استانا. 1 اقپان. قازاقپارات - قازاق اقپارات اگەنتتىگى رەسپۋبليكالىق باسىلىمداردا 1 اقپان، سەيسەنبى كۇنى شىققان وزەكتى ماتەريالدارعا شولۋدى ۇسىنادى.

***

استانا. 1 اقپان. قازاقپارات - قازاق اقپارات اگەنتتىگى رەسپۋبليكالىق باسىلىمداردا 1 اقپان، سەيسەنبى كۇنى شىققان وزەكتى ماتەريالدارعا شولۋدى ۇسىنادى.

***

«ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ بۇگىنگى سانىندا مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا ۇندەۋى جاريالاندى. وندا ەلباسى بۇكىلحالىقتىق سەنىم بىلدىرگەنى ءۇشىن بارشا قازاقستاندىقتارعا شىنايى ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ، باستاماشى توپقا، دەپۋتاتتارعا جانە «قازاقستان-2020» دەموكراتيالىق كۇشتەردىڭ بۇكىلحالىقتىق كواليتسياسىنا العىس ايتادى. «باستاماشى توپتىڭ وسى ۇسىنىس ارقىلى ەلباسى وكىلەتتىگىن 10 جىلعا ۇزارتۋ عانا ەمەس، ەلىمىزدىڭ وركەندەۋى جانە قوعامدىق تۇراقتىلىقتى نىعايتۋ باعىتىنداعى ىرگەلى ىستەردى جالعاستىرۋدى كوزدەگەنىنە سەنەمىن. ءبىر جاعىنان، مەن سايلاۋشىلاردىڭ باسىم كوپشىلىگىن قۇرايتىن بۇكىلحالىقتىق باستامانى كەرى قايتارا المايمىن. ماسەلەنىڭ ەكىنشى قىرى، مەن ەلباسى جانە كونستيتۋتسيانىڭ كەپىلى رەتىندە بولاشاق ساياساتكەرلەرگە جاڭىلىس باعىت سىلتەيتىن ىسكە جول بەرە المايمىن. سوندىقتان، مەنى حالىق دۇرىس تۇسىنەدى دەپ سەنەمىن. ءبىز بۇل جايتتى جاي «قابىلداۋ نەمەسە باس تارتۋ» رەتىندە ەمەس، ءومىردىڭ ءوزى ۇسىنعان دەموكراتيانىڭ تاريحي تاعىلىمى دەپ قابىلداعانىمىز ءجون. بۇل - ەلباسى مەن حالىقتىڭ اتا زاڭعا ادالدىعىن باعامدايتىن تاعىلىمدى ءدارىس. دەموكراتيالىق جولمەن سايلانعان تۇڭعىش پرەزيدەنت رەتىندە ەلىمىزدىڭ بيىك مۇددەلەرىن باسشىلىققا الا وتىرىپ، مەن رەفەرەندۋم وتكىزبەۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادىم. جۇرتشىلىقتى بولەتىن «رەفەرەندۋم الدە سايلاۋ» دەگەن تاڭداۋدىڭ ورنىنا مەن حالقىمىزدىڭ ەركى مەن دەموكراتيالىق قاعيداتتارعا ادالدىعىن ەسكەرەتىن جانە ءبىزدى بىرىكتىرەتىن جولدى ۇسىنامىن. مەن وكىلەتتىگىمنىڭ ەكى جىلعا قىسقاراتىنىنا قاراماستان، مەرزىمىنەن بۇرىن پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزۋ تۋرالى ۇسىنىس ەنگىزەمىن. ءتيىستى زاڭ پارلامەنتكە ۇسىنىلادى»، - دەپ اتاپ كورسەتكەن ۇندەۋدە پرەزيدەنت.

