەن سەنىمى ءومىرىمنىڭ تەمىرقازىعىنا اينالدى.
- اكەڭىزدىڭ سوڭعى دەمى ماسكەۋدە، كۋنتسەۆسكي اۋرۋحاناسىندا ءۇزىلدى. ءومىرىنىڭ سوڭعى ساتىندە قاسىندا بولدىڭىز.
- اكەمە كۇن قۇرعاتپاي بارىپ، جاعدايىن ءبىلىپ تۇرۋعا تىرىستىم. ماۋسىم - ەمتيحان، سىناق مەرزىمى. اۋرۋحانانىڭ ساياباعىندا، كۇن ۇزاق ءجۇرىپ سىرلاساتىنبىز.
- مۇرات مۇحتارۇلى، اكەڭىزدىڭ اتاق-ابىرويىنىڭ ناتيجەسىندە قالىپتاسقان تانىمالدىلىق فورمۋلاسى تۇلعا رەتىندە، شىعارماشىلىق وكىلى رەتىندە بار قىرىڭىزبەن جارقىراپ كورىنۋىڭىزگە كەدەرگى كەلتىرمەدى مە؟
- جوق، ەشقاشان كەدەرگى كەلتىرگەن جوق. مەنىڭ ومىرىمدە بىرقاتار جايتتار ءوزىم جوسپارلاعانداي جولمەن جۇزەگە استى: ماسكەۋدە شىعىستانۋ ينستيتۋتىندا وقىعىم كەلدى. ول ارمانىم ورىندالدى. اكەم مەنىڭ قىتاي ءتىلىن مەڭگەرۋىمدى، قىتاي ءتىلىنىڭ مامانى بولۋىمدى قالادى. سەبەبى قىتاي تاريحىن قازاق تاريحىنان ءبولىپ الىپ قاراي المايسىڭ. كەيبىر ساتتەردە تاريح قويناۋىنان قازاققا قاتىستى دەرەكتەردى تابۋ ءۇشىن سول ءتىلدى مەڭگەرۋىڭ - قاجەتتىلىك. قازىر ويلاپ قاراسام، اكەمنىڭ ماعان دەگەن وسيەتناماسى كوپ جايتتى ماعان جاناما تۇردە ۇقتىرۋعا تىرىسىپتى. ماسەلەنى تەك ەكىنشى قىرىمەن عانا ءتۇسىندىرۋگە تىرىسقان. اكەمنىڭ ارمانىنان تۋعان اماناتى، ماعان دەگەن سەنىمى ءومىرىمنىڭ تەمىرقازىعىنا اينالدى.
- اكەڭىزدىڭ سوڭعى دەمى ماسكەۋدە، كۋنتسەۆسكي اۋرۋحاناسىندا ءۇزىلدى. ءومىرىنىڭ سوڭعى ساتىندە قاسىندا بولدىڭىز.
- اكەمە كۇن قۇرعاتپاي بارىپ، جاعدايىن ءبىلىپ تۇرۋعا تىرىستىم. ماۋسىم - ەمتيحان، سىناق مەرزىمى. اۋرۋحانانىڭ ساياباعىندا، كۇن ۇزاق ءجۇرىپ سىرلاساتىنبىز.
