كيللەر ينتەرنەت-2
وسىدان تۋرا ون شاقتى جىل بۇرىن «كيللەر-ينتەرنەت » دەگەن ماقالا جازعان ەك. قازىرگىدەي قاپتاعان بايلانىس مەسسەندجەرلەرى بولماسا دا، ول كەزدە mail. ru اگەنتتىڭ زامانى شەڭگەلدەي دۇرىلدەپ تۇرعان. وسى اگەنتتىڭ كەسىرىنەن تالاي ادام قازا بولعان ەدى . سال ءۇزىندى كەلتىرسەك «باياعىدا ىبىراي اتامىز ارمان ەتكەن «ايشىلىق الىس جەرلەردەن، جىلدام حابار العىزعان» اينالايىن ينتەرنەت ادامزات بالاسىن جاڭا وركەنيەت بيىگىنە كوتەرگەنىمەن، بۇرىن بەلگىسىز بولىپ كەلگەن قاپتاعان پروبلەمالاردىڭ پىلىگىنە «قان جۇگىرتتى». بۇگىنگى تاڭداعى ەڭ وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى -سۋيتسيد، ياعني ءوزىن-ءوزى قاساقانا ولىمگە قيۋ بولىپ تۇر. ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك «قازاقستان الەم بويىنشا، قارعىس اتقىر» - كەسەپات جونىنەن العاشقى وندىقتان ويىپ ورىن الىپتى. 100 مىڭ ادامعا شاققاندا، 20 ادامنان كەلەدى ەكەن. «بۇل - وتە قاۋىپتى» دەيدى، وسى سالانىڭ مايىن ىشكەن ماماندار. شىندىعىندا، قازىر جاسوسپىرىمدەردىڭ سانالى تۇردە ءوز ومىرىمەن قوشتاسۋى جيىلەپ كەتتى. گازەتتەردى اشىپ قالساڭ دا، تەلەديداردى باسىپ قالساڭ دا، راديونى قوسىپ قالساڭ دا، ءبىر حاباردىڭ ءىزى سۋىماي جاتىپ، ەكىنشى ماسەلە ەلىمىزدىڭ ءبىر بۇرىشىندا ءتىلىن سالاقتاتىپ تۇرعانى.
جاڭىلماساق انە ءبىر جىلى وسكەمەندىك ءبىر بويجەتكەن ءوز اۋلاسىندا اسىلىپ ءولدى. ينتەرنەت ارقىلى عاشىقتىق عازالدارىن توگىپ-توگىپ، قيالىنداعى ايبىندى سەرىسىمەن ۇزاق سىرلاسىپ، ءتاتتى-ءتاتتى قيالعا شومىلىپ جۇرگەن بويجەتكەن جىگىتىنىڭ مىگىت بولىپ شىققانىن بىلگەندە بۋلىعىپ بۋىنىپ قالعان. وقيعا بىلاي بولعان. بۇگىندە ۇلكەن-كىشىنى دە تورىمەن وراپ العان mail. ru اگەنت ارقىلى جاس قىز سەنىمدى سەرىسىمەن تانىسقان. ءسوزى سىپايى، زيالىلىعى بايقالىپ تۇراتىن جىگىت بويجەتكەندى بىردەن باۋراپ الادى. قيالىنداعى جىگىت بەينەسىنە كەز بولعان قىرمىزى قىز بىردەن «قۇلاپ تۇسكەنگە» ۇقسايدى. جىگىت تە قۋ ەكەن ءوزىنىڭ مەملەكەتتىك ماڭىزى بار مەكەمەدە جۇمىس ىستەيتىنىن ايتىپ، جاڭا عاشىعىنا ادەتتەگىدەن تىس 10 ساننان تۇراتىن تەلەفون ءنومىرىن بەرىپ، حابارلاسىپ تۇرۋىن وتىنگەن. ءوزى تەلەفون سوعا المايدى. وعان قىزمەتى رۇقسات ەتپەيتىن كورىنەدى. العاشىندا بۇل نومىرگە سەكەممەن قاراعان قىز بولاشاق جارىنىڭ قۇپيا مەكەمەدە قىزمەت ىستەيتىنىن ەسەپكە الىپ، كوڭىلى ورنىعادى. ارادا ءبىر شاما ۋاقىت وتكەندە وعان 290 مىڭ تەڭگەلىك تەلەفون اقىسىن تولەۋ تۋرالى حابارلاما كەلەدى. سويتسە، زيالى بوپ كورىنگەن سەرىسى، قيالشىل بويجەتكەندەردىڭ سەزىمىن ساۋداعا سالىپ سول ارقىلى پايداعا كەنەلىپ جۇرگەن الاياق بوپ شىعادى. مۇنداي قورلىققا توزبەگەن ءارى مول قاراجاتتى تولەي المايتىنىن بىلگەن قىز ءوزىن-ءوزى ءولتىرىپ تىنادى.»
