دەموگرافيالىق سالاداعى سوڭعى كورسەتكىشتەردى جاعىمدى دەپ ايتۋعا بولادى. اگەنتتىك توراعاسىنىڭ بەرگەن مالىمەتتەرى بويىنشا جىل باسىنان بەرى قازاقستاننىڭ حالىق سانى 42 مىڭ ادامعا ءوسىپ، 2013 جىلدىڭ 1 ناۋرىزىنا 16 ملن. 953 مىڭ ادامعا جەتتى. وسى جىلدىڭ العاشقى ەكى ايىندا 66,4 مىڭ ءسابي دۇنيەگە كەلدى. بۇل وتكەن جىلدىڭ كورسەتكىشتەرىنەن 0,8 پايىزعا ارتىق.

ءولىم كورسەتكىشى 2012 جىلدىڭ العاشقى ەكى ايىمەن سالىستىرعاندا 2,3 پايىزعا كەمىپ، 25 مىڭ ادام بولدى. ءبىزدىڭ ەلگە كەلگەندەر – 3209 ادام، ەلدەن كەتكەندەر – 2650 ادام، وسىلايشا ميگراتسيالىق سالدو 559 ادامدى قۇرادى. الدىن الا بولجانعانداي وسى جىلى تۇڭعىش رەت قازاقستاننىڭ تاريحىندا حالىق سانى 17 ميلليوندىق مەجەگە جەتەدى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ستاتيستيكا جونىندەگى اگەنتتىگىنىڭ توراعاسى ءاليحان سمايىلوۆ مەملەكەتتەگى سوڭعى دەموگرافيالىق احۋالعا بايلانىستى بريفينگ وتكىزدى. دەموگرافيالىق سالاداعى سوڭعى كورسەتكىشتەردى جاعىمدى دەپ ايتۋعا بولادى. اگەنتتىك توراعاسىنىڭ بەرگەن مالىمەتتەرى بويىنشا جىل باسىنان بەرى قازاقستاننىڭ حالىق سانى 42 مىڭ ادامعا ءوسىپ، 2013 جىلدىڭ 1 ناۋرىزىنا 16 ملن. 953 مىڭ ادامعا جەتتى. وسى جىلدىڭ العاشقى ەكى ايىندا 66,4 مىڭ ءسابي دۇنيەگە كەلدى. بۇل وتكەن جىلدىڭ كورسەتكىشتەرىنەن 0,8 پايىزعا ارتىق. ءولىم كورسەتكىشى 2012 جىلدىڭ العاشقى ەكى ايىمەن سالىستىرعاندا 2,3 پايىزعا كەمىپ، 25 مىڭ ادام بولدى.  ءبىزدىڭ ەلگە كەلگەندەر – 3209 ادام، ەلدەن كەتكەندەر – 2650 ادام، وسىلايشا ميگراتسيالىق سالدو 559 ادامدى قۇرادى. الدىن الا بولجانعانداي وسى جىلى تۇڭعىش رەت قازاقستاننىڭ تاريحىندا حالىق سانى 17 ميلليوندىق مەجەگە جەتەدى.

جالپى، دەموگرافيالىق ماسەلە ءبىزدىڭ ەل ءۇشىن قازىرگى تاڭداعى ماڭىزدىلاردىڭ ءبىرى. كەڭەس وداعى ورناعان تۇستا قازاق حالقىنىڭ دەموگرافيالىق پوتەنتسيالى وتە جوعارى بولاتىن. سول كەزەڭدە قازاقتار ورتالىق ازيادا باسقا ەتنوستاردىڭ اراسىندا سانى جاعىنان ەڭ كوبى بولدى. قازىرگى كۇندى الاتىن بولساق، كورشىلەس وزبەكستاننىڭ حالىق سانى 30 ميلليونعا جەتىپ وتىر، ال قازاقستاندا 17 ميلليونعا جۋىقتاپ قالدى (ونىڭ ىشىندە 11 ملن. قازاق).

