وتكەندە الماتى قالالىق اكىمدىگىنىڭ ءماجىلىس زالىندا قوعامدىق كەڭەس جيىنى وتكەن ەدى. وعان شاھار باسشىسى قاتىستى.

«قوعامدىق قاۋىپسىزدىك پەن قۇقىقتىق ءتارتىپتى قور­عاۋدى قامتاماسىز ەتۋ» تاقى­رىبىندا وتكەن القالى جيىنعا  قر پرە­زيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ قۇقىق قورعاۋ جۇيەسى ءبولىمىنىڭ مەڭ­گەرۋشىسى الەكسەي كا­لايچيدي،  قالا­لىق قوعامدىق كەڭەستىڭ ءمۇ­شەلەرى، باق وكىلدەرى، قالا­­لىق قۇرىلىمدىق باس­قارما باسشىلارى قاتىستى. وتى­رىستى قالالىق قوعام­دىق كە­ڭەستىڭ توراعاسى راح­مان ال­شانوۆ اشىپ، جۇرگىزىپ وتىردى.

كۇن تارتىبىنە قويىلعان ماسەلەلەرگە سايكەس الدى­مەن قالا اكىمى ب.بايبەك مە­گا­­پوليستە اتقارىلعان جۇ­مىستار تۋرالى بايانداپ، ال­داعى مىندەتتەرگە جەكە-جەكە توقتالدى.

– ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازار­باەۆ­تىڭ 5 ينستيتۋتسيونالدىق رەفورما­سىنىڭ شەڭبەرىندە 2016 جىلى قۇرىلعان قوعامدىق كەڭەس ازاماتتىق قوعامنىڭ بارلىق سالالارىنىڭ وكىلدەرىن ءوز قۇرامىنا بىرىكتىرىپ، بۇگىندە قالامىز­دىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋى، ازاماتتار­دىڭ الەۋمەتتىك قورعالۋى، قوعام قاۋىپسىزدىگى سەكىلدى وزەكتى ماسەلەلەردى تالقىلاپ، ولاردى وڭتايلى شەشۋ جولدا­رىن ۇسىنىپ كەلە جاتقان بىرەگەي قوعامدىق ينستيتۋتقا، مەملەكەتتىڭ ۇلكەن ارىپتەسىنە اينالدى. البەتتە، كەيبىر قۇقىق بۇزۋشى­لىقتاردىڭ ۋاقى­تىلى اشىلماۋى قوعام­نىڭ قورقىنىشى مەن ازاماتتاردىڭ قاۋپىن ارتتىرا تۇسەتىنى زاڭدى قۇبىلىس.

ءبىز، ەلىمىزدە تۇڭعىش رەت قالا تۇرعىن­­دارىنىڭ، سىزدەردىڭ ارالا­رىڭىزداعى كوپتەگەن بەلسەندىلەردىڭ قاتىسۋىمەن كەڭ تالقىلانا وتىرىپ قابىلداعان «الماتى-2020» دامۋ باعدار­لاماسىندا «قاۋىپسىز قالا» قۇرۋدى باسىم باعىت رەتىندە بەلگى­لەدىك. باعدارلاما بەكىتىلگەننەن باستاپ ءبىز وسى باعىتتا وزدەرىڭىزبەن اقىلداسا وتىرىپ، كەلەلى جۇمىس اتقارۋدامىز. ەڭ باستى ماقساتىمىز – قاراپايىم ازامات­تاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ. بۇل – بار­شامىزدىڭ ەل-جۇرت الدىن­داعى ازاماتتىق بورىشىمىز، قىزمەتتىك مىندەتىمىز، – دەدى قالا اكىمى باۋىرجان بايبەك.

سونىمەن قاتار، شاھار باسشىسى قىر­شىن كەتكەن جاس سپورتشى دەنيس تەننىڭ رۋحىنا تاعزىم رەتىندە قالادا قانداي نىساندار پايدا بولاتىنىن جانە الما­تىدا مانەرلەپ سىرعاناۋدان دەنيس تەن اتىن­داعى تۋرنير ۇيىمداستىرىلا­تىنىن تىلگە تيەك ەتتى.

–  دەنيس تەننىڭ قازاسى بۇكىل قازاق­­ستاندىقتاردى دۇرلىكتىرىپ قانا قويماي، بىرىكتىردى. مەن دەنيستىڭ اتا-اناسىمەن ەكى رەت اڭگىمەلەستىم. الدىڭ­عى كۇنى تاعى دا جۇزدەستىم. قالا اكىمدىگى مانەرلەپ سىرعا­ناۋدان دەنيس تەن اتىنداعى تۋرنير ۇيىم­داستىراتىن بولدى. حالىقارالىق دوداعا جاس سپورت­شىلار قاتىسادى. الماتى  – قىسقى سپورتتىڭ ورتالىعى. سوندىقتان مۇنداي تۋرنير قالاعا كەرەك، – دەپ اياق­تادى ءسوزىن ب.بايبەك.

الداعى ۋاقىتتا دەنيس تەننىڭ رۋحىنا ارناپ سپورتشى كوز جۇمعان جەرگە ەسكەرتكىش ورناتىلادى.