قازىر بۇنداي ماسەلە بالانىڭ ويىنشىعى سەكىلدەنىپ قالدى. يۋتۋب، ينستاگرام، فەيسبۋك، تۆيتەر، ۆ كونتاكتە، ۆاتساپ تولىپ جاتقان جەلىلەردى بىلاي قويعاندا بالالاردى تەگىن ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتىپ، بىرەۋى ماسكەۋدە، بىرەۋى امەريكا، بىرەۋى قازاقستاندا وتىرىپ ءۇش -ءتورت ادام بىرىگىپ ويناي بەرەتىن اتىس-شابىس ويىندارى كەيىنگى كەزدە كەڭ تاراعانىن ۇيدەگى قۇدايدان قالاعان العان قاراعىمىزدىڭ كوزى قىزارىپ، ساباق وقىدىم دەپ وزىمەن-ءوزى سويلەپ وتىراتىنىن كورىپ سەكىم الىپ قالعانىم بار. زاماناۋي تەحنيكانىڭ ءتىلىن بالانىڭ جەتىك مەڭگەرگەنىنە قۋانعانىممەن ىشتەي ءبىر قاۋىپتىڭ بارىن سەزىپ وتاناسىنا ۇنەمى قاداعالاۋدى تاپسىرىپ، بالانىڭ كۇن سايىن مىنەز- قۇلقىن ءوزىم دە اڭداپ ءجۇردىم. بىراق «ساباقتان قولى بوساعاندا ءتىل ۇيرەنسىنشى» دەپ شەت ەلدىك بالالارمەن سويلەسىپ، ويناعانىنا اسا قارسىلىق بىلدىرمەدىم. جامان نارسەنىڭ پايدالى جاعى دا بولۋ كەرەك دەپ توپشىلادىم. جاماننان جاقسى نارسە ۇيرەنىپ شىقسا نەسى ايىپ. ونىڭ ۇستىنە پەداگوگيكادا ويىن ارقىلى بىلمەيتىندى ۇيرەتۋ، تاربيەلەۋ ءتاسىلى ەڭ وزىق ءادىس بولىپ سانالادى.
ءسىز دە وسىلاي دەپ اقتالاتىن شىعارسىز تۇينەگىڭىزدىڭ كوزى قىزارىپ تۇنىمەن كومپيۋتەر قاراعانىن بىلە تۇرا «مەنىڭ بالام الدەقايدا اقىلدى عوي ونىڭ ۇستىنە ساباق ۇلگەرىمى دە دۇرىس» دەپ توپشىلاپ.
الايدا بۇل ويىمىزدىڭ تەرىستىگىن جاقىندا تالدىقورعان قالاسىندا ءوز اناسىن ءوزى قىلقىندىرىپ ءولتىرىپ، پىشاقتاعان ءجاسوسپىرىمنىڭ قىلىعىن ەستىپ توبەمىزدەن اشىق كۇندە جاي تۇسكەندە بىراق سەزىپ قالدىق تا بىلدىرتپەي ءوز بارماعىمىزدى ءبىز دە قىرشىپ الدىق. بالا تاريبەسىنە دۇرىس كوڭىل بولمەسە ميلارى عالامتورمەن شىرمالىپ قالعان باۋىرىڭ ەتىڭىزدىڭ ءوتىڭىزدى جارىپ، جاڭىڭىزدى جۇلىندايتىنىن ۇقتىق. كوزگە كورىنبەيتىن ينتەرنەتتەگى «يتەلگىلەر» بالاڭىزدىڭ ساناسىنان ساڭلاۋ تاۋىپ ەنىپ، تانىمىنىڭ تورىنە قوسىنىن تىگىپ، بىلدىرتپەي بيلىگىن جۇرگىزىپ وتىرعانىن ۇقتىق. ال ول «قانىشەردى» جەر-كوكتەن يتپەن ىزدە، مىقتىق ات، زاماناۋي «اقىلدى» قۇلتەمىرلەردىڭ كومەگىنە جۇگىن ءبارى ءبىر تاپپايسىز. سايتانمەن سىبايلاستىڭ كوزگە كورىنبەس قورعانىن تابۋدان، التىن مەن مۇناي قورىن بارلاۋ الدە قايدا وڭاي.
