ۇلتتىق مادەني قازىنامىز بەن رۋحاني ومىرىمىزگە قايتا ورالعان ۇلى تۇلعالاردىڭ ءومىر جولدارى، تاريحي، ادەبي ەڭبەكتەرى كەيىنگى جىلدار ىشىندە جۇيەلى تۇردە زەرتتەلىپ، كەڭ ارناعا ۇلاستى. وسى رەتتە شاكارىمنىڭ دە ءومىرى مەن ەڭبەكتەرىنىڭ ۇلكەن دابىل قاقتىرۋى - ءارى تابيعي قۇبىلىس، ءارى مۇقتاجدىقتان تۋعان قاجەتتىلىك.

شاكارىمنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى - وتە كۇردەلى قۇبىلىس. اقىن ەڭبەكتەرى، سونىڭ ىشىندە داستاندارى - ءومىر مەن قوعامنىڭ قىر - سىرىن سالا - سالا ەتىپ مازمۇندىق بايانداۋدا دا، سول مازمۇنعا فيلوسوفيالىق ءمان بەرۋدە دە، مازمۇن مەن وي بىرلىگىن كوركەمدىك تۇرعىدا ورنەكتەۋدە دە كوپ جۇيەلى، تەرەڭ ماعىنالى تۋىندىلار.

اقىن پوەمالارىنداعى ءار ءتۇرلى كورىنىستەردى: زامان سۋرەتى، كەلەشەك بارلاۋى، سىنشىلدىق، رومانتيكالىق سارىندار، فيلوسوفيالىق تولعام، ليريكالىق جانە ەپيكالىق ورلەۋ، كوركەمدىك ەرەكشەلىكتەردىڭ ءتۇرلى - ءتۇرلى جولدارى، ءتۇر دامىتۋ مەن كوركەمدىكتىڭ بىرلىگى، ۇلگى - ونەگەلىك نۇسقالار، سالتتىق ءداستۇر مەن جاڭا سانانىڭ بايلانىسى، تاعى باسقالار ارقايسىسى ارنايى ءسوز ەتۋگە، تۇبەگەيلى زەرتتەۋگە تۇراتىن ماسەلەلەر.

ۇلتتىق مادەني قازىنامىز بەن رۋحاني ومىرىمىزگە قايتا ورالعان ۇلى تۇلعالاردىڭ ءومىر جولدارى، تاريحي، ادەبي ەڭبەكتەرى كەيىنگى جىلدار ىشىندە جۇيەلى تۇردە زەرتتەلىپ، كەڭ ارناعا ۇلاستى. وسى رەتتە شاكارىمنىڭ دە ءومىرى مەن ەڭبەكتەرىنىڭ ۇلكەن دابىل قاقتىرۋى - ءارى تابيعي قۇبىلىس، ءارى مۇقتاجدىقتان تۋعان قاجەتتىلىك.

شاكارىمنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى - وتە كۇردەلى قۇبىلىس. اقىن ەڭبەكتەرى، سونىڭ ىشىندە داستاندارى - ءومىر مەن قوعامنىڭ قىر - سىرىن سالا - سالا ەتىپ مازمۇندىق بايانداۋدا دا، سول مازمۇنعا فيلوسوفيالىق ءمان بەرۋدە دە، مازمۇن مەن وي بىرلىگىن كوركەمدىك تۇرعىدا ورنەكتەۋدە دە كوپ جۇيەلى، تەرەڭ ماعىنالى تۋىندىلار.

اقىن پوەمالارىنداعى ءار ءتۇرلى كورىنىستەردى: زامان سۋرەتى، كەلەشەك بارلاۋى، سىنشىلدىق، رومانتيكالىق سارىندار، فيلوسوفيالىق تولعام، ليريكالىق جانە ەپيكالىق ورلەۋ، كوركەمدىك ەرەكشەلىكتەردىڭ ءتۇرلى - ءتۇرلى جولدارى، ءتۇر دامىتۋ مەن كوركەمدىكتىڭ بىرلىگى، ۇلگى - ونەگەلىك نۇسقالار، سالتتىق ءداستۇر مەن جاڭا سانانىڭ بايلانىسى، تاعى باسقالار ارقايسىسى ارنايى ءسوز ەتۋگە، تۇبەگەيلى زەرتتەۋگە تۇراتىن ماسەلەلەر.