كەيبىر تاريحي وقيعالار قازاق حالقىنىڭ دەموگرافياسىنا ۇلكەن سوققى تيگىزدى. ونىڭ ىشىندە قازاق دالاسىندا ورىن العان اشارشىلىقتىڭ زاردابى اۋىر بولدى. بەلگىلى دەموگراف ماقاش ءتاتىموۆتىڭ ايتۋىنشا، اشتىق اسەرىنەن قازاقتار حالىق سانىنىڭ جارتىسىنا جۋىعىنان ايىرىلعان. سونىمەن قاتار، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستا 2 ميلليوننان اسا قازاقتىڭ 350 مىڭى سوعىستا قايتىس بولدى. دەموگرافتىڭ ويىنشا، ەگەر وسى وقيعالار بولماعاندا، قازاقتاردىڭ سانى وسى كۇنى 32-35 ميلليونعا جەتۋى مۇمكىن ەدى.

مەملەكەتىمىزدىڭ قازىرگى دەموگرافيالىق بەينەسىنە تولىعىراق توقتالايىق. تەرريتورياسىنىڭ كولەمى بويىنشا توعىزىنشى ورىن الاتىن قازاقستاندا ءبىر شارشى شاقىرىمعا نە بارى 6,2 ادامنان عانا كەلەدى ەكەن. حالىق تىعىزدىعى بويىنشا مەملەكەتىمىز الەم ەلدەرى اراسىندا 184-ورىندا تۇر. تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن كەڭەس وداعىنىڭ كوپتەگەن بۇرىنعى مەملەكەتتەرىندەگىدەي قازاقستاندا دا دەموگرافيالىق داعدارىس باستالدى. ەكونوميكالىق جاعدايدىڭ ناشارلاۋى بالا تۋ كورسەتكىشىنىڭ كۇرت تومەندەۋىنە الىپ كەلگەن بولاتىن. بىراق سوڭعى جىلدارى الەۋمەتتىك جاعدايدىڭ جاقسارۋى بالا تۋدىڭ ۇزدىكسىز وسۋىنە سەپتىگىن تيگىزدى.

كەستەدەگى ساندارعا ساراپتاما جاسايتىن بولساق، 2003 جىلمەن سالىستىرعاندا 2011 جىلى تۋىلعان بالالاردىڭ سانى 1,5 ەسەگە (124598 ادام) وسكەن. 1000 ادامعا شاققانداعى تۋ كورسەتكىشى 22,50 بولىپ وتىر. بۇل دەگەنىمىز 2011 جىلى حالىق سانىنىڭ 2,25%-نا تەڭ ءسابي دۇنيەگە كەلدى. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى، اقش ورتالىق بارلاۋ باسقارماسى، دۇنيەجۇزىلىك بانك سەكىلدى قۇرىلىمداردىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، 1000 ادامعا شاققانداعى تۋ كورسەتكىشى بويىنشا ءبىز بۇرىنعى كەڭەس وداعى مەملەكەتتەرى اراسىندا تاجىكستان مەن قىرعىزستاننان كەيىنگى ءۇشىنشى ورىندا تۇرمىز.

حالىق سانىنىڭ ءتيىمدى ءوسۋى ءۇشىن تۋ كورسەتكىشىنىڭ جوعارى بولۋىمەن قاتار، ءولىم دەڭگەيىنىڭ كەمۋى دە قاجەت. قازاقستانداعى 1000 ادامعا شاققانداعى بۇل كورسەتكىش 2011 جىلى 8,71-گە دەيىن كەمىدى. ءبىزدىڭ مەملەكەتتىڭ ەكونوميكالىق تۇرعىدا ورتالىق ازيا ەلدەرىنەن الدەقايدا وزىق تۇرعانىنا قاراماستان، ءولىم دەڭگەيى ول ەلدەردە بىزدىكىنەن تومەن: قىرعىزستان – 6,9, تاجىكستان – 6,49, تۇركىمەنستان – 6,21, وزبەكستان – 5,29.