بۇل وقيعانى وسى جەردەن قايىرىپ، ارا كۇن سالماي شىمكەنتتەن شىققان وقيعاعا قۇلىق قويساڭىز ءبىر ءۇيلى جاندى ءوزىنىڭ دوسىن، ونىڭ 2005 جىلعى بەيكۇنا ءىنىسىن، ولاردىڭ اينالايىن اناسىن قولى قالتىراماي قىناداي قىرا سالعان ءجاسوسپىرىمنىڭ بار كوزدەگىنى دوسىنىڭ جاقىندا ساتىپ العان مۇمكىندىگى مىقتى، ويىن ويناۋعا الدەقايدا ءتيىمدى قىمبات كومپيۋتەرى بولىپ تۇر. زامانى قۇلشا يلەگەن زومبي بالاعا ادام ومىرىنەن دە، دوستىقتان دا (دوستىق دەۋگە اۋزىڭ بارمايدى) بىر قۇلتەمىر قىمبات. ايتپەسە ءجاي سۇراپ الۋعا دا بولاتىن زاتتى يەمدەنۋ ۇشىن قاندى قاساپ جاساۋدىڭ نە ءجونى بار ەدى. بارىنە ويىن كىنالى. ويىنداعى كوزگە كورىنبەس «كيللەردىڭ» تاپسىرماسى ايىپتى. بىراق زاڭ بويىنشا سورلايتىن جاس ءومىرىن دە وزگەنىڭ ومىرىندە كۇل تالقان ەتكەن بوزبالا عوي.
ينتەرنەت دەگەن جارىقتىق تۇرمىسىمىزعا دەندەپ ەنگەندە الاقايلاپ قۋانعان ەك. جۇمىس جەڭىلدەدى. «سۇراعانىڭنىڭ الدىڭنان، ىزدەمەي-اق تابىلىپ» جاتقانىنا ءماز بولدىق. راس جاقسى جاعى جەتەرلىك. الايدا عالامتوردىڭ ءبىر شىرماۋىنان ءبىر شىراماۋىنا ءوز ەركىمىزبەن ەكپىندەي ەنىپ، ءوزىمىزدى ءوزىمىز قىلقىندىرىپ جاتقانىمىزدى ەندى-ەندى عانا ءسال ء–سال ۇعا باستادىق. الايدا ودان ەندى باس تارتا المايتىنىمىز، ونسىز ءومىرىمىزدىڭ «قاراتۇنەك» بولاتىنىن ءبارىمىز جاقسى بىلەمىز. قالتا تەلفونىنىڭدى ءبىر ساتكە ۇمىتىپ كەتسەڭ ەل-جۇرتسىز جاپاندا جالعىز قالعانداي سەزىنەتىمىز تاعى بار. راس عالامتور الەۋمەتتىك سان الۋان ماسەلەلەردى كوتەرىپ قوعامنىڭ وڭشالۋىنا، ونىڭ تۇيتكىلدى ماسەلەرىنە قوعامنىڭ، سول ارقىلى بيلىكتىڭ نازارىن اۋدارۋعا تاپتىرماس قۇرال. ءتىپتى دەموكراتيانىڭ جارقىن ۇلگىسى، ءمىنسىز مىنبەرى سياقتى ويىڭا نە كەلسە سونى ايتاسىڭ. «ءوزىڭ دە بارمەن كوزگە ۇرىپ، ماقتانعىڭ كەلە مە جەلىگە سال، جالاڭاش ءمىنسىز ءمۇسىنىڭدى كورسەت، ولەڭ، اڭگىمە جاز، كىجىن، اقىل ايتىپ دانىشپانسى، باتىرسىن، قوقيلانىپ قورازدان، ءتىپتى بىرەۋلەر بىرەۋلەردى ولتىرەيىن دەپ جاتسا كومەكتەسپە كەرىسىنشە بەينەجازبا جاسا دا تاعى جەلىگە سال، لايك جينا، سول ءۇشىن سەن تانيتىن تانىمايتىن الدەكىمدەردىڭ يۋ-قيۋ بوپ جاتقانىنان سىرتتان باقىلاپ ءماز بول. ءتىپتى قازىر جۋرناليست ماماندىعىنىڭ ءمانى كەتىپ بارادى. گازەت-جۋرنالدىڭ دا كۇنى تاياۋ سىقىلدى. اركىم وزىنە ءوزى جۋرناليست. قولىنداعى تەلەفونىن الادى دا پىكىرىن جازىپ، نوقتاسىن سىپىرىپ جەلىگە جىبەرە سالادى. ونىڭ سالدارى، ساراپتاۋى، توپشىلاۋى، رەسميلىگى سەكىلدى ماسەلەلەرگە باس اۋىرتىپ جاتپايدى، ءوزىنىڭ كوڭىل-كۇيى قالاي سولاي اقپار بەرەدى. بۇعان ارنايى زاڭمەن سۇزگى قويۋ، بۇعاتتاۋ سەكىلدى ماسەلەلەر بولەك تاقىرىپتىڭ ارقاۋى.