شاكارىم اقىننىڭ ءتىلى قۇنارلى، سيقىرلى، سۋرەتتى سوزدەرگە باي. "قالامىم، قارىنداشىم - جان جولداسىم" دەپ ءوزى ايتقانداي، اجارلاۋ، قۇبىلتۋ، ايشىقتاۋ سياقتى بەينەلەۋ تاسىلدەرى ونىڭ وي ساۋىتىنان سيا بولىپ قۇيىلىپ وتىراتىن سياقتى. وقىرمان تۇسىنىگىن ايقىنداۋ ۇستىنە تەرەڭدەتىپ، ەستەتيكالىق اسەرىن كۇشەيتە تۇسەتىن بەينەلەۋ قۇرالدارى شاكارىم پوەزياسىنا ەرەكشە سەرپىن بەرىپ، شيراتا، شىڭداي، ويلى كەۋدەدەن شىققان وتتى جىر ادىرنادان ازىناپ ۇشقان جەبەدەي، كوزدەگەن ماقساتىنا جەتىپ، دىتتەگەن جەرىنە ءدال تيەدى. اقىننىڭ جالىندى ءسوزى تىڭداۋشىنىڭ جۇرەگىن جازباي تابادى دا، ونىڭ جانىن وياتىپ، تولعاندىرادى.

شاكارىم - ءسوزدى ورايىمەن قولدانۋعا ايرىقشا كوڭىل بولگەن اقىن. قاراپايىم ءسوزدى توسىن قىرىنان قولدانۋ، بەينەلى تۇردە جۇمساۋ، وعان استار بەرە سويلەۋ - اقىندىق شەبەرلىگىنىڭ سالماقتى قىرى. ماسەلەن، «قالقامان - مامىر» پوەماسىنداعى مامىردىڭ اجال الدىندا تۇرعان كەزىندە ونىڭ اۋزىنا "ەكى قان اۋىر بولار ءبىر وزىڭە" دەگەن ءسوز سالسا، كەبەكتى سيپاتتاعاندا "جاسى بالا بولسا دا جانى وتتى" دەگەن ءبىر قاراعاندا قاراپايىم تىركەستەردى قولدانادى. ال وسىنداعى "ەكى قان", "وتتى جان" تىركەستەرى بەينەلى وبرازدىلىعان قوسا جاڭاشىلدىق مانگە يە بولىپ تۇر.

اقىن ءوز پوەمالارىندا كەيىپكەرلەرىنىڭ پورترەتىن جاساۋعا دەن قويا بەرمەگەنىن ايتتىق. شىنىندا شاكارىم قاھارماندارى ەلدەن ەرەك سۇلۋ نە جۇرتتان اسقان باتىر رەتىندە سۋرەتتەلمەيدى. ناقتى پورترەتتەر دە كەزدەسپەيدى. ايتسە دە وقىرماننىڭ كوز الدىنا ولاردىڭ كەسكىن - كەلبەتى ايقىن كورىنەرلىكتەي بولارى انىق. ول زاڭدى دا. اقىن قاھارماندارىنىڭ بۇكىل پورترەتىن، ىشكى جان دۇنيەسىنىڭ سىرلارىن ناقتى، ناقتى تىركەستەر ارقىلى مۇسىندەتس جەتكىزەدى. از سوزبەن كوپ وي ۇقتىرۋ، نەنى بولسا ءتۇيىپ ايتۋ - شاكارىمگە ءتان قاسيەت. ول ءۇشىن ءبىر - ەكى بەينەلى ءسوز نەمەسە ءساتتى ەپيتەتتەر قاھارماننىڭ ىشكى سىرتقى پورترەتىن سومداۋعا جەتىپ جاتىر.