سونىمەن قاتار، قازاقستاننىڭ وزىنە ءتان دەموگرافيالىق ەرەكشىلىكتەرى بار. ەڭ باستى ءۇردىس – ءار ءتۇرلى ەتنوستاردىڭ ءار ءتۇرلى دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەرىندە. ازيالىق ەتنوستاردا بالا تۋ دەڭگەيىنىڭ جوعارى جانە ءولىم دەڭگەيىنىڭ تومەن بولۋى بايقالۋدا. كەرىسىنشە، ەۋروپالىق حالىقتاردا ءولىم تۋدان كوپ بولىپ وتىر. وسى ورايدا، سانى جاعىنان ەڭ كوپ ەكى حالىق – قازاق جانە ورىس ەتنوستارىن الىپ قاراستىرايىق

2011 جىلى تۋىلعان 372544 بالانىڭ 272707-ءسى، ياعني 73,2% قازاق ۇلتىنىڭ بالالارى، ال 47770-ءسى ورىس ۇلتىنىڭ، ياعني 12,8% بولدى. 2011 جىلدىڭ باسىنا قازاق ۇلتىنىڭ ۇلەسى 64,03 پايىز، ورىس ۇلتىنىڭ ۇلەسى 22,83 پايىز بولعاندىعىن ەسكەرگەن ءجون. قازاقتاردىڭ تۋ كورسەتكىشى 1000 ادامعا شاققاندا 25 (جالپى حالىقتىڭ 2,5%-ى) بولىپ وتىر. ورىس حالقىندا بۇل كورستەكىش 12 دەڭگەيىندە. كەڭەس وداعى ىدىراعاننان كەيىنگى داعدارىس بولعان قيىن كەزەڭدەردىڭ وزىندە قازاقتارداعى بۇل كورسەتكىش 17-دەن كەم بولعان جوق، ال 80-جىلداردىڭ اياعىندا تۋ 1000 ادامعا شاققاندا 30 بولعانىن ەسكەرەتىن بولساق، ءالى دە ءوسۋدىڭ پوتەنتسيالى بار ەكەندىگى انىق

قازاقتارداعى ءولىم كورسەتكىشىنىڭ دەڭگەيى ايماقتاعى باسقا ەلدەرمەن شامالاس دەڭگەيدە. وعان ەڭ نەگىزگى فاكتور قازاقتاردىڭ جاس حالىق بولۋى. حالىقتىڭ دەموگرافيالىق احۋالىنىڭ ءبىر كورىنىسى رەتىندە حالىقتىڭ ورتاشا جاس كورسەتكىشى ماڭىزدى بولىپ تابىلادى. ورتاشا جاس دەگەنىمىز – حالىقتىڭ تەڭ جارتىسى سول جاستان تومەن، تەڭ جارتىسى سول جاستان جوعارى بولاتىن كورسەتكىش. مامانداردىڭ ايتۋىنشا قازىرگى تاڭدا قازاق حالقىنىڭ ورتاشا جاسى 26-27 شاماسىندا، ورىس حالقىندا ءار ءتۇرلى دەرەكتەر بويىنشا 45-47 توڭىرەگىندە بولىپ وتىر. ياعني، قازاقتاردا رەپرودۋكتيۆتى ادامداردىڭ ۇلەسى جوعارى. ال ەۋروپالىق ەتنوستاردا تۋدىڭ تومەن بولۋى جانە ەلدەن كوشىپ كەتىپ جاتقاندار اراسىندا ەكونوميكالىق بەلسەندى ادامداردىڭ باسىم بولۋى ولاردىڭ دەموگرافيالىق جاعدايلارىنىڭ ناشارلانۋىنا ءوز سەپتىگىن تيگىزۋدە.