بۇل از دەسەڭىز رەسمي تىركەلگەن قاپتاعان اقپارات قۇرالدارى قوعامداعى ەڭ سۇرقاي وقيعالاردى الىپ كورسەتۋ ارقىلى رەيتينگ جينايدى. كەيدە ويلايسىڭ وسى قوعام نازارىن اۋدارامىز دەپ ءجۇرىپ كەيبىر جابىق تاقىرىپتاردى اشىق كورسەتۋ ارقىلى بويىندا سوعان بەيىم «جىنى بار» قانىق بۇزىق جانداردىڭ «وسىلاي جاساسا بولادى ەكەن-اۋ» دەگەن ويلارىنا وت تامىزىپ جاتقان جوقپىز با دەپ. تىپتى بىرەۋدىڭ ۇيىندەگى ۇرىس كەرىس تە قازىر قوعامدا قىزۋ تالقىلاناتىن ماسەلەگە اينالدى. «ەرلى –زايىپتىنىڭ ورتاسىنا ەسى كەتكەن تۇسەدى» دەگەن اتا-بابامىزدىڭ وسيەتىن ساندىققا سالىپ قۇلىپتاپ تاستاعالى قاشان.
ءبىردى ايتىپ بىرگە كەتەسىڭ ينتەرنەتتىڭ سالدارىنان قورىققان اتا-انالار «ويباي ەندى ينتەرنەت دەگەن بالەنى ۇيدەن الاستايمىز» دەگەنىمەن، شارۋا وڭتايلى شەشىلمەيدى. ءبىر كۇن، ءبىر اي شەكتەۋ قويعانمەن، قالاي قوسىلىپ كەتكەنىڭدى ءوزىڭ سەزبەي قالاسىڭ. سەبەبى، سەن باس تارتقانمەن باسقالار باس تارتا المايدى، ءبارى-ءبىر سول جىلىمنىڭ جىلعاسىنا تۇسەمىز.
قازىر ينتەرنەت ارقىلى ۆيرتۋالدى عۇمىر كەشەتىن جاندار سانى بىزدە دە جىرتىلىپ ايىرىلادى. نەنى قالاسا دا ينتەرنات ارقىلى الادى. ينتەرنەتتە ءبارى بار. كيىم –كەشەك، ازىق-تۇلىك ءبارى سوندا. تەك ءتىلىن تاپ. ءتىپتى پىسىق بولساڭ ءتۇرلى باعدارلامالار قۇراپ نەمەسە جاساپ قويعان دايىن باعدارلامالارعا قوسىلىپ اقشا تاپ. تاۋىپ جاتقاندار دا جەتەرلىك. ولاردىڭ كىم ەكەنىن ءسىز مەنەن دە جاقسى بىلەسىز. جانە سول جانداردىڭ ءوز-وزىنەن كۇيزەلىپ دەپرەسسياعا ۇشىراپ جاتقانىنان دا حابارىڭىز بار شىعار. شەت ەلدىك كينولاردان كوپ كورەتىن الگى پسيحولوگتاردىڭ كومەگىنە جۇگىنىپ جاتاتىن جۇرتتىڭ بايبالامىن ەندى ۇقتىق. قازىر ناعىز زاماناۋي ماماندىق وسى پسيحولوگتار بولماق. سىزگە اقىل ايتىپ، ءومىرىڭىزدى تۇزەۋگە كومەكتەسەدى، ءتىپتى ءسىزدىڭ ەشكىمگە ايتا المايتىن، ساندىراق قيالي ويلارىڭىزدى تىڭداپ، ىشىڭىزدەگى قىجىلدىڭ قوياسىن اقتارۋعا كومەك كورسەتەدى. نە دەگەن ىزەتتىلىك، ىزىگىلىك. الايدا بۇل يماندىلىق ارەكەتتىڭ دە باعاسى ۋداي قىمبات بولماق. ەندى ءسىز بىرەۋگە ويىڭىزدى تىڭداتۋ ءۇشىن ءبىرىنشى اقشا تولەۋگە ءماجبۇر بولاسىز. سوسىن اقشاڭىزدى العان ءبىر