اتاپ ايتقاندا، مامىر - ء"ارى سۇلۋ، ءارى ەستى، ەركەكشورا", ەڭلىك - "بيىك قاباق سۇرلاۋ قىز", بارلى - «قورتىقتاۋ، الاسا، ناشارلاۋ بالا»، حانىم - «تانتىق قىز»، توقتامىس - "تۋ تىككەن توبىقتىنىڭ قوس باسشىسى", كوكەناي - ء"وزى باتىر، مىنەزى قاتتى كىسى", كەبەك - "كوزى وتكىر، قارا تورى، ورتا بويلى، تاپالداۋ، كەڭ يىقتى، جاۋعا باتىل، جاقىنعا ادەپتى جىگىت". كەبەكتى ءار وقيعاعا بايلانىستى ءار ءتۇرلى ەپيتەتتەرمەن بەرەدى: "اڭ قۋعان اڭعال باتىر", "سەرى كەبەك", "ەر كەبەك", "باتىر كەبەك".

بۇلاردان باسقا دا ەپيتەتتەردىڭ تولىپ جاتقان تىزبەكتەرىن كەلتىرۋگە بولادى: "مۇڭلى قوڭىر داۋىس", "بوز قىراۋ بۇرقىراعان اتتىڭ تەرى", "كورىنگەنگە كوز سۇزگەن كورسەقىزار، ادەپسىز قىز", "ەس بىلمەيتىن ەسكى", "كەر كەتكەن كەسەلدى", "از كۇندىك ارام جۇرەس", "ىستىق جاس", "كۇرەڭ ات"سۇيگەن جار، سۇيەنگەن جان", بوز جورعا ات", "نۇر ءجۇزى", "نۇر جۇرەك", "ۋلى دەنە".

شاكارىم ولەڭدەرىن ادەمى تەڭەۋ، ۇشقىر قاناتتى سوزدەرمەن اجارلاپ بەرۋگە شەبەر:

قايران جاستار قاپىدا قولعا ءتۇستى،

ەلتىگەن بورىدەي بوپ جەگەن ۋعا...

باباڭنىڭ نۇر جۇرەگى بولدى مۇزداي،

جازاسىز جاسقا ەشكىمنىڭ جانى قىزباي...

كوپ نايمان ەكەۋىنە تۇر انتالاپ،

بەينە ءبىر سوياتۇعىن مالعا بالاپ...

ىندىن قويىپ تىڭداساڭ سارناعانىن،

ساقتانباساڭ العانداي اقىلدى ۇرلاپ... [1].

اقىن داستاندارىندا ەكىۇداي قۇبىلىس، تۇسىنىكتەردى ۇشتاستىرا، شەندەستەرى بەرەتىن جولدار دا كەزدەسەدى. وسى سوزدەرىمىزدى دالەلدەۋ ءۇشىن تاعى دا پوەمالارعا ۇڭىلەيىك:

اقىلدىڭ كەيى ءىس جاۋى، كەي ءىس دوسى،

بۇل ەكى ىستەن بولمايدى ءومىر بوسى...

مەنى دە كەدەي ەمەس، بايعا بەرگەن،

كۇيەۋىم وتكەن جازدا ۇرىن كەلگەن...

قىزاردى، ءبىر اعاردى بايدىڭ قىزى،

بەتكە شىقپاي تۇرا ما جۇرەك ءىزى؟

ءىشى ىستىق، سىرتقى دەنە سۋىق تارتىپ،

سالقىن تەرمەن مولدىرەپ نۇرلى ءجۇزى...

الدىڭا كەشۋ سۇراپ كەلىپ ءتۇرمىن،

كوزگە ءتىرى بولسا دا، ءولىپ تۇرمىن...