2009 جىلعى حالىق ساناعىنان كەيىن قازاق حالقىنىڭ ۇلەسى 63,1%، ال ورىس حالقى 23,7% بولدى، 2013 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنا قازاق حالقىنىڭ پايىزدىق ۇلەسى 65-ءتى قۇراپ وتىر، ورىستار 21,8 پايىزعا دەيىن قىسقاردى. بۇل رەتتە كوپشىلىگى ايتىپ جاتقانداي ورىس ۇلتىنىڭ جاپپاي كوشۋ ماسەلەسى جوق. قازاقتاردىڭ جىلدام ءوسۋى ولاردىڭ ۇلەسىن كوبەيتۋدە (تابيعي ءوسىم 200 مىڭ ۇستىندە). قازىرگى ۇردىستەر جالعاسا بەرەتىن بولسا، بولاشاقتا ءبىزدىڭ ەلدىڭ دەموگرافيالىق بەت-بەينەسى كۇردەلى وزگەرەدى.

سونداي-اق، جاقىن بولاشاقتا دەموگرافياعا تونەتىن قاتەرلەر بار. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، الداعى جىلدارى قازاقستانداعى تۋ كورسەتكىشتەرى تومەندەي باستايدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ستاتيستيكا اگەنتتىگىڭ توراعاسى ءاليحان سمايىلوۆ 2015 جىلدان باستاپ قازاقستانداعى بالا تۋ سانى تومەندەي باستايتىنى تۋرالى بولجام جاسادى. ونى قازىردىڭ وزىندە انىق بايقاۋعا بولادى. العاشقى ەكى ايدا تۋ كورسەتكىشى نە بارى 0,8%-عا ءوستى. ونىڭ ايتۋىنشا، ونىڭ سەبەبى 90-جىلدارداعى دەموگرافيالىق داعدارىس كەزىندەگى دۇنيەگە كەلگەن بالالاردىڭ رەپرودۋكتيۆتى جاسقا ءتۇسۋى. ول كەزدە بالا سانى از تۋىلعان بولاتىن. وسى ورايدا، قازاقستان ۇكىمەتى بالا تۋدى ىنتالاندىراتىن شارالاردى قولعا العانى ءجون بولادى. سونىمەن قاتار، شەتەلدەگى قازاقتاردى كوشىرىپ الىپ كەلۋ قارقىنىن ۇدەتۋ ورىندى بولاتىن ەدى. سوڭعى كەزدەرى جاستار اراسىندا جانۇيا قۇندىلىقتارىنىڭ تومەندەۋى دە دەموگرافياعا اسەر ەتەتىنى انىق.

بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ كلاسسيفيكاتسياسى بويىنشا ەلدىڭ قارتايۋ دارەجەسىن كورسەتۋدىڭ جولدارى انىقتالعان. ول بويىنشا 65 جانە ودان جوعارعى جاستاعى ادامداردىڭ ۇلەسى 4 پايىز نەمەسە ودان از بولسا ول حالىق جاس، 4-7 پايىز بولسا قارتايۋدىڭ الدىنداعى حالىق، 7 پايىز جانە ودان ارتىق بولسا قارتايعان حالىق بولىپ سانالادى. قازاقستانداعى بۇل كورسەتكىش 6,6% دەڭگەيىندە. قر ستاتيستيكا اگەنتتىگىنىڭ بولجامىنا سۇيەنسەك، 7 پايىزدىق مەجەگە ءبىز 2017 جىلى جەتۋىمىز مۇمكىن. ال 2020 جىلى بۇل كورسەتكىش 7,4 پايىز بولادى.  باسقا ەلدەرمەن سالىستىراتىن بولساق، بۇل كورسەتكىش گەرمانيادا – 24%، ۇلىبريتانيادا – 20%، ۋكراينادا – 18%، اقش-تا – 16%، رەسەيدە – 15%. ارينە بىزدەگى كورسەتكىش جوعارىدا كورسەتىلگەن مەملەكەتتەرمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا تومەن. دەگەنمەن ەكونوميكانىڭ دامۋى حالىقتىڭ ورتاشا ءومىر ءسۇرۋ جاسىنىڭ كوتەرىلۋىنە اسەر ەتىپ وتىر. وسىنىڭ ارقاسىندا بۇل پروتسەسس ءوزىنىڭ قارقىنىن الا باستاعان سەكىلدى.