وسى باسىلىمدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق كەڭەسى توراعاسىنىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا وزگەرىس پەن تولىقتىرۋ ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا سايكەستىگى تۇرعىسىندا تەكسەرۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسيالىق كەڭەسىنىڭ نورماتيۆتىك قاۋلىسىنا تۇسىندىرمەسى جارىق كوردى. وندا: «پارلامەنت ءوزىنىڭ كونستيتۋتسيالىق وكىلەتتىگى نەگىزىندە، مەملەكەت باسشىسىنىڭ پرەزيدەنتتىك وكىلەتتىگىن رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدا ۇزارتۋ جونىندە حالىقتىڭ ەرىك ءبىلدىرۋىن قامتاماسىز ەتۋگە قۇقىقتىق نەگىز جاساۋعا ءتيىس بولاتىن زاڭدى قابىلدادى. الايدا، زاڭدى زەردەلەۋ بارىسىندا كونستيتۋتسيالىق كەڭەس بۇل زاڭنىڭ پرەزيدەنتتىڭ وكىلەتتىگىن ۇزارتۋدى كوزدەيتىن نورماسى زاڭدىق تۇرعىدان ءدال جازىلماعانىن انىقتادى. زاڭنىڭ 1-تارماعىنان قازاقستان رەسپۋبليكاسى تۇڭعىش پرەزيدەنتىنىڭ - ەلباسىنىڭ پرەزيدەنتتىك وكىلەتتىگى قاي مەرزىمگە ۇزارتىلاتىنى بايقالمايدى، مۇنداي ۇزارتۋدىڭ ءبىر جولعى الدە قايتالاناتىن سيپاتتا بولاتىنى، نە بولماسا مەملەكەت باسشىسىن سايلاۋدان تولىعىمەن باس تارتۋ كوزدەلەتىنى انىق ەمەس. وسى كونستيتۋتسيالىق نورمانىڭ انىق جازىلماۋى كونستيتۋتسيادا كوزدەلگەن مەملەكەتتىك جانە قوعامدىق ينستيتۋتتاردىڭ تاجىريبە جۇزىندە ۇيلەسپەۋشىلىگىنە اكەلىپ سوقتىرۋى مۇمكىن. سوندىقتان، ەل پرەزيدەنتىنىڭ پارلامەنت قابىلداعان زاڭنىڭ كونستيتۋتسيالىعىنا كۇمان كەلتىرۋى ابدەن نەگىزدى بولىپ شىقتى دەپ اتاپ وتۋگە بولادى. كونستيتۋتسيالىق كەڭەس بۇل زاڭدى كونستيتۋتسياعا سايكەس ەمەس دەپ تاپتى. بۇل - زاڭعا قول قويىلمايتىنىن جانە ونىڭ قولدانىسقا ەنگىزىلمەيتىنىن بىلدىرەدى»، - دەلىنگەن.

***

كەشە ۇكىمەت باسشىسى كءارىم ءماسىموۆتىڭ قاتىسۋىمەن مۇناي جانە گاز مينيسترلىگىنىڭ القا ءماجىلىسى ءوتتى. وسىعان وراي «ايقىن» گازەتىندە «قاشاعاندى» يگەرۋدىڭ ەكىنشى كەزەڭى كوڭىل كونشىتپەي وتىر» دەگەن تاقىرىپپەن ماقالا جاريالاندى. باسىلىمنىڭ جازۋىنشا، ۆەدومستۆا باسشىسى ساۋات مىڭباەۆ مينيسترلىك وتكەن جىلى مىندەتتەمەلەرىن ورىنداماعان 28 كومپانيامەن ات قۇيرىعىن ۇزىسكەنىن جاريالادى. سونداي-اق ول «قاشاعاندى» يگەرۋدىڭ ەكىنشى كەزەڭى كوڭىل كونشىتپەي وتىرعانىن باياندادى. ماجىلىستە «قازمۇنايگاز» كومپانياسىنىڭ باسقارما توراعاسى قايىرگەلدى قابىلدين 2014 جىلعا قاراي كاسپي قۇبىرى كونسورتسيۋمىنىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتىن 50 ملن تونناعا جۋىقتايتىنىن جەتكىزدى. ونىڭ ايتۋىنشا، وتكەن جىلى ەلىمىزدە وندىرىلەتىن مۇنايدىڭ 40,2 پايىزى اتالمىش قۇبىر ارقىلى تاسىمالدانىپتى. ءسويتىپ، ەكسپورتتالعان مۇنايدىڭ ۇلەسى 71,2 ملن توننانى قۇراپتى. بۇل كورسەتكىش 2009 جىلمەن سالىستىرعاندا 4,5 پايىزعا ارتىق ەكەن. سونداي-اق وسى وتىرىستا «قازمۇنايگاز» ۇك» اق «ەۋرو-5» ستاندارتىنا كوشۋگە بايلانىستى مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارىن جاڭارتۋدى ۇسىندى. «ءبىزدىڭ رەسەيلىك جانە بەلارۋستىق ارىپتەستەرىمىز زاۋىتتارىنىڭ «ەۋرو-5» ستاندارتىنا كوشۋى تيىستىگىن جاريالاۋدا. سونىمەن قاتار اتالعان ەلدەردىڭ اۋماعىندا بۇل ستاندارتقا سايكەس كەلمەيتىن موتور مايلارىن ساتۋعا شەكتەۋ قويۋدا. ال ءبىزدىڭ جاڭارتۋ باعدارلامامىزعا سايكەس، سوڭعى ناتيجە - «ەۋرو-4». مۇناي جانە گاز مينيسترلىگى زاۋىتتاردى جاڭارتۋدىڭ سوڭعى كەزەڭىندە «ەۋرو-5» ستاندارتىنا كوشۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋى كەرەك. بۇل ءبىزدىڭ رەسەيلىك جانە بەلارۋستىق زاۋىتتارمەن باسەكەلەس بولۋىمىز ءۇشىن قاجەت»، - دەدى اتالمىش كومپانيانىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى دانيار تيەسوۆ.