ال پوەمالاردان الىنعان تومەندەگى جولدار ۇتىمدى پاراللەليزمگە مىسال بولا الادى:

قازا كەلسە، مالدىدان مال تايماي ما،

اجال جەتسە، باتىردان جان تايماي ما؟

ازار بولسا كۇيەۋىڭ جاستاۋ شىعار،

جارلى بايىپ، جاس ءوسىپ، قارتايماي ما؟

جاس تۇزەلىپ، تۇرلەنىپ، ەر جەتپەي مە؟

بويىنداعى بالالىق ءبىر كەتپەي مە؟

اسىققاندىق ەمەس پە مىنا ءسوزىڭ،

جاقسى ايەل جامان ەردى تۇزەتپەي مە ؟

داستانداردا قۇبىلتۋدىڭ ءبىر ءتۇرى مەتافورالار دا كەزدەسەدى. ءبىر عانا مىسال: "جىلى جۇرەك وزىنە جار تاپقانداي، تىنشىمادى، تۋلادى، ءجۇز قۇبىلدى".

سونداي - اق "ەڭلىك-كەبەكتەگى" مىنا ءبىر بەينەلى جۇمباقتىڭ استارىندا قانشالىقتى كوركەم وبراز جاتقانىن اڭعارۋ قيىن ەمەس:

قابەكەڭ ءسوز ايتپايدى جۇمباقتاماي:

- ەي، كوبەي، سۇڭقار قالاي، تاۋىق قالاي؟

توقتامىس جولاۋشىلاپ كەتىپ ەدى،

سول كەلگەنشە وتپەي مە ۋاقىت تالاي؟

كوبەي مۇنى ۇقتى دا قايتىپ كەتتى،

توبىقتى كەڭەس قىلعان توپقا ءجاتتى.

قابەكەڭ ەكى-اق اۋىز جۇمباق ايتتى،

ول ءسوزىنىڭ ماعىناسى مىناۋ دەپتى:

"ەڭلىكتى الىپ قاشقان - كەبەك باتىر،

ونى ايتپاي-اق ءبىزدىڭ بي ءبىلىپ جاتىر.

"تاۋىق" دەپ قىزدى ايتادى، "سۇڭقار"-كەبەك،

توقتامىسقا قاراتىپ قوي دەيدى اقىر.

مۇنداي مىسالدار شاكارىم اقىن پوەمالارىنىڭ ءون بويىنان ۇشىراسىپ جاتادى.

اقىن پوەزياسىنداعى فيگۋراعا كەلەتىن بولساق، اقىن ءسوز تىركەستەردى داعدىلى سينتاكسيستىك قالىپتان گورى وزگەشە ورالىممەن، ايرىقشا ايشىقپەن قۇرادى. ءسويتىپ، سوزدەرگە ەرەكشە لەپ، ەكپىن، تىنىس بەرىپ، جاڭاشا جان بىتىرەدى.

شاكارىم ولەڭنىڭ اسەرىن كۇشەيتەتىن باسقا دا تاسىلدەرمەن بىرگە، ونىڭ قايتالاي ءتۇرىن دە ورىندى قولدانادى. ول ءسوزىن ارناپ وتىرعان وقىرماننىڭ نازارىن اۋدارىپ، ىقىلاسىن باۋرىپ العىسى كەلگەن تۇستاردا ءسوزدى مارتەبە قايتالاپ، ءارى تارتىمدى، ءارى وقىعاندا بىردەن ەستە قالاتىنداي ەتىپ جەڭىل ۇيقاستارعا قۇرادى.

سول سوعىس - حان ابىلاي كەلگەن قىزى،

قالماقتىڭ سىباعاسىن بەرگەن كەزى...

"شىراعىم، بال اشتىم دەپ مال المايمىن،

ول ءۇشىن ساعان اقىل سال المايمىن.

جامان ايتسام، جابىعىپ قالا كورمە،

جىننىڭ ءسوزىن جاسىرىپ قالا المايمىن...

كەبەك مۇنى ەسىتىپ كوپ ويلادى،

اسىقپاي ءبىراز عانا ەپ ويلادى.

ءتۇنى بويى قىز مەنى سىناپتى عوي،

مەن دە مۇنى سىنايىن دەپ ويلادى"...

باباڭ ايتتى: "ولتىرەر جۇمىس ەمەس،

تاسپەن اتىپ ولتىرمەك بۇل ءىس ەمەس.

بىرەۋدىڭ نەكەلىسىن بۇزباعان سوڭ،

قانىنا ورتاق بولۋ مۇمكىن ەمەس".