- ءۇزىلىپ قالعان ويىڭىزعا قايتا ورالساق. جاڭا ءسوز اراسىندا «اكەمنىڭ ماسكەۋگە كەلىپ كەتكەن كەزى، اكەم توقتاعان «قازاقستان» قوناقۇيى ماسكەۋ زيالىلارى ءۇشىن ءپىكىرتالاس كلۋبىنا اينالعانداي ەدى» دەدىڭىز. جادىڭىزدا ساقتالىپ قالعانداردان وزىڭىزگە قاتىستى ساتتەرىن جاڭعىرتساڭىز قايتەدى؟
- سول ءبىر قوناقۇي ماعان تىم ىستىق ەدى، قازىر بۇزىلىپ، ورنىنا جاڭا عيماراتتار سالىندى. قازىر ونداعى اكەمە قاتىستى ەستەلىكتەر اۋادا عانا ءىلىنىپ تۇرعانداي. اكەمنىڭ كوزىن كورگەندەردىڭ ءبارى و دۇنيەلىك بولىپ كەتتى. رەسەي زيالىلارىنىڭ اراسىندا فيلولوگتار، جازۋشىلار، جۋرناليستەر كوپ ەدى. كەيدە قىزۋ پىكىرتالاسقا مەن دە ارالاسىپ كەتەم. ول كەزدە 2 كۋرس ستۋدەنتىمىن. گەگەل، كانتتىڭ فيلوسوفياسىنا قاتىستى بولتىرىك ويلارىمدى جاسىرا الماي قالامىن كەي ساتتە. ولار مەنىڭ پىكىرىمدى دەن قويىپ تىڭدايدى. سول كەزدە بولمەگە كىرىپ كەلگەن «ليتەراتۋرنايا گازەتانىڭ» ءتىلشىسى ۆالەنتينا پانكيناعا مەنى تانىستىرىپ: «ۇلىممەن بىرگە گەگەل تۋرالى پىكىرلەسىپ وتىرمىن» دەدى.
اكەممەن بىرگە بولعاندار ءوزىن ەمىن-ەركىن سەزىنەتىنىن جاس تا بولسام سەزەتىنمىن.
- اكەڭىزبەن پىكىرتالاستا قاي تاقىرىپتا مامىلەگە كەلەتىنسىزدەر؟
- ءيا، ءبىزدىڭ پىكىرلەرىمىز كوپ جاعدايدا ۇيلەسىم تاۋىپ جاتاتىن. اكەمە قارسى كەلەتىن كەزدەرىم، ءتىپتى ەسىمدە قالماپتى.
- مامىلەگە كەلە المايتىن جايتتار بولدى ما؟
- ماسكەۋدە وقىپ جاتقان قازاق جاستارىنىڭ اراسىندا ءجيى بولاتىن. «جاس تۇلپاردى» جاساقتاۋ يدەياسى جاستار ساناسىندا ۇيا سالا باستاعان تۇستا مەنى كوپ نارسەلەردەن ساقتاندىرعىسى كەلدى. ءتىپتى كەي كەزدەرى قاتتى كەتكەن كەزدەرى دە بولدى. قازىر، ويلاپ قاراسام، اكەم بىزگە ۇمىتپەن قاراپتى، 1937 جىل ءبىزدىڭ باسىمىزعا قايتا ۇيىرىلمەسە ەكەن دەپ قاۋىپتەنىپتى. ءبىزدىڭ كەلبەتىمىزدەن بولاشاقتىڭ تىنىسىن سەزگەندەي بولىپتى.
- بىراق «جاس تۇلپار » قوعامدىق جاستار قوزعالىسى مەن مۇحتار اۋەزوۆ اراسىنداعى ساباقتاستىقتى جوققا شىعارا المايسىز عوي. سەبەبى سول ءبىر جىلدارداعى قازاستانداعى وك حاتشىلارىنىڭ ءبىرى ديماش اتا قوناەۆتىڭ الدىنا «برىنىڭ ءبولتىرىكتەرى قايتا ويانا باستاپتى. ولاردى ۇياسىندا تۇنشىقتىرايىق» دەپ ارىز ايتا بارعان. سوندا اتامىز «جاس تۇلپارلىقتاردىڭ ءبىر تال شاشى تۇسەتىن بولسا، ءىسىڭ مەنىمەن بولسىن» دەپ شىعارىپ سالىپتى» دەگەن اڭگىمە بىزگە دە جەتكەن.