– ءبىز ەسكەرتكىشتىڭ ەڭ وزىق ۇلگىسىن انىقتاۋ ءۇشىن مۇسىنشىلەر اراسىندا بايقاۋ جاريالايمىز. قازىر وسى باعىتتا دەنيس تەننىڭ تۋىستارىنىڭ قاتى­سۋىمەن كوميس­سيا قۇرىلدى. سون­داي-اق، دەنيس تەن تۋعان ۇيگە ەسكەرتكىش تاقتا ورناتىلىپ، كىتاپ جازىلادى، – دەدى اكىم.

شاھار باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، دەنيس تەننىڭ تۋىسقاندارىندا ول تۋرالى بارلىق مالىمەت بار. ونى كىتاپ ەتىپ جازۋ ءۇشىن بارىنشا قارجىلىق كومەك كورسەتىلمەك. وسى ماسەلەلەردىڭ بارلىعى قالا اكىمىنىڭ جەكە باقىلا­ۋىندا بولادى.

قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ كەيبىر بولىمشەلەرى وڭتايلاندىرىلادى

قر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ قۇقىق قورعاۋ جۇيەسى ءبولىمىنىڭ مەڭ­گەرۋشىسى الەك­سەي كالايچيدي مەملەكەت باسشىسى نۇر­سۇلتان نازارباەۆتىڭ تاپسىرما­سىمەن ەلى­مىزدە قۇقىق قورعاۋ جۇيەسى جاڭعىر­تىلىپ جاتقانىن ءمالىم­دەدى.

– مەملەكەت باسشىسىنىڭ 30 ما­مىر­داعى قاۋىپسىزدىك كەڭەسىندەگى تاپ­سىر­ماسىنا سايكەس ءۇش جۇمىس توبى قۇرىلدى. بۇل جۇمىس توپتارى قۇقىق قورعاۋ جانە سوت جۇيەسىن جاڭعىرتۋمەن اينالىسادى. قارۋلى كۇشتەر قۇرىلى­مىن رەفورمالاۋ – وتە كۇردەلى پروتسەسس. بۇل پروتسەسس وتە تەرەڭ تالداۋعا نەگىز­دەلۋى ءتيىس. زامان ءبىر ورىندا تۇرمايدى. كەشە ءتيىمدى بولعان نارسە بۇگىن قاجەتى جوق بولۋى مۇمكىن. قوعامدىق كەڭەس مۇشەلەرىنە ايتقان ۇسىنىستارى ءۇشىن العىس ايتامىن، – دەدى الەكسەي كالايچيدي.

سونىمەن قاتار، قر پرەزيدەنتى اكىم­شىلىگىنىڭ قۇقىق قورعاۋ جۇيەسى ءبولى­مىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ەلىمىزدە جۇرگىزىلىپ جاتقان قر ءىىم رەفورمالاۋ بارىسىندا پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءKPى كورسەت­كىشى قايتا قارالاتىندىعىن مالىمدەدى.

– پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ قىزمەتىن باعالاۋ كريتەريلەرى قايتا قارالاتىن بولادى. ءىىم رەفورمالاۋ تەك يدەيالار مەن ۇسىنىستار جيىنتىعى عانا ەمەس ەكەنىن ءتۇسىنۋ كەرەك. رەفورمانىڭ ءوزى گرۋزياداعىداي تۇبىرىمەن وزگەرىس نەمەسە بەلگىلى ءبىر نۇكتەلەر عانا وزگە­رۋى مۇمكىن دەگەندى بىلدىرەدى. ءار ماسە­لەنى ءبىز جان-جاقتى تالداپ، تالقىلاۋىمىز، زەرتتەۋى­مىز كەرەك. قازىر جۇمىس توبى سونىمەن اينالىسىپ جاتىر. ۇنەمى شەتەلگە شىعىپ تۇرامىز، – دەدى ا.كا­لايچيدي.

الداعى ۋاقىتتا قۇقىق قورعاۋ ورگان­دارىنىڭ كەيبىر بولىمشەلەرىندە وڭتاي­لاندىرۋ شاراسى جۇرمەك. بۇگىندە جۇمىس توبى فۋنكتسيونالدى تالداۋ جاساۋ­مەن، شەتەلدىك تاجىريبەنى وتاندىق جۇيەمەن سالىستىرۋ ارقىلى قارجىلىق شىعىن­دارىن ەسەپتەۋمەن اينالىسىپ جاتقان كورىنەدى. الەكسەي كالايچيديدىڭ ايتۋىنشا، جاڭا ءتارتىپ بويىنشا بولىمشەلەردىڭ كورسەتكىشى تومەن بولسا نەمەسە قولاستىن­داعىلار سىبايلاس جەمقورلىقپەن اينا­لىساتىن بولسا، جەتەكشىلەر قىزمەتىنەن كەتەتىن بولادى. بۇدان وزگە، پوليتسيا قىزمەتكەر­لەرىنىڭ قارجىلىق جاعدايى مەن الەۋمەتتىك قورعالۋىنا قاتىستى ەسەپ­تەۋ­لەر دە جۇرگىزىلىپ جاتىر.