«اق ازيادانىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا جينالعان 30 مىڭ كورەرمەن قازاقستاندا بۇرىن-سوڭدى بولماعان كەرەمەتكە كۋا بولدى. حالقىمىزدىڭ كەسكىن-كەلبەتى مەن بولمىس-ءبىتىمى تاپ باسىلىپ، ءتۇپ تۇقيانىنان ءتامسىل تارتىلعان دۋماندا ءداستۇرىمىز دارىپتەلىپ، سالت-سانامىز بەن ادەت-عۇرپىمىز ۇلىقتالدى. ەڭ باستىسى - مۇندا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ اسىعى الشىسىنان ءتۇستى. اق ازيادا ۇلتىمىزدىڭ تىلىندە، انامىزدىڭ تىلىندە، ءبىزدىڭ تىلدە ءوتتى»، - دەپ جازادى «ايقىن» گازەتى سەيسەنبىلىك سانىنداعى «اق ازيادانىڭ سالتاناتى الاش جۇرتىنا ابىروي اپەردى» دەگەن ماقالاسىندا. باسىلىمنىڭ اتاپ وتۋىنشە، استانا-ارەنا ستاديونىندا وتكەن سالتاناتتى شارانى ەل پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن حالىقارالىق وليمپيادا كوميتەتىنىڭ توراعاسى جاك روگگە زايىبىمەن، قىرعىزستان مەملەكەتىنىڭ پرەزيدەنتى روزا وتىنباەۆا، ازيالىق وليمپيادا كەڭەسىنىڭ توراعاسى ءال سابباح سىندى تۇلعالار قاتار وتىرىپ تاماشالادى.

7-قىسقى ازيادا ويىندارىنىڭ اشىلۋى ءارى العاشقى كۇنگى سپورتتىق شارالار تۋراسىندا كەڭىنەن ماعلۇمات العىڭىز كەلسە، وسى جانە «ەگەمەن قازاقستان»، «الاش ايناسى»، كازاحستانسكايا پراۆدا»، «ليتەر» سىندى باسىلىمداردىڭ بۇگىنگى ءنومىرىن  جىبەرىپ الماڭىزدار.

***

«الاش ايناسى» گازەتىنىڭ تۇراقتى «دات!» ايدارىندا قر ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى، پوليتسيا گەنەرال-مايورى امانتاي اۋباكىروۆپەن اراداعى سۇحبات «قىلمىس جاساعان ادامداردى جۇمىسقا قابىلداعان باسشىلاردىڭ ءوزى دە قىزمەتىنەن بوساتىلاتىن بولادى» دەگەن تاقىرىپپەن باسىلدى. باسىلىمنىڭ بارلىق ساۋالدارىنا تۇششىمدى جاۋاپ بەرگەن ول: «قىلمىسقا قارسى كۇرەس - بارشانىڭ ءىسى. وعان بۇكىل قوعام بولىپ جۇمىلىپ، بىرىگىپ كۇرەسۋ قاجەت. ازاماتتاردىڭ ىشكى ىستەر ورگاندارىنا قولداۋى مەن كومەگى  قىلمىستار مەن قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردىڭ الدىن الۋدا، قىلمىستى دەر كەزىندە اشىپ، قىلمىسكەردى ۇستاۋدا ۇلكەن ىقپال ەتەدى. كەز كەلگەن قىلمىستى كورگەن، كۋا بولعان ادامدار ونى بۇگىپ-جاسىرماي، اشكەرەلەۋگە اتسالىسسا نەمەسە قانداي دا ءبىر قىلىمىستىڭ الدىن الۋ ىسىنە كومەكتەسۋدى ازاماتتىق پارىزى ساناسا، بۇدان قوعام تەك ۇتاتىنى انىق»، - دەيدى.