- ءسىز مەنىڭ بۇكىل عۇمىرىمدى ايىرباستاۋعا دايىن تۇراتىن جۇلدىزدى ساتتەرىمدى ەسكە الىپ تۇرسىز. كەڭەس يدەولوگياسىنىڭ قىلىشىنان قان تامىپ تۇرعان ساتتە الماتىنىڭ قاق تورىندە قازاق جاستارى باس قوستى، ءتۇن ورتاسى اۋا «مەنىڭ قازاقستانىم» ءانىن ايتىپ تاراستى، سامايىن اق شالعان قازاق قاريالارى بالكوندارىنا شىعىپ، ءبىزدى ريزا كوڭىلمەن شىعارىپ سالىپ تۇردى.
... قوناەۆ اقساقالدىڭ جاس تۇلپارلىقتاردى كوزىنىڭ قاراشىعىنداي قورعاۋى مەنىڭ اكەممەن اراسىنداعى ۇلى دوستىق، سىيلاستىقتىڭ بەلگىسى عانا ەمەس. قازاقتىڭ عاسىر باسىنداعى قاسىرەتتى تاعدىرىنا باس ءيۋى، سولاردىڭ جالىنىن ءسوندىرىپ الماۋ نيەتىنەن تۋعان دەپ بىلەمىن.
- شىعىس تىلدەرى اراسىندا قىتاي ءتىلى - ەڭ كۇردەلىسى. ول كەزدە كسرو مەن قىتاي اراسىنداعى بايلانىس تا ءماز ەمەس ەدى: ودان ارىدە، 1954 جىلى قازاق دالاسىن يگەرۋ باستالعان كەزدە ءسىزدىڭ اكەڭىز باستاعان قازاق زيالىلارى كسرو باسشىلارىنا «قىتاي قازاقتارىنىڭ كومەگىنە جۇگىنەيىك، ولاردى ەلگە الدىرايىق» دەگەن ۇسىنىسپەن شىقتى» دەگەن اڭگىمە بار. ال اكەڭىز ءسىزدىڭ قىتاي ءتىلىن مەڭگەرۋىڭىزدى قاتتى قاداعالاعان كورىنەدى.
- اكەم بولاشاقتى كورەگەندىكپەن سەزدى-اۋ دەيمىن. قازىر قىتاي ىقپالى جەر شارىن جاۋلاپ بارادى. ءماسكەۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قىتاي ءتىلى فاكۋلتەتىن ءبىتىردىم. ازيا جانە افريكا حالىقتارى ينستيتۋتىندا ءبىر جىل ءىس-تاجىريبەدەن ءوتتىم. ينستيتۋتتىڭ كافەدرا مەڭگەرۋشىسى، اتاقتى قىتاي مامانى لەۆ ەيتيلين ينستيتۋتتا قالۋىمدى ءوتىندى. كەلىسسەم، پاتەر ماسەلەسىن شەشۋگە ۋادە بەردى. وعان كەلىسە المادىم. ەلگە قايتۋعا اسىقتىم. ەلگە كەلگەننەن كەيىنگى جاعدايىم «ايقىننىڭ» وقىرماندارىنا العاشقى سۇحباتىمىزدان تانىس.
- ءسىز مۇحتار اۋەزوۆتىڭ فاتيما عابيتوۆادان تۋعان جالعىز ۇلىسىز. ءسىزدىڭ ءبىر انادان تۋعان باۋىرلارىڭىز قازاقتىڭ ايماڭداي ازاماتتارىنا اينالدى. ولاردى ءبىر-بىرىنەن بولە-جارا قاراي المايسىڭ.
