2018 جىلدىڭ 1 مامىرىنداعى جاعداي بويىنشا، قازاقستاندا حالىق سانى 18 ملن 232 ادامدى قۇرادى، - دەپ حابارلايدى «Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالى.

بۇل 2017 جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 238,5  مىڭ ادامعا نەمەسە 1,3 پروتسەنتكە كوپ، دەپ حابارلايدى قر ۇەم ستاتيستيكا كوميتەتى.

قالا تۇرعىندارىنىڭ سانى 10 ملن 492,2 مىڭ ادامدى نەمەسە جالپى حالىقتىڭ 57,5 پروتسەنتىن قۇراسا، اۋىلدىق جەردە تۇراتىن ادامدار سانى 7 ملن 739,8 مىڭ ادامعا جەتتى. بۇل، ەل حالقىنىڭ 42,5 پروتسەنتى. بيىل قاڭتار-ءساۋىر ارالىعىندا رەسپۋبليكادا 1 جاسقا دەيىنگى 1095 ءسابي شەتىنەگەن (بىلتىر - 1054).

بۇل، بىلتىرعىدان 3,9 پروتسەنتكە كوپ. 2018 جىلدىڭ ءتورت ايىندا سابيلەردىڭ شەتىنەۋى جاڭا تۋعان 1000 نارەستەگە (8,68) شاققاندا 8,81 جاعدايدى قۇراپ وتىر. 2018 جىلدىڭ قاڭتار-ساۋىرىندە 2017 جىلدىڭ وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا قازاقستانعا كەلۋشىلەر سانى 25,1 پروتسەنتكە ازايىپ، قازاقستاننان كەتكەن ادامدار سانى 20,8 پروتسەنتكە ارتقان.

نەگىزگى ميگراتسيالىق الماسۋ تمد ەلدەرىمەن بولىپ وتىر. تمد ەلدەرىنە كەلگەندەر مەن كەتكەندەردىڭ سانى سايكەسىنشە 77,3 جانە 88,8 پروتسەنتتى قۇرايدى. ەل ىشىندە كوشىپ-قونۋشىلار سانى 24,9 پروتسەنتكە ازايدى. وڭىرارالىق كوشىپ-قونۋدىڭ وڭ سالدوسى ەلدىڭ ءتورت وڭىرىنە - الماتى (12 013 ادام) جانە استانا (3699 ادام), ماڭعىستاۋ (48 ادام) جانە اقمولا (39 ادام) وبلىستارىنا تيەسىلى.

ايتا كەتەيىك، قازاقستان ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ نەگىزگى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەردىڭ سوڭعى دەرەكتەرى بويىنشا، حالىق 2016 جىلعى 1 مامىرعا 17 ميلليون 753 مىڭ 200-ءدى كورسەتكەن.

تاۋەلسىزدىك جىلدارى قازاقستان مەملەكەتى، باسشىلىعى مەديتسينانى باستى نازاردا ۇستاپ كەلەدى. بىرنەشە مەملەكەتتىك باعدارلاما قابىلدانىپ، تولىعىمەن ىسكە اسىرىلدى. «100 مەكتەپ، 100 اۋرۋحانا»، «سالاماتتى قازاقستان»، «دەنساۋلىق» باعدارلامالارى بار. مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ ناتيجەسىندە قازاقستان حالقىنىڭ ورتاشا ءومىر ءسۇرۋ جاسى 72-گە جەتتى، حالىق سانى 18 ميلليوننان استى. قازاقستاندا دۇنيەجۇزىلىك ستاندارتقا ساي اۋرۋحانالار مەن ەمحانالار سالىنىپ، عالىمدارى، دارىگەرلەرى الەمنىڭ ۇزدىك ەمدەۋ ورتالىقتارىندا ءبىلىم الىپ، ەڭبەك جولىن ەلىمىزدە جالعاستىرىپ جاتىر.

دەموگرافيالىق ساياسات قاي مەملەكەت ءۇشىن دە وتە ماڭىزدى. ويتكەنى مەملەكەتتىڭ ەڭ باستى بايلىعى – ادام. ال بۇل تۇرعىدان العاندا قازاقستان قانشالىقتى باي؟ الداعى 5 جىل ىشىندە حالىق سانىن 2,5 ميلليونعا ارتتىرۋ قولدان كەلەر مە ەكەن؟ ءدال وسى ماقساتتا ەل پرەزيدەنتى قويعان مىندەت-مەجە  باياۋ بولسا دا جۇزەگە اسىرىلۋدا.

مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ: «كەزىندە تاۋەلسىزدىك العان تۇستا،  1991-1995 جىلدارى قازاقستاننان 3,5 ميلليون حالىق كوشىپ كەتتى. سول كورسەتكىش بويىنشا حالىق سانى 14 ميلليونعا دەيىن تۇسكەن. قازىرگى ۋاقىتتا قايتا قالپىمىزعا كەلىپ جاتىرمىز. ونىڭ ىشىندە 1 ميلليوننان استام قانداستارىمىز سىرتتان كەلدى»، – دەگەن بولاتىن. راسىندا دا، اتا-بابامىز اڭساپ وتكەن ەگەمەندىككە قول جەتكىزگەننەن كەيىن ميلليونداعان قانداستارىمىز تاريحي وتانىنا قايتا ورالىپ، دەموگرافيالىق احۋالدىڭ ىلگەرىلەۋىنە ىقپال ەتتى. 1999-2009 جىلدار ارالىعىندا سىرتقى كوشى-قون ۇدەرىسىندە بەتبۇرىس بايقالىپ، ەلگە كەلۋشىلەردىڭ سانى ودان تىسقارى كەتۋشىلەرگە قاراعاندا كوبەيدى. ون جىل ىشىندە تاريحي وتانىنا، نەگىزىنەن تمد ەلدەرىنەن، قىتاي، موڭعوليا، تۇركيا مەن يراننان رەسمي ستاتيستيكالىق دەرەك بويىنشا 650 مىڭنان استام ادام ورالىپتى. سونداي-اق، قازاقستاننىڭ تۇرعىلىقتى حالقى دا ءوسىپ-ونە باستادى. بۇگىندە رەسپۋبليكاداعى ءولىم-جىتىمگە قاراعاندا تۋ كورسەتكىشى جوعارى.

ەرعالي بەرىكۇلى

Abai.kz