جالپى، دەموگرافيا مەن مەملەكەت دامۋىنىڭ اراسىنداعى بايلانىستى بايقاۋعا بولادى. دەموگرافيالىق جاعداي ەلگە وڭ نەمەسە كەرى اسەرىن تيگىزە الادى.

قازىرگى تاڭدا ءبىزدىڭ شىعىس كورشىمىز قىتاي ەكونوميكا كولەمى بويىنشا اقش-تان كەيىنگى ەكىنشى ورىنعا جايعاستى. كوپتەگەن مامانداردىڭ پايىمداۋىنشا، ونىڭ قارقىندى دامۋىنا اسەر ەتكەن فاكتورلاردىڭ ءبىرى – حالىق سانى. سوڭعى دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، قحر حالقى 1,3 ملرد. بولىپ وتىر.

باتىستاعى جانە ازياداعى دامىعان ەلدەردەگى جۇمىس كۇشىنىڭ قىمباتتاۋى ونداعى ءىرى كومپانيالاردىڭ ارزان جانە ساپالى ەڭبەك رەسۋرستارىن ىزدەۋگە ماجبۇرلەدى. وسى ورايدا، حالىق سانى بويىنشا ءبىرىنشى ورىن الاتىن قىتاي مۇمكىندىكتى دۇرىس پايدالانىپ، ينۆەستيتسيالاردىڭ كەلۋىنە ءتيىمدى جاعدايلار جاسادى. الەمنىڭ ايگىلى كومپانيالارى ءوزىنىڭ زاۋىتتارىن اسپان استى ەلىندە سالا باستادى. وسىلايشا ولار «الەمنىڭ فابريكاسىنا» اينالدى. بۇل قحر-دىڭ دامۋىنا ۇلكەن ءبىر سەرپىلىس بەردى. قازىرگى تاڭدا قىتاي ەكسپورت كولەمى جونىنەن الەم بويىنشا ءبىرىنشى ورىندا.

بۇرىن قىتاي الەمدىك كومپانيالار ءۇشىن تەك تاۋاردى ءوندىرىپ، سوسىن ونى باسقا مەملەكەتتەرگە ەكسپورتتايتىن ەل رەتىندە پايدالانىلسا، قازىر جاعداي وزگەرىپ جاتىر. حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى جاقسارعان سايىن شەتەلدىك وندىرىۋشىلەر تىكەلەي قىتايدىڭ ىشكى سۇرانىسىنا بەيىمدەلە باستادى. ارينە، قىتايلاردىڭ ساتىپ الۋ مۇمكىندىگى دامىعان ەلدەردىڭ تۇرعىندارىنان تومەن بولعانمەن، ونداعى حالىقتىڭ كوپتىگى شەشۋشى ءرول ويناۋدا. جىلدان-جىلعا دامىپ كەلە جاتقان ەكونوميكا ساتىپ الۋ مۇمكىندىگىن كۇشەيتىپ، ولاردى ودان ءارى ءىرى تۇتىنۋشىعا اينالدىرۋدا. مىسالى، اۆتوكولىك نارىعى بويىنشا قىتاي ءبىرىنشى ورىنعا شىعىپ وتىر. وسى كەزەكتە شەتەلدىك اۆتوكولىك برەندتەرى وزدەرىنىڭ زاۋىتتارىن قىتايدا سالۋعا مۇددەلىك تانىتۋدا. سونىڭ ارقاسىندا قىتاي كولىك وندىرۋدەن دە الەمدە ءبىرىنشى ورىنعا شىقتى. سونداي-اق، باسقا سالالاردا دا تۇتىنۋ كولەمىنىڭ ۇلعايۋى اسپان استى ەلىنىڭ نارىعىن باسقالار ءۇشىن باسەكەلەستىك الاڭىنا اينالدىردى.