- قازاقتا «قۇدايدىڭ كوزى تۋرا بولسىن» دەگەن قاسيەتتى تىلەك بار. ەگەر ءتاڭىرىم ءبىر ادامنىڭ باسىنا جەتەرلىك قيىندىقتى ءۇيىپ-توگىپ بەرسە، ونىڭ جەمىسىن كورۋگە دە ساراڭدىق تانىتپاعان شىعار. بۇل ءبىزدىڭ ەشكىمگە ۇقسامايتىن تاعدىرىمىز شىعار دەيمىن. انامنىڭ العاشقى كۇيەۋى ءبىلال سۇلەەۆ الاش وردانىڭ كوسەمدەرىنىڭ ءبىرى بولدى، ءىلياس جانسۇگىروۆ قازاقتىڭ تالانتتى اقىنى. انام ءۇشىن ءۇشىنشى جاقىن ادامعا اينالعان جان مەنىڭ اكەم مۇحتار اۋەزوۆ. ءبىلال سۇلەەۆ 1930 جىلى تۇتقىندالىپ، ەلدە تۇرۋ قۇقىنان ايىرىلدى. 1937 جىلى اتىلدى. ءىلياس ءبىلالدىڭ ارتىندا قالعان پەرزەنتتەرىن كوزىنىڭ قاراشىعىنداي قورعادى.
1938 جىلى ءىلياستان ايىرىلعان وتباسى قۋعىن-سۇرگىننىڭ اششى ءدامىن تاتتى. سول كەزدە كومەككە اكەم كەلدى. ءبىلال سۇلەەۆتەن تۋعان باۋىرىم - ازات سۇلەەۆ ماسكەۋ ۋنيۆەرسيتەتىن تامامداپ، فيلولوگ، تۇركولوگ بولدى. 1949 جىلى جىلىمىقتىڭ لەبى سەزىلە قويماعان كەزدە قۋعىنسۇرگىنگە ۇشىراعان ازاماتتاردىڭ بالالارى ماسكەۋدە وقيدى دەگەن وي تەك ءتاتتى ارمان ەدى. يلفا جوعارى وقۋ ورنىندا نەمىس ءتىلى پانىنەن ءدارىس بەردى. بولات تاماشا كينوستسەناريست، فيلوسوف بولسا، ءۇمىت بىلىكتى دارىگەرلەردىڭ قاتارىن تولىقتىردى.
- فاتيما عابيتوۆانىڭ كۇندەلىكتەرىن وقىپ شىقتىم. اناڭىز كەيىنگى ومىرىندە دە ءىلياس جانسۇگىروۆكە دەگەن ماحابباتىن ەشكىممەن بولىسە الماي، اكەڭىزگە تەك ۇلكەن دوسىم دەپ قاراعان ءتارىزدى. مەن قاتەلەسىپ تۇرعان جوقپىن با؟
- ونى جوققا شىعارمايمىن. انام مۇنى بىزدەن، بالالارىنان جاسىرعان ەمەس. بىراق جانسۇگىروۆكە دەگەن ۇلى سەزىمى ىشتەن شىققان بالالارىن ءبىر-بىرىنەن بولە-جارا قاراۋعا جول بەرگەن ەمەس. بولاتتىڭ ءتۇرتۇسى اكەسىنە ۇقسايتىن. كەيىن مۇرتى وسكەن سوڭ № 2 ىلياسقا اينالىپ شىعا كەلدى. انام ونى قاراتورى كەلبەتىنە قاراپ «مەنىڭ شوكالادىم» دەپ ەركەلەتتى. ونىڭ دەنە ءمۇسىنى، كەسكىن-كەلبەتى شولوحوۆتىڭ تىنىق دونىنداعى گريگوري مەلەحوۆكە كوبىرەك كەلەتىن...
انامىزدىڭ بىزگە دەگەن ماحابباتى اكەمىزدىڭ بولەك ەكەنىن سەزدىرگەن جوق.
- اناڭىز اقىندىق قابىلەتتەن كەندە بولمادى. جىرلارى جۇرەككە تەز جەتەتىنىن اڭعارۋ قيىن ەمەس. سىزدەر اناڭىزدىڭ پوەزياسىن «جاس تۇلپار» ۇيىمىنىڭ جارعىسىنا اينالدىرعان جوقسىزدار ما؟
- ءبىزدىڭ ۇيىمدى قۇرماق بولعان نيەتىمىزبەن تانىسقان سوڭ انام ماعان اكەمنىڭ «قيلى زامان» دەگەن شىعارماسىن وقىپ شىعۋعا كەڭەس بەردى. 1928 جىلى جازىلعان شىعارما قايتا باسىلۋعا تىيىم سالىنعان بولاتىن. 1963 جىلى العاش رەت اراب تىلىندە باسىلعان نۇسقاسىمەن تانىستىم. اراب تىلىنە جۇيرىك انام ونىڭ ءماتىنىن داۋىستاپ وقىپ بەرگەنى بار.