پوەمالار تىلىندەگى تاعى ءبىر ەرەكشەلىك - شاكارىمنىڭ ازىرگە دەيىن بارلىق قازاقتىڭ ورتاق قازىناسىنا قوسىلىپ ۇلگەرمەگەن جاڭا ءسوز تىركەستەرىن جاساعان اقىن ەكەندىگى. ماسەلەن، قاراستىرىلعان پوەمالاردا جاي ەرمەك ءۇشىن ەمەس، ۇيقاسقا ۇيلەستىلىكتى ساقتاۋ، تارماقتىڭ ولشەمىنەن اۋىتقىماۋ ماقساتىندا وڭدەلگەن، وزگەرتىلگەن قولدانىستار بار. ميىم، اقىلىم جەتپەي تۇر دەپ ەكىنىڭ ءبىرى ايتا بەرەتىن ۇعىمدى اقىلىم شاق ("سول اراسىن بىلۋگە اقىلىم شاق") تۇرىندە، كەشىرىم ءوتىنۋ، سۇراۋ دەگەندى - كەشۋ سۇراۋ ("الدىڭا كەشۋ سۇراي كەلىپ تۇرمىن") دەپ، بالاسى جوق، بالاعا مۇقتاج دەگەندى - بالادان كەم ("مالى كوپ، بىراق ەركەك بالادان كەم") دەپ جاڭعىرتقان.

شىن كوڭىلدەن ۇناتۋ، قالتقىسىز ءسۇيۋ دەگەن فرازەولوگيزمدەردى - ىندىنىمەن ۇناتۋ ("ىندىنىڭمەن ۇناتساڭ، بەر قولىڭدى") دەپ، جارا بايلاۋىش، جارا تاڭعىش دەگەندى - تاڭۋ ەتۋ ("اۋزىنا جاراسىنىڭ تاڭۋ ەتتى"), وققا ۇشتى دەگەندى - ساداققا ۇشتى ("باباڭنىڭ بەس بالاسى ساداققا ۇشتى") دەگەن تىركەس تۇرىندە بەرگەن.

ادامنىڭ، نە جانۋارلاردىڭ تۇتاس دەنەسى دەگەن ۇعىمدى ۇلى دەنە ("ايتەۋىر ۇلى دەنە امان قالدى") دەگەن تىركەس ارقىلى بەينەلەگەن. كەلتىرىلگەن قولدانىستاردان ماعىناعا كەلگەن كىنارات جوق، ونىڭ ەسەسىنە ەستىلۋ اۋەنىندە جاڭالىق، وزگەشەلىك بار.

شاكارىم - حالىق تاريحىنان، ەتنيكالىق، ەتنوگرافيالىق دەرەكتەردەن مول حابارى بار اقىن. سول سەبەپتى وونىڭ پوەمالارىنداعى حالىقتىق ساحنالار ءارى نانىمدى، ءارى كوركەم كەستەلى. ول اسىرەسە حالىق ءتىلىنىڭ ءنارلى بوياۋلارىن، ماقال - ماتەلدەردى بارىنشا ۇتىمدى ءارى مولىنان پايدالانىپ وتىرادى.

اقىننىڭ قاي داستانىن قاراستىرساق تا، ولاردا حالىق ويىنىڭ مايەگى بولىپ تابىلاتىن ماقال - ماتەلدەر مەن قاناتتى سوزدەردىڭ مولدىعى كوزگە تۇسەدى.

"ساقتىقتا قورلىق جۇرمەس" دەگەن بار عوي،

ساقتانباساڭ ارتقىعا ءسوز بولسارسىڭ"...

"پالەدەن ماشايىق تا قاشقان" جوق پا،

قايتىپ رازى بولايىن بەرگەن ۋعا؟"...

"يەسىمەن اس ءتاتتى" دەپ ەڭلىكتى

شاقىرىپ اپ ەكەۋى وتىردى جەپ.

ماتاي دا سوقتىققان جوق ءتىپتى نەگەن

ماقال بار "ەل قۇلاعى ەلۋ" دەگەن...