قىتايعا ۇقساس مىسالدى ءۇندىستان، يندونەزيا، برازيليا، مەكسيكا، تۇركيا سەكىلدى ەلدەردەن كورۋگە بولادى. ولاردىڭ ءبارى ادامي رەسۋرستارعا باي.

حالىق سانىنىڭ كوپ بولۋى ەكونوميكا كولەمىنىڭ ۇلكەن بولۋىنا بەلگىلى ءبىر سەپتىگىن تيگىزەدى. ەكونوميكانىڭ كولەمى G20 قاتارىنا كىرەتىن مەملەكەتتەردىڭ نەگىزگى كريتەريى بولىپ تابىلادى.  مىسالى، قىتايدا ادام باسىنا شاققانداعى ىشكى جالپى ءونىم 6 مىڭ دوللار عانا، سالىستىرمالى تۇردە قازاقستانداعى بۇل كورسەتكىش 13 مىڭ دوللار. بىراقتان حالقىنىڭ كوپتىگى ولاردىڭ ەكونوميكاسىنىڭ كولەمىنە اسەر ەتىپ وتىر. ادام باسىنا شاققانداعى ءىجو جوعارى بولىپ تابىلاتىن سينگاپۋر، بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى، كاتار، كۋۆەيت، نورۆەگيا سەكىلدى مەملەكەتتەر بۇل تىزىمدە جوق، سەبەبى حالقىنىڭ از بولۋىنا بايلانىستى ەكونوميكالارى دا كىشكەنتاي بولىپ تابىلادى.

سونداي-اق، حالىق سانىنىڭ جىلدام كوبەيۋى كەيبىر ەلدەرگە كەرى اسەرىن تيگىزىپ جاتىر. مىسالى افريكا مەن ازيا مەملەكەتتەرىندەگى باقىلاۋسىز تۋ ەكونوميكاعا، وسىلايشا الەۋمەتتىك جاعدايعا زيانىن تيگىزۋدە. ول ەلدەردىڭ بالا تۋ كورسەتكىشتەرىنڭ تىم جوعارى بولۋى ۇلكەن ماسەلەگە اينالدى. نەگىزىنەن ەكونوميكاسى ناشار دامىعان بۇل ەلدەردە جۇمىسسىزدىق ماسەلەسى بەلەڭ الىپ وتىر. ال باقىلاۋسىز بالا تۋ ودان سايىن جۇمىسسىزدىقتى كوبەيتىپ، حالىق اراسىنداعى نارازىلىقتارعا الىپ كەلۋدە. ونىڭ جارقىن مىسالى رەتىندە كوپتەگەن ماماندار اراب مەملەكەتتەرىندە بولعان توڭكەرىلىستەردى ايتۋدا. «اراب كوكتەمىندەگى» وقيعالاردا ەڭ نەگىزگى قوزعاۋشى كۇش جاستار بولدى. ەل حالقىنداعى جاستاردىڭ ۇلەسىنىڭ جوعارى بولۋى جانە جاستار ارسىنداعى ءورشىپ تۇرعان جۇمىسسىزدىق ءوز اسەرىن تيگىزدى. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ حالىقارالىق ەڭبەك ۇيىمىنىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، الەمدىك ايماقتار ىشىندەگى جاستار اراسىنداعى جۇمىسسىزدىق سولتۇستىك افريكا مەملكەتتەرىندە ەڭ جوعارعى كورسەتكىشكە يە – 27,9%، تاياۋ شىعىس ايماعىندا بۇل كورسەتكىش 26,5%-عا تەڭ. ولاردىڭ بولجاۋىنشا الداعى جىلدارى دا وسى ايماقتارداعى بۇل كورسەتكىش 25%-دىڭ ۇستىندە بولادى جانە ءتىپتى قازىرگىدەن دە جوعارى بولۋى مۇمكىن. سوندىقتان بولاشاقتا دا وسى ايماقتاردا حالىق نارازىلىقتارىنىڭ كوبەيۋى ابدەن مۇمكىن. وسىلايشا مەلەكەتتىڭ الەۋمەتتىك سالاداعى ساياساتى ءتيىمسىز بولسا،  حالىقتىڭ جىلدام ءوسۋى ءوز زيانىن تيگىزۋ مۇمكىندىگى بار ەكەندىگى انىق بولىپ وتىر.