پاتەر جالدايتىن ازاماتتار تەكسەرىلەدى

قالالىق ءىىد باسشىسى سەرىك كۇدەباەۆ­تىڭ ايتۋىنشا، مەگاپوليستە پاتەر جالداپ تۇرىپ جاتقان ازامات­تاردى تەكسەرۋ جۇمىسى كۇشەيتىلمەك.

– جۇرگىزىلگەن تالداۋلارعا سايكەس، بولعان قىلمىستاردىڭ 31 پايىزىن سىرتتان كەلگەندەر جاسايدى ەكەن. قىلمىس­تىق احۋالدى باقىلاۋدا ۇستاۋ ماقسا­تىندا پاتەر جالداۋ­شىلار ەندى كەشەندى ءارى جوسپارلى تۇردە تەكسەرىلىپ تۇرادى. ونىڭ ىشىندە شەتەلدىكتەر تۇراتىن جاتاقحانالار، قوناقۇيلەرگە دە پولي­تسيا ءجيى باس سۇعىپ تۇرماق، – دەدى س.كۇدەباەۆ.

جالپى، جىل باسىنان بەرى 103 مىڭ قۇقىق بۇزۋشىعا 637 ملن. تەڭگە كولەمىندە ايىپپۇل سالىنعان. ءىىد باسشىسى سەرىك كۇدەباەۆتىڭ ايتۋىنشا، ءىىد-ءنىڭ باستى مىندەتى  – پوليتسەيلەر اراسىنداعى قىل­مىستى ازايتۋ.

– 2017 جىلى 457 قىزمەتكەر جۇمىس­تان قۋىلدى. ولاردىڭ 10 پايىزى سىبايلاس جەمقورلىق بويىنشا ايىپ­تالسا، 1 833 قىزمەتكەر – تارتىپتىك، 32 قىزمەتكەر – قىلمىستىق جاۋاپكەرشى­لىككە تارتىلدى. سونداي-اق، قالادا الا­تاۋ جانە ناۋرىزباي اۋداندارىنىڭ پايدا بولۋىنا بايلانىستى بيىل الماتى ءىىد شتاتتىق بىرلىكتى كوبەيت­پەك، – دەدى س.كۇدەباەۆ.

ال الماتى قالاسىنىڭ پروكۋرورى بەرىك جۇيرىكتاەۆ شاھارداعى قىلمىس تۋرالى ستاتيستيكالىق دەرەكتەردى كەلتىردى.

– الماتىدا ىشكى جانە سىرتقى كوشى-قون كورسەتكىشتەرى ارتىپ كەلەدى. بۇگىندە قۇقىقبۇزۋشىلىقتىڭ 20 پايى­زى الما­تىعا تيەسىلى. قىلمىستىق جاۋاپ­كەرشىلىككە تارتىلعانداردىڭ 31 پايىزى وزگە وڭىردەن كەلگەندەر، – دەدى ب.جۇيرىكتاەۆ.

سونىمەن قاتار، پروكۋروردىڭ ايتۋىن­شا،  قالادا ادامنىڭ جەكە باسىنا جاسال­عان قىلمىسقا قارسى كۇرەس ءالى دە قانا­عاتتانارلىق دەڭگەيدە ەمەس ەكەن. مۇنداي قىلمىستار 4 پايىزعا، توناۋ­شىلىق 18 پايىزعا ارتقان. ال  كولىك ۇرلاۋ دەرەگى 9,5 پايىزعا كوبەيىپتى. بۇگىندە كامەلەتتىك جاسقا تولماعان­داردىڭ اراسىنداعى قىل­مىس 6 پايىزعا ارتىپتى. جىل باسىنان بەرى 2,5 مىڭ جول وقيعاسى تىركەلگەن. وندا 3 مىڭ ادام جاپا شەكسە، 75 جاعداي قايعىلى جاع­دايمەن اياقتالعان. سايكەسىنشە، پاتەر توناۋ 31 پايىزعا،  ۇيالى تەلەفون­داردى جىمقىرۋ 14 پايىزعا قىسقا­رىپتى.

سونىمەن قاتار، الماتى قالاسىنىڭ پروكۋرورى بەرىك جۇيرىكتاەۆتىڭ ايتۋىنشا، اسا اۋىر قىلمىس، ياعني  قيناۋ سياقتى قىلمىس جاساعان­دارعا ىزگىلەندىرۋ تۋرالى زاڭنىڭ شاراپاتى تيمەيدى. ال ودان باسقالارعا بالاما جازا رەتىندە قوعامدىق جۇمىستار قاراستى­رىلادى. ماسەلەن، سوتتالعاندار كوشەلەردى اباتتان­دىرىپ، كوگالدان­دىرىپ، قوعامعا پايداسىن تيگىزەتىن بولادى. سونىمەن قاتار، جۇيرىكتاەۆ پروباتسيا قىزمەتى سوتتال­عان­داردى قايتا الەۋمەتتەندىرۋ باعىتىندا ناقتى ءارى انىق جۇمىس اتقارۋى تيىستىگىن ايتتى.

Abai.kz