«مەملەكەتتىك رامىزدەردى كوممەرتسيالىق ماقساتتارعا پايدالانۋعا تىيىم سالۋ كەرەك پە؟». وسى ساۋال «الاش ايناسى» گازەتىنىڭ «وي-كوكپار» ايدارىندا ماماندار تالقىسىنا ۇسىنىلىپ وتىر. ءماجىلىس دەپۋتاتى جانسەيىت سارسەنقۇلوۆ: «مەملەكەتتىك رامىزدەردى كوممەرتسيالىق ماقساتتارعا پايدالانۋعا مۇلدەم تىيىم سالۋ كەرەك. سەبەبى مەملەكەتتىك رامىزدەر - تۇتاس ءبىر ۇلتتىڭ ەلدىگىن ايقىندايتىن ۇلتتىق، قاسيەتتى نىساندار. ال ولاردى كورىنگەن جەرگە تىقپالاپ، جاپسىرا بەرسەك، قادىرىن قاشىرۋىمىز ابدەن مۇمكىن. سوندىقتان مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ كوممەرتسيالىق ماقساتتا پايدالانىلۋىنا ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسىمىن»،- دەيدى. ال بۇل ماسەلەنى ەكىجاقتى قاراۋ كەرەكتىگىن ايتقان كاسىپكەر ازات قونىسبەك: «جالپى، مەملەكەتتىك رامىزدەرىمىزدى كوممەرتسيالىق ماقساتتارعا پايدالانۋعا تىيىم سالۋدىڭ قاجەتى جوق. تەك مەملەكەتتىك نىشاندارىمىز بەينەلەنگەن زاتتاردىڭ اياقاستى ەتىلۋىنە نەمەسە قورلانۋىنا تىيىم سالعان ءجون. ويتكەنى وسى ۋاقىتقا دەيىن تۋىمىزدى قاپ ورنىنا پايدالانىپ، قوقىس تاسىعاندار تۋرالى ەستىپ، ءبىلىپ جاتىرمىز. مىنە، وسىلارعا تىيىم سالىپ، ءتىپتى ولاردى جازاسىز قالدىرماۋىمىز قاجەت»، - دەگەن پايىمىن العا تارتادى.

***

«مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ حالىقارالىق وليمپيادا كوميتەتىنىڭ توراعاسى جاك روگگەنى قابىلدادى»، - دەپ جازادى «كازاحستانسكايا پراۆدا» گازەتى. كەزدەسۋدە تاراپتار ەكىجاقتى ىقپالداستىق، قازاقستاننىڭ سپورتتى دامىتۋداعى جوعارى جەتىستىكتەرى جايلى ءسوز قوزعادى. ج.روگگە قازاقستان پرەزيدەنتىنە قىسقى ازيا ويىندارىن حالىقارالىق جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن شىنايى العىسىن ءبىلدىردى. «ازيادا قارساڭىندا قازاقستاندا كوپتەگەن جاڭا بىرەگەي سپورت عيماراتتارى سالىنعانىن اتاپ ايتقىم كەلەدى. بۇل ازيادانىڭ ۇيىمداستىرىلۋى ەڭ جوعارى دەڭگەيدە بولعانىن كورسەتەدى. سونىمەن قاتار، پرەزيدەنتپەن كەزدەسۋىمىز بارىسىندا ءبىز 2022 جىلعى قىسقى وليمپيادا ويىندارىن قازاقستاندا وتكىزۋ مۇمكىندىگى جايىندا پىكىر الىستىق»، - دەدى ج.روگگە.