"ولەردە ءۇش تىلەك بار دەۋشى ەدى" عوي،

قۇداي ءۇشىن، بەرسەڭدەر، مەن سۇرايىن...

بولسىن دا مامبەتەيدىڭ ءبىر ايتقانى،

"ەركەك توقتى قۇرباندىق" دەگەن كانە.

مىنە، وسىنداي تولىپ جاتقان ماقال - ماتەلدەر اقىن جىرىنىڭ كەستەسىن ارلەندىرىپ تۇرعانى انىق.

اقىن پوەمالارىندا ومىردەن ەكشەلىپ الىنعان، تەرەڭدىك تولعامدار مەن فيلوسوفيالىق تۇيدەك - تۇيدەك ويلار بار.

ولار بىردە كەيىپكەر سوزىمەن كەلسە، كەيدە ايتار وقيعاعا كىرىسپە وي رەتىندە بەرىلەدى.

"ەڭلىك - كەبەك" پوەماسى مىناداي جولدارمەن باستالادى:

وتكەن ادام بولادى كوزدەن تاسا،

ءولدى - ءوشتى، ونى ەشكىم ويلاماسا.

ول كەتسە دە بەلگىسى جوعالمايدى،

كەرەكتىسىن ەسكەرىپ، ۇمتىلماسا.

اقىل دەگەن دەنەگە ەگۋلى ءدان،

سۋعارىلسا كىرەدى وعان دا جان.

اقىلدىڭ ءوسىپ - ءونىپ زورايماعى -

كورگەن، بىلگەن نارسەدەن عيبرات العان.

ەسىتىپ، ءبىلىپ، ءىوز كورىپ ويعا سالماق،

وتكەن ىستەن ادامزات ءبىر ۇلگى الماق.

قىزىقپاق، نە جەك كورمەك، جيىركەنبەك،

باستان كەشكەن ءار ىستەن بەلگى قالماق.

اقىلدىڭ كەي ءىس جاۋى، كەي ءىس دوسى،

بۇل ەكى ىستەن بولمايدى ءومىر بوسى.

دوسىڭدى جاۋ، دۇشپاندى دوس كورسەتىپ،

كوزدى بايلاپ ءناپسىنىڭ قىلعانى وسى.

ەندى بىردە قورىتىندى ويلار كەيىپكەر ءىس-ارەكەتىن سۋرەتتەۋمەن استاستىرىلىپ بەرىلەدى:

نە كۇشتى، ويلاساڭىز، تاعدىر كۇشتى،

كىم توقتاتار ازەلدە بولماق ءىستى.

"ولسەم بىرگە ولمەكشى سەرتىم بار", - دەپ،

مىنگەستىرىپ الۋعا اتتان ءتۇستى.

اقىن قالقامان مەن مامىر ديالوگى ارقىلى ءوزىنىڭ گۋمانيستىك سارىنعا تولى تولعامدارىن جەتكىزەدى:

- ەي، قالقامان، تەگى جوق، قۇداي جالعىز،

مۇقتاج ەمەس جولداسقا ءتىپتى ارمانسىز.

ادامزاتقا كومەكسىز، ماحابباتسىز

ءومىر قىزىق دەگەندى ەستەن قالعىز.

جوق بولسا ماحابباتتى ءبىر سۇيگەنىڭ،

ويلاشى، كەرەگى نە دۇنيەنىڭ؟

ءسۇيسىن، جولداس بولسىن دەپ جاراتتى اللا،

بۇل تۋرالى بىلگەنىم وسى مەنىڭ.

پوەمالارىنىڭ بايانداۋ سارىنى، كوركەمدەۋ جۇيەسى - بۇكىل بولمىس - بىتىسىنەن كانىگى شەبەرگە عانا ءتان سالقىن سابىر، ءسوز نارقى ناقتى بايىپتالعان سۋرەتكەرلىك، وتكەن تاريحتى، كونە تۇرمىستى، قازىرگى احۋالدى تەرەڭ تانىعان بىلگىرلىك كورىنەدى. وقيعاعا باي، دراماعا تولى، جاندى تۇلعالارى ناقتى دارالانعان، قالامگەرلىك مۇرات ايقىن تاڭبالانعان پوەمالاردىڭ كولەمى تاڭقالارلىقتاي شاعىن. بىراق وسى شاعىن كولەمگە روماندىق ماتەريال سىيعان.