اناما تابيعات سۇلۋلىق قانا بەرگەن جوق. ول كەرەمەت ادەبيەت زەر ت تەۋشىسى بولدى، قازاق تاريحىنان ماعلۇمات بەرەتىن دەرەكتەرگە بەي-جاي قاراي المادى. جاقىندا ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى سەيىت قاسقاباسوۆ عىلىم اكادەمياسىنىڭ مۇراجايىندا انام جيعان، انامنىڭ كەڭەس بەرۋىمەن جيىلعان قولجازبالار تابىلعانىن ايتتى. بۇل قورمەن كەزىندە مۇحتار ماعاۋين جۇمىس ىستەگەن.
انام كۇندەلىك جۇرگىزەتىن. بۇل اينالاسىندا بولىپ جاتقان ساياسي قۇبىلىستاردىڭ تراگەديالىق باعاسى بولاتىن. انامنىڭ جىرلارى تىم تىك، الەۋمەتتىك ءمانى بار پوەزيا بولاتىن. ءبىز ونى ۇيىمىمىزدىڭ جارعىسىنا اينالدىرماساق تا پايدالانعان ساتتەرىمىز بولدى. جاس تۇلپارلىقتاردىڭ ءبارى انامنىڭ جىرلارىن جاتقا بىلەتىن.
انامدى ورىستىڭ نەكراسوۆىنا تەڭەيمىن. ونىڭ جىرلارى ءومىردىڭ بوياماسىز شىندىعى جانە جۇرەكتەن اقتارىلعان شىندىق ەدى. انام سوزدەردى كوركەمدىك ءۇشىن قولدانبادى. قازاقتىڭ قارا ءسوزى اناما ىشتەگى شەرىن شىعارۋ ءۇشىن، تاريحتىڭ اقيقاتىنىڭ اراجىگىن اجىراتىپ الۋ ءۇشىن قىزمەت ەتتى.
- ال ءسىزدىڭ اكەڭىز اناڭىزدى ءسۇيدى مە؟
- مەنىڭ اناما عاشىق بولماۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. ول ءوزىن قۇلاي سۇيگەن ءۇش ازاماتتىڭ مۋزاسى، قالا بەردى ادال سەرىگىنە اينالدى. اناما تابيعات كورىكتى دە ، اقىل پاراساتتى دا اياماعان. 1956 جىلى ساكەن، ءىلياس، بەيىمبەت اقتالعان تۇستا، انامنىڭ جازۋشىلار وداعى مىنبەرىنەن ايتقان ءسوزى بۇكىل ەلدى تەبىرەنتتى، ەل ونى اڭىزعا اينالدىرىپ ءىلىپ الىپ كەتتى. ماعان سول مىنبەردەگى انامنىڭ تۇلعاسى عاشىقتاردىڭ ءپىرى ءبيبى -پاتيماعا، وت اناسى ۇماي اناعا كوبىرەك ۇقسايتىن. ماعان انام قازاقتىڭ ءۇش بىردەي ازاماتىنىڭ ۇرپاعىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن اللانىڭ اسپاننان جىبەرىلگەن پەرىشتەسى سياقتى كورىنەتىن.