بەيباق ءسىزدى كۇنى-ءتۇنى تىڭداۋعا بار، مالتاڭىزدى ەزىپ-ەزىپ قايتىڭىز. اقشاڭىز جوق بولسا، اسىلىپ، اتىلىپ ءولىڭىز، نەمەسە «ورتەنىپ ولەم»، «پالەنبايىنشى قاباتتان سەكىرەم» دەپ جۇرتتى دۇرلىكتىرىڭىز ءبارى مارحاببات. ينتەرنەتتىڭ كورىنبەس قورعانىندا وتىرعاندا ميلليونداعان دوسى، جاناشىرى بار جان، شىنايى ومىردە مۇلدە جالعىز بەيباق، ناعىز تاسماڭداي. سەنسەڭىز دە سەنبەسەڭىز ناعىز لىپاسىز شىندىق وسى.
ءجا، بۇنى دا قويشى. ءبىز الاڭداپ وتىرعان جايت - بالامىزدىڭ بولاشاعى. «بۇگىنگى مەكتەپ وقۋشىسى - ەرتەڭگى ەل تىرەگى» دەگەن ۇرانداتقان ءسوزدى ءسىز دە ىشىڭىزدەن قايتالاپ وتىرعان شىعارسىز. ەرتەڭىمىز قالاي بولماق. كىمگە سەنەمىز. بالالارىمىز ءۇش ءتىل ءبىلسىن دەدىك. الدى ءبىلىپ ۇلگەردى. زامانعا ساي بولسىن دەدىك ونى دا يگەردىك. تەحنيكا ءتىلىن ءبىلسىن دەپ ەك ءتىپتى اسىپ ءتۇستى. تۇسكەنى سونشالىق ءوز بالامىزدى وزىمىزگە بوتەن ەتىپ الدىق. تاربيەنىڭ وشاعىنان ىس شىعارىپ، يس ءتيدىرىپ العانىنىمىزدى ەندى ءبىلىپ وتىرمىز.
وسى تۇستا تاعى ءبىر ويدىڭ ۇشىعى شىعادى. قازىر نە كوپ جالعىز باستى، ءبىر بالاسى بار انالار كوپ. سوڭعى كەزدە كۇيەۋگە تيمەي-اق جولدان بالا تاۋىپ الىپ ەركىن ءومىر سۇرگىسى كەلگەن باقۋاتتى، ءوز كاسىبىن ءوزى دوڭگەلەتكەن قىز- كەلىنشەك كوپ. ولار بىرەۋدىڭ كىر-قوڭىن جۋىپ، بايىنا جاۋتاڭداپ قاراپ، ونىڭ ويىمەن ساناسقاننان گورى ءبارىن ءوزى شەشكەندى ءجون كورەدى. بالاسىن دا ءوزى قالاي بولسا سولاي ءتالىم بەرەدى. شىنتۋايتىندا جۇمىس باستى كەلىنشەكتەردىڭ بالاسىن وزگەلەر ماسەلەن بالا كۇتۋشىلەر تاربيەلەيدى. بالا كۇتۋشىلەردىڭ كوبىنە بالانىڭ جەكە تۇلعا بولىپ وسكەنى ەمەس، كۇنىنىڭ تىنىش وتكەنى پايدالى، بالا اۋىرماسا، جىلاماسا بولدى. ويىن قوسىپ بەرەدى، ينتەرنەتكە ەركىن كىرگىزەدى. تەك شەشەلەرى كەلە جاتقاندا ءسال-ءپال ەرتەگى وقۋى مۇمكىن. دەمەك بالانىڭ جاڭا-جاڭا ءبۇر جارىپ كەلە جاتقان تانىمىن ينتەرنەتتەگى «تاربيەشىلەر» ءىي قىپ يلەيدى. ونىڭ سالدارى جوعارىداعى. ەر ادامنىڭ مىنەز قۇلقىن كورىپ وسپەگەن بالا ءبارى ءبىر جالتاڭ، نە كەكشىل بولىپ جەتىلەدى. «اكە - اسقار تاۋ» دەگەن تەڭەۋ بەكەر ايتىلماعان. اكەنىڭ سەسى بولەك. بالا ءبارى ءبىر اكەسىن