كەزىندە ۇلى اباي شىعارماشىلىعى جايىندا ءسوز قوزعاي كەلىپ بەلگىلى عالىم ا. نۇرقاتوۆ: "اباي پوەمالارى نەگىزىنەن بايانداۋ ستيلىندە جازىلعان. ولاردا ەپيكالىق سارىن باسىم. اۆتورلىق تەبىرەنىستەر، ليريكالىق شەگىنىستەر، كەيىپكەرلەردىڭ ىشكى مونولوگتارى اباي پوەمالارىندا جوققا ءتان", - دەگەن بولاتىن" [2].

شاكارىم پوەمالارىنىڭ جازىلۋ ستيلىندە دە ۇلى ۇستازىنا ۇقساستىق بار. ونىڭ داستاندارى دا نەگىزىنەن بايانداۋ ۇلگىسىندە جازىلعان. ول زاڭدى دا. ويتكەنى، بۇل داۋىردە كوركەم دە بەينەلى سۋرەت جاسايتىن قازىرگى ۇعىمداعى پوەمالار ءداستۇرى ءالى دە تولىق قالىپتاسا قويماعان بولاتىن.

"ابايدى قازاقتىڭ جاڭا ۇلگىدەگى پوەما جانرىن ومىرگە اكەلگەن اقىن دەي تۇرساق تا، - دەيدى زەرتتەۋشى ب. ابدىعازيەۆ، - بۇل كەزدە نەگىزىنەن بۇرىننان كەلە جاتقان داستان ءداستۇرى ۇستەم تۇرعاندى. ابايدىڭ رەاليستىك پوەمالارى دا، شاكارىمنىڭ ودان كەيىنگى داستاندارى دا وسى داستۇردە تۋدى" [3].

ءبىر ايىرماسى - شاكارىم داستاندارىندا اۆتورلىق تۇيىنگە كەيىپكەرلەردىڭ ديالوگتارى مەن مونولوگتارىنا ايرىقشا ماڭىز بەرىلگەن. بۇل ۇستاز ءداستۇرىن ىلگەرى دامىتۋداعى شاكىرت اقىننىڭ جەمىستى ىزدەنىسى دەۋ كەرەك.

شاكارىم شىعارمالارى عاسىرلار بويى سارالانىپ، قالىپتاسقان حالىق پوەزياسىنىڭ كوركەم ءتىلى مەن قاناتتى سوزدەرىن، شىعىس اقىندارىنىڭ سۇلۋ دا سىرشىلدىق سيپاتتاۋلارىن، باتىس پەن ورىستىڭ رومانتيك اقىندارىنىڭ سابيدەي سەزىمتالدىعىن، ال ۇلى ۇستازدىڭ ابايدىڭ شەبەرلىك ءداستۇرىن ۇلگى تۇتىپ، قازاق پوەزياسىندا وزىنشە جاڭادان قايتالانباس ورنەك سالدى. ونىڭ پوەزياسىنىڭ ماعىناسى تەرەڭ، يدەياسى جوعارى، سىرتى سۇلۋ جۇپ - جۇمىر، اسەرى مەن اسەمدىگى بىردەي ءمىنسىز ۇلاسىپ جاتىر. مازمۇن مەن وي كومكەرىلگەن، بەينەلەنگەن ءتۇردىڭ بىرلىگىن تانىتاتىن قارىمدى سۋرەتكەرلىك.

ادەبيەتتەر

1. قۇدايبەرديەۆ ش. ولەڭدەر مەن پوەمالارى. - الماتى: جالىن، 1988.

2. نۇرقاتوۆا ا. ابايدىڭ اقىندىق ءداستۇرى. - الماتى: عىلىم، 1966.

3. ابدىعازيەۆ ب. اسىل ارنا. - الماتى: قازاق ۋنيۆەرسيتەتى، 1991.

«www.vestnik-kafu.info» سايتى