اكەمنىڭ مىنەزىنىڭ رومانتيكالىق قىرى باسىم ءتۇسىپ جاتاتىن. اكەمنىڭ بويىندا اناما دەگەن سەزىمنەن بولەك، قۋعىن-سۇرگىننىڭ قۇربانىنا اينالعان دوستارى ءبىلال سۇلەەۆ پەن ءىلياس جانسۇگىروۆتەردىڭ پەرزەنتتەرى الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىك باسىم ەدى. ولاردى امان-ەسەن جەتكەرۋدى امانات دەپ ءتۇسىندى.
انامىز كوز جۇماردا بالالارىن شاقىرىپ الىپ:
- مەن سەندەردى ءبىر-بىرىڭنەن ءبولىپ-جارىپ قارامادىم. سەندەر ۇشەۋىڭ دە ءبىلال، ءىلياس، مۇحتاردىڭ زاڭدى مۇراگەرىسىڭدەر. ءبىر-بىرىڭە ادال بولىڭدار، - دەپ امانات جۇگىن ارقالاتىپ كەتتى.
انامىزدىڭ اماناتىنا قيانات جاساعان كەزدەرىمىز بولعان ەمەس.
- ءسىزدىڭ كىشى وتانىڭىز - مەركە. ءسىز سوندا دۇنيەگە كەلدىڭىز. ءومىرىڭىزدىڭ مەركەدە وتكەن جىلدارى جايلى نە ايتاسىز؟
- ءبىز مەركەدە ازات مەكتەپ بىتىرگەن كەز - 1949 جىلعا دەيىن تۇردىق. مەركەدە تىم جاقسى مەكتەپ بار ەدى. وندا جەر ايدالىپ كەلگەن ۇستازدار ساباق بەرەتىن. ال ءبىزدىڭ ءۇيىمىز شاعىن ينتەرناتقا كوبىرەك ۇقسايتىن. بالشىقتان سوعىلعان ءبىر بولمەلى جەر كەپە ەدى. ازات ۇستازدارىنان بىرەر كۇنگە سۇراپ العان كوركەم ادەبيەتتەردى داۋىستاپ وقىپ بەرەتىن ەدى. يلفا دا، بولات تا، ءۇمىت تە جاستايىنان زەرەك بولدى.
تاعى دا ەستە قالعان جاي - مەركەدە جەر سىلكىنگەن كەز ەستەن كەتپەيدى. ءتۇن ورتاسىنان اۋعان شاق. ءبارىمىز قالىڭ ۇيقىدا جاتقانبىز. باۋىرىمىز ازات سۇزەكپەن اۋىرىپ، كۇيىپ-جانىپ كەرۋەتتە جاتىر. انامنىڭ بۇيىرۋىمەن ازاتتى سۇيەمەلدەپ، دالاعا شىقتىق. انامنىڭ كەز كەلگەن ساتكە جاۋىنگەرلىك دايىندىقپەن تاس-ءتۇيىن بولىپ تۇراتىنىنا كەيىن تاعى دا كوزىم جەتتى. بىردە ۇيگە سىرتتان ءتۇسى سۋىق، ۇلكەن جىلان ورمەلەپ كەلدى. ءبىر قولىنا كەروسين لامپاسىن، ەكىنشى قولىنا وتتى قوزعايتىن كوسەۋدى ۇستاپ، ءبىزدى كەۋدەسىمەن قالقالاپ، جىلاننىڭ باسىن كوسەۋمەن ەزىپ، دالاعا لاقتىرىپ تاستادى.
- سىزدەر تۇرعان ۇيدە ەڭ ءساندى، قاستەرلى بۇيىمدار بار ما ەدى؟
- ءۇيدىڭ تورىندە ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ وتە ادەمى قولعا ۇستاپ جۇرەتىن تاياقشاسى بولاتىن. سودان كەيىن ۇيدەگى قۇندى زات سوعىستا قازا تاپقان ۇلكەن اعام جانىبەكتىڭ جازعى شلەمى ەدى. «ايقاپ»، «شورا» جۋرنالدارىنىڭ رەۆوليۋتسياعا دە يىنگى باسىلىمدارى تۇرار ەدى. قازىر انام سول قاستەرلى بۇيىمداردى قالاي ساقتاپ قالعانىن بىلمەيمىن.