كەرىسىنشە، الەمنىڭ كەيبىر ەلدەرىندە دەموگرافيالىق توقىراۋ ورىن الۋدا. اسىرەسە بۇل جاعداي دامىعان باتىستىق مەملەكەتتەرگە ءتان. تۋ كورستەكىشىنىڭ تومەن بولۋىنا بايلانىستى پايدا بولعان جۇمىس كۇشىنە دەگەن قاجەتتىلىك ول ەلدەردى ەكونوميكانىڭ دامۋى ءۇشىن سىرتتان  ميگرانتتاردى شاقىرۋعا يتەرمەلەۋدە. بۇل ءوز كەزەگىندە قابىلداۋشى جاقتىڭ تۇرعىندارى مەن ءتىپتى ساياساتكەرلەرى تاراپىنان نارازىلىق تۋدىرتۋدا. ولاردىڭ ايتۋىنشا، ميگرانتتاردىڭ كوپ كەلۋى ەلدىڭ قاۋىپسىزدىگىنە نۇقسان كەلتىرۋى مۇمكىن. كەلىمسەكتەر اراسىنداعى تۋ كورسەتكىشىنىڭ جوعارى بولۋى ولاردىڭ سانىنىڭ تەز وسۋىنە سەپتىگىن تيگىزىپ وتىر. سوڭعى دەرەكتەر بويىنشا، ەۋروپالىق وداقتاعى جالپى تۋىلعانداردىڭ ىشىندەگى ميگرانت وتباسىلارىنان تۋىلعان بالالاردىڭ ۇلەسى ۇلىبريتانيا، فرانتسيادا – 11%، يسپانيادا – 13,8%، اۆستريادا – 15,2%، ليۋكسەمبۋرگتە – 32,2%. وسىنداي جاعداي ەۋروپانىڭ جانە الەمنىڭ كوپتەگەن دامىعان ەلدەرىندە ورىن الىپ وتىر. وسى ەلدەردەگى بيلىكتەر قيىن تاڭداۋ الدىندا تۇر: ەكونوميكاعا اۋاداي قاجەتتى ميگرانتتاردىڭ اعىمىن توقتاتۋ نەمەسە جەرگىلىكتى حالىقتىڭ كۇننەن-كۇنگە ءوسىپ كەلە جاتقان نارازىلىقتارىن ەلەمەۋ.

كورسەتىلگەن مىسالداردىڭ ىشىندە بىزگە باقىلاۋسىز بالا تۋدىڭ ارتۋ قاۋپى جوق دەپ ويلايمىن. كەرىسىنشە، بولاشاقتا قازىرگى دامىعان ەلدەردىڭ جاعدايىنا كەلۋىمىز مۇمكىن. ياعني، ەكونوميكانىڭ جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن سىرتتان ميگرانتتار شاقىرۋعا ءماجبۇر بولامىز. ونىڭ الدىن الۋ ءۇشىن قازاقستانعا جوعارىدا كورسەتىلگەن ماسەلەلەردى ەسكەرە وتىرىپ ءتيىمدى دەموگرافيالىق ساياساتتى ىسكە اسىرۋ ماڭىزدى بولىپ وتىر. سوندىقتان قازىرگى تاڭدا ەلدە ورىن الىپ وتىرعان جاعىمدى دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەردى ساقتاپ قالۋعا جانە ونى ودان ءارى جاقسارتۋعا بارلىق شارالاردى جاساۋ قاجەت.

Abai.kz