ىزدەيدى. ۇل-قىزى زىڭگىتتەي بوپ ەرجەتكەندە جالعىز باستى انالاردىڭ يە بولا الماي جاتاتىن جايتتارىن كۇندە كورىپ ءجۇرمىز عوي اينالامىزدان. قايتپەك كەرەك. پسيحوگتارعا جۇگىنەمىز بە. مەكتەپتەردە قۇيدايعا شۇكىر پسيحولوگتار جەتەرلىك. بىراق ءبارى شىنايى پسيحولوگ پە. پسيحولوگيا تۋرالى اننان-مۇننان ءۇزىپ –جۇلىپ وقىعانىن شالا شارپى ءتۇسىنىپ، وقۋشىلارعا ادەمى ويىن كورسەتىپ جۇرگەن، «اقىلدىسىڭ، سۇلۋسىڭ، ءوزىڭدى ءوزىڭ يگەر، مىقتى بول» دەۋدەن ارى اسپايتىن وزدەرىنە دە ءبىر اقىلمان كەرەك جاندار ما ونى تاعى ايىرىپ الۋ قيىن.
مەكتەپتەردە كەنەۋى كەتكەن كەلەڭسىز وقيعالاردىڭ بولارى بولىپ، بوياۋ سىڭگەندە بارىپ ولاردى «جەردەن الىپ، جەرگە سالامىز» ودان نە قايىر. دەمەك ناعىز پسيحولوگيانىڭ كەلەڭسىز جايتتاردى ءار بالانىڭ تيتتەي ءبىر قىلىعىنان، يشراسىنان سەزىپ، بىلە قوياتىن ناعىز ماماندار بىزدە ءالى دايىندالعان جوق، دايىندايتىن ماماندار دا جوقتىڭ قاسى. سەبەبى ءبىز ونداي الەۋمەتتىك كەسەلمەن ەندى-ەندى عانا بەتپە-بەت كەلىپ وتىرمىز. شەت ەلدىڭ ءادىس تاسىلدەرىمەن قازاقى تۇيسىكتەگى بالالاردىڭ اڭىسىن اڭداۋ مۇمكىن ەمەس. دەمەك بىزگە ۇلتتىق نەگىزدەگى پسيحولوگيا ءادىس-تاسىلدەرى قاجەت.
سونىمەن قاتار ەندى مىڭ جەردەن شەكتەۋ قويساقتا كومپيۋتەرلىك ويىندارعا تيىم سالا المايمىز. بۇل بيزنەستىڭ ءبىر تارماعى. ونى جابۋ مۇمكىن ەمەس. بيزنەسىنە مۇددەلى قالتالى جاندار وعان ىرىق بەرمەيدى دە. ءبىزدىڭ ەندىگى مۇرات ءدال سونداي بىراق ادام ولتىرۋگە، زورلىق-زومبىلىققا يتەرمەلەيتىن ويىندار ەمەس، كەرىسىنشە ۇلتتىق پاتريوتيزمدى قالىپتاسىراتىن، ۇلتتىق ويلاۋ جۇيەسىنە، قازاقى قالىپقا نەگىزدەلگەن، يمان، يبانى سەرىك ەتكەن، جىعىلعانا جەبەۋ، سۇرىنگەنگە سۇيەۋ بولاتىن، ۇلكەنگە قۇرمەت، كىشىگە ىزەتكە ۇندەيتىن، قوعامداعى ادام بالاسىنا قاۋىپتى كەسەپاتتارمەن ۇنەمى كۇرەسىپ، سول جولدا جەڭىسكە جەتىپ، ەل قۇرمەتىنە بولەنەتىن ىزگى كەيىپكەرلەردى ارقاۋ ەتكەن، بالالاردى سالاۋاتتى ءومىر سالتىنا ۇندەيتىن ويىندار ويلاپ تاۋىپ ەنگىزۋ. بۇنداي ويىنداردى جاساۋ قازىر پالەندەي قيىندىق تۋعىزبايدى. تەك مەملەكەت تاراپىنان تاپسىرىس بەرىلىپ، باقىلاۋعا الىنسا بولعانى دەپ ويلايمىز.
ەرعازى ماناپۇلى
Abai.kz