- اكەڭىزبەن العاش الماتىعا كوشىپ كەلگەن سوڭ عانا كەزدەستىڭىز بە؟
- جوق، اكەم مەنى تۇڭعىش رەت 3 جاسىمدا كورىپتى. بۇل 1946 جىلدارعا تۋرا كەلەدى. ال 1949 جىلى اكەم ءبىزدى الماتىعا اكەلدى. قازىرگى جەلتوقسان كوشەسىنىڭ بويىنان شاعىن اۋلاسى، باۋ-باقشاسى بار ءۇي الىپ بەردى.
- 1949 جىلى اكەڭىزدىڭ باسىنا قارا بۇلت ءۇيىرىلىپ تۇرعان كەزەڭ ەمەس پە ەدى؟
- اكەم 1930 -1932 جىلدارى ۇلتشىل دەگەن ايىپپەن تۇرمەگە وتىرىپ شىقتى. تۇرمەدەن كەيىنگى جىلدارى نكۆد باقىلاۋىندا جۇرگەنىن بىلەتىن بولارسىز. ستالين 1953 جىلى قايتىس بولدى، 1956 جىلدان باستاپ قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارى اقتالا باستادى. اكەمنىڭ جايما-شۋاق ءومىرى دە سول كەزدەردەن باستالدى. اكەم ءومى ءرىنىڭ تەك بەس جىلىن عانا الاڭسىز شىعارماشىلىققا ارنادى. 1949 جىلى جانسۇگىروۆ پەن سۇلەەۆتىڭ پەرزەنتتەرىنە اكەلىك كوڭىلمەن قام قور بولۋمەن شەكتەلمەي، ونى ەل استا ناسى الماتىعا الىپ كەلۋ، باسىن قاتەرگە تىككەنمەن بىردەي ەدى.
- اكەلى-بالالى اۋەزوۆتەردىڭ تاع دىرىندا قولمەن ۇيلەستىر گەن دەي ساتتەر كوپ. حح عاسىر باسىندا 20 جاستاعى اۋەزوۆ «قازاق مەملەكەتىنىڭ دامۋ ۇلگىسى» دەپ الىستاعى جاپونياعا كوز تىكتى. عاسىر ورتاسىنان اۋا بەرە 20 جاستاعى كىشى اۋەزوۆ «جاس تۇلپاردىڭ» كوشىن باستاپ، قازاق رۋحىن ماسكەۋدە جەلبىرەتتى. ءسىزدىڭ ۇلىڭىز ماعجان، № 3-ءشى اۋەزوۆ ازامات بولىپ ەرجەتىپ قالعان بولار؟
- ويىڭىزدى ءتۇسىندىم. ماعجانىمنىڭ ەس بىلگەن كەزى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ بۋىنى قاتايىپ، ەل-جۇرتقا دەربەس ەل رەتىندە تانىلا باستاعان كەزگە تۋرا كەلدى. دەمەك، ماعجاننىڭ قۇرداستارى وتار ەلدىڭ ەمەس، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ازاماتتارى.
تۇرعىلاستارىمنىڭ بالاما دەگەن كوزقاراسى وڭ. «بولاشاق» باع دارلاماسى بويىنشا شەتەلدە ءبىلىم الىپ قايتتى. قازىر ەلىمىزدىڭ باس بانكتەرىنىڭ بىرىندە ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى.
اۋەزوۆتەر اراسىنداعى رۋحاني ساباقتاستىقتى ءۇشىنشى تولقىننىڭ اۋزىنان ەستىگىڭ كەلسە، ماعجانىمنىڭ وزىمەن سۇحباتتاسقانىڭىز ءجون بولار.
- اڭگىمەڭىزگە راقمەت!
سۇحباتتاسقان گۇلبارشىن ايتجانبايقىزى
«ايقىن» گازەتى
